Chương 12 SỰ HỖ TRỢ CỦA BEATRICE- -

Công việc nghiên cứu mệt nhọc và việc hoàn thiện dự án không đi đến đâu cả! Việc đó chỉ làm kéo dài thêm cuộc thảo luận, nhưng không làm cho hội đồng thay đổi khuyến cáo, một khuyến cáo hoàn toàn trái với dự án. Tháng 8- 1487, nhà Vua và Hoàng hậu đã từ chối ý kiến của Colombo

Đó có thể là lúc để tuyệt vọng, nhưng Colombo đã không tuyệt vọng. Anh của ông, Bartolomeo, đã không bỏ ông. Beatrice vẫn yêu ông. Quan hệ tình ái giữa Colombo và một người đàn bà góa chồng trong nhiều năm - Beatrice - là một trong quãng đời lãng mạn và đây sức quyến rũ.

Beatrice de Arana là con gái của ông Fedro de Torquemada và bà Ana Nunnez de Arana, hai người lao động khiêm tốn ở Santa Maria de Trassiera, một làng vùng núi cách Córdoba khoảng mười lăm cây số. Cha nàng chết khi nàng còn rất bé: mẹ nàng chết ngày 2 tháng 6 năm 1471. Beatrice và anh trai của nàng đến sống với bà và cô. Hai người phụ nữ ngoan đạo này đã quyết để cho Beatrice được biết đọc và biết viết, thời đó là những kỹ năng chưa phổ cập. Nhưng rồi bà của nàng chết chỉ sau một thời gian ngắn, cô của nàng chết năm 1478, Beatrice đến ở với người anh em họ của mẹ là Rodrigo de Arana

Rodrigo có một trình độ văn hóa và thông minh, giàu có. Nhưng tài liệu còn lại cho biết công việc kinh doanh của ông, những quan hệ cá nhân và ngay cả mối quan hệ gián tiếp với Luciano và Leonardo Esbarroya những dược sĩ Genova sống tại Córdoba. Có lẽ thông qua họ mà Colombo sống tại Córdoba trong nhiều tháng năm 1486 và 1487 và đã quen biết Beatrice. Colombo ba mươi bảy tuổi, còn Beatrice hai mươi tuổi. Tháng 8-1488 người phụ nữ trẻ này đã sinh hạ Ferdinando, con trai của Colombo. Không nghi ngờ gì là Ferdinando đã được sinh ngoài giá thú.

Cuối thế kỷ thứ XIX, những người ở Ý, Pháp và Tây Ban Nha cố gắng chứng minh rằng Colombo đã hợp pháp hóa những quan hệ lãng mạn của ông, ít nhất dưới con mắt của nhà thờ nhưng họ đã không đưa ra được chứng cớ thuyết phục. Họ chỉ bận tâm với một ý nghĩ duy nhất: làm cho nhà phát kiến trẻ vĩ đại thành một vị thánh. Colombo xứng đáng một huyền thoại vì tài năng đi biển của ông, vì sự kiên cường cuồng nhiệt, vì lòng tin, vì sự hấp dẫn của ông vì sự nghiệp vĩ đại của ông đã đưa đến một kết cục thành công. Nhưng đó là huyền thoại của một thiên tài, một con người vĩ đại trong lịch sử, không phải của một vị thánh. Lòng mong muốn biến Colombo thành một vị thánh với bất cứ giá nào là sự cưỡng bách của các giáo sĩ trong lễ kỷ niệm 400 năm cuộc phát kiến, khi khuynh hướng trắng trợn và mạnh mẽ chống lại thuyết giáo quyền đã sản sinh ra một thuyết giáo quyền thô bạo không kém.

Colombo đã hoàn thành một cách chu đáo nghĩa vụ làm bố của mình. Ông đã hợp pháp hoá Fedinando, cậu ta liền được danh hiệu Ngài (Don), trở nên rất có học thức và có danh tiếng hơn người anh sinh ra trong giá thú là Diego. Tuy nhiên Colombo không cảm thấy là đã hoàn thành nghĩa vụ đối với Beatrice, chứng cớ là trong Di chúc để lại cho con trai thừa kế là Diego ông đã yêu cầu như sau:

‘‘Nó có thể trông nom Beatrice Enriquez, mẹ của người con trai của tôi là Don Ferdinando để bà có thể có phương tiện sinh sống lương thiện, vì là một người đã giúp đỡ tôi rất nhiều. Mong rằng việc đó có thể thực hiện được, để giám bớt gánh nặng cho lương tâm tôi, một gánh nặng đè lên tâm hồn tôi, mà tốt hơn không nên nói rõ lý do ở đây.

Trong thực tế, Colombo không hào phóng với người phụ nữ mà ông ta chịu ơn nhiều. Một khoản tiền phụ cấp nhỏ, mười nghìn maravedis một năm, đầu tư vào những lò sát sinh ở Córdoba, được dành cho bà năm 1493, sau khi ông trở về từ chuyến đi biển lần thứ nhất, và một khoản khác, cùng số lượng, theo di chúc năm 1502. Đây là những bằng chứng duy nhất về sự hào phóng của ông ta, quả thật là rất khiêm tốn. Cuộc sống không hạnh phúc của Beatrice đã kết thúc vào khoảng năm 1521, theo ngày tháng của những bản viết mà chúng ta có. Di chúc của Don Diego, viết tại Santo Domingo ngày 8 tháng 9 năm 1523 đã quy định việc trả tiền phụ cấp cho những người thừa kế của bà, số tiền chưa trả trong ba hoặc bốn năm trước.

Đó là tất cả những điều chúng ta biết về Beatrice Enriquez. Có nhiều không? Hình như nhiều, nhưng có ít thực chất. Như một số người nói, chúng ta không thể xác định được Beatrice trẻ tuổi là người phụ nữ quyến rũ Colombo, hay như những người khác nói, bà chịu sự cám dỗ về nhân cách của ông. Chúng ta cũng không biết bà đã đối xử như thế nào sau khi Colombo ra đi trong chuyến đầu tiên, hoặc khi ông trở về, khi rõ rằng Colombo bỏ bà. Một số người nói rằng bà không trung thành với tình yêu thứ nhất của bà, nhưng người khác nói ngược lại. Không cần thiết phải coi như có những điểm xấu nhất về bà, để giải thích tại sao Colombo chẳng bao giờ bình thường hóa quan hệ giữa hai người. Colombo là một Đô đốc và Phó vương những đảo và đất India. Ông được sắc lệnh của nhà vua thẳng lên những danh vị cao nhất trong Vương quốc Castiglia. Luật pháp nhà vua nói rõ cấm Colombo hòa trộn máu mình với máu của Beatrice Enriquez, một phụ nữ khiêm nhường ở Córdoba, con gái một người làm rượu nho khiêm tốn và hoàn toàn không phải dòng dõi qúy tộc.

Luật lệ của nhà thờ Công giáo không ngăn cản hôn nhân giữa những người thuộc các tầng lớp xã hội khác nhau, nhưng luật dân sự thì cản trở. Bị ám ảnh về ham muốn trở thành quý tộc, Colombo đã không, hoặc không thể trả được món nợ của ông đối với người phụ nữ trẻ tuổi ở Córdoba, vì vậy trong thời gian còn lại của cuộc đời ông, ông thường bị giày vò vì hối hận, rõ ràng khi ông tin rằng ông sắp chết. Vì vậy mà có điều khoản trên trong Di chúc của ông.

Trong nhiều bản viết còn lại của Colombo, dù vụn vặt, chúng ta không thấy sự đề cao tình dục, hoặc tình yêu lãng mạn. Lịch sử không nói cho chúng ta biết những cảm giác cá nhân của ông về vấn đề này. Những chuyện yêu đương lăng nhăng của ông với người dàn bà góa trẻ tuổi ở Gomera nằm trong thần thoại. Ý kiến nói rằng Hoàng hậu Isabella yêu ông chỉ là chuyện bịa đặt và bị tất cả những nhà sử học nghiêm túc bác bỏ. Có thể Hoàng hậu đã cảm kích về tài năng của ông chứ không có gì hơn. Bà có đạo đức và trước hết yêu sâu sắc và say đắm chồng bà. Tuy nhiên không khó khăn khi cho rằng chính tình yêu của Beatrice đã hỗ trợ cho Colombo trong một thời khắc đen tối nhất của đời ông. Người đàn bà này thầm lặng, gần như lén lút, xuất hiện bên ông khi ông bối rối nhất, khi mọi thứ và mọi người hình như thúc giục ông nên rời bỏ nước Tây Ban Nha, nơi ông đã đến để điều hành sự nghiệp lớn của ông. Người đàn bà này có những tình cảm thấm thiết.

Sau khi đã tìm hiếu những giai đoạn chủ chốt dẫn đến việc nhà phát kiến hình thành ở trong đầu kế hoạch lớn của ông, chúng ta xem lại những giai đoạn cụ thể mà ông đã hoàn tất kế hoạch đó. Có hai giai đoạn, cả hai đều cơ bản: gặp giáo sĩ, nhà thiên văn: Cha Marchena, và tình yêu của Beatrice. Nếu không có Beatrice có lẽ Colombo đã thất vọng và đi theo người anh Bartolomeo sang Bồ Đào Nha và Anh. Thay vào đó, khi Beatrice cho ông một con trai, ông đặt tên cho đứa con là Ferdinando, cố ý lặp lại tên của vua Tây Ban Nha. Colombo vẫn còn hy vọng; ông vẫn còn tin vào Tây Ban Nha. Và ở Tây Ban Nha sự may mắn đã cổ vũ hy vọng kiên cường đó, lòng tin bướng bỉnh đó.