Chương 1 Tại sao chúng mày chạy?

“Ellen ơi, tớ sẽ chạy đua với ấy tới góc phố nhé!” Annemarie xốc lại cái cặp da to kềnh trên lưng cho sách vở được san đều. “Sẵn sàng chưa?” Em nhìn cô bạn thân nhất của mình.

Ellen nhăn mặt. “Không đâu,” em vừa cười vừa nói. “Ấy biết là tớ không thắng được ấy mà - chân tớ không dài bằng chân ấy. Chúng mình không thể cứ đi bộ như những người văn minh sao?” Ellen mười tuổi, người thấp đậm, không cao và gầy lêu nghêu như Annemarie.

“Chúng mình phải luyện tập cho cuộc thi điền kinh vào thứ Sáu tới - tớ biết tuần này tớ sẽ thắng cuộc đua dành cho nữ. Tuần trước tớ về nhì, nhưng tớ đã tập luyện mỗi ngày. Đi mà, Ellen,” Annemarie nài nỉ, quan sát khoảng cách từ đó tới góc phố kế tiếp trên đường Copenhagen. “Nhé?”

Ellen ngần ngừ, rồi gật đầu và nhấc cặp sách của mình đeo lên vai. “Ờ, thôi được. Sẵn sàng,” em nói.

“Xuất phát!” Annemarie hô lớn và hai cô bé bắt đầu chạy đua dọc theo vỉa hè khu dân cư. Mái tóc hoe vàng óng ánh của Annemarie bay phất phơ về phía sau, còn hai bím tóc sẫm màu của Ellen nảy tưng tưng trên vai em.

“Đợi em với!” bé Kirsti bị bỏ lại phía sau, kêu khóc rền rĩ, nhưng hai cô chị không nghe thấy.

Annemarie nhanh chóng tạo khoảng cách với cô bạn thân, mặc dù một chiếc giày của em đã bị tuột dây trong lúc em tăng tốc chạy dọc con phố Osterbrogade, ngang qua các cửa hiệu và mấy quán cà phê nhỏ xinh trong khu dân cư gần nhà em ở phía đông bắc thủ đô Copenhagen. Em vừa cười vang vừa chạy sượt ngang qua một bác cao niên mặc đồ đen, tay xách túi đi chợ bện bằng dây thừng. Một thiếu phụ đang đẩy xe nôi dịch sang bên tránh đường cho em chạy. Góc phố đã ở ngay phía trước mặt.

Ngay khi chạm chân tới đích, Annemarie vừa thở hổn hển vừa ngước mắt nhìn lên. Tiếng cười của em tắt ngấm. Tim em như bị hẫng mất một nhịp.

“Halte!”[2] Tên lính ra lệnh, giọng lạnh tanh.

Từ tiếng Đức ấy quen thuộc với em hệt như nỗi kinh hoàng nó mang lại. Hồi trước, Annemarie nghe thấy từ này khá thường xuyên nhưng cho đến giờ, chưa từng có lần nào nó nhắm trực tiếp vào em cả.

Đằng sau Annemarie, Ellen cũng giảm tốc và dừng lại. Xa hơn phía sau, bé Kirsti đang chậm chạp lê bước, vẻ mặt hờn dỗi bởi hai cô chị không chịu chờ mình.

Annemarie ngước mắt nhìn chăm chú. Có hai tên lính. Nghĩa là có hai cái mũ sắt và hai cặp mắt lạnh lùng đang nhìn em trừng trừng cùng với bốn chiếc giày bốt cao bóng láng đóng cọc xuống vỉa hè đang chặn ngang lối về của em.

Và thế cũng nghĩa là có hai khẩu súng trường được hai tên lính kẹp chặt trong tay. Em nhìn chằm chằm hai khẩu súng trước nhất. Rồi cuối cùng em mới nhìn vào mặt tên lính đã ra lệnh cho em đứng nghiêm.

“Tại sao chúng mày chạy?” Hắn hỏi bằng cái giọng cục cằn. Tiếng Đan Mạch của hắn thật tệ. Ba năm, Annemarie thầm nghĩ một cách khinh miệt. Bọn chúng đã ở trên quê hương mình ba năm thế mà vẫn không nói được tiếng nước mình.

“Cháu đang chạy đua với bạn cháu,” em lễ độ trả lời. “Thứ Sáu hằng tuần, ở trường chúng cháu có thi chạy, và cháu muốn thi tốt, nên cháu...” Em kéo dài giọng, bỏ lửng câu nói. Đừng nói quá nhiều, em tự nhủ. Chỉ trả lời chúng, thế thôi.

Annemarie liếc mắt nhìn ra sau. Cách em chừng vài mét, Ellen đang đứng bất động trên hè đường. Xa hơn phía sau, Kirsti vẫn đang tỏ vẻ hờn dỗi, chậm chạp bước từng bước về phía góc phố. Gần đó, có một phụ nữ đã đi đến chỗ cửa ra vào một cửa hiệu, lặng lẽ đứng quan sát.

Một trong hai tên lính, tên cao hơn, tiến lại gần em. Annemarie nhận ra hắn là tên lính mà em và Ellen hay thầm thì gọi là “Hươu cao cổ” bởi hắn cao lênh khênh và có cái cổ dài ngoằng lộ ra bên trên cổ áo hổ cứng. Hắn và đồng đội của hắn thường đứng ở góc phố này.

Hắn thúc báng súng vào góc cặp sách của em. Annemarie rùng mình. “Trong đây là gì?” Hắn lớn giọng hỏi. Qua khóe mắt, em thấy bà chủ cửa hiệu lặng lẽ lùi vào chỗ tối bên trong khung cửa.

“Sách giáo khoa,” em thành thật trả lời.

“Mày có phải là học sinh ngoan không?” Tên lính hỏi. Có vẻ như hắn đang hỏi nhạo em.

“Phải.”

“Mày tên gì?”

“Annemarie Johansen.”

“Bạn mày... cũng là học sinh ngoan chứ?” Hắn đang nhìn ra sau lưng em, về phía Ellen đã đứng im không nhúc nhích nãy giờ.

Annemarie cũng ngoái đầu nhìn lại và thấy gương mặt với hai gò má thường xuyên ửng hồng của Ellen giờ đang tái nhợt, cặp mắt đen mở to.

Annemarie gật đầu với tên lính. “Ngoan hơn cháu,” em nói.

“Tên nó là gì?”

“Ellen.”

“Thế đây là ai?” Hắn hỏi, mắt nhìn sang bên cạnh Annemarie. Kirsti đã thình lình xuất hiện ở đó, mặt mày cau có.

“Em gái cháu.” Em với tay nắm lấy tay Kirsti, nhưng con bé; lúc nào cũng bướng bỉnh, không chịu, nó rụt tay lại chống nạnh vẻ thách thức.

Tên lính vươn tay xoa mái tóc ngắn xoăn tít, rối bù của Kirsti. Đứng yên nào, Kirsti, Annemarie vừa khẽ ra lệnh vừa cầu mong con bé năm tuổi ương bướng ấy vâng lời.

Nhưng Kirsti giơ tay lên hẩy tay tên lính ra. “Đừng mà,” con bé nói to.

Cả hai tên lính đều bật cười. Chúng nói với nhau bằng tiếng Đức nhanh đến mức Annemarie không tài nào hiểu nổi.

“Cô bé xinh quá, giống như đứa con gái nhỏ của tao,” tên lính cao kều nói bằng cái giọng dễ nghe hơn.

Annemarie cố mỉm cười lễ độ.

“Về nhà đi, tất cả mấy đứa. Về học bài. Và đừng có chạy. Lúc tụi mày chạy, trông như đám du côn ấy.”

Hai tên lính quay đi. Nhanh chóng, Annemarie lại với tay tóm chặt tay em gái trước khi nó kịp kháng cự. Dắt tay em, Annemarie vội vã vòng qua góc phố. Một phút sau, Ellen đã đến bên bạn. Hai em dắt Kirsti ở giữa, rảo bước, không nói năng gì, hướng về phía tòa chung cư nơi nhà cả hai đang sống.

Gần tới nhà, Ellen đột ngột khẽ nói, “Tớ sợ quá đi mất.”

“Tớ cũng thế,” Annemarie thì thầm đáp lại.

Khi tới lối vào chung cư, cả Annemarie lẫn Ellen đều nhìn thẳng về phía cửa ra vào. Hai em cố tình làm vậy cốt để không bị hai tên lính lăm lăm súng khác đang đứng ở góc phố này để ý tới. Kirsti chạy vụt lên trước, ào qua cửa, miệng líu lo về bức tranh nó mang từ lớp mẫu giáo về khoe mẹ. Với Kirsti, bọn lính đơn giản chỉ là một phần của cảnh quan, là thứ lúc nào cũng hiện diện tại mỗi góc phố, giống như cột đèn giao thông, chẳng chút đáng kể nào trong suốt cuộc đời đáng nhớ của con bé.

“Ấy có định kể cho mẹ ấy nghe không?” Ellen hỏi Annemarie trong lúc hai đứa cùng nhau bước chậm chạp lên cầu thang. “Không. Mẹ tớ sẽ lo.”

“Ừ, tớ cũng không kể. Chắc chắn mẹ sẽ mắng tớ vì tội chạy ngoài phố.”

Đến tầng hai, tầng có căn hộ nhà Ellen, Annemarie chào tạm biệt bạn và tiếp tục leo lên tầng ba, nhẩm tập lại trong đầu bộ dạng chào hớn hở khi gặp mẹ: cười tươi, kể mẹ nghe về bài kiểm tra viết chính tả mà em đã làm rất tốt hôm nay.

Nhưng quá muộn rồi. Kirsti đã về tới nhà trước em.

“Và hắn thúc súng vào cặp sách của chị Annemarie, rồi hắn xoa đầu con!” Kirsti đang đứng ở góc phòng khách, vừa cởi áo len vừa liến thoắng. “Nhưng con không sợ. Chị Annemarie sợ, chị Ellen cũng sợ. Nhưng con thì không!”

Đang ngồi trong chiếc ghế bành kê bên cửa sổ, mẹ Annemarie, cô Johansen, nhỏm nhanh dậy. Cô Rosen, mẹ của Ellen, cũng đang ngồi đó, trong chiếc ghế bành đối diện. Giống như nhiều buổi chiều khác, họ đang uống cà phê cùng nhau. Dĩ nhiên, đấy không phải là cà phê thật, mặc dù hai bà mẹ vẫn hay gọi đó là “uống cà phê.” Kể từ ngày bọn Đức Quốc xã chiếm đóng Copenhagen, chẳng còn cà phê thật nữa. Ngay cả trà thật cũng không. Thứ hai người họ đang nhấp từng ngụm là nước nóng có hương thảo mộc.

“Annemarie, có chuyện gì thế con? Kirsti đang nói gì thế?” Mẹ em lo lắng hỏi.

“Ellen đâu cháu?” Ánh mắt cô Rosen tỏ vẻ hoảng hốt.

“Ellen về nhà rồi ạ. Bạn ấy không biết cô đang ở đây,” Annemarie giải thích. “Đừng lo mẹ và cô ạ. Chẳng có gì đâu. Là hai tên lính đứng ở góc phố 0sterbrogade - mẹ đã từng nhìn thấy chúng rồi đấy; mẹ biết tên lính cao lênh khênh có cái cổ dài, tên lính trông giống như một con hươu cao cổ ngờ nghệch không?”. Em kể cho mẹ em và cô Rosen nghe chuyện xảy ra, gắng làm cho chuyện nghe có vẻ hài hước và chẳng có gì đáng phải bận tâm cả. Nhưng ánh mắt lo lắng của hai người lớn vẫn không hề biến chuyển.

“Con đập tay hắn và quát hắn,” Kirsti nói bằng cái giọng ra vẻ ta đây.

“Không, nó không làm thế đâu, mẹ ơi,” Annemarie trấn an mẹ. “Nó đang cường điệu đấy, lúc nào nó cũng thế mà mẹ.”

Cô Johansen lại gần bên cửa sổ và nhìn xuống con phố bên dưới. Khu dân cư Copenhagen kế bên yên ả; trông hệt như mọi khi: người người vào ra các cửa hiệu, trẻ con chơi đùa, đám lính đứng nơi góc phố.

Mẹ Annemarie hạ giọng nói với mẹ Ellen. “Chúng ắt hẳn đang bực mình bởi những sự vụ gần đầy của Quân Kháng chiến. Chị có đọc tin về mấy vụ ném bom ở Hillerod[3] và Norrebro[4] trên tờ De Frie Danske[5] không?”

Annemarie lắng nghe mẹ nói; dù em đang giả bộ chú tâm vào việc bỏ sách vở ra khỏi cặp, và em biết mẹ mình đang nhắc đến chuyện gì. De Frie Danske - Người Đan Mạch tự do - là một tờ báo bất hợp pháp; thỉnh thoảng anh Peter Neilsen mang đến cho nhà em, cẩn thận gấp gọn giấu giữa những cuốn sách và mấy tờ báo thông thường, và mẹ luôn đốt bỏ sau khi mẹ và bố đã đọc xong. Nhưng thỉnh thoảng Annemarie nghe bố mẹ trao đổi lúc đêm khuya về những tin tức họ đọc được trên tờ báo đó: tin tức về việc ngầm phá hoại chống lại bọn Đức Quốc xã, về những vụ đánh bom ngầm và gây nổ trong những nhà máy sản xuất vật dụng phục vụ chiến tranh và về những tuyến đường sắt công nghiệp bị phá hủy để hàng hóa không thể vận chuyển đi đâu được.

Và em biết Quân Kháng chiến nghĩa là thế nào. Bố đã giải thích khi em nghe lỏm được ba từ đó và mang ra hỏi. Các thành viên Quân Kháng chiến là những người Đan Mạch - không ai biết họ là ai bởi họ vô cùng bí mật - họ quyết tâm gây tổn thất cho bọn Đức Quốc xã bằng bất cứ cách nào họ có thể thực hiện được. Họ phá hỏng xe tải, ô tô của bọn Đức và đánh bom các nhà máy của chúng. Họ rất can trường. Thỉnh thoảng họ bị bắt và bị xử tử hình.

“Tôi phải đi nói chuyện với Ellen mới được,” cô Rosen vừa nói vừa bước ra phía cửa. “Ngày mai hai đứa đi đường khác đến trường nhé. Hứa với cô đi Annemarie. Và Ellen nữa, cũng sẽ phải hứa như thế.”

“Chúng cháu hứa, thưa cô Rosen. Nhưng điều ấy có quan trọng không ạ? Góc tốt nhất phố nào cũng có lính Đức.”

“Chúng sẽ nhớ mặt hai đứa,” cô Rosen nói, quay người đi ra cửa hướng về phía hành lang. “Lẫn trong đám đông là điều nên làm, luôn luôn là như vậy. Hãy là một người trong đám đông. Đảm bảo rằng bọn chúng không bao giờ có lý do gì để nhớ mặt các cháu.” Cô đóng cửa và khuất dạng ngoài hành lang.

“Hắn sẽ nhớ mặt của con, mẹ ạ,” Kirsti hớn hở nói, “bởi hắn bảo trông con giống con gái của hắn. Hắn bảo con xinh.”

“Nếu hắn có một đứa con gái nhỏ xinh xắn như con, sao hắn không về với con hắn như một người cha tốt chứ?”. Cô Johansen vừa lẩm bẩm vừa vuốt má Kirsti. “Sao hắn không quay về nước của hắn chứ?”

“Mẹ ơi, có gì ăn không ạ?” Annemarie hỏi, hy vọng kéo mẹ mình dứt khỏi suy nghĩ về đám lính.

“Ăn bánh mì đi con. Và mang cho em con một miếng.”

“Với bơ ạ?” Kirsti hỏi, giọng đầy hy vọng.

“Không có bơ,” mẹ em đáp. “Con biết mà.”

Kirsti thở dài trong lúc Annemarie tiến lại chỗ hộp bánh trong bếp. “Con ước được ăn bánh nướng,” Kirsti nói. “Một cái bánh nướng lớn vàng ươm phủ kem màu hồng.”

Mẹ em bật cười. “Xét từ góc độ một em bé, thì con có trí nhớ dai đấy,” mẹ nói với Kirsti. “Đã từ rất lâu, ít nhất là một năm rồi chúng ta không có chút bơ, chút đường nào để làm bánh nướng cả, con yêu.”

“Khi nào sẽ lại có bánh nướng ạ?”

“Khi chiến tranh kết thúc,” cô Johansen đáp. Cô liếc mắt nhìn qua cửa sổ xuống góc phố bên dưới nơi có hai tên lính đang đứng, khuôn mặt chúng vô cảm bên dưới hai cái mũ sắt. “Khi bọn lính rời khỏi đây.”

Chú thich:

[2] Tiếng Đức trong nguyên bản, có nghĩa: Nghiêm!

[3] Thành phố nằm ở phía bắc đảo Zealand thuộc Đan Mạch, cách Copenhagen chừng 30km.

[4] Là một trong mười quận hành chính của thủ đô Copenhagen, nằm ở phía đông bắc thành phố.

[5] Tiếng Đan Mạch trong nguyên bản, có nghĩa: Người Đan Mạch tự do.