Chương 6 TÁI HỢP

Vì mắc bệnh tăng bạch cầu đơn nhân cấp tính, nên tôi được bác sĩ cho dùng thuốc an thần liều cao và phải nằm trên giường bệnh hơn một tuần lễ. Sau khi được xuất viện, lần đầu tiên trong đời, tôi cảm thấy đầu óc và cả lồng ngực mình hoàn toàn trống rỗng. Mọi thứ như đổ vỡ và tan biến chỉ trong một cái chớp mắt. Tôi suy sụp vì cha mãi mãi sẽ không còn ở bên tôi. Suốt những năm qua, mục tiêu duy nhất của tôi là tránh xa những ham muốn tầm thường để tiết kiệm từng đồng, để có thể mua được một căn nhà, rồi đến San Francisco tìm cha và đưa cha về nhà ở với tôi. Không có cha, thì việc ngồi ở cabin thưởng ngoạn quang cảnh thanh bình quanh những hàng cây gỗ đỏ, câu cá bên bờ sông mỗi buổi hoàng hôn, trò chuyện bên bếp lửa hồng tí tách, hay bất cứ thứ gì giống như cuộc sống của bao gia đình bình thường khác bỗng chốc trở thành ảo tưởng.

Năm xưa, khi còn là một đứa trẻ suốt ngày lủi thủi và run rẩy trong ga-ra, tôi vẫn thường đối mặt với thử thách bằng cách kìm nén mọi cảm xúc của mình. Những lúc ấy, tôi cố nghĩ xem mình sẽ học được gì từ hoàn cảnh đó, và tôi sẽ làm bất cứ điều gì có thể để khiến mọi thứ tốt đẹp hơn. Tôi luôn tính toán kỹ lưỡng mọi kế hoạch và phân tích chúng đến từng chi tiết nhỏ. Chính điều này đã giúp tôi đánh bại được mẹ, cũng là cách để tôi tự bảo vệ bản thân khi làm con nuôi của các gia đình và ngay cả khi tôi gia nhập quân ngũ. Chỉ cần có cơ hội - dù chỉ là tia hy vọng mong manh trong đêm tối mù mịt - thì tôi cũng sẽ cố hết sức để khơi thông đầu óc, giũ bỏ mọi ta thán để tiếp tục sống và tiến về phía trước.

Nhưng ngay lúc này đây, kế hoạch đã được tôi tính toán chi li đến từng chi tiết và phải đánh đổi rất nhiều thứ là được trở thành một hiệp sĩ mặc áo giáp sáng lóa đứng bên cạnh bảo vệ cha chỉ còn là một ý nghĩ viển vông và ngu ngốc. Lúc cha còn sống, cha và tôi không có nhiều thời gian ở bên nhau, nên việc cha con tôi không thể gần gũi như bất kỳ một ông bố và đứa con trai nào khác cũng là điều dễ hiểu. Nhưng tôi vẫn luôn tin rằng không có gì là quá muộn, kể cả việc xây dựng và bồi đắp lại tình cảm cha con thiêng liêng giữa cha và tôi. Chỉ cần tôi biết cách sắp xếp lại mọi thứ và nỗ lực hết mình. Quá trình kỳ công này từng là nỗi ám ảnh thường trực trong tôi. Suốt một thời gian dài, tôi không hề dám nghĩ đến bất kỳ một hoạt động tiêu khiển nào cho riêng mình. Làm sao tôi có thể thản nhiên cùng đồng đội tản bộ dọc bến sông, mua vài cái đĩa hát yêu thích, hay vài bộ quần áo để thay đổi khi biết cha đang co ro lạnh lẽo ở một nơi nào đó ngoài kia. Mọi thứ cứ căng thẳng và dằn vặt trong tôi, đến độ tôi không bao giờ làm chuyện gì khác ngoài việc mỗi sáng thức dậy, làm việc quần quật; tối đến thì trở về doanh trại để chợp mắt một lát, để rồi hôm sau sẽ lặp lại chuỗi công việc không khác gì hôm trước. Thỉnh thoảng có được một ngày nghỉ, tôi chỉ biết ngủ, xem ti vi hoặc đọc sách. Làm điều gì khác những thứ này sẽ khiến tôi mất một khoản tiền, và điều này đồng nghĩa với việc tôi sẽ rời xa mục tiêu của mình thêm một chút. Mặt khác, phải thừa nhận rằng tôi bó hẹp mình trong bốn bức tường một phần cũng do tôi thiếu kỹ năng giao tiếp; tôi không muốn biến mình thành một người ngớ ngẩn trước đám đông. Ngay cả khi đã là một thanh niên tuổi hai mươi, tôi vẫn không biết lựa lời để nói, không biết lựa thời điểm để bày tỏ quan điểm, và đặc biệt là bất kỳ khi nào cảm thấy căng thẳng, tôi lại nói lắp không thể kiểm soát.

Chỉ có tập trung tất cả cho tương lai, tôi mới có thể quên đi quá khứ và hiện tại của mình.

Nhiều tháng trôi qua, tôi chợt nhận ra trước giờ tôi luôn nhớ đến hình ảnh của cha như thể đó là một lối thoát giúp tôi không phải đối mặt với cuộc sống mới của một người đang trưởng thành là tôi. Giờ đây, sự ra đi của cha khiến tôi buộc phải học cách đối diện với chính mình.

Những ngày sau đó, tôi đương đầu với cái chết của cha theo cách duy nhất mà tôi biết: làm việc. Làm xong nhiệm vụ, tôi hối hả quay về doanh trại thay quần áo để đến nhà hàng thức ăn nhanh Denny nhận ca trực với vai trò đầu bếp. Sau ca trực kéo dài tám tiếng, tôi rời nhà hàng Denny trở về doanh trại với thời gian chỉ đủ để thay vào bộ quân phục nhăn nhúm và đi thẳng đến quân trường cho một ngày làm việc mới. Có giai đoạn tôi không ngủ suốt mấy ngày liên tiếp. Tôi thực sự không quan tâm và cũng không nhận ra điều đó. Tôi ghét công việc của mình. Tôi ghét cuộc sống của mình. Một thời gian ngắn sau đó, cứ mỗi khi tôi đặt lưng chợp mắt một chút, tôi lại gặp những cơn ác mộng kinh khủng là bị trễ giờ làm trong quân đội lẫn ở nhà hàng Denny.

Nhưng chí ít thì giờ đây, tôi đã thôi không còn gặp ác mộng thấy cảnh mẹ tìm cách giết tôi nữa. Những cơn ác mộng như thế từng đeo bám tôi suốt nhiều năm liền. Bà thường xuất hiện trong những giấc mơ của tôi, đứng bất động ở cuối hành lang phủ đầy khói xám. Giờ đây, thỉnh thoảng bà vẫn xuất hiện trong những giấc ngủ chập chờn của tôi, nhưng khi mẹ lao nhanh về phía trước để tấn công tôi, thay vì bỏ chạy, tôi lầm lì tiến đến trước mặt bà, từng bước một. Khi mẹ giơ con dao sáng loáng lên toan đâm vào tôi, tôi sẽ phanh ngực áo ra và hét lớn: Giết tôi đi…! Làm đi, giết tôi đi! - Con dao bất động bên cạnh gương mặt đỏ bừng đầy hận thù của mẹ. Tôi chậm rãi bước đến trước mặt bà, khẽ thì thầm vào tai bà: - Giết tôi đi, nếu không, hãy để tôi yên! - Mặc dù vẫn còn bị mẹ đe dọa trong cuộc sống thực, nhưng dẫu sao tôi cũng đã thoát khỏi sự chế ngự của bà trong những giấc mơ. Tôi đã sợ hãi và ám ảnh suốt một thời gian dài, nhưng sau cái chết của cha, dần dần, tôi có một niềm tin rằng cuối cùng tôi cũng tự giải phóng mình khỏi móng vuốt của mẹ.

Không lâu sau, tôi hay tin phi đội của tôi được cấp trên chọn để bay đến Ai Cập và xây dựng một căn cứ quân sự tạm thời. Gần bốn trăm binh sĩ được bổ nhiệm vào đơn vị này đều đã được giao nhiệm vụ. Tôi cảm thấy mình thật sự khao khát được tham gia vào kế hoạch đặc biệt ấy. Là một binh sĩ hạng bét vì thời gian tại ngũ chưa tới một năm, đương nhiên tôi không được xem xét, nhưng một vị thiếu tá hậu cần đã nói với những sĩ quan khó tính của tôi hãy cho tôi một cơ hội. Họ đồng ý. Và thế là tôi nhận được một cơ hội. Sau cùng khi đã được chọn, tôi phấn chấn đến nỗi đã chạy bay đến nhà hàng Denny để xin thôi việc rồi quay về gói ghém đồ đạc.

Bài tập có tên “Bóng ma kiêu hãnh” đã mang đến cho tôi một triển vọng khác biệt để trở thành thành viên của đội bay. Giữa chốn sa mạc, bên ngoài Cairo, tôi làm việc quần quật từ mười đến mười hai giờ mỗi ngày trong cái nóng như lò thiêu vào ban ngày, rồi tiếp tục dưới cái lạnh cắt da cắt thịt khi đêm xuống, không một phút nghỉ ngơi. Tôi tự hào vì mình đã kề vai sát cánh lao động cùng các đồng đội, những người đã rất nỗ lực vì một mục đích chung là hoàn thành nhiệm vụ được giao. Mỗi khi tranh thủ được chút thời gian cho riêng mình, thường thì tôi sẽ ra khỏi căn lều màu xanh đen ngột ngạt và dán mắt lên nền trời, nơi có những chiếc phản lực chiến đấu Phantom F-4(1) đời cũ của Mỹ đang bay lượn, trình diễn cho các phi công Ai Cập những màn lao thẳng xuống đất hoặc phóng vút lên không trung với vận tốc vượt quá vận tốc âm thanh khiến cả mặt đất rung chuyển như thể núi lửa đang phun trào. Cơn chấn động thực tế có thể sẽ phá hủy lều nấu ăn của chúng tôi, hất tung mọi chai lọ, xoong chảo và nhiều vật dụng khác. Vào những lúc tĩnh lặng hơn, tôi lại đứng nhìn mê hoặc lên nền trời đỏ thẫm khi ánh dương dần khuất sau những đụn cát nâu lốm đốm. Cũng có khi tôi chỉ đứng lặng im hít thở bầu không khí trong lành khi bình minh vừa ló dạng. Sau cùng thì ở cách nơi tôi sinh ra nửa vòng trái đất, cũng có những phút giây tôi thấy lòng thanh thản và tự nghiệm ra rằng mình không cần quá lo lắng cho tương lai, cũng đừng tìm cách trốn chạy quá khứ. Cuối cùng thì tôi cũng tìm thấy một chút an bình cho tâm hồn mình.

Ngay khi từ Ai Cập trở về, tôi lập tức gọi cho Alice. Không để cho Alice kịp hỏi thăm hay nói gì, tôi đã hào hứng kể không ngớt về những chuyến phiêu lưu mệt nhoài kéo dài nhiều giờ liền ở căn cứ quân sự, chuyến viếng thăm Kim Tự Tháp, tượng nhân sư và về hàng loạt tấm bưu thiếp mà tôi đã gửi cho Alice và Harold. Đợi tôi dừng lấy hơi, Alice tranh thủ chen ngang, báo rằng cậu Dan của tôi đã qua đời. Cuộc trò chuyện giữa tôi với Alice gián đoạn. Tôi gọi ngay cho bà ngoại để xin số điện thoại của cô Jane, vợ cậu Dan. Cũng như mọi khi, tôi không biết mình sắp phải đối diện với điều gì, thế nên, tôi hít thật sâu, hồi hộp đợi bà nghe máy để phán đoán tâm trạng của bà. Tôi hơi bất ngờ và chột dạ trước giọng nói yếu ớt của bà. Từ trước đến nay, tôi chưa lần nào cảm nhận rõ bà có thể dễ dàng bị tổn thương đến vậy.

- Cháu rất lấy làm tiếc khi nghe tin về cậu Dan. Tôi nói một cách từ tốn.

Tuy cách nhau hàng ngàn cây số, từ khu vực ngoại thành của thành phố Salt Lake(2), tôi vẫn có thể nghe thấy tiếng bà thút thít qua điện thoại. Sau khi khóc được một lúc, thái độ của bà bắt đầu thay đổi. Càng muốn được ở cạnh để an ủi bà, tôi càng nghĩ chẳng qua mình cũng chỉ là một khán giả bất đắc dĩ của bà mà thôi.

- Sẽ không ai hiểu được cảm giác này… - Bà bắt đầu than vãn. - … Cảm giác khi mất đi những đứa con, khi hoàn toàn cô đơn lạc lõng. Không ai hiểu được cả.

- Gì cơ ạ? - Tôi kêu lên. - Bà nói mẹ mất rồi ư? Mẹ cháu mất rồi sao?

- À, - bà lại sụt sịt, - lẽ ra nó nên chết rồi mới phải. Cháu xem, ít ra thì nó cũng nên tạt ngang thăm mẹ đẻ của nó chứ.

- Vậy là mẹ cháu còn sống? Cháu xin lỗi, cháu hiểu lầm. Cháu nghĩ bà nói … - Tôi bỏ lửng câu nói.

- Này nhóc, để ta nói cho cháu nghe. Khi mẹ cháu bán nhà cho một kẻ ngoại quốc nào đấy - nghe đâu nó kiếm được một món hời. Ngôi nhà vừa rao lên đã có người mua ngay. Nhưng nó có cho bà được gì không? Không. Khốn thật, chẳng có gì cả! Không một đồng xu lẻ, không một lời nói tử tế với mẹ đẻ của nó…

Tôi định thần, cố hiểu bà đang nói gì. Thực tâm tôi không chút bận lòng về việc mẹ đã chuyển chỗ ở. Không một chút quan tâm. Tôi chỉ nghĩ ngay đến những người anh em của tôi - họ có tiếp tục ở với mẹ không, họ có được an toàn hay không? Nhưng cũng có thể họ đã có một cuộc sống hạnh phúc mới… Rồi tôi dần thoát khỏi trạng thái như đang mê man của mình. Tôi tự hỏi cuộc nói chuyện giữa bà và tôi rồi sẽ đi đến đâu. Tôi vẫn chưa quên quy tắc ngầm khi nói chuyện với bà, đó là hãy để cho bà nói khi nào bà còn muốn thế, đừng bao giờ đặt nghi vấn đối với những gì bà nói, đừng bao giờ ngắt lời bà, và quan trọng nhất là đừng bao giờ hỏi một câu nào cả. Bất kỳ câu hỏi nào cũng có thể gây ra những hậu quả khó lường.

- Thưa bà, cháu xin lỗi, nhưng… bà có thể cho cháu số điện thoại của cô Jane không? Cháu chỉ muốn nói với cô ấy vài lời chia buồn. Cháu đã xa nhà khá lâu, và cháu không muốn cô ấy nghĩ rằng cháu…

- À, - bà chen ngang, - ta không biết có tìm thấy số điện thoại không. Ta không biết mình phải làm gì đây. - Bà dừng lại một lúc và thở dài khó nhọc. Nhưng cũng chưa hết đâu, cháu có thể tưởng tượng được là nó đang sống gần đây không? - Tôi nghe thấy bà gõ mạnh vào ống nghe điện thoại. - Tại sao lại ở đây mà không phải nơi nào khác? Mà nó cũng không biết phép tắc gì cả, nó chưa bao giờ đến thăm hỏi ta. Chưa một lần nào. Chắc là nó đang chờ ta ghé thăm nơi ở của nó và cúi chào cái vẻ cao sang của nó đấy. Nếu thế thì nó cứ chờ cho đến khi địa ngục bị phủ đầy băng tuyết đi nhé! Ta không cần gì cả, cháu biết mà.

Tôi đứng trong buồng điện thoại chật chội, đầu gật lia lịa đồng ý với bà như một cái máy.

- Vâng, thưa bà, cháu hiểu ạ. - Nhưng thực tâm tôi chẳng có chút ấn tượng gì khi nghĩ đến việc mẹ đã chuyển đến thành phố Salt Lake. Bởi tôi nhớ lúc trước, khi chúng tôi còn bé, mẹ thường nói với Ron, Stan và tôi về Utah với giọng khinh miệt, về những mùa đông khắc nghiệt và cả về cái tên mà bà đã gán cho nó là “xã hội trong ‘Nhà thờ’”. Tôi cũng không thể ngờ rằng mẹ lại chọn đến ở gần nhà bà - người đã bị mẹ đối xử hết sức tàn nhẫn và độc ác.

Tôi giữ chặt ống nghe điện thoại, nhớ lại những lần mẹ thay đổi thái độ mỗi khi bà ngoại ghé qua nhà chơi. Ngay cả khi tôi đang ngồi dưới chân cầu thang ở tầng hầm, tôi cũng cảm nhận được lối cư xử vừa có chút dễ bảo, vừa có chút lạnh lùng đến thản nhiên của mẹ đối với bà. Dường như mẹ cố tỏ ra nhượng bộ trước bà, nhưng chỉ trong một giới hạn nhất định. Nếu bà càng cố thể hiện sự ảnh hưởng với mẹ, mẹ sẽ càng tỏ ra kháng cự và khước từ mọi đề xuất của bà. Lần nào cũng vậy, sau khi bà ra về thì đều có hậu quả để lại. Và thường thì tôi chính là phương tiện để mẹ trút cơn giận. Giờ đây, tôi không thể nhớ được một cử chỉ yêu thương hay quan tâm nhỏ nhặt nào giữa hai người phụ nữ ấy. Càng nghe những gì bà nói, tôi càng không thể không hình dung về một mối quan hệ đã héo hon giữa mẹ và con gái - tất cả chỉ vì lòng hận thù dai dẳng; nhưng không thể phủ nhận họ cũng chính là hình ảnh phản chiếu của nhau.

Qua những cuốn sách về tâm lý học và về sự phát triển của loài người mà tôi đã đọc, tôi có thể kết luận rằng việc mẹ uống rượu, cách hành xử đầy thù hận, và đương nhiên là cả cách đối xử tàn bạo của mẹ đối với tôi đều có liên quan đến quá khứ của bà.

Hơi thở khó nhọc của bà ngoại đưa tôi trở về thực tại. Giọng bà trở nên giận dữ:

- Ta không biết phải làm gì với Stan nữa. Ta giao cho nó làm những việc lặt vặt và dĩ nhiên là ta có trả tiền cho nó, nhưng cháu biết đấy, ta đâu có sống đời với nó được. Ta đã nhiều lần nói với nó, nó cần phải học cho xong và có được bằng trung học. Ta đã nói với nó không biết bao nhiêu lần rằng ta sẽ trả tiền cho thầy giáo dạy kèm. Cháu nghĩ nó có nghe lời ta không. Rồi cháu sẽ thấy, khi nó phải ra đời một mình mà không có lấy một tấc đất cắm dùi, nó sẽ lại chạy đến tìm ta cho xem… Cháu nghĩ đi, tất cả những điều ta đã làm…

Tôi phải xen vào để ngăn bà xem thường cậu em trai Stan của tôi. Stan là đứa đã chịu sự chậm phát triển thể chất nhẹ do trải qua một trận sốt thập tử nhất sinh khi còn nhỏ.

- Bà ạ. - Tôi cắt ngang lời bà. - Cháu xin lỗi về chuyện của Stan, nhưng cháu có thể…có thể phiền bà cho cháu xin số điện thoại của cô Jane được không ạ? - Nghe thấy bà dừng lại một lúc khá lâu ở đầu dây bên kia, tôi biết mình đã chen ngang hơi quá đà, nhưng tôi cũng biết rằng yêu cầu đơn giản nhất của tôi luôn luôn gặp phải hàng loạt rào cản lớn.

Sau nhiều lần tôi giục giã nhẹ nhàng hơn, cuối cùng bà cũng mủi lòng. Tôi gác máy, cảm thấy hoàn toàn kiệt sức. Lúc ấy, thật tình tôi muốn gửi cho bà một tấm thiệp, một bó hoa, hoặc sẽ xin về phép để ghé thăm bà. Tôi đã rời khỏi nếp sống gia đình quá lâu đến nỗi giờ đây tôi không biết mình phải làm gì hay những ý định của tôi sẽ được đón nhận như thế nào nữa. Bao năm qua, tôi luôn muốn làm những điều đúng đắn để chuộc lại những điều sai quấy tôi đã gây ra trong quá khứ. Nhưng cũng chính vì vậy mà mặc cảm tội lỗi cứ bao trùm lấy tôi, và tôi không biết phải tiến hành mọi việc như thế nào nữa.

Tôi bước ra khỏi buồng điện thoại, hít vài hơi thật sâu để đầu óc được thư giãn. Tôi biết hẳn là bà đã phải trải qua khoảng thời gian vô cùng khó khăn. Nhưng rồi tôi chợt nhận ra tôi đang mải quanh quẩn với nỗi sầu khổ của bà mà quên mất cậu Dan.

Trong cuộc nói chuyện, bà có đề cập vài thông tin liên quan đến cô Jane và các con của cô. Nhưng khi tôi hỏi đến các anh em của mình, thì bà gạt phắt đi để tiếp tục kể lể và than vãn về nỗi thống khổ của bà. Cũng như mẹ, bà chỉ luôn hướng sự quan tâm của người khác vào bản thân mình mà thôi.

Tôi gọi cho cô Jane. Nói chuyện với cô cho tôi cảm giác hoàn toàn khác khi nói với bà ngoại vài phút trước đó. Cô quan tâm đến cảm xúc của tôi hơn là nỗi mất mát mà cô đang gánh chịu. Tôi nghĩ mình nên tìm cách tạm thời chuyển suy nghĩ của cô Jane sang vấn đề khác để cô có thể nhẹ lòng hơn trong chốc lát. Thế là tôi kể cho cô nghe về chuyến đi của mình đến Ai Cập và về mong muốn được học đại học để có thể làm được điều gì đó cho bản thân.

- Cháu đã làm được rồi, David ạ. Dan rất tự hào về cháu. Tất cả chúng ta đều tự hào về cháu. Nhưng cháu cũng đừng nên vội vàng quá, hãy biết tận hưởng cuộc sống cháu ạ. Hãy tranh thủ thời gian nhưng cũng phải biết thư giãn một chút.

Trong lúc nói chuyện với cô Jane, tôi lại nhớ đến hình ảnh cậu Dan. Cậu là người đàn ông dứt khoát, đam mê những môn thể thao ngoài trời, và cũng là người uống rượu nhiều không thua gì cha mẹ tôi. Tôi nhớ lúc nhỏ, có lần tôi nhìn sâu vào mắt cậu và cảm giác ngay rằng cậu Dan có cái gì đó rất giống với mẹ tôi - một người có tính khí thất thường và có thể bùng nổ vào bất cứ lúc nào. Khi nghe cô Jane bộc bạch chuyện gia đình giữa cô và cậu Dan, tôi mới hiểu cuộc hôn nhân của hai người không mấy suôn sẻ và hạnh phúc.

- …Sau những chuyện như thế, cuộc sống không còn dễ dàng gì, David ạ. Mọi thứ không còn như lúc đầu… Việc say xỉn, nặng nhẹ, to tiếng… mọi thứ…

- Cháu không cố ý gợi lại chuyện cũ đâu thưa cô. - Tôi thanh minh. - Cháu chỉ muốn biết để… để cháu không lặp lại như…

Cô Jane im lặng, như thể rất hiểu và thông cảm cho tôi.

- Ta hiểu. Cháu đừng quá câu nệ như thế. Như ta đã nói, khoảng thời gian trước đó là một thời kỳ khác hẳn; thời của cha mẹ cháu, và thời của ông bà cháu… Cháu không hình dung được đâu. Bất kể chuyện gì xảy ra, chúng ta đều cố tình trốn tránh. Những việc không hay trong gia đình đều bị giấu nhẹm. Nhiều người trong chúng ta rất hy vọng những tình huống chúng ta đã trải qua, hay cách chúng ta được nuôi dạy sẽ không được truyền cho con cháu chúng ta sau này. Đó chính là khó khăn lớn nhất đối với chúng ta. Nếu bọn trẻ các cháu có thể phá vỡ vòng luẩn quẩn này, thì đó chính là điều mong mỏi lớn nhất đối với tất cả người lớn chúng ta. Trong cuộc sống này không có gì được đảm bảo mãi mãi, vì vậy, hãy học từ những sai lầm của người khác. Khi còn có thể, hãy làm những gì trong khả năng của cháu. Đừng để bị hủy hoại như … À mà thôi, hãy thả lỏng mọi thứ và để cho cuộc sống thật tự nhiên đi cháu.

Tôi thấy cô Jane đã nói lên được tất cả theo một cách ngắn gọn nhất. Nhiều tháng sau lần nói chuyện với cô, những lời cô nói vẫn vang vọng trong tâm trí tôi. “Đừng để những điều đó hủy hoại cháu”, điều cô nói khiến tôi nhớ lại như in những gì cha đã nói với tôi trước khi tôi đăng ký nhập ngũ: “Hãy làm những việc con phải làm. Đừng kết thúc tất cả như cha”. Cô đã giúp tôi nhận ra rằng tất cả những gì xảy ra giữa mẹ và tôi đều bắt nguồn từ một nguyên nhân sâu xa khác chứ không đơn thuần chỉ là do mẹ say xỉn tối ngày. Giờ đây tôi có thể hình dung ra nỗi lo lắng mà mẹ, và thậm chí cả bà đã mang theo trong lòng suốt bấy lâu. Tôi không cách nào đổ lỗi cho ai trong hai người ấy; nếu có, tôi chỉ lấy làm buồn vì những gì đã xảy ra trong suốt thời thơ ấu của họ mà thôi.

Ký ức về những ngày chưa đến tuổi đến trường của tôi lại hiện về sống động như một thước phim hoạt hình dễ thương đầy màu sắc. Khi đó, tôi gọi mẹ là “mẹ của con”, còn mẹ thì dành cho Ron, Stan và tôi tình yêu thương và sự quan tâm chăm sóc vô bờ bến. Tôi còn nhớ có những lúc bà ngoại ghé thăm nhà chúng tôi, ngay sau khi bà vừa về, thể nào bốn mẹ con chúng tôi cũng hò reo vui mừng. Điều đó chứng tỏ mẹ vẫn xem bà ngoại như một người mẹ, và chỉ khi bà rời khỏi nhà, mẹ mới có thể làm theo ý mình. Một lần nọ, bà ngoại đến chơi và không muốn mẹ để anh em chúng tôi chơi trò Twister vì sợ chúng tôi bị trẹo xương, thế là ngay khi bà vừa ra về, mẹ đã trải tấm nhựa ra và cùng chơi với chúng tôi.

- Ôi, đừng sợ bà ngoại. - Mẹ nói khẽ. - Bà ngoại chẳng biết chơi đâu. Mẹ con mình cùng chơi đi!

Khi hồi tưởng lại quá khứ, tôi nghĩ đâu đó trong tâm hồn mẹ vẫn còn lưu giữ lại những kỷ niệm đẹp thời thơ ấu; và bất cứ khi nào có dịp, bà cũng vẫn muốn sống lại cùng những ký ức tươi đẹp đó. Nhưng tiếc thay, cuộc sống thực tại với những mảng màu tối đã nuốt chửng mẹ, và bà đã trở thành một con người hoàn toàn khác. Khoảng thời gian tôi bị cô lập trong ga-ra u ám, phải ngủ co ro trên chiếc giường cũ kỹ, tôi vẫn luôn cầu xin cho “mẹ của tôi” - người mẹ thật sự của tôi quay trở lại và giải cứu tôi khỏi “người mẹ hiện tại” của mình. Chẳng hiểu sao sau tất cả những gì đã xảy ra, tôi vẫn luôn vững tin rằng một ngày nào đó, chắc chắn mẹ của tôi sẽ tỉnh giấc, và khi đó, tất cả chúng tôi sẽ được sống trong một gia đình hạnh phúc, ấm cúng mãi mãi.

Bằng một cảm quan kỳ lạ, tôi bắt đầu thấy tiếc cho mẹ. Tôi tự hỏi liệu tuổi thơ của mẹ có hạnh phúc không? Và có phải mẹ đã không hài lòng trước cách nuôi dạy của bà ngoại? Nếu sự thật là vậy, thì hẳn mẹ đã trở thành một con người mang đầy lòng thù hận bởi mẹ đã không thể đối diện với những vấn đề chưa được giải quyết của mình. Chỉ khi bước vào tuổi hai mươi, tôi mới nhận ra rằng, trừ khi có một sự thay đổi mạnh mẽ nào đó, nếu không thì cách nuôi dạy mà một người nhận được khi còn bé sẽ có sự tương đồng với cách người đó áp dụng đối với con cái của mình. Đối với tôi, vấn đề không còn nằm ở chỗ đổ lỗi cho mẹ tôi, hay quy kết cho ông bà ngoại của tôi, mà vấn đề là tôi phải làm thế nào để sống một cuộc sống tránh xa những đau khổ và tuyệt vọng. Và tôi phải làm thế nào để bất cứ điều gì đã đẩy mẹ tôi xuống vực thẳm cũng sẽ không có tác dụng gì đối với tôi. Tôi vẫn thấy bối rối, và chẳng hiểu sao tôi vẫn luôn tha thiết mong muốn được mẹ chấp nhận, được sống trong vòng tay yêu thương của bà. Nhưng sau chừng ấy năm, hy vọng và khao khát ấy dần bị mài mòn. Và giờ đây, tất cả những gì tôi có thể làm là thực hiện theo lời khuyên của cô Jane và sống hết mình với cuộc sống của mình.

Sau hơn hai năm làm việc với vai trò là đầu bếp quân sự, tôi đăng ký trở lại khu huấn luyện của phi đội. Nhờ đó, tôi bắt đầu làm việc theo thời khóa biểu từ tám giờ sáng đến năm giờ chiều. Không phải thức dậy vào lúc ba giờ sáng để bắt đầu một ngày làm việc kéo dài từ mười đến mười bốn tiếng nữa, tôi bỏ mặc thời gian tự do trôi đi, tôi hân hoan chào đón cơ hội của mình. Khoảng thời gian này đối với tôi quá đỗi tuyệt vời. Để có thể trở thành phi công, tôi cần phải theo học đại học. Khi còn là đầu bếp, tôi phải làm việc không ngơi tay, và vì thế tôi không có thời gian để đăng ký bất kỳ lớp học nào. Nhưng giờ thì tôi đã có thể dành thời gian cho những việc mình cần.

Tuy vậy, việc tiếp cận lại với trường lớp sau một thời gian dài, cùng với những nỗ lực để hoàn thiện bản thân sau một ngày làm việc vất vả khiến tôi không ít lần nản lòng. Khi còn ở trường trung học, tôi chỉ được học môn toán học căn bản, thế nên giờ đây, khái niệm về đại số đại cương quả thật vượt xa tầm hiểu biết của tôi. Ngay cả một trong những quy tắc cơ bản nhất là số âm nhân với số âm sẽ thành số dương, tôi cũng cảm thấy khó nắm bắt. Hầu như tôi không thể nào hiểu được tính lô-gíc của vấn đề. Ngay cả sau khi được thầy giáo giải thích “đơn giản nó là như vậy”, tôi cũng không tài nào hiểu nổi. Bởi không thể lĩnh hội được những quy tắc cơ bản nhất, nên tôi phải mất hàng giờ liền để giải một bài toán đơn giản cho đến lúc đầu đổ gục xuống bàn học mới thôi.

Ngoài ra, mỗi lần hồi hộp và căng thẳng, tôi vẫn còn phát âm sai và lắp bắp, nên tôi đã bỏ ra hàng giờ liền đứng trước gương, tự nói chuyện với mình và theo dõi cử động của môi để tìm cách khắc phục. Cũng vì tự ti, nên tôi rất sợ tiếp xúc với các cô gái, và tôi hầu như rất ít ra ngoài cùng bạn bè. Tôi muốn hạn chế tối đa những tình huống mình trở thành trò cười của mọi người. Tôi chỉ có đúng một hình mẫu để sắm vai và đúng một nơi tôi cảm thấy an toàn. Cuộc sống của tôi chỉ có hai màu trắng và đen.

Tôi bị các bạn trong lớp bỏ xa đến nỗi điều duy nhất mà tôi học được là tự nguyền rủa sự ngu ngốc của mình. Đã có lúc tôi nghĩ rằng mình đang cố gắng để trở thành một người nào đó, một người mà bản thân tôi biết rõ tôi không phải là họ. Trong khi những người khác đều tích lũy được kiến thức từ các môn học, tôi thấy mình mất phương hướng hoàn toàn. Thật buồn cười là tôi đã luôn tự hào vì bản thân luôn biết rõ những giới hạn của mình, thế nhưng giờ đây tôi lại rơi vào tình thế không thể kiểm soát được. Một đêm khuya nọ, sau khi hét lên thật lớn: “Mình đang đùa ai đây?”, tôi ném mạnh quyển sách toán vào tường. Tôi bỏ học.

Ban đầu, tôi cảm thấy bớt căng thẳng. Tôi được giải thoát khỏi những áp lực bài vở từng khiến đầu óc tôi mụ mị trong lớp học. Tôi dành thời gian rảnh rỗi mỗi tối để đọc những quyển sách như Operation Overflight của tác giả Gary Powers - viên phi công lái chiếc U-2, người đã hy sinh trên vùng trời nước Nga. U-2 là sản phẩm chế tạo của kỹ sư Kelly Johnson, người đã thiết kế chiếc SR-71. Khi tìm hiểu những cuốn sách khác có nói đến những chiếc phản lực độc nhất vô nhị chế tạo bởi thiên tài của ngành hàng không này - Johnson đã thành lập hẳn sư đoàn của riêng ông có tên gọi Skunk Works - tôi nhận ra rằng, để có một cơ hội mong manh trở thành một thành viên của đội bay, tôi cần phải trở lại trường học. Để xác nhận lại việc này, tôi gọi cho chuyên viên tiếp liệu trên không - người đã tiếp nhiên liệu cho chiếc SR-71 Blackbird, Trung úy D. K. Smith. Ông đã nói thẳng với tôi rằng, không chỉ lực lượng không quân đòi hỏi người tham gia phải có trình độ toán học cao cấp, mà cả những người muốn vào vị trí chuyên viên tiếp liệu cũng cần vững về kiến thức toán học, và những người ứng tuyển vào vị trí này cũng phải cạnh tranh với nhau hết sức khốc liệt. Giờ đây, mọi chuyện có vẻ đơn giản hơn, bởi tôi đã xác định được mình khao khát đạt được điều đó như thế nào; và vì thế, tôi sẵn sàng dấn thân để đạt được mục tiêu cuối cùng.

Phải mất thêm hai lần nỗ lực, cùng sự giúp đỡ hết lòng của một người thầy tận tâm, tôi mới đủ kiên nhẫn loay hoay trong mớ kiến thức hỗn độn của toán học, để rồi bỗng một ngày nọ, như có một nút thắt được tháo gỡ, tôi đã hiểu được thế nào là đại số học. Mọi thứ bỗng trở nên hết sức rõ ràng đối với tôi. Tôi bắt đầu thích thú với việc giải các phép toán. Tôi nhìn nhận toán học là một sự tuyệt đối - không phải những điều có lẽ xảy ra, những thứ cần phải có điều kiện, hay cứ để mọi thứ xảy ra tự nhiên, còn mình thì ngồi chờ xem kết quả thế nào. Nghiệm “x” luôn tương ứng với một thứ gì đó. Trong toán học, cũng như cuộc sống của tôi, không có chỗ nào là không rõ ràng.

Sau thành quả đầu tiên, tôi tiếp tục chiến đấu với môn đại số học cao cấp, rồi quay sang môn lượng giác. Thầy giáo của tôi là những người rất tài giỏi. Tôi bắt đầu tự tạo dựng cho mình một nền tảng tốt, học cách nắm bắt những phép toán phức tạp một cách có hệ thống. Tôi bắt đầu thấy tự tin trở lại. Tôi sống trong không gian kỳ thú của Florida, tôi tự thưởng cho mình bằng cách mua một chiếc xe máy có hình dáng kỳ dị mà dường như chỉ có tôi mới thấy thích nó, tôi vượt qua những đợt kiểm tra năng lực gắt gao, và tôi chính thức đăng ký vào phi đội ưu tú của quân đoàn. Tôi có một công việc tuyệt vời và thậm chí còn hoàn tất một khóa huấn luyện khắt khe dành cho lính nhảy dù. Tôi đang từng bước một thực hiện những việc cần làm để hoàn thiện bản thân. Đó cũng là lần đầu tiên những nỗ lực của tôi được đền đáp. Cuộc sống thật tuyệt vời. Tôi có cảm giác thoải mái và hạnh phúc như lần đầu tiên tôi trở thành con nuôi. Với tôi, giờ đây mỗi ngày là một quà tặng quý giá.

Một ngày cuối tháng 8 năm 1983, tôi bất ngờ nhận được lá thư từ em trai Russell. Vì đã lâu không liên lạc với bà ngoại, nên tôi tự hỏi không biết Russell làm thế nào mà có được địa chỉ của tôi. Tôi vội đọc lướt qua lá thư, rồi cẩn thận đọc đi đọc lại nhiều lần để có thể hiểu hết nội dung Russell viết. Tôi hồi hộp đọc kỹ từng dòng, từng chữ, lắng nghe tiếng nói từ đứa em ruột của mình. Đọc xong, tôi buông tay, người lặng đi. Thư của Russell một lần nữa khiến tôi nhớ lại mọi chuyện. Tôi nhớ bà đã nói với tôi rằng sau khi cha mất, mẹ đã chuyển đến sống ở vùng ngoại ô thành phố Salt Lake. Trong thư, Russell cũng nói rằng nó biết khi còn sống, cha chính là nơi để mẹ trút những bực dọc và sự tàn ác của mình; sau đó là đến lượt tôi với những năm tháng bị biệt lập trong ga-ra lạnh lẽo. Lòng hận thù và sự tàn bạo của mẹ ngày một tăng dần lên và hoàn toàn mất kiểm soát. Kể từ sau cái chết của cha và sự ra đi của tôi, Russell đã trở thành vật cho mẹ trút mọi cơn giận.

Tôi nhớ trong thời gian còn là con nuôi, có lần tôi đã va vào người Russell ở gần trường học cũ của tôi. Qua ánh nhìn lạ lùng trên gương mặt thằng bé, tôi đã hiểu. Khi tôi được an toàn trong vòng bảo bọc của chính quyền địa phương, thì mẹ đã cho các anh em tôi sống trong địa ngục. Kể ra, tôi chỉ sống và chịu đựng sự hận thù của mẹ mười hai năm, trong khi những người anh em của tôi đã phải chống chọi với sự cay nghiệt của mẹ ít nhất đến năm họ mười tám tuổi.

Rồi tôi nghĩ đến Stan. Trong thư, Russell nói rằng thằng bé lo cho Stan, bởi Stan đang phụ thuộc tài chính vào mẹ và giờ đây nó đang bất mãn với tình cảnh của mình. Stan là người tự trọng và vẫn luôn mong được là chính mình. Tôi tự hỏi, nếu có điều gì xảy ra cho mẹ hoặc bà, thì Stan sẽ ra sao? Tôi có thể làm được gì đây?

Ngay cả đối với Ron, tuy anh đã lập gia đình nhưng cũng không thể thoát khỏi vòng cương tỏa của mẹ. Russell nói mặc dù Ron và vợ anh là Linda đang sinh sống ở Colorado, nhưng để đạt được lợi ích, mẹ chỉ cần gọi cho họ một cuộc điện thoại là xong. Không khó để hình dung cảnh mẹ uống say túy lúy rồi điện thoại cho họ vào lúc nửa đêm để huyên thuyên rồi chửi rủa hàng giờ liền. Ron là sĩ quan cảnh sát trong quân đội, và vì thế tôi nghĩ anh chỉ có vài giờ ít ỏi để nghỉ ngơi trước khi bắt đầu một ngày làm việc mới. Tôi nghĩ người đàn ông tội nghiệp ấy chắc hẳn thường xuyên bị hành hạ bởi cả hai người phụ nữ. Đến khi nào thì anh ấy mới có được phút giây yên bình cho riêng mình? Làm sao Ron có thể kể cho Linda nghe về mẹ và về gia đình mình? Nếu mẹ vẫn giữ hình tượng mẫu mực như trước kia, hẳn trong mắt Linda, bà vẫn có thể vào vai một người mẹ dịu dàng, tử tế, một người sống cuộc đời hoàn hảo như tranh vẽ. Vai diễn đó của bà đã mang lại hiệu quả trong nhiều năm qua, nhưng giờ đây, có vẻ như bà khó lòng theo đuổi được vai diễn đó. Mọi thứ đã vượt quá sự kiểm soát của bà.

Tôi thoáng nghĩ đến tương lai của mình. Tôi tự hứa rằng nếu sau này tôi có quyết định gắn bó cuộc đời mình với ai, thì tôi tuyệt đối sẽ bảo vệ người ấy khỏi mối quan hệ bệnh hoạn giữa mẹ và tôi. Thậm chí nếu điều đó đi ngược lại với những gì tôi đã trải qua, tôi vẫn phải nói dối. Để có cơ hội đến với một người đặc biệt nào đó trong tương lai, tôi sẽ phải chôn vùi quá khứ của mình.

Nhưng ít ra thì trong thư, Russell có nói rằng đứa em út của tôi là Kevin không hiểu gì nhiều về những gì đã và đang xảy ra xung quanh thằng bé. Đối với Kevin, cách sống của mẹ và địa ngục do bà tạo ra là những điều hoàn toàn bình thường. Bằng một linh cảm kỳ lạ, tôi cảm thấy chính Ron, Russell và thậm chí cả Stan đã làm tất cả để bảo vệ đứa em nhỏ của mình. Nếu có điều gì xảy đến với Kevin, có lẽ bà ngoại sẽ cho thằng bé một nơi trú ẩn an toàn. Đọc lại lá thư một lần nữa, tôi bỗng cảm thấy vô cùng hối hận. Rõ ràng là trong tất cả các anh em, tôi là người may mắn nhất.

Lá thư kết thúc bằng một tin tức lạc quan. Russell sẽ sớm ghi danh vào Lực lượng Hải quân. Thằng bé có vẻ rất phấn khởi vì sắp gia nhập vào một lực lượng tinh nhuệ, còn tôi thì nghĩ rằng tình thân ái, những nhiệm vụ cao cả và sự vinh danh trong nghề nghiệp sẽ thích hợp với Russell. Nhưng điều quan trọng nhất là, càng tránh xa mẹ thì càng tốt cho Russell. Tôi mỉm cười với ý nghĩ đó của mình. Thế là trong năm anh em chúng tôi, đã có ba người tránh xa được mẹ, còn hai người nữa.

Tuy vậy, đã nhiều tuần lễ trôi qua mà lá thư của Russell vẫn giày vò tâm trí tôi. Hàng đêm, khi mở xấp giấy tờ tôi vẫn giữ trong quyển Kinh thánh, tôi lại đọc lá thư của Russell. Tại sao sau rất nhiều năm, Russell lại viết thư cho tôi? Thằng bé thật sự muốn gì đây? Nếu tôi có thể làm điều gì đó, thì tôi có thể làm gì đây? Sau nhiều năm dấn thân một cách ngớ ngẩn trong vô vọng, giờ đây tôi đã có một chỗ đứng trong cuộc đời của mình. Mặc dù vẫn mong mỏi câu trả lời cho quá khứ của mình, nhưng giờ đây tôi không còn cảm giác oán trách như trước. Sau ngần ấy năm sống trong mặc cảm mình chỉ là kẻ vô dụng, tôi giờ đây là một thanh niên sở hữu một chiếc môtô ấn tượng, có cơ hội làm được một điều gì đó cho bản thân bằng việc trở thành một phi công ưu tú. Nói chung, tôi nghĩ rằng mình là một người tốt: tôi làm việc chăm chỉ, biết tự lập, biết giữ kín mọi chuyện, tránh xa rắc rối, và nỗ lực hết sức để hoàn thiện bản thân. Tôi có những ưu điểm mà bất kỳ ai cũng mong muốn. Dần dần, khi thời gian trôi đi, tuổi thơ của tôi chỉ còn là ảo giác.

Một đêm nọ trong lúc đọc lại lá thư của Russell, tôi chợt nhận ra một điều. Mặc dù biết rằng lối sống của mẹ đã bị vạch trần trước mắt các anh em tôi, nhưng bản thân tôi - cũng như cha tôi ngày xưa - vẫn giữ thái độ thụ động trong hoàn cảnh đó. Tôi chưa từng viết thư hay gọi điện cho ai, hay thậm chí chỉ là gửi một tấm thiệp mừng Giáng sinh cho những người anh em ruột thịt của mình. Sau nhiều năm cố gắng thích nghi với hoàn cảnh sống, tôi đã trở nên ẩn dật, khép kín. Chẳng nhớ tự bao giờ, tôi đã dễ dàng sống một cuộc sống như thể mình chưa bao giờ tồn tại. Một phần trong thâm tâm, tôi rất muốn xé nát lá thư của Russell. Nếu làm được vậy, lương tâm của tôi sẽ không còn bị những từ ngữ trong lá thư giày vò và ám ảnh nữa. Tôi sẽ tự bảo vệ mình bằng cách không nhìn về quá khứ thêm một lần nào nữa. Tôi nhắm mắt, nắm chặt lá thư trong tay. Tôi hít một hơi thật sâu, người tôi căng ra, hình dung cảnh tự tay mình xé nát lá thư thành nhiều mảnh vụn. Bỗng tay tôi run lên. Cảm giác xấu hổ và nghẹn ngào xâm chiếm lấy tôi. Tôi mở mắt ra, người run lên, tôi khuỵu người xuống và bật khóc. Tôi mân mê lá thư bằng mười đầu ngón tay run rẩy. Sau hơn mười năm trời tôi sống xa nhà, giờ đây lá thư của Russell là mối liên hệ duy nhất mà tôi có được với gia đình của mình. Có lẽ, lá thư ấy chính là cánh cửa tiềm thức đưa tôi trở về với các anh em của mình. Giờ đây, điều tối thiểu mà tôi có thể làm là phải giữ lấy nó. Tôi cẩn thận đặt lá thư của em trai mình vào giữa quyển Kinh thánh, và tôi cầu nguyện cho những điều tốt đẹp nhất sẽ đến.

Ba tháng sau đó, lần đầu tiên sau nhiều năm, tôi được về phép. Sau khi ghé thăm gia đình Turnbough, tôi lái chiếc mô-tô của mình đi liên tục không ngừng từ Bay Area đến thành phố Salt Lake. Dù cho tôi có thể ở lại cùng bà ngoại, nhưng tôi muốn dành thời gian càng nhiều càng tốt bên cạnh những người anh em của mình. Và nếu mọi thứ diễn ra theo kế hoạch, thì sau cùng tôi cũng sẽ đối diện với mẹ. Suốt mấy tháng qua, kể từ khi tôi nhận được thư của Russell, bà ngoại và tôi đã tạm thiết lập một thỏa hiệp hòa bình mỏng manh. Mặc dù thỉnh thoảng bà vẫn trút giận lên tôi, nhưng ít ra thì giờ đây bà đã đối xử với tôi như một người trưởng thành, có khả năng quyết định cuộc sống của riêng mình. Nhưng trước cuộc hành trình, khi tôi báo cho bà biết ý định của tôi, qua cách trả lời đầy mỉa mai của bà, tôi hiểu có điều gì đó không ổn. Tôi không hiểu mình đã nói gì khiến bà lại phật ý như thế. Khi đến gần Utah, tôi chỉ hy vọng bà sẽ không can thiệp vào chuyện của tôi thêm một lần nào nữa. Có thể sự có mặt của bà sẽ khiến cho anh em chúng tôi gần gũi nhau hơn, nhưng cũng có thể - chỉ là có thể thôi - sẽ khiến cho mẹ có cơ hội hành xử theo cách xưa nay của bà ấy. Giờ đây, kết quả thế nào là do tôi quyết định. Điều duy nhất tôi có thể chắc chắn là, khi tôi lái chiếc mô-tô đi về phía mặt trời, là tôi đang tiến về với những tình cảm yêu thương thời thơ ấu của mình, và cuộc sống của tôi sẽ đổi thay mãi mãi.