Lời kết cho những lời kết

CŨNG NHƯ BÉ BỰ HALTER, tôi bị hấp dẫn bởi những lời trăng trối. Với tôi, điều này bắt đầu khi tôi mười hai tuổi. Khi đọc một cuốn sách lịch sử, tôi bắt gặp lời trăng trối của Tổng Thống John Adams: “Thomas Jefferson vẫn còn sống.” (Nhưng bất ngờ thay, ông ấy đã chết. Jefferson qua đời cùng ngày nhưng sớm hơn, ngày 4 tháng 7, 1826; lời trăng trối của Jefferson là “Hôm nay là ngày Bốn?”)

Tôi không biết vì sao mình vẫn còn hứng thú với những lời trăng trối hoặc tại sao tôi chưa bao giờ ngừng tìm kiếm chúng. Đúng là tôi rất thích lời trăng trối của John Adam hồi mười hai tuổi. Nhưng tôi cũng rất thích cô bé tên Whitney này. Phần lớn tình yêu không kéo dài mãi mãi. (Nhất là Whitney. Tôi thậm chí còn không thể nhớ nổi họ của cô ấy.) Nhưng vài trường hợp thì có.

Một điều khác mà tôi không biết chính là liệu tất cả những lời trăng trối được trích dẫn trong cuốn sách này có chính xác hay không, về cơ bản, những lời trăng trối rất khó để xác nhận. Nhân chứng lúc nào cũng xúc động, thời điểm bị gộp lại, và bản thân người nói đã không còn để giải thích mọi tranh cãi. Tôi đã cố viết cho chính xác, nhưng thật chẳng bất ngờ mấy khi vẫn còn tranh cãi vây quanh hai trích dẫn trung tâm trong Đi tìm Alaska.

SIMÓN BOLÍVAR

“Làm sao ta thoát khỏi mê hồn trận này đây!”

Trong thực tế, “Làm sao ta thoát khỏi mê hồn trận này đây!” không hẳn là lời trăng trối của Simón Bolívar (dù đúng là ông ấy, về mặt lịch sử, đã nói câu đó.) Lời trăng trối của ông ấy có thể là “José! Đem hành lí tới đây. Họ không muốn chúng ta ở lại.” Nguồn tin chủ yếu của “Làm sao ta thoát khỏi mê hồn trận này đây!” cũng là nguồn tin của Alaska, cuốn sách Tướng quân giữa Mề Hồn Trận của Gabriel García Márquez.

FRANÇOIS RABELAIS

“Ta đi để tìm Cơ Hội Lớn.”

François Rabelais được kể lại cùng bốn lời trăng trối khác nhau. Cuốn sách Ghi chép tử vong của Oxford trích dẫn lời trăng trối của ông thành: (a) “Ta đi để tìm Cơ Hội Lớn”; (b) (sau khi được thụ lễ xức dầu) “Ta đánh bóng giày cho hành trình cuối cùng”; (c) “Hạ màn xuống, vở kịch đã kết thúc”; (d) (khoác áo choàng domino lên người, hoặc áo có mũ trùm) “Beati qui in Domino moriuntur.” Câu cuối cùng, không ngờ lại là một trò chơi chữ[1], nhưng vì ấy là lối chơi chữ Latin nên nó hiếm khi được trích dẫn. Dù sao đi nữa, tôi đã bỏ qua (d) vì thật khó tưởng tượng ra một François Rabelais đang hấp hối lại có đủ sức để nghĩ ra một câu chơi chữ tốn sức, bằng tiếng Latin. (c) là câu trích dẫn phổ biến nhất, vì nó hài hước, và tất cả mọi người đều là tín đồ của những lời trăng trối hài hước.

Tôi vẫn giữ nguyên chính kiến rằng lời trăng trối của Rabelais là “Ta đi để tìm Cơ Hội Lớn,” phần vì cuốn sách khá có căn cứ của Laura Ward Những Lời Trăng Trối Nổi Tiếng đồng ý với tôi, và phần vì tôi tin vào nó. Tôi đã được sinh ra trong mê hồn trận của Bolívar, nên tôi phải tin vào hi vọng tìm thấy Cơ Hội Lớn của Rabelais.

Để biết thêm thông tin và nguồn gốc của những trích dẫn khác trong cuốn sách, xin hãy ghé xem trang Web của tôi: www.sparksflyup.com.

[1] Câu này có thể hiểu theo cả hai nghĩa là “Phúc cho ai chết trong danh Chúa” và “Phúc cho ai chết trong tấm áo choàng.”