PHẦN II HỒ MÂY 7. HỔ MANG CHÚA

Có lẽ do thấm mệt sau một chuyến đi dài, cả bọn lăn ra ngủ. Khi trở dậy, trời đã nhá nhem tối. Không biết dơi ở đâu bay ra loạn xạ. Nghe nói mắt dơi không nhìn được, vậy mà chúng bay rất nhanh, không đâm vào nhau, cũng không va vào các vách đá lởm chởm. Việt Bắc gật gù:

– Có dơi bắt muỗi, mình càng đỡ phải mắc màn.

Linh hỏi:

– Thế lúc dơi đi ngủ, muỗi ra thì sao?

Hoài Nam cũng góp chuyện. Suốt cả ngày, đến giờ nó mới lên tiếng:

– Muỗi rừng độc lắm, nó đốt một phát là mình bị sốt rét ngay.

Tự Thắng rút mấy thanh củi khô mang lại bếp:

– Vậy thì phải nhóm lửa lên đuổi muỗi. Việt Bắc đưa giúp tao hai hòn đá.

Việt Bắc quờ quạng tìm đá. Đột nhiên nó nhảy như con choi choi* và hét toáng lên:

•

Loại chim sống gần bờ nước, cẳng cao, mỏ dài, hay nhảy, to cỡ con chim sáo. Khi săn mồi, choi choi thường dùng chân vỗ vào cát để con mồi bên dưới sợ hãi, di chuyển và lộ diện.

– Rắn! Rắn…

Nghe đến rắn, Hoài Nam lùi lại phía sau, im thin thít. Linh bật đèn pin, nhặt cây gậy nhọn đầu, vừa đi vừa khua khua trên nền hang. Tự Thắng cũng lấy một cây gậy chạy tới. Hai đứa tìm một hồi không thấy con rắn nào. Nhớ lời Sơn dặn phải tiết kiệm pin, Tự Thắng nhặt hai hòn đá, bắt chước Sơn nhóm lửa. Khi Tự Thắng vừa đập hai hòn đá vào nhau, Việt Bắc lại hét lên:

– Nó đấy, rắn đấy.

Linh lăm lăm cây gậy, hỏi:

– Nó đâu?

– Trên mỏm đá sau lưng mày. Tao vừa thấy cái lưỡi nó thè ra…

Theo hướng Việt Bắc chỉ, Linh đến gần nhưng chẳng thấy gì. Nó làu bàu:

– Mày chỉ khéo tưởng tượng.

Tự Thắng loay hoay mãi nhưng không sao làm cho lửa bén vào đống bùi nhùi. Linh làm thử cũng thất bại. Nó nói:

– Dùng diêm mà thắp cho nhanh. Thằng Sơn mới biết cách lấy lửa bằng đá chứ mình lấy sao được.

Tự Thắng bật diêm châm lửa nhưng vẫn cãi:

– Phải tập mới biết làm chứ. Ở trong này lâu, hết diêm thì sao.

Việt Bắc hỏi:

– Không biết lúc mình ngủ rắn có bò ra không nhỉ?

– Ban đêm rắn thường đi săn mồi. Nhưng nó chỉ ăn những con vừa miệng như cóc, ếch, nhái thôi. Mày béo thế, làm sao nó nuốt được mà sợ.

– Tao không sợ nó nuốt, nhưng sợ nó cắn.

– Nếu mình không trêu rắn thì không bao giờ nó cắn mình. Ngày thằng Sơn mới đẻ, hai con rắn cạp nong chui vào chăn ngủ suốt đêm cùng nó mà có sao đâu.

Nghe rắn chui vào chăn, Việt Bắc co rúm lại:

– Đúng rồi, bọn rắn thích rúc vào chăn cho ấm. Đêm nay tao không đắp chăn đâu.

Linh vớ một cái chăn và nói:

– Tao với Tự Thắng ngủ chung. Còn một chăn của hai đứa mày. Nếu sợ rắn thì đừng đắp.

Hoài Nam và Việt Bắc nhìn nhau. Cả hai thống nhất đêm nay hai đứa sẽ ngủ trên võng. Việt Bắc sợ rắn đã đành, không ngờ Hoài Nam cũng sợ rắn đến thế.

Linh cười thầm. Nó chui đầu vào trong chăn, nói vọng ra:

– Hai đứa mày nên một thằng ngủ, một thằng canh. Nằm trên võng rắn vẫn leo lên được.

Ngày ở Trại Khe Khao, Việt Bắc là đứa nổi tiếng hay ị đùn. Nó béo nhất lớp, ăn rất khỏe. Ăn lắm ị nhiều là chuyện bình thường, nhưng nó khác người ở chỗ không có biểu hiện gì trước khi ị. Thông thường các cô chỉ cần nhìn mặt đứa nào đần ra là biết đứa ấy sắp ị. Với Việt Bắc thì ngược lại. Mỗi khi mặt đần ra là nó đã ị xong rồi.

Khi chuyển từ Khe Khao về Trại Nhi đồng Miền Bắc, Việt Bắc vẫn nổi tiếng về chuyện ị. Ngày đó trại mới thành lập. Do chuyển đổi từ khu nhà nghỉ cuối tuần của các sĩ quan Pháp thành trại trẻ nên không đủ chỗ cho các cháu đi vệ sinh. Bể nước tưới cây ở vườn hoa được cải tạo thành chỗ đi ị. Đó là một cái bể xi măng, nửa nổi nửa chìm, thành cao năm mươi phân, dài khoảng hai mươi mét, sàn dốc về cuối, được ngăn đôi theo chiều dọc bằng tường gạch. Từng cặp hai nửa tấm ván được ghép lại với nhau thành hình chữ H, đặt trên thành bể. Mỗi cặp ván tạo nên hai lỗ vuông đối xứng. Sáng nào cũng vậy, tập thể dục xong, lần lượt từng lớp, con trai con gái cởi quần, xếp hàng, tiến vào nhà vệ sinh. Tất cả ngồi chổng mông vào nhau cùng ị. Sau khi xong xuôi, chú lao công dỡ những tấm ván ra và giội nước cho phân trôi về phía cuối, dồn vào bể phân. Theo quy định, bạn nào xong thì giơ tay để cô dẫn ra bức tường có gắn các vòi nước bên ngoài rửa. Vẫn theo truyền thống từ Trại Khe Khao, các cô dùng tay rửa cho các cháu.

Vi có những đứa buổi sáng không chịu ị rồi đang học lại đòi đi, nên các cô kiểm tra rất cẩn thận. Nhiều hay ít, đứa nào cũng phải có “sản phẩm”. Chỉ khi tất cả đều hoàn thành nhiệm vụ, lớp mới được đi ăn sáng.

Thảo luôn là đứa ị lâu nhất. Các bạn xong hết rồi, nó vẫn ngồi. Hôm nào cả lớp cũng phải chờ nó. Một lần nhân lúc cô dẫn bạn đi rửa, Việt Bắc ị hộ Thảo. Trót lọt vài lần. Thấy hay, nhiều đứa bắt chước. Từ đó sinh ra trò ị hộ. Đứa nào cũng sẵn sàng giúp bạn để nhanh được đi ăn. Có đứa còn ị vào lỗ trống, để cho đứa không ị được chuyển sang. Việt Bắc to béo nhất lớp nên có nhiều sản phẩm. Đứa nào không ị được là nó giúp đỡ. Có hôm nó ị hộ cho hai đứa. Một lần Việt Bắc bị táo bón. Nhân lúc cô dẫn Tự Thắng đi rửa, nó cầu cứu:

– Bạn nào ị hộ Việt Bắc với.

Lúc đó trừ Thảo, tất cả đều đã ị xong, chỉ chờ cô quay vào là giơ tay xin dẫn ra ngoài. Thảo biết Việt Bắc xin nhưng lờ đi. Đến khi Việt Bắc năn nỉ thì nó dài giọng:

– Sao hôm nọ Thảo xin kẹo anh Việt Bắc không cho, hôm nay lại còn nhờ Thảo?

Nói rồi nó ngồi nhẩn nha ị nốt chỗ dở. Việt Bắc rất tức tối. Ở lớp, nó là đứa có nhiều kẹo nhất, vì má làm ở Cửa hàng Cung cấp Tông Đản. Tuy không chia kẹo cho mọi người, nhưng mỗi khi ăn chẳng may bị bạn nào phát hiện, Việt Bắc cũng cho cắn một tí. Thảo không nhớ tới những lần nó cho ăn chung, chỉ nhớ lần nó không cho để trả thù. Là đứa ị giỏi nhất lớp, khi mọi người cần nó giúp đỡ vô tư. Thế mà khi nó cần không một ai chịu hỗ trợ.

Sau hôm đó Việt Bắc không ị giúp ai nữa. Đứa nào cần thì phải vay. Từ đó trong lớp sinh ra trò vay cứt. Ai cũng muốn cho nhiều người vay để khi cần còn đòi được. Sáng sáng, hoạt động vay, trả nợ, gán nợ, đòi nợ và quỵt nợ trong nhà vệ sinh diễn ra sôi nổi. Việt Bắc là đứa có nhiều người vay cứt nhất lớp. Có bạn mấy chục năm sau gặp lại vẫn bị nó nhắc nhở món nợ từ thế kỷ trước.

Tối nay, cũng vì chuyện đi ị của Việt Bắc mà dẫn tới một cuộc đụng độ kinh hoàng ở Hồ Mây, với rắn hổ mang chúa.

Do lạ chỗ, nằm mãi chẳng đứa nào ngủ được. Nửa đêm Việt Bắc kêu đau bụng, muốn đi vệ sinh. Tự Thắng rút một thanh củi trong bếp lửa đưa nó, dặn ra phía ngoài cửa hang, càng xa càng tốt. Việt Bắc sợ ma, lắc đầu quầy quậy. Nó đi vào bên trong. Được một lát, Việt Bắc gọi vọng ra xin giấy lau. Tự Thắng cáu:

– Mày cứ như ông tướng, đi ị cũng phải có người hầu. Ở đây làm gì có giấy?

Tuy nói vậy nhưng Tự Thắng vẫn cầm đèn pin ra cửa hang ngắt mấy cái lá. Không hầu nó thì chính mình lại phải ngửi.

Tự Thắng vừa ra ngoài, Việt Bắc bỗng rú lên: “Cứu tao với!” Linh chồm dậy, vơ cây gậy và rút thanh củi đang cháy chạy vào. Một đôi rắn đang quấn lấy nhau, gần chỗ Việt Bắc. Linh chưa bao giờ nhìn thấy những con rắn to như vậy. Có lẽ mỗi con dài trên dưới 5 mét. Nó bảo Việt Bắc:

– Ngồi yên đấy để tao đuổi chúng nó đi.

– Đánh chết nó đi. Mày đuổi, nó bò vào chỗ tao thì sao?

Linh lưỡng lự. Đi bắt rắn với Sơn mãi nên nó biết khi bị tấn công, rắn thường ngóc đầu lên tự vệ. Hổ mang có thể nâng một phần ba thân trước lên khi đối diện với kẻ thù. Hai con này ngóc dậy, miệng của nó ít nhất cao ngang mặt người. Linh đã chứng kiến những cú mổ của rắn hổ mang nhanh thế nào nên cũng e dè. Đối đầu với một con đã phải cực kỳ thận trọng, huống hồ đánh một lúc hai con. Nhưng nếu dùng gậy xua, có thể chúng sẽ bò về phía Việt Bắc. Lúc đó chắc chắn Việt Bắc sẽ nhảy loạn lên, khiến đôi rắn nghĩ nó tấn công chúng. Loại rắn này cắn có trời cứu. Linh gác cây củi đang cháy dở lên gờ đá, hít một hơi dài, bước vào khoảng trống giữa Việt Bắc và hai con rắn, nhè đầu chúng đánh xuống. Do mặt hang mấp mô nên những cú vụt của Linh không như mong muốn. Đôi rắn tách nhau ra, trườn đi. Linh đuổi theo, nhằm đầu con nhỏ hơn vụt tới tấp. May mà sáng nay Linh đã chặt mấy cái cây làm vũ khí. Nếu không có cây gậy dài, nặng, vừa tầm tay, chưa chắc nó dám đánh nhau với những con rắn khổng lồ này. Dưới những cú đánh liên tiếp của Linh, con rắn quằn quại. Linh nghe thấy những tiếng rít khè khè Sơn nói khi rắn rít lên là lúc nó đang cực kỳ giận dữ.

Chợt Linh cảm thấy ớn lạnh. Nó cảm giác từ trong bóng tối một ngọn giáo đen phóng thẳng vào mặt mình. Theo bản năng, Linh vung gậy lên và lùi về phía sau liền mấy bước.

Mãi về sau, Linh vẫn không thể nào hình dung được phản xạ của cơ thể trong lúc đó. Nó đã vung cây gậy lên hất con rắn đi, hay nó đã né người sang một bên khiến con rắn mổ trượt, sau đó mới vung gậy hất văng nó? Hóa ra tiếng khè khè Linh nghe thấy là của con rắn đực. Mải tập trung giết con cái, Linh không để ý con đực đã quay lại tấn công mình. Cú mổ của nó như một tia chớp sượt qua bên má. Chỉ nhờ phản xạ theo linh cảm mà Linh thoát cú ngoạm của tử thần. Con rắn uốn lượn trên sàn đá, đầu vẫn ngóc cao, cổ họng tiếp tục phát ra những tiếng khè khè . Mang nó bành to, cái lưỡi chẻ đảo qua đảo lại giữa cặp răng nanh nhọn hoắt, hướng đôi mắt đen tròn vô cảm vào đối thủ. Khi rắn đang giao phối, nếu bị phá đám chúng sẽ rất hung dữ. Mùa rắn sinh sản là thời gian trong làng có nhiều người bị rắn cắn nhất. Thực ra chả riêng gì rắn, mọi loại động vật trên trái đất đều hung dữ khi đến kỳ giao phối, vì chúng phải chiến đấu một mất một còn để tranh giành bạn tình. Con người cũng không đứng ngoài quy luật đó. Nhưng khác với các loài động vật khác, con người là giống duy nhất trên trái đất có tiếng nói và chữ viết, nên họ thay dần việc đánh nhau để chiếm đoạt bạn tình bằng cách tán tỉnh và làm thơ.

Cú đánh của Linh đã kích thích bản năng săn mồi của con rắn. Trong ánh lửa nhập nhoạng, thân hình vươn cao mạnh mẽ, ánh mắt lạnh lẽo trong tư thế chuẩn bị ra đòn khiến con rắn chúa có một vẻ rất kiêu hùng. Cái lưỡi chẻ liên tục thò ra thụt vào. Lưỡi loài rắn giống như cơ quan khứu giác, dùng đánh hơi các mùi vị xung quanh để tìm kiếm con mồi và nhận biết kẻ thù. Linh nhớ mỗi lần bắt rắn, bao giờ Sơn cũng tìm cách rịt đầu rắn xuống khi nó đang trườn, không lao vào lúc nó đã ngóc lên, chuẩn bị tấn công. Cú thoát hiểm đầy may mắn khiến Linh thận trọng. Nó cầm chắc cây gậy, lùi thêm hai bước, mắt dõi theo từng chuyển động của con rắn một cách kiên nhẫn.

Sự kiên nhẫn khi đối đầu với những thứ có khả năng giết chết mình là một trong những đức tính sống còn mà tổ tiên đã truyền lại cho các thế hệ sau trong suốt quá trình tiến hóa. Từ khi biết đứng lên bằng đôi chân, cái làm cho con người chiến thắng các loài thú dữ trong những cuộc săn tanh mùi máu không phải là sức mạnh của nọc độc hay móng vuốt, mà là sự toan tính lạnh lùng.

Một lúc sau, thấy không còn dấu hiệu nguy hiểm, con hổ mang hạ thân xuống sàn đá, từ từ trườn đi. Linh nhận ra ngay cơ hội để giết chết con rắn khổng lồ. Nó siết chặt cây gậy trong tay, bước lên. Nghĩ mình đã đánh chết con rắn cái, Linh quyết định giết nốt con đực để diệt trừ hậu họa, không cho nó có cơ hội quay lại trả thù.

Nhưng Linh đã nhầm. Do sàn đá mấp mô, những cú đánh của Linh chỉ khiến con rắn cái bị thương chứ không làm giập đầu nó. Nhìn đôi rắn cùng nhau chậm rãi trườn về phía hang sâu, Linh bỗng có một cảm giác rất lạ. Đó là sự tôn trọng tự động nảy sinh trước một đối thủ xứng đáng, kẻ có khả năng giết chết mình. Nếu con rắn không quay lại cứu, chắc chắn bạn nó đã bị Linh giết chết.

Nghe tiếng ồn ào, Tự Thắng chạy vào. Linh chỉ đôi rắn. Tự Thắng rùng mình, khẽ nói:

– Sao rắn có thể to thế nhỉ? Chờ tao đi lấy gậy.

Linh phẩy tay:

– Để cho chúng nó đi.

Trở lại bếp lửa, Việt Bắc khoa chân múa tay kể lại chuyện Linh đánh nhau với rắn. Tự Thắng hỏi Linh:

– Sao lúc đó mày lại bảo tha cho chúng nó?

Linh im lặng. Nó nghĩ nếu nói thật là mình có thiện cảm với con rắn, mọi người sẽ cười.

Việt Bắc “xì” một cái:

– Tha đâu mà tha. Nó sợ thì có. Có một quả tim rắn bé tí ông Hải đưa cho, nó cũng không dám nuốt.

Linh rùng mình, khẽ “ọe” một tiếng. Hoài Nam vẫn ngồi im thin thít từ đầu, giờ mới lên tiếng:

– Mày sợ, đúng không?

Linh nhớ lại khoảnh khắc lưỡng lự khi bước vào khoảng trống giữa Việt Bắc và đôi rắn khổng lồ, và lúc bị con rắn bất ngờ mổ thẳng vào mặt, nó gật đầu:

– Lúc đầu tao sợ thật. Nhưng khi đã đánh nhau với nó, tao không sợ nữa.

– Mày nói không sợ, sao không dám đánh tiếp?

– Tao tưởng đã đánh chết con cái, nên sẽ phải giết nốt con đực, để nó không thể quay lại báo thù. Khi phát hiện con cái vẫn còn sống, tao nghĩ nên để chúng nó đi.

Hoài Nam cười:

– Mày sợ thì cứ bảo là sợ, nói phét làm gì.

Linh rất ghét ai nghĩ mình dối trá. Nó nhìn Hoài Nam, khinh khỉnh:

– Nếu tao sợ thì có gì là xấu, khi phải đánh nhau với thứ có thể giết chết mình.

– Tao không bảo là xấu. Tao chỉ không thích mày lên mặt, nói tha không thèm giết thôi.

Linh cười nhạt:

– Không phải tao không dám giết nó. Nhưng đó là rắn chúa chứ không phải bọn cào cào, châu chấu. Với nó, tao không thích chơi trò đánh dưới thắt lưng.

– Thế nào là đánh dưới thắt lưng?

– Là đánh từ phía sau, đánh lúc nó không đề phòng.

Hoài Nam phản đối:

– Đã là kẻ thù nguy hiểm thì bằng mọi giá phải giết chết, bất chấp thủ đoạn.

Việt Bắc hùa theo:

– Đúng rồi, mày sợ thì cứ nhận là sợ, cần gì phải nói loanh quanh. Nếu lúc đó không ị dở, tao đã cùng Tự Thắng giết chết hai con rắn rồi.

– Mày giỏi thì cứ việc giết. Biết đâu lát nữa chúng nó chả bò ra báo thù.

Thấy có vẻ căng thẳng, Tự Thắng nói sang chuyện khác:

– Sao hai con hổ mang này đen thế nhỉ? Rắn mình bắt ngoài kia trừ cạp nong, cạp nia, hầu hết màu vàng, thỉnh thoảng mới có một con màu xám.

– Chắc nó sống trong hang đá lâu nên đen.

– Con này chắc là rắn chúa. Tao nghĩ nó phải dài năm, sáu mét.

– Lần đầu tiên tao thấy rắn to thế này. Nếu nó không ngóc đầu, bành mang, tao đã nghĩ đó là con trăn.

Hóa ra những đứa to mồm nói người khác sợ cái gì lại là những đứa sợ cái đó nhất. Đêm đó, Việt Bắc và Hoài Nam dứt khoát không chịu cho Tự Thắng tắt lửa vì sợ hai con rắn quay lại báo thù. Dù Tự Thắng thuyết phục, phân tích, động viên, dỗ dành kiểu gì, hai đứa vẫn bó gối ngồi thức chờ sáng. Tự Thắng bực mình, đem tích “rắn báo thù” nghe được từ ông Hải Rắn ra kể cho hai đứa sợ luôn một thể. Chuyện có một ông đồ cho học trò phát cỏ trong vườn để cất lớp. Đêm hôm đó, ông mơ thấy một người phụ nữ dẫn bầy con nhỏ đến, xin thư thả cho ít hôm vì chưa tìm được chỗ dời nhà. Ông nhận lời và tỉnh giấc, băn khoăn không hiểu nguyên cớ gì lại mơ như vậy. Sáng hôm sau học trò của ông phát cỏ, thấy một bầy rắn con, bèn đập chết. Đêm về, ông đồ ngồi đọc sách, bỗng một giọt máu từ trên cao nhỏ xuống, đúng vào chữ “tộc”. Máu thấm qua ba trang sách. Ngẩng lên, ông thấy một con rắn vắt ngang trên xà nhà. Một thời gian sau, gia đình ông gặp họa tru di tam tộc.

Đêm trong hang càng khuya càng lạnh. Chốc chốc lại nghe một tiếng “chóe” vang lên rồi tắc nghẹn. Giọng tắc kè lúc thì nhát một, khi thì dồn dập như cắn vào đêm càng làm cho cảnh vật thêm lạnh lẽo. Việt Bắc và Hoài Nam nhìn đâu cũng tưởng tượng thấy cảnh rắn sắp bò ra trả thù, càng sợ rúm ró. Mặc Tự Thắng và Linh ngủ tít thò lò, hai đứa thay nhau cho củi vào bếp để giữ lửa, cho tới lúc không thể nào cưỡng được cơn buồn ngủ.