- VI -

Mười sáu năm sau, trong một cái ngõ vắng nhất, tối nhất của Hà Nội, Hoàng nằm bên canh khay tĩnh, quyển nhật ký và bức thư trong tay, lạnh lùng nghe mưa rơi nặng hạt bên ngoài. Trong ánh vàng thê lương của ngọn đèn dầu lạc, Hoàng là cái bóng mờ của những ngày thanh xuân cũ, những ngày trong sáng mà lòng chàng mở rộng như gió mát một trời hè. Mười sáu năm trời phụng thờ nghệ thuật, Hoàng như đã sống cả một thế kỷ của tâm hồn và biến cảnh. Chàng tự phụ rằng mình đã sống với người đời bằng một tấm linh hồn cao cả, tuy trong thời gian ấy, càng tìm, càng viết, Hoàng càng thấy mình chưa đạt được phần nhỏ ý nguyện.

Nhặt một sợi tóc bạc rơi tự trên đầu già nua, cằn cõi xuống, Hoàng ve đi, ve lại, mỉm cười. Chàng thấy cái tóc ấy quăn tít đi vì bao nhiêu ngày vắng lược, trắng vì bao nhiêu phút tư trầm, và loay hoay đem đặt nó bên cạnh những sợi tóc óng mượt khác, trong trí tưởng tượng. Hoàng là sợi tóc bạc ấy, héo hắt đi vì dãi dầu, kinh nghiệm, nhưng vẫn dấu bên trong một giòng sinh khí đóng váng lại bởi tháng ngày.

Gối đầu lên ba tác phẩm mà chàng quý nhất – ba tấm linh hồn, ba công trình vĩ đại – Hoàng vẫn nghe thấy những tiếng chê bai, đố kỵ, ngày này sang ngày khác, kích thích mạnh vào lòng. Hoàng mỉm cười khinh bỉ, cùng trong lúc, chàng giở thầm trong óc từng bức thư yêu quý của bao nhiêu người bạn chưa quen biết gửi về.

Sau những ngày hoa mộng, chàng sống chung với Diệu để hy vọng quên hẳn được Kim Thu, Diệu lấy chồng vào một buổi sáng, còn Hoàng cũng đi lập gia đình vào một chiều. Hoàng lấy một người chàng không yêu dấu, nhưng vì số mệnh, với ngón tay trỏ tàn ác, đã chọn hộ cho chàng. Hoàng kiếm những số tiền rất ít ỏi bằng văn chương để nuôi vợ con, hy sinh đời sống của mình cho một nghĩa vụ làm người, trong khi linh hồn chàng lẽo đẽo đi tìm nguồn sống tinh thần ở một linh hồn khác do chàng tạo nên mà không bao giờ chàng chiếm được!

Kim Thu! Biệt thự Phong Lan!

Bị sinh kế đuổi riết, Hoàng bắt buộc phải rời bỏ nghề thơ, để tìm đến một nguồn sống dồi dào hơn cho sự thực chua chát: Tiểu thuyết. Rồi từ ngày, bắt đầu bằng sự kiếm tiền về văn chương, Hoàng không bao giờ còn làm được một bài thơ nào nữa; Cái khắc nghiệt của nghệ thuật phù hoa đã nhẫn tâm ly dị với một cây viết tiểu thuyết có tài mà bất đắc chí là Hoàng!

Trong tấm than Hoàng, những lúc băn khoăn đi tìm một cốt truyện, chàng vẫn tiếc những cánh bướm, bóng cây reo trên con đường Thơ đáng lẽ phải là con đường duy nhất, bản mệnh của chàng. Nhiều lúc, đọc những bài thơ hay của các bạn, Hoàng thở dài:

- Sao ta lại không thể sống để viết những bài thơ như thế này?

- Hoàng vuốt lại mái tóc rơi xòa xuống trán, bắt đầu soi lên ánh đèn bức thư mà chàng chưa dám bóc. Một linh giác kỳ dị làm cho chàng rung mình, mỗi lần chàng đưa tay lên định xé chiếc pho,g bì. Hoàng mang máng nhớ rằng đã có lần, chàng được thấy một thứ chữ tương tự như thứ chữ chàng đương đọc, nhưng quyết không phải là nét bút của một người bạn xa lạ nào! Run run Hoàng bóc bức thư ra, mắt vẫn không dám nhìn xuống tên ký.

Nam Định le 14/ février 19…

Ông Hoàng

Chắc bây giờ ông đã quên tôi rồi, vì mười sáu năm trời xa cách đã đủ lắm để làm ly tán một tâm tình buổi đầu, nhất là với một người giàu danh vọng như ông. Không một phút nào tôi quên ông, tôi thú thực, và tôi vẫn oán trách cái số mệnh tàn ác bắt tôi đeo một mối tình oan trái cho mãi đến bây giờ. Đến bây giờ, chị Diệu bạn tôi, người yêu ông, đã mất, tôi mới lại dám ngỏ chút lòng oan khổ mà đằng đẵng bao lâu nay tôi từng chép nó bằng nước mắt của một thiếu phụ có chồng, con. May ra lòng thương xót một người con gái yêu ông ngày trước có thể là sự yên ủi mầu nhiệm cho tôi trong những ngày trống lạnh. Tôi xin thành thực chúc ông gặp được những bạn hiền khác không phải cùng mang một số phận tàn ác như tôi.

Kính thư

Kim Thu

Tái bút- tôi xin gửi kèm theo đây, quyển nhật ký nhỏ, dấu vết của những ngày không hạnh phúc ở biệt thự Phong Lan