NỬA GIÂY H. LEBENKOV (NGA)-QUỐC TUẤN DỊCH-★★★-MỞ ĐẦU

Rót trà cho anh được chứ ạ? Thôi anh cứ uống một tách đi, khi Dmitri Ivanovitr chạy ra ngoài. Ông ấy chẳng cho ai ngồi yên đâu.

— Vâng, cảm ơn bà Anna Vaxilievna, bà làm ơn cho tôi xin một tách vậy.

Anna rót vào tách một loại chè thơm ngát và bưng cả khay đưa cho tôi. Tôi giơ tay ra và …

ĐỀ NGHỊ CỦA NGƯỜI KHÁCH BÍ MẬT

Bất thình lình trời nổi gió và mưa lâm thâm. Từ ghế đá, tôi đứng dậy và chạy về phía bên ôtô điện. Người ngồi đầu ghế bên kia cũng đứng dậy và chạy theo tôi.

— Thời tiết xấu quá đi mất!

Tôi nghe thấy tiếng nói đằng sau mình.

— Vâng, xấu quá, chẳng bù với buổi chiều.

Chúng tôi đi cạnh nhau.

— Ông biết đấy! Tôi rất cần đến ông. Ông tha lỗi cho sự đường đột, - người khách lạ nói khàn khàn và có vẻ do dự.

Tôi đứng lại, quan sát ông ta và chẳng biết trả lời thế nào.

— Vâng, cần lắm. Để tôi xin giải thích. Ông chắc vẫn đọc truyện khoa học viễn tưởng chứ ạ? Trong nhiều quyển, nhân vật chính, người sáng tạo ra chiếc máy kỳ diệu nào đó, cần có người đối thoại. Mà quả là, phải có người để kể về phát minh của mình chứ. Ông hãy hình dung, tôi đang ở trong tình trạng như vậy. Nhưng tôi cần ông không chỉ là người đối thoại mà là nhân chứng để khẳng định những điều mắt thấy tai nghe. Ông sẽ trở thành người chứng kiến một hiện tượng phi thường. Tôi ở ngay gần đây thôi và mong ông cho xin khoảng hai mươi phút.

Chiều tối, một lối đi âm u trong công viên, câu chuyện đầy bí ẩn của một người không hề quen biết. Tất cả những cái đó tạo ra một không khí huyễn hoặc. Biết đâu, đây chẳng phải là một phù thủy? Hay đúng là một nhà phát minh, đang cần phải dốc bầu tâm sự để chứng minh một mô hình chưa hoàn thành của chiếc động cơ vĩnh cửu? Tôi đang rơi vào tình huống nào đây? Hai mươi phút thời gian …

Mưa mau dần. Chúng tôi rảo bước và tới một ngôi biệt thự lớn nhưng sao mà ảm đạm. Người lạ mặt dừng lại và bảo:

— Tôi chỉ đề nghị ông một điều: Đừng đóng bất cứ một cánh cửa nào trên đường đi của chúng ta.

“Bắt đầu rồi đấy!” - tôi nghĩ. Sau khi hứa sẽ làm như vậy, tôi khép hờ cái cổng ngoài. Người lạ quay lại và mở toang ra.

— Xin lỗi, Tôi tưởng có thể khép được cổng ngoài.

Người đồng hành với tôi lắc đầu:

— Không có ngoại lệ nào cả.

Mọi cánh cửa trên đường chúng tôi qua đều mở rộng. Chúng tôi bước vào một gian phòng lớn sáng sủa, giữa phòng đặt một chiếc máy. Cánh quạt có kích thước khổng lồ, trông giống như một chiếc cối xay gió. Bao quanh nó là những đường dây chỉnh lưu, những turbin, tụ điện. Tất cả quấn chằng chịt trong những dây điện đủ màu sắc. Bên cạnh là một động cơ điện lớn. Tất cả bộ máy ấy, lủng củng quạt, động cơ các thiết bị điện, được úp dưới một cái chụp rất lớn, trong suốt, canh chừng ba mét. Phần hình trụ của cái chụp dần chuyển thành hình cầu và chính giữa đỉnh là cái chóp bằng kim loại, tận cùng bằng một quả cầu pha lê. Xung quanh cửa vào, bố trí ngổn ngang những bảng phân phối với biết không biết bao nhiêu là máy đo và phía trước cửa là quầy điều khiển không lớn lắm với một chiếc tủ không cháy.

Tại đây, người dẫn đường của tôi lấy từ tủ ra hai bộ quần áo choàng nhẹ, có mũ kín, nhanh nhẹn mặc luôn một bộ, đeo vào lưng một bình khí nén và giúp tôi mặc bộ đồ thứ hai. Sau đó, chủ nhân của phòng thí nghiệm kỳ lạ ấy ngồi vào quầy, điều khiển các nút bấm, mở động cơ điện. Âm thanh rất đặc trưng của chiếc động cơ đang làm việc dễ dàng lọt qua mũ chụp của bộ đồ. Cánh quạt quay vẽ lên những vòng tròn. Kim đồng hồ trên bảng phân phối chỉ 8 giờ đúng.

Đột nhiên, tiếng động cơ thay đổi hẳn. Nó trở nên du dương hơn rồi chuyển thành tiếng rít lanh lảnh và chấm dứt bằng nốt nhạc cao nhất. Tôi cảm thấy tai như điếc đi. Rồi im lặng hoàn toàn. Đồng hồ chỉ 8 giờ 2 phút.

Lúc này động cơ làm việc rất êm. Cánh quạt lập lòe những màu sắc của cầu vồng. Một vài phút trôi qua. Chủ nhân đăm đăm nhìn vào những dụng cụ đo lường. Rồi chẳng xảy ra hiện tượng gì đáng chú ý nữa. Tôi bắt đầu chán ngấy sự chờ đợi nặng nề này. Tôi lại nhìn đồng hồ. Kỳ quái chưa. Nó vẫn chỉ 8 giờ 2 phút như lúc trước. Các chiếc kim hình như đứng nguyên tại chỗ. Tôi bảo:

— Đồng hồ trên tấm bảng hỏng rồi. Nó không chạy.

— Đồng hồ hoàn toàn tốt, - chủ nhân trả lời. - Chỉ có thời gian ngừng lại mà thôi.

BÍ MẬT CỦA NHỮNG CÁNH CỬA KHÔNG ĐÓNG KÍN

Gì vậy? Trò đùa à? Nhưng người lạ mặt rõ ràng là không định đùa cợt. Ông vẫn tập trung làm việc bên cạnh những dụng cụ đo. Tôi muốn liếc qua chiếc đồng hồ của mình mà tôi bỏ trên bàn khi tôi thay bộ quần áo. Nhưng không thể lấy tay để nhấc nó lên. Đồng hồ với dây đeo dường như bị dính chặt vào bàn. Và nó cũng chỉ đúng 8 giờ 2 phút …

Tôi cảm thấy có bàn tay vặn vai mình. Dáng điệu oai nghiêm của chủ nhân phòng thí nghiệm làm tôi liên tưởng đến thuyền trưởng Nemo, chủ nhân của chiếc tàu ngầm Nautilus. Bằng cử chỉ, ông ra hiệu cho tôi bước theo.

Lúc đó tôi chợt nghĩ đến lời dặn về những tấm cửa. Ra khỏi phòng thí nghiệm, theo thói quen, tôi toàn khép cửa lại. Nhưng cửa không chuyển được, dù là một li. Hình như mọi vật đều gắn vào nhau cực kỳ chặt. Nếu cửa đóng, chắc chẳng có lực nào có thể mở ra nó lúc này. Một sức mạnh vô hình, bí ẩn nào đó đã hãm cứng nó lại.

Nhưng cần phải theo kịp người bạn đồng hành. Tôi chạy và vô tình va đầu gối vào cánh cửa tiếp sau. Tôi đau đớn choáng váng như va vào một tấm gang mà cửa vẫn không nhúc nhích. Lấy tay xoa đầu gối sưng vù lên, tôi nhảy ra ngoài phố.

NHỮNG HÌNH NHÂN Ở NGÃ TƯ

Đường phố chúng tôi đang đi vắng tanh vắng ngắt. Chúng tôi ra đón ôtô điện. Nhưng xe không chạy. Hành khách ngồi trầm lặng tại chỗ, tài xế tay nắm vôlăng nhìn về phía trước, nhưng xe vẫn đứng yên.

Xa xa, một chiếc ôtô khác cũng đứng yên. Bác lái ngồi sau vôlăng cũng chăm chú nhìn ra phía trước. Tất cả đều có một cái gì đó là lạ và tôi cảm thấy mình không phải là mình nữa. Trong các ngôi nhà, cửa sổ đều sáng điện. Đèn quảng cáo vẫn lóa mắt. Đến đúng ngã tư, tôi đuổi kịp một người. Đó là người khách bộ hành đầu tiên, nếu có thể gọi như vậy, mà chúng tôi trông thấy trên đường phố. Ông ta không đi, chỉ làm ra bộ đang bước đi. Mọi nét của ông ta đều đang diễn tả sự chuyển động. Giống như một bức tượng bằng đá.

Ngã tư nhan nhản những khách bộ hành như vậy. Tất cả đều có vẻ đang vội vã lắm, nhưng lại đứng tại chỗ. Tại quầy bánh kẹo, người bán hàng bất động đang đưa cho người phụ nữ một gói bánh bích quy và người phụ nữ này đứng đờ ra, thò tay vào ví như để lấy tiền. Dáng điệu người nào cũng đang ở tư thế ít ổn định nhất, ngược hẳn lại định luật cân bằng. Những đường nét trên mặt mọi người hoàn toàn đờ đẫn, và không thay đổi. Những người này đang há mồm cười, những người khác đang nhăn nhó, và những người còn lại đang há miệng như nói điều gì đó mà không phát ra âm thanh. Mặt họ đều bất động, chẳng khác nào mặt nạ.

Quả thật xung quanh tôi là một xứ sở chết cứng của những hình dạng bằng sáp, đặt giữa những đồ vật trang hoàng vô tri vô giác. Ngã tư của một thành phố lớn mà như thế này?

TRẢ GIÁ CHO SỰ TÒ MÒ

Hoảng hốt, không kiềm chế được nữa, tôi hét vào chiếc micro gắn trong mũ chụp của bộ quần áo đặc biệt mà tôi đang mặc:

— Ông nghe đây. Cái gì xảy ra thế này? Những người này họ làm sao thế?

— Hãy bình tĩnh một chút. Khi nào cởi bộ đồ này ra, tôi sẽ giải thích tỉ mỉ. Lúc này tôi không thể nói nhiều vì sự tiêu thụ không khí sẽ tăng lên. Nói tóm lại: Máy phát của tôi đang phát ra sóng làm ngừng thời gian. Sóng đang lan truyền từ máy phát với tốc độ năm kilômét một giờ. Lúc ở phòng thí nghiệm thời gian là 8 giờ 2 phút và bây giờ là 8 giờ 7 phút. Ông thử nhìn đồng hồ trong góc kia mà xem. Chỉ có hai chúng ta tồn tại trong thời gian chuyển động nhờ sự bảo vệ của bộ quần áo này. Ông nhìn vào một khoảnh khắc cố định. Tất cả những gì có thể chuyển động được, thay đổi vị trí trong không gian, thể hiện nay đều bất động. Ngay cả những hạt mưa, nếu có, thì cũng đứng ì trong không khí và trở thành vật chướng ngại cản bước chúng ta. Tôi đã thành công đưa cái “nghịch lý thời gian” nổi tiếng này đến giới hạn. Theo lý thuyết, ở tốc độ lớn có thể làm chậm lại các diễn biến thời gian nhưng còn tôi có thể làm thời gian ngừng hẳn lại. Ông là nhân chứng đầu tiên của hiện tượng này. Thôi bây giờ chúng ta trở về phòng thí nghiệm.

Chúng tôi quay trở về nhanh chóng. Chẳng có gì thay đổi trên đường chúng tôi đi. Mọi người vẫn đứng tại chỗ: Ôtô và ôtô điện vẫn đứng tại chỗ. Tất cả chẳng khác gì lúc trước đây. Phòng thí nghiệm cũng như trước đây. Ánh sáng vẫn rực rỡ. Cánh quạt vẫn quay đều trong cái chụp.

Người lạ tiến đến tấm bảng điều khiển, sau đó bước lại quầy và quay trở lại bảng điều khiển! Bước chân của ông ta vội vã. Một cái gì đó đã xảy ra …

— Máy tự động bị hỏng mất rồi. Nó không hoạt động nữa. Không khí của chúng ta lại sắp hết.

Tôi nghe thấy giọng nói đầy lo lắng của ông ta.

— Ông hãy giúp tôi trèo lên trên. Vẫn còn chút ít hy vọng. Cần phải đến chỗ máy phát sóng.

Thật đúng là một tiết mục nhào lộn. Tôi ra sức đẩy người lạ lên tấm chụp trong suốt, còn ông ta cố bám vào mấu lồi của nó để chuyển lên. Không một đoạn dây, không thang, không một vật gì để bấu víu. Với một sức cố gắng phi thường, nhà khoa học kì lạ này nhích từng xăngtimét một. Chỉ còn khoảng nửa mét nữa là ông ta sẽ leo lên đến chóp. Nhưng rồi ông ta lại bị tuột tay, trượt từ chiều cao ba mét xuống sàn. Một sự va đập khá mạnh giáng vào ống nghe đặt trong mũ. Mũ vỡ. Người lạ đứng vùng dậy, nhưng ông ta cứng đờ ngay tại chỗ. Lúc này ông ta đã ở ngoài thời gian rồi. Sóng, dùng để ghìm thời gian lại, đã xuyên vào bộ quần áo bảo vệ qua vết nứt của ống nghe và mũ.

Tôi chạy lại ông ta để giúp đỡ, nhưng trước tôi chỉ là một bức tượng đã hóa đá, với cánh tay giơ ra và đôi mắt không hồn đang mở to. Thế là chỉ còn lại một mình tôi, cô độc giữa đám máy móc và những dụng cụ đo kỳ dị. Đó là cái giá phải trả cho sự nhẹ dạ, quá tin người của tôi.

Thời gian của tôi cứ thế trôi qua. Và chẳng bao lâu tôi bắt đầu cảm thấy những dấu hiệu thiếu không khí. Càng ngày càng khó thở. Mặt bỗng tối sầm lại và tôi ngất lịm đi.

… Tỉnh dậy, tôi thấy người lạ mặt ấy đang cúi xuống bên tôi. Chiếc mũ trên đầu ông không còn nữa và chiếc mũ của tôi cũng đã tháo ra để bên cạnh. Tôi thở mạnh. Trong phòng thí nghiệm tranh tối tranh sáng vì chỉ còn một ngọn đèn pin leo lét. Chiếc đồng hồ trên bảng điều khiển chỉ 8 giờ 4 phút. Thế là nó đã chạy rồi.

— Đấy, tất cả chỉ có thế! Ông thấy đấy, tất cả đều kết thúc tốt đẹp, - người lạ mặt nói.

Tôi hỏi:

— Ai hãm máy lại đấy?

— Nó tự hãm. Sóng vừa đến trạm điện thành phố thì toàn bộ hệ máy liên hợp của nó cũng dừng lại. Chiếc động cơ của tôi cũng tắt luôn. Tôi tháo mũ cho ông kịp thời. Ông bị ngất. Không khí trong bình vừa hết.

Thì ra tôi đã chứng kiến “hiện tượng phi thường” được hứa hẹn như vậy đó. Và người lạ mặt không đánh lừa tôi; kể từ lúc chúng tôi rời công viên đến lúc này mới chỉ 19 phút. Ít nhất, đó là theo đồng hồ của tôi.

ĐOẠN KẾT CỦA LỜI MỞ ĐẦU

… Và đón lấy cốc nước trà đặc trong khay.

Đáng lẽ phải cảm ơn bà chủ nhà hiếu khách, tôi chỉ nhìn một cách ngơ ngác như vừa tỉnh dậy sau một giấc ngủ say. Sao thế này? Người lạ mặt đã biến đâu mất rồi? Phòng thí nghiệm đã biến đâu mất rồi? Sao tôi lại ngồi đây với chén trà trong tay?

Anna Vaxilievna ngạc nhiên nhìn tôi, và sau đó như hiểu chuyện, bà mỉm cười:

— Lại Dmitri Ivanovitr, - bà lẩm bẩm.

Giữa lúc đó, Dmitri Ivanovitr bước vào. Ông nhìn tôi chăm chú:

— Tôi có một đề nghị: Anh uống cạn chén trà rồi ta xin phép Anna Vaxilievna đi vào phòng làm việc của tôi, - ông nói.

”THỜI GIAN NGỪNG” SỐ 48

Nào, bây giờ anh kể lại cho tôi ngay anh đã thấy những gì trong nửa giây kể từ lúc anh nhận chén trà từ tay Anna Vaxilievna. Ấy, đợi tí đã, để tôi mở máy ghi âm.

Tôi đã kể lại những gì xảy ra. Dmitri Ivanovitr tắt máy ghi âm, cất cuộn băng từ, ngồi lại cho thoải mái hơn và nở một nụ cười tinh quái.

— Trước hết, tôi phải xin lỗi vì đã làm một thí nghiệm mà không xin phép anh trước. Nhưng thật ra chúng tôi mời anh đến đây chính là để làm điều đó. Ủy ban Y học đã xác nhận thí nghiệm hoàn toàn vô hại. Phòng thí nghiệm của chúng tôi đã tiến hành rất nhiều thí nghiệm tương tự. Tôi sẽ không làm anh mất thì giờ về những lời giải thích dài dòng, mà cũng chẳng nói lại những gì chắc anh đã biết như: Bộ óc của chúng ta được cấu tạo thế nào, giấc ngủ và giấc mộng là gì, dòng điện sinh học lan truyền trong cơ thể ra sao.

Tôi chỉ lưu ý với anh một điều là: Một giấc mơ chừng như kéo dài lắm, thực tế chỉ xảy ra trong một thời gian rất ngắn. Mặc dù ngắn ngủi như thế, nhưng nhiều giấc mơ làm ta nhớ suốt đời. Anh vừa ngủ trong một thời gian rất ngắn: 0,496 giây, và chúng tôi đã dùng một chiếc máy đặc biệt hướng xung lượng có tần số bằng tần số dòng điện sinh học vào bộ não của anh. Trong xung lượng đó tập trung một chương trình đã vạch sẵn cho một giấc mơ.

Chúng tôi có sẵn một số chương trình như vậy. Chương trình cho giấc mơ của anh là một ý niệm mới về thời gian dừng lại. Nội dung của giấc mơ là mô phỏng theo truyện ngắn của Oenxơ “Chiếc máy gia tốc hiện đại nhất” và truyện ngắn của Verne “Khi thời gian dừng lại”. Chúng tôi chỉ “gài” vào chương trình những điểm chính để phát triển chủ đề. Trên cái “sườn” đó, bộ não của anh thêu dệt lên một câu chuyện có đầu có cuối, có tình tiết, có ấn tượng, tùy thuộc vào những gì anh đã từng trông thấy, nghe thấy, đọc được hoặc đã trải qua trước đây. Chẳng hạn, anh đã hình dung ra cái chụp làm bằng chất trong suốt, mắt có thể nhìn thấu qua. Đó chính là ảnh hưởng của việc mô tả một bộ phận của chiếc máy thời gian trong truyện viễn tưởng của Oenxơ mà anh đã từng đọc. Chiếc ôtô hai tầng bị ”đông cứng” trong cuốn “Chiếc máy gia tốc hiện đại nhất” đã biến thành chiếc xe ôtô điện bất động trong giấc mơ của anh.

Câu chuyện của anh rất đơn giản. Những câu chuyện khác về đề tài này còn ly kỳ hơn nhiều. Chúng tôi đã ghi được 47 giấc mơ xung lực “Thời gian dừng lại” trong phòng lưu trữ phim của chúng tôi. Câu chuyện của anh hôm nay là “bộ phim” thứ 48. Tất cả những bộ phim đó đều khác nhau, chẳng khác nào nhìn cùng một phong cảnh, nhưng 48 bức phác thảo của 48 họa sĩ, chẳng bức nào giống bức nào.

Tôi hỏi:

— Thưa Dmitri Ivanovitr, nếu đối tượng của các giấc mơ xung lượng của các anh là một người chưa từng đọc gì, không chú ý đến gì thì sao? Người đó đó hoàn toàn không có đầu óc tưởng tượng, chỉ nghĩ đến những điều dung tục, tầm thường thì sao?

— Thật ra, việc thưởng thức những tác phẩm nghệ thuật cũng là quá trình sáng tạo. Độc giả, khán giả, thính giả luôn luôn tham gia một cách tích cực vào quá trình sáng tạo mà nhà văn, họa sĩ, nhạc sĩ truyền cảm lại cho họ. Tất nhiên, như anh nói, cũng có những người hoàn toàn không rung cảm trước âm nhạc của Chopan, Traicovxki, tranh của Xedan và Vruben. Đối với những người như thế sẽ chẳng thu được cái gì cả.

★★★