Một chất liệu cho một cuộc sống nhẹ nhàng
“Dù hiện tại ra sao, hãy chấp nhận như thể
bạn đã chọn nó.” – Eckhart Tolle*
.
* Eckhart Tolle sinh năm 1948 ở Đức. Sau khi tốt nghiệp Đại học Luân Đôn, ông trở thành một nhà nghiên cứu tại Đại học Cambridge. Năm 29 tuổi, một sự chuyển hóa tâm linh sâu sắc đã làm thay đổi hoàn toàn những gì ông từng nghĩ về chính mình và hướng đi của đời ông. Từ đó ông đã dành hết tâm sức để tìm hiểu, vận dụng và đào sâu thêm vào sự chuyển hóa này, đánh dấu một bước khởi đầu cho hành trình kiên trì đi vào nội tâm. Điều đặc biệt là Eckhart Tolle không nhấn mạnh đến một truyền thống hay tôn giáo nào. Trong những bài thuyết giảng trên khắp thế giới, ông chỉ muốn truyền đạt một thông điệp rất giản dị, nhưng sâu sắc và bất tử của các bậc giác ngộ từ xa xưa rằng: “Có một con đường thoát khổ và một phương pháp thực hành để tìm lại được niềm an lạc có sẵn trong mọi người.” (Nxb)
Không nghĩ gì về những gì đã xảy ra cho dù kết quả tốt hay xấu. Hãy thôi đánh giá, và thôi mong chờ.
Tất cả những gì bạn phải làm là nói: “Không phải là tốt hay là xấu, nó chỉ xảy ra, như vẫn xảy ra thế thôi”. Cần luyện tập cách nghĩ này, và kỳ diệu thay, thay đổi cỏn con đó lại có thể khiến bạn bất ngờ.
Tại sao ư? Bởi vì với thay đổi nhỏ này, bạn sẽ không còn thắc thỏm đứng lên ngồi xuống trước những việc tốt hoặc xấu xảy đến với bạn, hay lo âu tự hỏi liệu người khác (hoặc hành động của họ) là tốt hay xấu. Bạn sẽ học được cách chấp nhận mọi thứ như nó vẫn thế, và xoay chuyển trong khoảng suy nghĩ đó.
Bạn sẽ không còn mong đợi những việc tốt / việc xấu xảy ra, mà chỉ chấp nhận khi nó đến, và bằng lòng với bất cứ điều gì đến. Điều này đồng nghĩa bạn sẽ không còn cảm thấy thất vọng hoặc khổ sở.
Một bài tập nhỏ
Hãy nghĩ về điều gì đó tốt đẹp đã xảy đến với bạn gần đây, cũng như cách nó tác động lên suy nghĩ của bạn. Giờ hãy nghĩ về điều gì đó tồi tệ đã xảy ra với bạn, và nó đã tác dụng đến suy nghĩ của bạn như thế nào. Tiếp theo, hãy nghĩ rằng không có điều gì tốt, cũng không có điều gì xấu. Chúng chỉ đơn giản xảy ra, tồn tại. Kết quả của những sự kiện đó làm thay đổi cảm nhận của bạn ra sao? Nó làm thay đổi niềm vui của bạn, tâm trạng của bạn như thế nào? Nó làm thay đổi phản ứng của bạn ra sao? Khi bạn ngừng đánh giá mọi việc là tốt hoặc xấu, bạn không còn bị đè nặng bởi cảm xúc của những đánh giá này, và có thể sống nhẹ nhàng hơn, thoải mái hơn.
Không có gì tốt hoặc xấu
Hamlet nói: “Không có gì tốt hoặc xấu, những suy nghĩ làm cho nó ra như vậy”.
Hamlet đúng. Không có ý thức của con người, mọi thứ chỉ xảy ra, và chúng không tốt cũng không xấu. Chỉ khi ta đưa chúng vào bộ lọc đánh giá của bản thân, chúng mới trở nên tốt đẹp hoặc tồi tệ, đẹp đẽ hoặc xấu xí.
Cỏ dại chỉ là cỏ dại khi chúng ta không thích nó. Trẻ em chỉ toàn nghịch ngợm nếu chúng ta không thích hành động của chúng. Cuộc sống chỉ tồi tệ nếu bạn đánh giá nó là tồi tệ.
Nhưng còn những bi kịch thật sự khủng khiếp, như dịch hạch, sóng thần hoặc cuộc tàn sát hàng loạt người Do Thái thì sao? Có chắc những việc đó là tồi tệ? Chắc chắn là thế, thông qua lăng kính đánh giá của chúng ta, chúng thật tồi tệ. Nhưng một lần nữa, hãy loại bỏ sự đánh giá, và vậy là... chúng chỉ đơn giản xảy ra. Cái chết và sự tàn bạo có lẽ luôn làm chúng ta đau buồn, nhưng chúng xảy ra và luôn như thế, cho dù chúng ta thích hoặc ghét chúng.
“Khi con người nhìn thấy thứ gì đó
đẹp đẽ, những thứ khác trở nên
xấu xí. Khi con người nhìn thấy
thứ gì đó tốt đẹp, những thứ khác
trở nên xấu xa.”
- Lão Tử
Tác giả Victor Frankl, sống sót qua cuộc tàn sát người Do Thái viết về một người phụ nữ giàu có vượt qua cuộc tàn sát, và cô biết ơn về những trải nghiệm cô có được cũng nhiều như những đau khổ cô phải chịu đựng, bởi vì nó mở mắt cho cô. Nó biến đổi cô. Không phải cuộc tàn sát người Do Thái do Đức quốc xã tiến hành là tốt, nhưng chúng ta có thể nói rằng: Nó đã xảy ra. Nó như một bài học – một điều chúng ta phải lưu ý – nó diễn ra trong những ngày tháng chất chứa hận thù chính trị, diễn ra do sự đổ tội trút xuống người nhập cư và các dân tộc thiểu số.
Cũng có những bi kịch khác, và chúng cũng không nhất thiết là tồi tệ. Chúng là những tổn thất nặng nề, không nghi ngờ gì cả. Nhưng cuộc sống luôn có rất nhiều mất mát, con người luôn chết đi. Cách ta đánh giá chúng sẽ xác định phản ứng của ta, và xác định liệu ta có khả năng giải quyết một cách tỉnh táo không.
Những kỳ vọng lớn lao
Nửa thứ hai của thay đổi này cũng rất nhỏ, nhưng cũng rất quan trọng: ngừng kỳ vọng. Không phải hạ thấp kỳ vọng, mà loại bỏ chúng.
Hãy nghĩ về điều này: Khi ta có những kỳ vọng, và mọi thứ không diễn ra theo cách ta trông đợi (điều này rất thường xuyên, vì chúng ta không phải những “thầy bói giỏi”), thế là chúng ta thất vọng, tuyệt vọng. Kỳ vọng buộc chúng ta đánh giá điều đó tốt hoặc xấu.
Khi chúng ta mong đợi điều gì từ một người bạn, đồng nghiệp, thành viên gia đình, bạn đời, và họ không đáp ứng được mong đợi, chắc hẳn bạn khó chịu với họ, hoặc thất vọng về họ. Nó là nguyên nhân gây nên cảm giác giận dữ. Nhưng nếu bạn không có mong đợi nào vậy hành động của họ sẽ không còn tốt hay xấu, chúng chỉ là những hành động mà thôi. Bạn có thể chấp nhận chúng mà không có sự thất vọng, giận dữ, buồn bã nào cả.
Sẽ ra sao nếu bạn đi nghỉ, đến một nơi mà bạn đã đặt kỳ vọng rất cao, và nó không như trong tưởng tượng? Bạn trở nên thất vọng cay đắng, mặc dù đó không phải là lỗi của nơi này – nơi này vẫn thế. Mong đợi của bạn mới là vấn đề.
Khi mọi người gây thất vọng cho bạn, đó không phải là lỗi của họ. Họ chỉ là họ. Mong đợi của bạn mới là nguyên nhân.
“Hãy ném những kỳ vọng của
bạn xuống biển.
Hãy hành động mà không có
kỳ vọng.”
- Lão Tử
Có bao nhiêu căng thẳng, thất vọng, giận dữ, kích động, mất tự chủ của bạn đến từ một điều nhỏ nhặt?
Hầu hết chúng bắt nguồn từ kỳ vọng, và sự đời không diễn ra như chúng ta kỳ vọng (chắc chắn là thế), chúng đến từ những thực tế quá khác với mong muốn của ta.
Ta tạo ra kỳ vọng trong đầu về những gì người khác phải làm, cuộc sống của ta sẽ phải như thế nào, người khác phải cư xử ra sao... và tất cả đều là hình ảnh tưởng tượng. Nó không có thật.
Khi thực tế không đáp ứng được tưởng tượng, chúng ta ao ước thế giới khác.
Dưới đây là một giải pháp đơn giản.
Hãy thu thập những kỳ vọng của bạn, và ném chúng xuống biển.
Hình dung tất cả những kỳ vọng bạn đặt ra với chính bản thân, cho cuộc đời mình, cho người bạn đời, con cái, đồng nghiệp, cho công việc, thế giới của bạn... Lấy chúng từ bên trong bạn, và quẳng chúng xuống biển. Không tìm ra biển thì một con sông hoặc một cái hồ cũng được.
Chuyện gì xảy ra với chúng? Chúng trôi đi. Chúng bị những con sóng mang đi. Dòng nước cuốn chúng đi, và sau đó chúng trôi xa. Hãy để chúng được tẩy rửa bằng nước sạch, và hãy để chúng đi.
Giờ hãy sống cuộc đời của bạn mà không có chúng.
Một cuộc đời không kỳ vọng là như thế nào? Nghĩa là bạn chấp nhận thực tế như nó vốn có, và chấp nhận người khác là chính họ, không có các kỳ vọng. không có ép buộc người khác vào những khuôn mẫu bạn dành cho họ. Nhìn mọi thứ như vốn nó vốn vậy. Đó là một cuộc đời mà bạn không bị thất vọng, tuyệt vọng, giận dữ – hoặc nếu bạn có, hãy chấp nhận nó, rồi cho nó biến.
Điều này không phải để nói rằng bạn không bao giờ hành động bạn có thể hành động theo cách phù hợp với giá trị của bạn, và ảnh hưởng đến thế giới, nhưng không bao giờ có một kỳ vọng về cách thế giới sẽ phản ứng lại những hành động của bạn.
Nếu bạn làm việc gì đó tốt, bạn đừng trông đợi lời khen ngợi hoặc đánh giá cao. Hãy để cho những kỳ vọng về phần thưởng và khen ngợi trôi đi theo con sóng. Làm việc tốt chỉ bởi vì bạn thích làm việc tốt, và không mong muốn gì ngoài việc đó.
Hãy tập trung vào suy nghĩ của bạn. Đừng tự hạ gục chính mình nếu bạn có các kỳ vọng. Chỉ việc nhìn nhận chúng. Sau do ném chúng xuống biển.
Hãy lưu ý khi bạn bắt đầu ước gì sự việc không xảy ra như đã xảy ra. Nếu bạn muốn ai đó không làm điều gì, hãy ghi nhận trong đầu điều đó. Bạn có các kỳ vọng, và bạn muốn mọi người hoặc thế giới có thể thực hiện chúng thay vì làm những gì họ thực sự phải làm. Nào, ném những mong muốn của bạn xuống biển luôn.
Giờ hãy chấp nhận mọi thứ và đi tiếp.
Hãy để cho dòng nước làm sạch chúng ta, và hãy để chúng ta nhẹ nhàng trôi vào một thế giới tuyệt vời mà không cần sự tưởng tượng hay kỳ vọng.
“Tôi cởi mở trước các lời
khuyên về nhân quả,
và không để cho các kỳ
vọng cản trở con đường
của mình.”
- Đạt Lai Lạt Ma
Lý do tại sao
Nhưng tại sao phải thực hiện thay đổi này? Tại sao chúng ta phải ngừng phán xét? Tại sao chúng ta phải thôi kỳ vọng?
Bởi vì phán xét ngăn cản chúng ta hiểu biết, và có thể làm hỏng hạnh phúc của chúng ta. Khi phán xét, chúng ta không tìm hiểu mà đã đi đến một kết luận. Nếu ngừng đánh giá, chúng ta sẽ cho phép mình cố gắng tìm hiểu, sau đó có thể hành động thông minh hơn nhiều, bởi vì chúng ta có được thông tin tốt hơn từ chính sự hiểu biết của mình.
Phán xét làm chúng ta bất phục. Kỳ vọng cũng vậy.
Khi chúng ta để sự phán xét lại đằng sau, chúng ta có thể sống trong thời điểm hiện tại, đón nhận những gì sắp đến không xấu cũng không tốt, chỉ đơn giản đó là những gì cần diễn ra. Chúng ta có thể thôi làm tiêu tan hạnh phúc của mình bằng chính ảo tưởng mông lung và thay vào đó bắt đầu sống cuộc đời đích thực.
Bằng cách nào
Vậy chúng ta bắt đầu làm điều đó như thế nào? Như thường lệ, luôn từ những bước nhỏ.
1. Đầu tiên, hãy bắt đầu bằng cách nhận thức rõ hơn. Trong hôm nay, thử ghi chú lại mỗi khi bạn đưa ra phán xét, ghi chú lại khi bạn có những kỳ vọng, và ghi chú lại khi sự việc không diễn ra như bạn muốn. Theo thời gian, bạn sẽ nhận thức điều đó càng lúc càng rõ hơn, từ đó hiểu sâu sắc hơn đâu là những dạng suy nghĩ kiểu như thế.
2. Tiếp theo, thử ngừng lại mỗi lần bạn nhận ra mình đang phán xét hay kỳ vọng. Hít một hơi. Sau đó tự nói với chính mình: “Không kỳ vọng, không có điều gì tốt hoặc xấu”. Lặp lại lần nữa, buông bỏ các phán xét cũng như kỳ vọng.
3. Thứ ba, học cách nhìn nhận mọi sự là chính nó, và tìm hiểu. Để cho mình tò mò tại sao mọi thứ diễn ra như nó vẫn diễn ra, tại sao mọi người lại hành động như họ vẫn làm?
Nghĩ suy cặn kẽ, học cách thông cảm, cố gắng đặt mình trong vị trí của người khác. Hãy nhìn nhận bức tranh cuộc đời bạn như nó thật sự là thế, mà không qua bộ lọc phán xét hay kỳ vọng.
4. Tiếp nữa, đón nhận những gì đang đến. Trải nghiệm nó trong từng khoảng khắc. Phản ứng thích hợp, không để mình có những phản ứng thái quá chỉ vì nó không như bạn đã hy vọng hoặc mong muốn. Bạn có thể không kiểm soát được cuộc đời, hoặc kiểm soát người khác, nhưng bạn có thể kiểm soát được cách bạn phản ứng.
5. Tiếp theo, hãy chấp nhận. Khi mọi chuyện xảy ra, hãy tìm hiểu tại sao chúng lại diễn ra như vậy, mà không có phán xét, và chấp nhận chúng là như thế. Chấp nhận người khác theo chính con người họ. Chấp nhận bản thân, không phán xét, như chính con người bạn. Điều này cần luyện tập.
6. Cuối cùng, nhận biết rằng dù hiện tại như nó vẫn thế vẫn có thể xảy ra vô số những khả năng. Và những khả năng đó được mở ra khi bạn nhìn mọi thứ như vốn dĩ, không phán xét hoặc kỳ vọng.