- 1 - Anh trai tôi chơi kèn Clarinet

Ngày 21 tháng Mười Hai

Hầu như tất cả bọn con gái trong lớp tôi đều viết nhật ký. Bọn nó viết trong đó đủ thứ vớ vẩn. Chẳng hạn: “Vasia hôm nay hỏi mượn mình quyển vở Hình học. Hỏi một cách kín đáo và rất khẽ, để không ai nghe thấy. Để làm gì? Tại sao cậu ấy lại bí mật và hồi hộp như thế? Đã nửa đêm rồi, nhưng mình cứ nghĩ mãi về chuyện này và đến tận sáng vẫn không ngủ được”.

Vasia chỉ đơn giản muốn chép bài tập về nhà môn Hình học mà thôi. Đúng là như thế, bởi cậu ta cũng đã chép của tôi. “Khẽ khàng, kín đáo!...” – Thử hỏi ai lại làm chuyện đó một cách ồn ào? “Hồi hộp!” – Làm sao mà thằng Vasia không hồi hộp được! Bọn con gái luôn thích gán cho những hành vi bình thường nhất của bọn con trai ý nghĩa đặc biệt nào đó.

Tôi cũng là một cô bé, nhưng tôi hiểu là nhật ký phải được viết bởi những người xuất chúng. Không, tôi không nghĩ đó là tôi. Nhưng tôi có một người anh, anh ấy đang học năm thứ hai ở nhạc viện. Anh ấy sẽ trở thành một nhạc sĩ vĩ đại. Điều này là chắc chắn. Tôi không hoài nghi về việc đó! Và qua nhật ký của tôi, người ta sẽ biết anh ấy hồi thơ ấu như thế nào.

Anh trai tôi chơi kèn clarinet. Tại sao lại không chơi vĩ cầm, hay dương cầm, như ông nội mong muốn. Ông nội mất khi tôi mới hai tuổi. Còn anh Leva lớn hơn tôi những năm tuổi, và ông nội đã bắt đầu dạy nhạc cho anh ấy.

Từ nhiều năm tôi đã nghe nói, rằng ông nội tôi “chơi nhạc ở phoi-ơ[1]”. Tôi không biết “phoi-ơ” là gì, nhưng tôi thấy từ đó rất đẹp. “Phoi-ơ” – tôi phát âm rất rõ ràng. Nhưng khi lần đầu tiên vào rạp chiếu phim và nhìn thấy các nhạc công chơi đàn trong phoi-ơ, tôi thấy thương ông nội tội nghiệp của tôi lắm: Khán giả thì nói chuyện với nhau, nhai bánh kẹp, sột soạt giở báo, còn những nhạc công già trên sân khấu chơi một bản valse. Họ áp cằm vào đàn và nhắm mắt: Có thể là vì say mê, nhưng cũng có thể để không nhìn thấy các khán giả nhai bánh kẹp.

Anh trai tôi sẽ không chơi nhạc ở phoi-ơ! Anh ấy sẽ biểu diễn trong những hội trường nhạc thính phòng sang trọng. Bây giờ anh ấy đang chuẩn bị cho cuộc thi của các nhạc công trình diễn kèn hơi. Tôi thấy tiếc là clarinet lại bị gọi là kèn hơi. Khi tôi nghĩ đến kèn hơi, không biết sao lại lập tức nhớ đến các đám tang và đội kèn đồng đi theo sau quan tài. Lẽ ra kèn clarinet phải được gọi bằng một cái tên khác... Nhưng biết làm sao được!

Tôi học trung bình, nhưng điều này không có ý nghĩa gì cả. Tôi quyết định hiến dâng toàn bộ cuộc đời mình không phải cho bản thân, mà là cho anh trai. Các em gái của vĩ nhân đều như thế. Họ thậm chí còn không lấy chồng. Và tôi cũng không lấy chồng. Không đời nào! Không bao giờ!... Đúng thế đấy. Leva cũng biết về điều này. Ban đầu anh ấy phản đối, nhưng sau đó đã đồng tình.

Chúng tôi đã thỏa thuận, rằng khác với tôi, bản thân Leva thì phải có quyền cho cuộc sống riêng của mình, nhưng chỉ khi đã đạt được những thành tựu âm nhạc lớn. Bởi Leva sẽ phải thuộc về nghệ thuật một cách trọn vẹn. Anh ấy sẽ không có thời gian cho những công việc và mối quan tâm bình thường của con người. Mọi thứ đó sẽ do tôi đảm nhiệm. Thực ra tôi từ chối cuộc sống riêng của mình là vì anh trai! Và vì thế những điểm Ba[2] của tôi chẳng có nghĩa lý gì cả. Tiếc là bố và mẹ lại chẳng hiểu điều đó.

– Con sắp đặt cũng không tồi. – Mẹ nói – Nghĩa là, Leva sẽ học, từ sáng đến tối chơi clarinet, tu dưỡng, chuẩn bị cho các kỳ thi, còn con sẽ dâng hiến cả cuộc đời mình cho anh con. Con thật toàn có ý nghĩ điên rồ!

– Thế có nghĩa em gái của Chekhov cũng là điên rồ sao? – Tôi vặc lại.

– Thôi… đủ rồi đấy!

Mẹ ngán ngẩm khoát tay. Khi không nói gì được nữa, thì dễ hơn cả là khoát tay. Nói chung, bản thân tôi cũng có lỗi: Không nên quá cởi mở với cha mẹ mình – họ nhất định sẽ lợi dụng sự cởi mở đó để chống lại mình.

Nhưng rồi khi nào người ta viết sách về Leva, những đoạn nhật ký của tôi sẽ được đưa vào trong đó. Cách đây không lâu tôi có đọc một cuốn sách viết về một nhà thơ vĩ đại. “Em gái nhà thơ” – dưới một bức ảnh có ghi như thế. Còn dưới ảnh của tôi người ta sẽ viết: “Em gái của nghệ sĩ kèn clarinet”. Hay thế này thì hơn: “Em gái của nhạc sĩ”. Đó sẽ là phần thưởng khiêm tốn dành cho tôi.

Đấy, vì sao mà tôi viết nhật ký.

– Bố chưa bao giờ nghe nói đến cái nghề như vậy: Nghề em gái của nghệ sĩ clarinet! – Có lần bố tôi nói với tôi. Chao, cả ông cũng không phải lúc nào cũng hiểu tôi.

Thật không may là chẳng phải ai cũng biết clarinet là nhạc cụ quan trọng như thế nào. Chính nó khởi đầu cho bản giao hưởng số năm của Tchaikovsky. Chẳng lẽ nhiều người biết chuyện đó sao? “Nhân vật không nổi bật của dàn nhạc” – Leva nói như thế về clarinet. Anh ấy thậm chí còn mừng vui vì clarinet là nhạc cụ “không nổi bật”. Cả anh ấy nữa, có lẽ cũng muốn không nổi bật. Tính anh ấy thế. Nhưng tôi không để chuyện đó xảy ra!

Mùa hè, cả nhà tôi vang lừng tiếng kèn clarinet. Nhưng nhiều người không biết những âm thanh đó phát ra từ cửa sổ nhà ai. Tôi giải thích rằng đó là anh trai tôi chơi kèn. Thậm chí khi trời lạnh tôi cũng mở toang cửa sổ để mọi người không quên tiếng kèn clarinet của anh Leva.

Tôi kể cho tất cả hàng xóm rằng Leva đang chuẩn bị cho cuộc thi âm nhạc. Cứ mặc mọi người bảo tôi không khiêm tốn: Tôi sẵn sàng chịu mọi đau khổ vì anh trai mình! Nói chung, từ lâu tôi đã quyết định viết nhật ký. Nhưng tôi không muốn bắt đầu nó một cách đơn giản, mà phải bắt đầu từ một ngày trọng đại nào đó. Và ngày hôm đó đã đến!

Hôm nay, trước khi hồi chuông đầu tiên đổ, anh học sinh lớp Mười Robert, có biệt danh là “Robert – nhà tổ chức” túm lấy tôi ở chỗ gửi áo khoác. Tác phong của anh ấy là thế, không chặn lại, không nắm lấy tay ai anh ấy đang cần gặp, mà là túm lấy. Túm lấy bất cứ chỗ nào lọt vào tay anh ấy: tay, vai, thậm chí là cổ. Bạn tưởng tượng được không? Anh ấy túm lấy tay áo tôi.

– Em thu xếp mời anh em nhé? Cho buổi dạ hội của học sinh năm cuối!

Robert chỉ nói được câu đầu là bình thường, theo cách của con người, còn sau đó anh ta chẳng còn thời gian để giãi bày. Anh bắt đầu nói liến thoắng, bỏ qua cả các động từ, cứ như đang đọc điện tín vậy.

– Dạ hội mừng năm mới! Phần một – thơ và nhạc cổ điển. Phần hai – Jazz và khiêu vũ. Ta không có nhạc cổ điển. Mọi hy vọng trông vào anh trai của em.

Tôi lập tức hình dung, rằng trong đời sẽ không có thêm một cơ hội tuyệt vời như thế để có thể vinh danh khắp trường. Tôi không thể đi báo cho mọi người rằng anh trai tôi học ở nhạc viện, nhưng bây giờ thì mọi người đều lập tức biết ngay! Tuy nhiên, tôi quyết định làm khó Robert một tí, để anh ta không nghĩ rằng có thể có được anh tôi một cách dễ dàng như thế.

– Anh biết không? – Tôi bắt đầu – Anh em đang chuẩn bị cho cuộc thi dành cho các nhạc sĩ trình diễn…

Tôi bỏ qua các từ “nhạc cụ bộ hơi”.

– Dạ hội dành cho học sinh lớp cuối, chỉ cho lớp Mười thôi! – Robert nói – Em mới học lớp Bảy. Nhưng có hai vé cho em đây! Cho em và cho anh trai em. Em thu xếp được không?

Bọn bạn gái của tôi sẽ thế nào khi chúng nó biết tôi được mời đến dự dạ hội của học sinh lớp cuối? Điều mà chúng nó chỉ có nằm mơ! Một giấc mơ hạnh phúc nhất!...

Nhưng tôi vẫn cứ nói:

– Anh trai em cả đêm giao thừa cũng bận rồi. Hình như anh ấy được mời đến một buổi hòa nhạc nào đó, rồi sau đó đến vũ hội của các nhạc sĩ trình diễn…

– Dạ hội của bọn anh là ngày 26. – Robert nói – Em thu xếp được không?

Dạ hội mừng năm mới trước năm mới những năm ngày! Mặc dù điều đó có gì mà đáng ngạc nhiên, nếu như Robert mới đây đã tổ chức lễ Phục sinh (vốn diễn ra vào Chủ nhật) vào ngày thứ năm?

– Thôi được, không dễ đâu nhưng em sẽ cố gắng. – Tôi nói, và cầm hai chiếc vé.

Ngày 22 tháng Mười Hai

Tôi muốn viết thêm chút ít về ngày hôm qua. Khi tôi về nhà, Leva đang chơi clarinet. Anh ấy luôn chơi nhạc: cả buổi sáng lẫn buổi tối. Bạn tưởng tượng được không? Làm sao mà anh ấy có đủ kiên nhẫn như thế! Thật tôi không thể hiểu được. Mặc dù phần nào đó vẫn có thể… Leva làm việc anh ấy yêu thích, mà khi làm việc đó, lập tức sự kiên nhẫn và ý chí từ đâu đó sẽ xuất hiện. Chẳng hạn nếu như tôi chỉ phải chuẩn bị bài cho mỗi môn văn thôi, thì tôi có thể làm bài cả ngày và luôn được điểm Năm. Bởi đó là tôi làm công việc mình yêu thích! Nhưng còn hình học, vật lý, hóa học… Làm sao mà có đủ chừng đó kiên nhẫn? Và buộc người ta phải học những thứ họ chẳng bao giờ cần trong đời, chẳng bao giờ ưa thích, thậm chí còn rất ghét nữa, để làm gì cơ chứ?! Tôi không thể nào hiểu nổi. Khi có ai đó bước vào phòng, Leva cũng không dừng chơi nhạc: Anh ấy không nhận ra gì cả. Còn chúng tôi thì lại đi nhón chân.

Nhưng hôm qua thì tôi không kiềm chế nổi và bảo:

– Em xin lỗi anh, Leva… Em có việc quan trọng. Mọi người mời anh biểu diễn ở buổi dạ hội mừng năm mới ở trường em.

Leva im lặng vài giây. Khi anh ấy bị bứt khỏi âm nhạc, anh ấy như chợt tỉnh dậy, hay nói chính xác hơn, như trở về với chúng tôi từ một thế giới khác nào đó. Là tôi cảm thấy như thế…

– Mọi người mời anh biểu diễn ở buổi dạ hội mừng năm mới ở trường em. – Tôi nhắc lại bởi câu đầu của tôi anh Leva có thể không nghe thấy, lúc đó anh ấy đang ở thế giới khác.

– Anh sẵn sàng thôi! – Leva nói – Về nguyên tắc thì anh sẵn sàng… Nhưng nghe một màn trình diễn buồn ngủ ở dạ hội mừng năm mới ư?... Kèn clarinet nghe hay hơn trong dàn nhạc. Hay là mời luôn cả dàn nhạc sinh viên của bọn anh, như thế hiệu quả hơn chăng?

Lại còn thế nữa chứ! Để cho lũ violin leo lên ngồi hàng đầu, còn anh trai tôi thì ngồi trong góc ư? Và để cho nhạc trưởng đứng ra cúi đầu chào, còn anh trai tôi thì biến thành “nhân vật vô danh của dàn nhạc” ư? Không, tôi muốn anh phải nổi bật cơ!

– Dàn nhạc của anh không vừa với sân khấu của bọn em. – Tôi nói – Với lại không ai mời dàn nhạc, họ chỉ mời anh thôi. Cá nhân anh ấy! Ở trường em mọi người mê clarinet lắm. Đây, hai vé đây này! – Tôi đặt hai tấm vé lên bàn và nói thêm – Nghĩa là ta đi nhé!

Bố tôi có lần từng bảo: “Đã bao năm con cố tặng cho anh tính cách của con, mà anh con không nhận món quà ấy. Thôi con phải chấp nhận thôi, con gái của bố ạ!”

Nhưng Leva đôi khi cũng vẫn phục tùng tôi, dù lớn hơn tôi đến năm tuổi. Anh ấy bảo rằng tôi có “trí tuệ thực dụng sắc bén”. Leva không giải thích thế là tốt hay xấu. Anh ấy nói chung không thích nói nhiều hay giải thích. Anh tư duy bằng những hình tượng âm nhạc. Tất cả những nhạc sĩ thực thụ đều tư duy như thế.

– Anh sẵn sàng thôi… – Leva nói – Về nguyên tắc thì anh sẵn sàng thôi. Nhưng người đệm đàn cho anh thì sao?

“Người đệm đàn cho anh” là cách Leva gọi chị Lilya sinh viên nhạc viện, người luôn phụ trợ cho những màn trình diễn buồn tẻ của anh.

Lilya không chỉ đệm đàn cho Leva, chị ấy còn phải lòng anh ấy. Ai cũng thấy rõ điều này. Và vì thế chị ấy sẽ không từ chối biểu diễn ở dạ hội của chúng tôi. Tôi cũng không ngăn cản Lilya nhìn anh Leva với ánh mắt phục tùng như thế, và thậm chí đôi khi còn để họ một mình với nhau: Bởi vì Lilya to béo, đeo kính và đầy tàn nhang trên mũi, trên tay, thậm chí cả trên cổ. Tôi luôn tin tưởng những người phụ nữ không đẹp: Họ không thể làm anh tôi sao nhãng âm nhạc, và điều này là lợi thế của họ!

Và cả mẹ tôi, như tôi nhận thấy, cũng thích những bạn gái không xinh đẹp. Ít nhất là khi mẹ cảnh cáo bố: “Tối nay có một phụ nữ hấp dẫn đến thăm em đấy”, bố gần như cười khẩy và buổi tối lặng lẽ sang hàng xóm đánh cờ. Bố không tin rằng mẹ sẽ dẫn về nhà một phụ nữ hấp dẫn.

Tôi chuẩn bị cho buổi dạ hội mừng năm mới. Và hình dung mọi chuyện sẽ như thế nào. Anh trai tôi sẽ chỉ chơi một bài, chỉ một bài thôi!

– Anh sẽ chơi bài gì hả Leva?

– Chơi gì đó nhẹ nhàng thôi… Bài Con ong nghệ bay[3] chẳng hạn.

– Không, đừng chơi bài ai cũng biết. Bài Con ong nghệ anh không phiêu được. Phải làm cho bọn họ ngạc nhiên!

Những từ cuối tôi nói rất nhỏ, như thì thầm cho riêng mình. Leva không thích nghe những câu như thế.

– Hay là chơi bản Francesca da Rimini?

– Bản đó được đấy!

Sau bản Francesca, anh trai tôi sẽ khuất sau cánh gà. Mọi người sẽ vỗ tay như điên. Anh ấy sẽ lại bước ra, dường như chỉ để cúi chào. Nhưng lúc đó tôi sẽ đứng dậy và nói: “Chơi nữa đi, anh Leva. Em xin anh đấy”.

Và sẽ gọi tên một tác phẩm mà không ai trong các học sinh lớp cuối từng được nghe trong đời. Leva nghe lời tôi và sẽ chơi. Rồi sau đó anh xuống khán phòng ngồi xuống cạnh tôi. Rồi sau đó sẽ là vũ hội…

– Anh sẽ chỉ nhảy với em thôi đấy! – Tôi bảo anh trai.

– Về nguyên tắc thì anh sẵn lòng thôi… Nhưng em biết đấy, anh nhảy kém lắm. Lại theo kiểu cũ nữa…

– Thế thì lại càng cần phải như thế. Để khỏi bị xấu hổ thì anh chỉ nhảy với em thôi. Anh thề đi!

– Thôi được rồi, anh thề.

Dĩ nhiên tôi sẽ vất vả hơn nàng Natasha Rostova[4] trong buổi vũ hội đầu tiên. Nàng ấy ở giữa những người lớn, họ là những người bình thường và xử sự nhân văn. Lẽ nào có thể so sánh họ với bọn học sinh lớp Mười của chúng tôi? Bọn này chỉ suốt ngày xỏ xiên, cười nhạo. Và tự tin rằng họ còn người lớn hơn cả những người lớn. Như mẹ tôi bảo, chính điều đó càng cho thấy họ hoàn toàn còn là trẻ con, bởi vì, như mẹ khẳng định, chẳng người lớn nào lại muốn tỏ ra già hơn tuổi của mình cả. Nhưng chính bọn học sinh lớp Mười ấy lại chẳng nghĩ ra rằng họ hoàn toàn là trẻ con. Không ai bảo cho họ cả: chẳng qua là không ai nỡ làm thế. Vì vậy họ lại càng tỏ ra mình là những “người hùng của thời đại” mỏi mệt, không còn gì trên đời này làm họ ngạc nhiên. Chính thế đấy.

Còn tôi, có lẽ, tôi sẽ làm họ ngạc nhiên. Ít nhất là họ sẽ phải ghen tị với tôi!

Ngày 27 tháng Mười Hai

Vâng, vũ hội đầu tiên của Natasha Rostova hạnh phúc hơn của tôi rất nhiều! Hạnh phúc hơn rất nhiều!...

Tôi không biết các vị chỉ huy lên kế hoạch các chiến dịch quân sự của họ như thế nào. Họ có cố hình dung trước hành động của đối phương hay không? Có thể là có… Nhưng tất nhiên vì thế họ sẽ thấy xuất hiện nhiều khó khăn khác nhau và những hoài nghi.

Khi mà “trí tuệ thực dụng sắc bén” của tôi lên kế hoạch nào đó, thì trước hết tôi sẽ thấy mọi việc diễn ra rất dễ dàng và đơn giản, bởi mọi người tham gia vào các sự kiện tương lai đó sẽ hành động như tôi mong muốn. Tôi nghĩ đó chính là những thiếu sót lớn trong các kế hoạch của tôi. Bởi vì sau đó, trong cuộc sống, những người tham gia sự kiện sẽ bắt đầu hành động theo cách họ muốn. Và khi đó mọi thứ sẽ đảo lộn cả.

Hôm qua mọi chuyện đã diễn ra như thế. Thật xấu hổ khi viết về chuyện này. Nhưng dù sao tôi cũng sẽ viết, một khi đã bắt tay vào viết nhật ký. Chứ không những nhà nghiên cứu tiểu sử anh trai tôi trong tương lai sẽ gặp những điều thiếu rõ ràng. Họ sẽ đi tìm các nhân chứng và hỏi han họ. Mà những nhân chứng đó thì… Không, tốt hơn hết là để họ biết mọi chuyện qua tôi. Thế sẽ yên tâm và chính xác hơn!

Sự khó chịu bắt đầu ngay từ lúc đầu.

Tôi tin tưởng rằng sẽ nhìn thấy ngoài trường một đám đông các bạn gái lớp Sáu và lớp Bảy của tôi, chúng nó sẽ lao tới buổi dạ hội. Khi đó Leva phải nắm lấy tay tôi, đám đông tách ra, và chúng tôi tự hào đi qua họ tiến về cánh cửa của trường. Ở đó phải có hai học sinh lớp cuối đứng, tay đeo băng đỏ. Họ phải đồng thanh kêu lên:

– Anh từ nhạc viện đến phải không ạ? Đến dạ hội của chúng em phải không ạ? Chúng em đang đợi anh. Xin anh cởi áo khoác và đi ra sau cánh gà ạ!

Để họ có thể kêu lên như thế, tôi dẫn anh Leva tới vào phút cuối ngay trước khi dạ hội bắt đầu.

Nhưng chẳng có đám đông nào đứng ngoài trường cả. Lũ bạn gái của tôi luôn mơ ước được đứng cùng với các anh chị lớp cuối dù chỉ một chút. Thế mà hôm qua chúng nó lại chẳng đến.

Chuyện như thế vẫn luôn xảy ra, mà luôn là như thế… Chẳng hạn như trước kia, khi tôi còn chưa dứt khoát quyết định không lấy chồng ấy, đôi khi tôi cũng muốn một cậu trai nào đó trong sân nhìn thấy tôi mặc bộ váy mới. Tôi ủi cái váy, nói dối mẹ là đi dự sinh nhật bạn gái. Nhưng cậu trai lại không xuống sân! Hoặc là cậu ấy bị ốm, hoặc bị bố mẹ phạt vì chuyện gì đó, hoặc là nhà có bà dì từ thành phố khác đến làm khách, và cậu ta, người hôm nào cũng loanh quanh cả tối trong sân, tự dưng tối đó lại ngồi nhà. Thế là tôi phải lang thang đâu đó hai hay ba tiếng đồng hồ: bởi không thể đi dự sinh nhật mà chỉ mười phút sau đã về. Đấy, đáng tiếc là luôn như vậy… Và hôm qua cũng hệt như vậy.

Nhưng điều khủng khiếp nhất diễn ra sau đó cơ, ngay trong buổi dạ hội. Mặc dù tốt hơn là tôi kể lần lượt, để không gây rối trí.

Anh học sinh lớp Mười đeo băng đỏ chạy bổ tới chỗ chúng tôi.

– Anh từ nhà hàng “Bầu trời đầy sao” đến phải không ạ? – Anh ta hỏi Leva.

– Anh ấy từ Nhạc viện Moskva. – Tôi đáp – Đây là anh trai em. Anh ấy sẽ biểu diễn ở dạ hội của các anh chị.

Tôi chỉ cái hộp màu đen cũ kỹ mà Leva thừa kế từ ông nội. Cái hộp đựng kèn clarinet được Leva ôm chặt bằng cả hai tay. Anh học sinh lớp Mười chăm chú, đầy hồ nghi nhìn anh trai tôi. Tôi cảm giác là anh ta sẽ bảo: “Hãy mở cái hộp ra cho chúng tôi xem có gì trong đó!”. Nhưng anh chỉ khoát tay:

– Mọi người vào đi.

Chúng tôi bước vào sảnh. Chẳng ai đề nghị chúng tôi cởi áo khoác ở sau cánh gà, và chúng tôi phải đứng xếp hàng rất lâu ở quầy gửi áo.

Các nữ sinh lớp Mười trông lớn hẳn lên nhờ diện váy áo đẹp và đi giày cao gót, họ nói rằng phần khiêu vũ sẽ kéo dài đến 12 giờ đêm, và đội văn nghệ của trường đã chuẩn bị một chương trình mới nào đó, và thậm chí có thể có cả một nghệ sĩ của nhà hàng “Bầu trời đầy sao” sẽ đến biểu diễn.

Tôi khinh thị những cô gái đánh phấn son và xức nước hoa đó, những kẻ chẳng chú ý tẹo nào đến tôi và Leva, dù chỉ là chút quan tâm đến cái hộp cũ kỹ của ông nội! Cuối cùng thì cũng có một chị quay sang tôi. Tôi đầy biết ơn mỉm cười chào chị ấy.

– Làm sao em lại vào đây được? – Chị ấy hỏi.

Tôi khinh các cô gái đó, nhưng lại rụt rè khi đứng trước họ. Vì sự rụt rè đó của bản thân mà tôi lại càng khinh họ nhiều hơn.

– Em đi cùng anh của em. – Tôi khẽ nói.

Về cây clarinet và nhạc viện chẳng hiểu sao tôi không dám nhắc tới.

Cô nữ sinh lớp Mười nheo mắt và nhìn Leva với ánh nhìn dường như đang suy tính: Có đáng lấy anh ta làm chồng không nhỉ? Những cô nữ sinh lớp Mười thường nhìn những người đàn ông không quen biết như vậy. Còn Leva thì ghì cái hộp cũ kỹ vào ngực chặt hơn, cứ như cô nữ sinh kia định cướp mất nó của anh.

Anh trai tôi không gây ấn tượng nào cho cô nữ sinh cả, điều này lập tức thấy rõ ngay. Và cô ta quay ngoắt đi. Lại còn thế nữa! Bởi anh ấy không hát ở nhà hàng “Bầu trời đầy sao” mà.

– Em đã bảo anh rồi mà. – Tôi thì thầm giải thích cho Leva – Đơn giản là họ không biết anh sẽ biểu diễn… Hơn nữa, anh Robert người tổ chức dạ hội có lẽ muốn anh trở thành món quà bất ngờ đối với họ.

Leva cười khẩy: Hình như anh ấy không tin rằng mình có thể thành món quà bất ngờ cho các nữ sinh lớp Mười của chúng tôi.

– Về nguyên tắc thì họ hoàn toàn có lý. – Leva nói – Đến dạ hội là phải có khiêu vũ… Điều này hoàn toàn tự nhiên thôi.

Tôi không thèm để ý đến lời của Leva, bởi vì anh ấy thường nói đơn giản như vậy, để không làm người khác phật ý vì sự im lặng của mình, còn bản thân thì nghĩ về chuyện gì đó hoàn toàn khác, chuyện của riêng mình… “Hoàn toàn tập trung!” – Mẹ nói về anh như thế. Chắc những lúc đó anh đang suy tư về các hình tượng âm nhạc. Có lẽ lần này cũng đang như thế.

Tại sao bỗng dưng anh ấy lại bênh vực chuyện khiêu vũ?

Nhưng điều khủng khiếp nhất vẫn đang ở phía trước.

Hội trường của chúng tôi trong trường ở trên tầng năm. Tôi và Leva chậm chạp lên cầu thang. Các nữ sinh lớp Mười đi giày cao gót từ phía trên chạy ngược chiều chúng tôi, ào ào như họ vẫn chạy như thế trên cầu thang. Các buổi dạ hội ở trường luôn bắt đầu bằng cuộc chạy lên xuống của bọn con gái: đợi ai đó, xem ai đó… Các nữ sinh lớp Mười suýt giẫm cả vào chân chúng tôi.

Leva trầm tư. “Đang chìm đắm trong các hình tượng âm nhạc đấy!” – Tôi quyết định. Và rất là mừng vui: Tôi những muốn rằng trong buổi dạ hội anh sẽ chơi tuyệt vời như chưa từng bao giờ thế.

– Đừng để ý đến họ, anh đừng để ý đến họ! – Tôi bảo.

Bỗng nhiên anh ấy hỏi:

– Thường thì các thầy cô già nhất thì dạy ở các lớp cuối hả?

Thỉnh thoảng Leva lại có những ý nghĩ hết sức bất ngờ như thế.

– Vâng. – Tôi đáp – Thế thì sao?

– Học sinh lớp cuối thì thường học ở tầng cao nhất hả?

– Ở trường em thì học ở tầng năm. Thì sao?

– Lạ thật… Thật bất hợp lý: Những người già phải mười lần một ngày leo lên cao mà không có thang máy.

Anh ấy nghĩ chuyện gì trước buổi biểu diễn quan trọng như thế đấy. Bạn có tưởng tượng được không?

Vâng, đôi khi anh Leva của tôi có những ý nghĩ hết sức bất ngờ. Như tôi nhớ có lần tôi đi cùng anh trên xe buýt. Xe buýt chật cứng. Xe dừng lại cạnh trường đại học, các sinh viên lao ra cửa, họ thường bị muộn giờ. Một thanh niên đeo kính hỏi Leva:

– Anh có xuống hay không?

Còn anh ấy thì xoay người, mỉm cười và nói:

– Anh học ở đây hả? Ở khoa nào vậy?

Tài xế đã mở cửa xe, mọi người chen nhau xuống xe, còn anh ấy thì: “Ở khoa nào vậy?”

Có tưởng tượng được không?

Leva tất nhiên là có nhiều điều kỳ quặc rồi. Nhưng có lẽ cần phải như thế chăng? Tất cả các vĩ nhân đều hơi đãng trí.

Trên tầng năm, Robert đón chúng tôi. Dĩ nhiên anh ta không thể xuống dưới đón. Đối với anh ta thế là hạ mình. Robert thậm chí còn không chào hỏi, không làm quen với Leva: Anh ta không muốn mất thời gian vì những thứ vụn vặt. Và lập tức nói với phong cách thường nhật của mình, bỏ qua các động từ:

– Nhạc cụ có chứ hả? Người đệm đàn ở kia, lâu rồi…

– Đang chỉnh dương cầm, – một học sinh lớp lớn xen ngang – ba phím bị rớt. Mất có ba phím thôi, còn lại bao nhiêu phím khác, thế mà cô ấy thở dài như chẳng còn phím nào. Đây là đàn của trường học, tất cả các lớp từ lớp Một đến lớp Mười đều đánh nó. Phải thông cảm chứ, điều kiện trường chỉ có thế…

– Bây giờ mọi chuyện xong rồi, – Robert nói – phần thứ nhất đã ổn. Anh ra sau cánh gà!

Leva bước ra sau cánh gà.

– Em thì xuống hội trường! – Robert ra lệnh.

Tôi xuống hội trường.

Hầu như không còn chỗ trống. Chỉ còn hàng áp chót. Tôi ngồi xuống, còn cái ghế bên trái tôi phải để dành cho Leva ngồi sau chiến thắng trên sân khấu. Tôi đặt lên chỗ đó một cái khăn tay.

– Xin phép được hỉ mũi!

Phía sau cười rộ lên. Tôi quay lại và trông thấy anh chàng lớp Mười Rudik, ngu xuẩn nổi tiếng khắp trường, thậm chí đùa cợt cả ở đám tang. Trường nào cũng có những kẻ như thế. Họ luôn ngồi ở hàng ghế cuối. Rudik ngồi chàng hảng, chống hai chân lên lưng ghế của tôi. Giờ tôi bỗng hiểu tại sao chỗ của tôi lại trống: không ai muốn ngồi đằng trước Rudik. Tối đó tôi may mắn kinh khủng như thế đó!

Nhưng điều khủng khiếp nhất vẫn đang ở phía trước. Robert trên sân khấu tuyên bố rằng phần đầu của chương trình sẽ rất nghiêm túc.

– Tốt lắm, chúng ta sẽ cười! – Rudik thốt lên.

Đầu tiên, một thành viên của nhóm kịch đọc thơ Lermontov:

Tôi một mình bước lên đường…

– Một cuộc đời độc lập! – Rudik hét lên.

Lũ bạn của hắn cười hô hố.

Sau đó một thành viên nữ của nhóm múa trình diễn Vũ điệu Ấn Độ.

– Đừng đếm kim cương trong hang đá…[5] Vở nhạc kịch Sadko, khúc ca của vị khách Ấn Độ! – Rudik hét.

Mọi người quay lại suỵt bảo Rudik im lặng. Điều này làm hắn phấn khích gấp ba: Hắn trở thành trung tâm chú ý.

“Trí tuệ thực dụng sắc bén” của tôi lập tức hình dung, rằng nếu như lúc Leva biểu diễn mà Rudik im lặng, thì sẽ gây ấn tượng lớn đối với mọi người. Mọi người sẽ hiểu rằng đến cả Rudik cũng bị tiếng kèn của Leva thu phục. Nhưng phải làm thế nào đây?

Tôi lập tức đổi kế hoạch hành động. Giờ tôi không cần tỏ ra Leva là anh trai mình. Tôi cần phải giấu điều đó! Dẫu chỉ tạm thời thôi…

Tôi biết được là phần đầu chương trình có ba tiết mục. Khi vũ điệu gần xong, tôi quay sang Rudik nói:

– Bây giờ sẽ đến một nhạc sĩ tài năng biểu diễn. Là người sẽ đoạt giải thưởng trong tương lai! Từ Nhạc viện Moskva đấy…

– Ta hắt hơi vào họ! – Rudik đáp.

– Hắt hơi nguy hiểm lắm! Nhạc sĩ ấy nóng tính khủng khiếp lắm. Trong một buổi biểu diễn gần đây, ai đó trong khán phòng hắt hơi, thế là anh ấy ngừng chơi… Và yêu cầu người hắt hơi phải ra khỏi khán phòng.

– Tốt quá, tớ lại đang cần đi ra… Tớ đang phải cố khổ sở ngồi đây!

– Anh ấy không chỉ yêu cầu rời phòng đâu. Anh ấy còn làm anh xấu hổ trước cả khán phòng! Anh ấy nóng tính lắm. Bởi vì rất tài năng mà. Em khuyên anh đừng có dây vào.

– Thế anh ta sẽ kéo nhạc cổ điển à? – Rudik hỏi.

– Dĩ nhiên rồi!

– Hãy ngủ đi, niềm vui của ta, ngủ đi con… – Rudik tự chúc mình.

Và nằm dài ra, hai chân chống vào lưng ghế của tôi như trước. Tôi trượt cùng cái ghế ra phía trước… Nhưng tôi im lặng: Cứ để hắn làm ra vẻ thiếp ngủ. Tìm ra lối thoát khỏi tình huống hay gớm!

Còn Leva thì bước ra sân khấu… Mọi người chờ đợi tiếng hú hét của Rudik và những tiếng cười từ hàng ghế cuối, nhưng ở đó lại im lặng. Dường như rất trang trọng. Lần đầu tiên tôi nhìn anh trai từ dưới khán phòng.

Trông anh ấy chẳng có vẻ nghệ sĩ gì cả. Không, thực ra chỉ có khuôn mặt là trông nghệ sĩ: Hoàn toàn trống vắng. “Hoàn toàn tập trung” như mẹ vẫn nói. Anh ấy chưa bắt đầu chơi, nhưng đã suy tư bằng các hình tượng âm nhạc.

Còn mọi thứ khác thì hoàn toàn không dành cho sân khấu. Thân hình thì gù xuống như đang do dự điều gì. Bộ phục trang dù đã được là ủi (chính tay tôi ủi cho anh), mà trông nhàu nhĩ và giống như không phải đồ của anh, mà mượn của ai khác.

“Đích thân mình sẽ đi cùng anh ấy đến thợ may!” – Tôi quyết định dứt khoát – “Và sẽ đặt may cho anh ấy những bộ đồ mốt nhất! Anh ấy sẽ chửi rủa mình, sẽ gạt phắt đi, sẽ cho rằng mình làm anh sao nhãng nghệ thuật. Nhưng mình sẽ chịu hy sinh: Cứ để anh nghĩ xấu về mình, cứ để anh nghĩ mình là đồ tầm thường! Rồi đến lúc nào đó anh sẽ hiểu… Phải, anh sẽ hiểu rằng mình nhận về mình cái tầm thường nhất, cái bạc bẽo nhất, như những em gái của các vĩ nhân luôn làm”.

Nhưng tạm thời mẹ vẫn đi cùng với Leva đến thợ may, mà thị hiếu của mẹ thì lỗi thời rồi. Và bọn công tử trường tôi ngồi ở hàng ghế đầu chắc đang nhìn Leva với nụ cười chế nhạo.

Sau đó đến Lilya bước ra cùng với bản nhạc. Tôi để ý những người đệm đàn thường đứng tuổi và không đẹp. Trên nền của họ, các ca sĩ, nhạc sĩ trông đặc biệt hấp dẫn. Nhưng chính lúc này Lilya lại cứu vãn tình hình. Tác phong của chị như đang ở một buổi hòa nhạc đích thực: bước ra một cách tự tin, với mái đầu ngẩng cao, nghiêm chỉnh cúi chào. Và lũ công tử của chúng tôi vỗ tay. Sau đó chị ngồi lên ghế chắc chắn hơn, mở bản nhạc. Chị quay sang Leva và mắt thực sự đắm nhìn anh, như mọi người đệm đàn khác đều làm, chờ đợi tín hiệu… Hệt như trong các buổi biểu diễn đích thực. Và rất tác động đối với các học sinh năm cuối.

Lilya đánh các phím đàn, và Leva bắt đầu chơi Francesca. Tôi không nghe anh ấy chơi như thế nào vì tôi quá hồi hộp. Và nhìn sang những người ngồi cạnh: một số nhắm mắt, như khi nghe bản nhạc hay, sau đó thì vỗ tay… Mọi người đều vỗ tay, nhưng không lâu lắm. Có thể, giá Leva đi ngay vào sau cánh gà: Khi đó người ta sẽ phải gọi anh quay lại sân khấu và sẽ vỗ tay to hơn. Còn đây thì mọi người lập tức hiểu ngay là anh sẽ tiếp tục chơi, nên không cố gắng vỗ.

Tôi nghĩ rằng nhạc sĩ trên sân khấu cần phải tỏ ra bí ẩn và cao sang. Như thế với khán giả sẽ thú vị hơn. Lẽ nào lại thấy thú vị khi hình dung anh ta là con người cũng hệt như mình? Rằng có thể đơn giản đến gần và vỗ vai anh ta…

Nhưng Leva lại bỗng dưng mỉm cười như đang ở nhà mình, khoát tay và chơi bản Con ong nghệ bay yêu thích của mình.

Mọi người lại vỗ tay, nhưng đã yếu hơn so với lần đầu. Đột nhiên Robert chạy ra sân khấu, vẻ lo lắng nhìn đồng hồ. Anh ta thì thầm gì đó vào tai anh trai tôi. Leva lại mỉm cười thân thiện và giới thiệu tiết mục tiếp theo…

Anh chưa kịp giới thiệu xong thì Robert lại xuất hiện từ sau cánh gà. Anh ta lại bận rộn nhìn đồng hồ đồng thời nhún vai. Lại tiến đến gần Leva thì thầm gì đó. Còn anh trai tôi thì lại hiền lành nhu nhược gật đầu: được rồi, đồng ý...

Có tưởng tượng được không?

Tôi cảm thấy sợ hãi: Chẳng lẽ anh ấy lại chơi nữa? Theo kế hoạch mà tôi lập ở nhà, tôi sẽ phải đứng lên yêu cầu: “Chơi nữa đi, Leva, thêm một bài nữa… Em xin anh đấy”. Nhưng bây giờ tôi lại muốn nhảy lên hét: “Em xin anh đừng chơi nữa!”

Trong tương lai, dĩ nhiên tôi sẽ đi cùng anh trai đến tất cả các buổi diễn của anh. Tôi sẽ dạy cho anh biết cách kiêu hãnh. Cứ để cho khán giả trước tiên phải van xin, quỳ dưới chân anh… Rồi sau đó anh mới chơi cái gì đó lần thứ hai.

Lẽ nào nghệ sĩ lại có thể dễ dãi như thế? Anh ấy phải bí ẩn và cao sang!

Cuối cùng thì Leva cũng kết thúc.

– Chào buổi sáng! – Rudik kêu lên ở phía sau.

Và làm ra vẻ như vừa tỉnh giấc. Tôi không còn chú ý đến hắn nữa.

– Chào mừng các vị khách của chúng ta! – Robert kêu to – Chúng ta hãy chúc mừng năm mới họ!

Còn những năm ngày nữa mới đến năm mới, nhưng mọi người đều hét lên: “Chúc mừng năm mới!”

Lilya lúc đó cũng đứng lên. Chị từ tốn thu dọn bản nhạc, điềm đạm cúi chào và giơ tay chỉ về Leva: Nghĩa là, công lao chính là của anh ấy. Chị ấy hành xử y như ở buổi hòa nhạc đích thực.

Còn Leva lại mỉm cười thân thiện, y như trong khán phòng toàn là người thân của anh. Có tưởng tượng được không? Thật là kinh khủng!

Nhưng điều kinh khủng nhất vẫn đang ở phía trước. Gần tới rồi, một tí nữa thôi…

Nhưng về điều này để mai tôi sẽ viết. Bởi vì mẹ đã hai lần nhắc tôi đến giờ đi ngủ. Mẹ không thể hiểu được tôi đang viết cái gì. Mẹ không tiện ngó vào. Những bố mẹ khác không ngại ngó vào vở của con cái, thậm chí còn giật khỏi tay chúng. Nhưng mẹ tôi thì không cho phép mình làm như thế: Mẹ rất lịch thiệp, có văn hóa. Leva cũng giống mẹ.

Ban đầu mẹ tưởng tôi làm bài tập về nhà. Thậm chí còn mừng vui. Tôi bảo mẹ đó không phải là bài tập về nhà, nhưng không nói rõ nó là cái gì.

– Giá mà con cũng làm bài tập say sưa được như thế! – Mẹ thốt lên – Con chẳng biết lo cho tương lai của mình gì cả.

Nhưng mà chính tôi đang lo cho tương lai mà! Thế nên tôi mới viết nhật ký.

Ngày 28 tháng Mười Hai

Trước phần thứ hai của chương trình, người ta kéo hết tất cả ghế ra khỏi hội trường, nhét chúng vào hành lang. Lập tức dãy hành lang trở nên chật hẹp, còn hội trường thì rộng gấp đôi bình thường. Trên sân khấu đặt những cây thông nhân tạo treo đồ chơi.

– Ôi tuyệt vời làm sao! – Bọn con gái kêu rít lên – Thật là phi thường! Thật là độc đáo! Nhựa tổng hợp đấy!

Không biết sao các nữ sinh lớp Mười lại thích cái thứ “nhựa tổng hợp” ấy. Tôi không tin rằng họ thích cây thông nhựa hơn những cây thông thật còn tỏa hương của rừng và của tuyết. Đơn giản chỉ là họ muốn kêu rít lên để thể hiện sự phấn khích mà thôi. Họ đang ở trong tâm trạng hào hứng mà.

Nói chung bọn con gái làm tôi khó chịu. Tất cả bọn họ đều trông lộng lẫy. Trong phòng giữ áo khoác còn chưa thấy rõ điều này, bởi họ chưa hoàn toàn khoe những váy dạ hội, một số còn đang mặc áo khoác. Mà có được áo khoác theo mốt thì khó hơn nhiều so với váy theo mốt, bởi vậy phụ nữ vào mùa đông trông không đỏm dáng như mùa hè. Từ lâu tôi đã để ý đến điều này. Khi các cô gái ngồi trong hội trường lúc biểu diễn nhạc ở phần đầu chương trình, chưa thấy rõ váy áo của họ. Còn bây giờ thì tất cả đã tỏa sáng với những chỗ xẻ rất sâu.

Tôi hết sức khác biệt với mọi người. Trên người tôi là cái váy tầm thường của bé gái. Cổ kín lên đến tận cằm. Tôi cũng từng có lần muốn may cho mình cái váy xẻ cổ, nhưng cô thợ may bảo rằng thế không tiện cho tôi, bởi tôi chưa có cái gì để khoe ra cả. Nói thẳng như thế đấy: “Cháu chưa có gì để khoe cả. Xương đòn của cháu nhô ra trông như cái khung sắt ấy…” Từ lâu tôi đã để ý là những cô thợ may tư nhân thường rất suồng sã. Bởi vì mọi người khi đứng trước họ đều ấp úng và nhìn vào miệng họ như nhìn những nhà thông thái nào đó.

Nói chung là các cô gái trông rất lộng lẫy. Tôi thực sự thua to trên cái nền đó của họ. Điều đó thì rõ rồi. Nhưng bên cạnh tôi có anh Leva, nghệ sĩ kèn clarinet vĩ đại trong tương lai. Tôi nắm lấy tay anh. Các cô gái nhìn tôi ghen tị. Không nhiều người trong số họ được nắm tay đi cùng với sinh viên nhạc viện.

– Hồi nãy Robert nói thầm gì với anh thế? – Tôi hỏi Leva.

– Có ca sĩ nào đó lẽ ra phải tới…

– Từ nhà hàng phải không?

– Hình như thế. Cậu ấy nhờ anh chơi thêm…

– Anh ta nên mời một nghệ sĩ nhân dân nào đó làm chuyện ấy… Câu giờ để chờ ca sĩ ở nhà hàng “Bầu trời đầy sao”.

– Với anh, về nguyên tắc thì giúp họ có khó gì đâu.

Đó là công việc ưa thích của Leva – giúp đỡ ai đó. Một số bạn bè của anh đã kịp lấy vợ. Hình dung ra không? Vội vã thế đấy. Thế là chạy tới Leva trước kỳ kiểm tra, hay khi cãi nhau với vợ. Anh giúp đỡ tất cả họ. Tôi lo sợ rằng điều đó sẽ tiêu tốn hết công sức của anh. Còn cái ông ca sĩ ở nhà hàng ấy cuối cùng cũng không tới. Robert trên sân khấu thông báo, vẫn không thèm dùng động từ:

– Một chút thay đổi: Ca sĩ của nhà hàng “Bầu trời đầy sao” – thật đáng tiếc! Nhưng ngôi sao đây, của chúng ta! Cô bạn Alina yêu quý cùng dàn nhạc Jazz của trường! Những ca khúc hiện đại!

Bọn con trai hét lên: “Hoan hô!”. Các nữ sinh năm cuối vỗ tay chút chút. Chỉ chút chút thôi, vì họ không ưa Alina, họ ghen tị với chị ấy.

Tôi không ghen tị với Alina: Trong trường tôi, chị ấy nằm ngoài các cuộc đua tranh. Và thật ngu ngốc khi ghen tị với những người nằm ngoài cuộc đua ấy. Ngoài ra, tôi thích thú khi thấy các cô gái mặc váy xẻ cổ sâu ấy lập tức lặng yên, buồn hẳn. Họ biết rằng lũ con trai sẽ ngưỡng mộ Alina, mà cạnh tranh với chị ấy thì chỉ vô ích.

Phụ nữ đôi khi cũng có vẻ buồn rầu như thế lúc ra khỏi rạp sau khi xem bộ phim mà đóng vai chính là một người đẹp. Tôi để ý thấy thỉnh thoảng họ thậm chí còn không dám nhìn người bạn đồng hành. Có lẽ họ sợ rằng người kia sẽ so sánh. Không, tôi sẽ không bao giờ lấy chồng. Điều này là chắc chắn.

Alina luôn hát những ca khúc nhạc Jazz bằng nhiều thứ tiếng khác nhau trong các buổi dạ hội của chúng tôi. Khi chị ấy bước ra sân khấu, tôi vỗ tay cật lực bởi vì chị đã khiến tất cả bọn con gái phải về vị trí của họ.

Bọn con gái rõ ràng buồn hẳn và nhìn Alina đầy giận dữ. Một số lấy được can đảm và vỗ tay một cách không tự nhiên. Tôi để ý thấy phụ nữ thường cười khi họ muốn khóc.

Nói chung tôi cũng không thích các cô gái đẹp. Họ luôn nhắc nhở ta rằng họ đẹp, và vì thế khó có thể giao tiếp với họ. Nhưng hôm qua tôi rất cảm ơn Alina còn bởi vì ca sĩ của nhà hàng “Bầu trời đầy sao”, người được chờ đợi hơn Leva, đã không tới. Mặc dù Alina không có quan hệ gì với việc này cả. Nhưng chị ấy hát thay cho anh ca sĩ, nên tôi vỗ tay là vì thế. Tôi cũng muốn Leva thích buổi dạ hội mà tôi đã kéo anh tới dự. Vì vậy tôi ghé tai anh nói nhỏ:

– Alina biết… nhiều thứ tiếng lắm!

Alina là cô gái tóc vàng rực rỡ, mái tóc suôn dài buông xuống mặt che khuất một bên mắt.

– Tóc chị ấy là tự nhiên đấy! – Tôi thì thào với Leva.

– Nghĩa là sao?

Leva không hiểu những thứ cơ bản, bởi anh “không ở thế giới này” như mẹ vẫn nói.

– Nghĩa là chị ấy không nhuộm tóc. – Tôi giải thích – Đó là màu tóc tự nhiên…

Alina hát không to lắm, và mọi người trong khán phòng, đặc biệt là bọn con trai thực sự nín thở. Còn Alina thì thở thay cho tất cả. Ít nhất là có cảm giác như thế, vì chị ấy thở vào micro.

Tôi hơi bị nói đớt, và từ bé đã ghét các chữ cái ghi phụ âm xuýt. Tôi tin rằng đó là các chữ cái phát âm tệ nhất trong bảng chữ cái. Không phải vô cớ mà trong các tác phẩm văn học, các nhân vật chính diện không bao giờ nói xuỵt soạt, chỉ có các nhân vật phản diện mới xuỵt soạt mà thôi.

Nhưng khi Alina ẻo lả hát những bài ca của mình, tôi bắt đầu cảm thấy các âm xuýt không tệ đến thế. Những từ ngữ mà chị ấy thì thào vào micro hình như từ đầu đến cuối toàn âm xuýt, thế mà hóa ra lại khá hay và xúc động.

Bọn con trai vỗ tay như điên, thậm chí còn huýt sáo, thể hiện sự phấn khích cao độ của họ. Chẳng ai huýt sáo cho Leva sau bản Francesca cả. Điều này thật buồn. Nhưng tôi để ý nhiều người khi vỗ tay cho Alina kín đáo liếc nhìn sang Leva. Chứ còn gì nữa! Mọi người hẳn quan tâm xem sinh viên nhạc viện đánh giá thế nào về bài hát của chị ấy. Dân chuyên nghiệp mà! Đó cũng là kiểu của học sinh lớp cuối: Họ không công khai thừa nhận rằng sinh viên nhạc viện có uy tín đối với họ. Với họ nói chung không có khái niệm uy tín. Nhưng vẫn lén liếc nhìn xem anh ấy phản ứng ra sao. Đấy, kiểu như thế đấy!

Leva nhận ra điều đó, anh kẹp cái hộp đen dưới nách và vỗ tay như đang ở buổi biểu diễn của Obukhova[6]. Tôi cho rằng anh muốn làm tôi hài lòng: Tôi khen ngợi Alina thế cơ mà!

Khi Alina hát xong, chị ấy quyết định nhảy từ sân khấu xuống khán phòng. Điều này dĩ nhiên rất có hiệu quả. Các chàng trai quên phắt bạn gái của mình, bổ tới giúp đỡ. Lúc đó bỗng xảy ra một điều hoàn toàn bất ngờ: Leva của tôi, vốn luôn chậm chạp và vụng về, cũng nhảy xổ đến sân khấu và chìa tay trái ra cho Alina. Tay phải của anh đang bận giữ cái hộp cũ của ông nội.

Tôi cảm thấy bực bội khi thấy cánh tay của Leva dường như lọt thỏm trong đám những cánh tay khác và không khác gì chúng. Mà bản thân Leva cũng biến mất trong đám con trai lớp Mười. Nhưng Alina từ sân khấu đã trông thấy cánh tay của Leva, và có tưởng tượng được không, chị ấy nắm cánh tay đó. Chính cánh tay đó! Leva của tôi đỏ bừng như bị ai đánh vào mặt. Nói chung anh cũng hay đỏ mặt. Nhưng thường thì luôn có lý do nào đấy. Còn đây anh đỏ mặt chẳng vì lý do gì cả.

Khi Alina nhảy xuống khán phòng rồi, Leva cảm ơn chị. Vì sao cơ chứ? Vì sao? Là chị ấy phải nói “cảm ơn” chứ: Anh ấy chìa tay đỡ chị cơ mà, chứ không phải ngược lại. Có chuyện gì đó kỳ lạ đây.

Dàn nhạc của trường chơi bản tango. “Trong lúc nhảy tango, mình sẽ bảo với Leva là nói chung không xem Alina là bạn, và không yêu cầu anh phải vì mình mà xun xoe với chị ấy.” – Tôi quyết định thế. Đúng lúc đó anh trai tôi nghiêng người trước tôi. “À, anh ấy không quên lời hứa!” – Tôi nghĩ. Và chùi tay vào bức tường lạnh ngắt sơn màu đỏ: tay tôi hơi bị đổ mồ hôi. “Giờ là lần đầu tiên mình được khiêu vũ ở dạ hội học sinh cuối cấp!...”

– Giữ hộ anh nhé! – Leva vội vàng nói với tôi. Và cái hộp của ông nội nằm dưới nách tôi.

Còn Leva đã lại ở bên cạnh sân khấu và chìa tay ra cho Alina: Anh ấy mời Alina nhảy. Tôi lại chùi tay vào bức tường lạnh ngắt.

Ôi, sao tôi căm thù Alina vào giây phút đó như thế! Tôi căm thù cả cái tên của chị ấy, vừa hiếm vừa lạ. Mọi người đều gọi tôi đơn giản là Zhenka. “Cái tên rất là trung tính!” – Bố hay đùa – “Không biết đấy là con trai hay con gái”[7]. Không thể hiểu nổi: Bố đặt cho tôi tên đó để tưởng nhớ một bà cô yêu quý nào đó của bố, rồi lại tự chế giễu thế! Tôi chưa từng gặp bà cô đó lần nào trong đời: Bà chết mười năm trước khi tôi được sinh ra. Và thật không hiểu tại sao bố mẹ lại quyết định lấy tôi ra làm quà tặng cho bà ấy?

Tất cả các cô gái mặc váy xẻ sâu với tôi lập tức đều trở nên đáng yêu so với Alina. Chị ta đã buộc Leva bỏ rơi em gái, người đã quyết định hiến dâng cả cuộc đời mình cho anh! Nhưng thậm chí không phải vì chuyện đó. Chị ấy đã buộc anh trai tôi xử sự không khác gì những cậu trai lớp Mười đang phải lòng chị ấy. Vì thế mà tôi căm ghét chị ấy.

Alina suốt thời gian đó không rời Leva, chăm chăm nhìn anh bằng cái nhìn nhiều ý nghĩa. Thật là giả dối! Hoàn toàn giả dối! Chị ấy không thể nào thích Leva được, cũng như anh ấy không thể nào thích các bài hát hiện đại. Dáng người gù gù, vụng về trong bộ áo quần luôn nhàu nhĩ như mượn của người khác, Leva hoàn toàn không hợp gu của chị ấy. Chẳng qua anh là sinh viên nhạc viện, rằng anh có một tương lai tươi sáng! Chị ấy nhìn anh chăm chú, như đang cố gắng bỏ bùa anh. May mà Leva không nhận ra ánh nhìn đó: Anh cúi đầu nghiên cứu bước chân mình. Anh luôn nhìn xuống chân khi nhảy.

Không ai để ý đến tôi cả. Tôi đứng một mình và áp lưng vào bức tường lạnh, để không làm phiền những cặp khiêu vũ. Mọi người xô đẩy tôi mà thậm chí còn không thèm xin lỗi. Còn một số người thì hỏi, giống như chị lớp Mười lúc ngoài phòng gửi áo: “Zhenka, sao em lại vào đây được?”, “Sao em lại ở đây Zhenka?”. Không ai có thể bênh vực tôi được: Anh trai tôi đang nhảy với Alina!

Tôi bỗng nhớ tới Lilya. Leva thậm chí chẳng quan tâm xem “người đệm đàn” của anh đang ở đâu. Chẳng tỏ ra hào hiệp gì cả!

Tôi nhớ rằng Lilya có lần nói: “Nhạc sĩ chuyên nghiệp không nên xuất hiện giữa khán giả vào ngày biểu diễn”.

“Chị ấy thật thông minh! Tất nhiên là không nên rồi!” – Tôi nghĩ – “Anh ấy cần phải tỏ ra bí ẩn và cao sang. Nếu không anh chỉ là người bình thường trong mắt mọi người, hoàn toàn giống như mọi người khác và nhạt nhẽo. Như anh trai tôi, người mà bọn học sinh lớp Mười thản nhiên giẫm lên chân. Như anh thực sự chẳng khác gì họ, như anh không phải là người sẽ tham gia cuộc thi biểu diễn âm nhạc vậy!”

Sau điệu tango, Leva đến gần tôi, mặt đỏ bừng như lại bị người ta tát. Anh hết sức phấn khích. Tôi chưa từng trông thấy anh như thế bao giờ. Và cũng không bao giờ muốn trông thấy thế!

– Anh đã thề sẽ chỉ nhảy với em thôi cơ mà! – Tôi nói.

– Về nguyên tắc thì em đúng, – anh vừa thở hổn hển vừa đáp – nhưng anh chỉ biết nhảy mỗi điệu tango… Em biết thế mà. Những điệu nhảy khác trông anh kỳ quặc lắm…

– Nhưng chẳng lẽ anh không thể không nhảy với chị ấy sao? Anh không nghĩ như thế à?

Khi những người “không phải ở thế giới này” phạm sai lầm, thì phải nói thẳng thắn và gay gắt với họ. Để cứu vớt họ!

Nhưng tôi không kịp cứu vớt người anh trai đáng thương của mình. Dàn nhạc nổi lên điệu tuýt. Và Alina bứt khỏi đám con trai đang mời chị nhảy, đích thân chạy tới chỗ Leva. Có hình dung được không? Tự chạy tới! Một người đẹp như thế! Kiêu hãnh như thế! Hoàn toàn mất trí rồi. Và Leva bắt đầu điệu tuýt, một điệu mà anh không biết nhảy.

Alina dạy cho anh. Bây giờ thì cả hai đều cùng nhìn xuống chân. Chị ấy chỉ dạy Leva nhảy thôi, mà bộ điệu thì đầy vẻ kể cả ban ơn, cứ như đang giải thích cho anh phải sống ra sao trên đời này.

Tôi lại nép sát vào bức tường lạnh. Người ta lại xô đẩy tôi và hỏi tôi tại sao tới được dạ hội này.

Người bình thường luôn phô ra cái có lợi cho họ, còn cái không có lợi thì giấu kỹ. Anh trai tôi nhảy kém, còn Alina buộc anh phải đi những bước nhảy khó nhất. Để làm gì? Có lẽ chị ấy muốn phô ra sự tức cười của anh trước đám bạn bè của mình? Họ vốn không coi những người nhảy kém là con người.

Ít nhất là bọn học sinh lớp Mười đã nhìn anh trai tôi một cách khinh thường, thậm chí chế giễu: Họ nhảy giỏi hơn anh. Alina đã cho họ cơ hội để cảm thấy ưu thế của mình trước anh trai tôi, và vì thế tôi cũng căm thù chị ấy. Tôi ao ước dàn nhạc, mà tôi luôn thích nghe, hãy nhanh chóng im lặng. Nhưng nó không im cho đến khi bà giữ áo khoác từ tầng dưới đi lên và nói với Robert – nhà tổ chức:

– Tôi không định ngồi canh cho các cô cậu đến sáng đâu đấy…

Khi đó dạ hội mới kết thúc.

Leva đến bên tôi và chìa tay lấy lại hộp đàn của ông nội. Tôi giấu cái hộp ra sau lưng và nói:

– Em nghĩ anh không cần đến nó nữa.

– Nghĩa là sao?

– Nghĩa là hình như anh đang định thi vào trường múa thì phải? Hay tốt hơn là vào trường xiếc: Ở đó người ta dạy làm hề. Hôm nay anh diễn vai đó không tồi tí nào.

Có lẽ tôi đã nói với Leva quá thẳng thắn và gay gắt. Nhưng tôi có quyền được như thế. Tôi đã quyết định hy sinh cuộc đời tôi cho anh cơ mà! Tôi phải cứu anh tôi khỏi tay Alina! Chị ấy có thể dạy anh ấy điều gì cơ chứ? Hát những bài hát hiện đại ư? Giữa họ có cái gì chung? Và nói chung Leva bây giờ chưa có quyền được yêu! Anh cần phải chuẩn bị cho cuộc thi âm nhạc. Phải tập luyện từ sáng đến tối. Chứ không phải là yêu đương! Tôi phải cứu anh ấy, phải bảo vệ anh. Và tôi sẽ làm thế!

Nhưng cứu Leva không dễ. Anh ấy là người “hoàn toàn tập trung”. Mà khi người “hoàn toàn tập trung” đã găm vào đầu mình điều gì đó, thì không thể giải thích gì cho họ cả.

– Alina đi một mình. Mà bây giờ muộn rồi, – Leva nói – chúng ta tiễn cô ấy về nhà nhé.

– Điều duy nhất chị ấy không phải sợ là đi một mình! – Tôi kêu lên – Anh sẽ thấy: Tất cả các chàng hiệp sĩ của chúng em sẽ bám theo chị ấy…

Sao tôi lại nói cái câu ngu ngốc đó cơ chứ? Tôi đã để ý là không có gì tác động mạnh đến đàn ông bằng thành công của phụ nữ với nhiều người đàn ông khác. Điều này cũng phổ biến cả ở bọn thiếu niên. Bởi vậy tôi nhận thấy gần như ở lớp nào cũng có một người đẹp mà ai cũng thừa nhận. Và thường thì cô ta không hơn những người khác tẹo nào, chẳng qua là vì tình cờ cùng lúc có hai cậu bé phải lòng. Thế là những người khác nghĩ: Một khi những hai đứa chạy theo, tức là cô ấy xứng đáng! Thế là phản ứng dây chuyền! Khi tôi nói những lời định mệnh rằng Alina không bị sự đơn độc đe dọa, thì Leva đau đớn mỉm cười, bất lực khoát tay (kiểu như biết làm sao đây!) và nói:

– Anh hiểu… Cô ấy được ái mộ.

– Một sự ái mộ rẻ tiền! – Tôi kêu lên.

Nhưng không thể sửa chữa sai lầm được nữa. Chúng tôi tiễn Alina. Mà nhà chị ấy lại hoàn toàn ngược hướng với nhà tôi.

Suốt dọc đường tôi hầu như im lặng. Thực ra mà nói sự có mặt của Alina làm tôi rụt rè. Thậm chí đôi lúc tôi còn vô tình phụ họa cho chị ấy. Còn Leva thì phụ họa mọi chuyện vớ vẩn của chị. Tôi liếc nhìn anh ấy đầy ngạc nhiên, và hoảng sợ: Tôi cảm giác anh trở nên ngu ngốc hơn và nói chung thành một người hoàn toàn khác. Nhưng tôi chợt nhớ rằng nhiều vĩ nhân yêu những kẻ tầm thường và trở nên ngu ngốc khi có mặt họ. Chẳng lẽ số phận của anh trai tôi sẽ như vậy sao? Alina thì nói không ngừng. Nhưng chị ấy nói qua cổ áo bằng lông.

– Em phải giữ họng. – Chị giải thích.

Bạn nghe thấy không? Nghĩa là chị ấy hình dung mình là ca sĩ cơ đấy! Họng của chị ấy có một giá trị lớn nên phải giữ gìn! Nói chung tôi còn chưa có dịp nghe giọng thực của chị ấy: Hát thì qua micro, còn nói thì qua cổ áo lông.

– Về nguyên tắc thì cô nên giữ cổ họng được ấm áp. – Leva của tôi nói.

Câu đó làm Alina rất thích. Và chị ấy đầy hàm ơn thừa nhận với Leva rằng kèn clarinet là nhạc cụ ưa thích nhất của chị. Tưởng tượng được không? Chị ấy hóa ra có thể nghe clarinet từ sáng đến tối.

Lại còn có thể hàng ngày nghe kèn saxophone nữa chứ.

Cũng còn may là chị ấy không so sánh clarinet với trống. Hay với một nhạc cụ bộ gõ nào khác. Tôi tưởng rằng Leva sẽ giật mình vì chiếc kèn clarinet yêu quý của anh bị đặt cùng hàng với saxophone. Nhưng Leva không giật mình, mà ngược lại, còn đồng tình với Alina:

– Đúng đấy, saxophone có những cách thức thể hiện âm nhạc rất độc đáo…

Nhưng khó hiểu nhất là không biết tại sao tôi lại nói rằng mình cũng thích saxophone. Những cô gái đẹp có quyền lực đáng kinh ngạc đối với mọi người như vậy đấy!

– Ngay sau ngày đầu năm mới, bên trường tôi có buổi biểu diễn của sinh viên năm thứ hai. Ở hội trường nhỏ của nhạc viện… – Leva nói.

Tôi bực mình vì cách nói luôn quá chính xác của Leva. Hội trường nhỏ hay hội trường lớn thì có khác gì nhau. Sao không nói đơn giản là “trong hội trường của nhạc viện”. Rồi cứ phải nói chính xác rằng anh học năm thứ hai, mà không để cho họ tưởng là học năm thứ năm! Còn cuộc thi sắp tới thì anh luôn phải nói đầy đủ là “Cuộc thi biểu diễn các nhạc cụ bộ hơi của các nhạc công toàn Nga”. Trong khi có thể nói đơn giản và ng?