LƯỢC TRÍCH MỘT SỐ Ý KIẾN CỦA ĐỘC GIẢ VỀ “ĐƯỜNG SỐ 4 RỰC LỬA”
Thượng tướng Hoàng Minh Thảo - Giám đốc Học viện quân sự cao cấp - Viện trưởng Viện chiến lược quân đội nhân dân Việt Nam
Hồi ký viết tốt... Nêu nhiều sự kiện và nhân vật tốt... Mối quan hệ quân dân, đồng đội, nhất là đối với đồng bào thiểu số, nói về nghệ thuật đánh giao thông,công kiên tốt...Tính văn học tốt, không khô khan, hấp dẫn... Nói lên được nhiều vấn đề về quân sự, về chính trị, về văn học... Sách có tác dụng giáo dục thế hệ trẻ noi theo và phát triển truyền thống tốt đẹp của ông cha... là một bạn chiến đấu cũ của anh Đặng Văn Việt, tôi xin trân trọng giới thiệu cuốn hồi ký quan trọng này.
Trung tướng Doãn Tuế - Nguyên tư lệnh binh chủng pháo binh - tổng tham mưu phó
Tôi đã vinh dự được phối thuộc, dưới sự chỉ huy của đồng chí Đặng Văn Việt trong nhiều trận... tôi có ấn tượng sâu sắc là trên một đoạn đường địch bị đánh đi đánh lại nhiều lần, tìm trăm phương nghìn kế để phòng tránh,nhưng vẫn bị đánh thua, càng về sau càng thua đậm... Do đấy, thắng bại, chủ yếu là chí thông minh, lòng dũng cảm của quân dân ta, của người chỉ huy, quyết định. Tôi xin giới thiệu cuốn sách với lòng trân trọng.
Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản ngoại văn
... Một trận đánh quan trọng có tính quyết định chiến lược thời chống Pháp... chính xác về quân sự. Hấp dẫn về văn học... Anh cựu sinh viên y khoa đã thực hiện nhiệm vụ một cách xuất sắc. Không gì vui bằng ôn lại những trận đánh oanh liệt trên mặt trận đường số 4, mà chính người chỉ huy chiến trường thuật lại... Anh nắm rất chắc chiến lược, chiến thuật, tình tiết từng trận đánh... Anh là trung đoàn trưởng xuất sắc trong 5 trung đoàn trưởng chủ lực đầu tiên của quân đội ta... lời văn gọn, mạch lạc, không thừa không lên gân.
Phan Huy Lê - Giáo sư sử học Đại học tổng hợp - Chủ tịch Hội sử học
Tôi đã dọc hứng thú một mạch, hai đêm liền cuốn hồi ký của anh Đặng Văn Việt, người xem bị lôi cuốn từ đầu đến cuối. Là một trí thức yêu nước, sôi nổi, sớm giác ngộ, xếp bút nghiên... trở thành người cán bộ nghiên cứu của Bộ tổng tham mưu, một người trung đoàn trưởng, một chỉ huy quân sự nổi tiếng với danh hiệu “vua đường số 4” - “Hùm Xám đường số 4”.
Dương Công Hoạt - nguyên Bí thư tỉnh ủy Cao Bằng, nguyên phó Ban dân vận trung ương
Tôi nghĩ tài liệu này không những có giá trị góp phần vào kho tàng lịch sử chiến đấu của dân tộc Việt Nam mà còn góp phần bổ ích cho bất cứ dân tộc nào trên trái đất, hiện đang phải chiến đấu để tự giải phóng mình, để mưu cầu độc lập tự do...
Vũ Song - Thứ trưởng - nguyên Đại sứ Việt Nam ở Argentina, Tiệp Khắc - Đã làm công tác ngoại giao ở 42 nước
Sách viết dưới dạng hồi ký, cho phép tác giả tái tạo lịch sử dưới dạng văn học sử...qua 35 năm, Anh nói lên sự việc như mới ngày hôm qua. Tuổi anh đã nhiều nhưng tâm hồn lại rất trẻ...trí nhớ anh thật là tốt... Nội dung hấp dẫn, sôi nổi, sâu sắc...Việc anh làm trên đường số 4 đã lớn nhưng việc anh viết lại giai đoạn lịch sử này còn giá trị lớn hơn... Trên thế giới hiện nay có 180 nước vào Liên hợp quốc. Từ nghị quyết của Liên hợp quốc về xoá bỏ chế độ thực dân cũ, nhiều nước được độc lập, nhưng thực tế chỉ có chừng 40 nước có độc lập thực sự, trên 100 nước bị rơi vào chế độ thực dân mới, họ bị đô hộ qua tay sai, họ còn phải đấu tranh giải phóng dân tộc ở thế yếu đánh mạnh. Đấu tranh nghị trường, đấu tranh ngoại giao, không ăn thua, họ phải đấu tranh vũ trang. Những kinh nghiệm của Việt Nam trong đấu tranh chống Pháp, chống Mỹ, còn mới nguyên đối với họ. Sách này đáp lại một số yêu cầu ấy, có qua châu Phi, châu Mỹ mới thấy vấn đề sôi sục lắm, sách in ra là trúng. Phạm vi phục vụ của nó sẽ lớn, sách đưa ra quốc tế sẽ là một đóng góp lớn.
Tôi nghĩ và cho rằng đây là một thành công, một việc rất có ý nghĩa.
Tôn Thất Hoàng - một bạn thân từ hồi còn tấm bé
Cám ơn Việt đã làm sống lại trong bạn bè, những tình cảm, những kỷ niệm thời trai trẻ cách dây 40 năm. Phương châm mà bạn đã dùng: “Chuẩn bị thật chu đáo, đánh nhanh giải quyết nhanh, đánh chắc, thắng chắc, đánh là tiêu diệt gọn”. Có lẽ dây củng là bài thuốc chống bệnh đánh liều,thắng bằng bất cứ giá nào.
Nhiều người có tiếng tăm khen hồi ký này. Tôi cũng có lời khen, hơi khác họ chủ yếu là về tình người: Quý đồng đội, quý người dân Cao - Bắc - Lạng, quý trọng xương máu đồng đội, quý trọng đất nước, sâu đậm qua việc làm và suy nghĩ thấu đáo. Nửa cái hay do điều đó. Nửa cái kia là hay về quân sự.
Tuổi chúng mình bây giờ cái gì quý nhất? Vẫn là tình người, tiếc thay không phải ai cũng hiểu điều này. Tất cả mọi sự vất vả của ngày nay cũng chính vì mất tình người, mong hồi ký của bạn làm sảng tỏ vấn đề này.
Thanh Tịnh - một nhà thơ lớn
Chiến công vang dội đỏ rừng xanh
Bản động ê a trẻ học hành
Danh hiệu đại vương đường số 4
Lòng dân biên giới tặng công anh
Bốn chục năm sau nay mới gặp
Đầu vườn khóm trúc gió đung đưa
Với giọng bồi hồi anh kể lại
Bao người bao cảnh chiến trường xưa.
Rằm trung thu 87
Nguyễn Ngọc Trâm
ÂM THANH
Xin thở than với anh đôi vần
Xem ra anh viết có tài
Vừa tài quân sự vừa tài nhớ dai
suốt đường số 4 chạy dài
non nửa thế kỷ nhớ hoài không quên
Nhớ từng chiến dịch,từng tên
Nhớ từng đồng chí, nhớ luôn cả thù
Dạt dào tình cảm chiến khu
Cao Bắc Hải Lạng ngàn thu nhớ hoài
Địch thua sứt trán mẻ tai
Quan to quan nhỏ chạy dài thua đau
Phục kích đợt trước phủ đầu
Địch chạy thục mạng đợt sau nặng đòn
Quân dân thắng lợi hoàn toàn
Cao Bắc Hải Lạng sử vàng nêu danh
Chắc rằng không thiếu tên anh
Thắm tình nghĩa nặng trưởng thành nơi đây.
7- 4-1987
Nghiêm Đa Văn
Hồi kí quân sự, hồi kí chiến tranh là một thể loại văn học đặc biệt, một thể loại lịch sử đặc biệt, được sự quan tâm sâu sắc và rộng rãi của nhiều tầng lớp độc giả, có tác dụng sâu rộng trong sự nghiệp giáo dục truyền thống.
Các tướng lĩnh của quân đội nhân dân Việt Nam có một đặc điểm là rất ít viết hồi kí vì nhiều lí do khác nhau, vì thế cuốn hồi kí của trung đoàn trường Đặng Văn Việt cho đến nay là một cuốn hồi kí quý giá và hiếm hoi của tủ sách hồi kí chiến tranh Việt Nam. Bằng một bút pháp chân thật, mộc mạc, trung thực đến từng chi tiết nhỏ nhặt nhất, tác giả đã làm sống lại cuộc chiến đấu khốc liệt, hào hùng suốt một nghìn ngày đêm trên con đường rực lửa. Dưới ngòi bút ấy từng trận đánh được mô tả xác thực, chuẩn mức như những đường ngắm cơ bản trên đầu súng.
Tác giả đã làm được một công việc phi thường là giải thích rành rẽ đầy sức thuyết phục một vấn đề mà trong nhiều thập kỉ rất nhiều người không hiểu dược. Vấn đề đó là tại sao, và bằng cách nào, một đạo quân cách mạng còn non trẻ, thiếu kiến thức quân sự, thiếu trang bị kĩ thuật, thiếu vũ khí đạn dược, thậm chí thiếu cả lương thực để tồn tại... lại thắng được một đạo quân viễn chinh nhà nghề đông đảo được trang bị đến tận chăn răng, trình độ thiện chiến đạt đến mức siêu đẳng, trang bị vũ khí hiện dại, tối tân, đạn dược đầy đủ, hậu cần vô tận...
Nhìn lại con dường lửa của cuộc chiến một nửa thế kỉ qua bằng thái dộ nghiêm túc và độ lượng, chính là mở ra con đường mới đi đến một nền hòa bình hữu nghị, hiểu biết lẫn nhau, tin cậy nhau...
TRÍCH THƯ CỦA MỘT SỐ CỰU CHIẾN BINH PHÁP GỬI CHO TÁC GIẢ ĐẶNG VĂN VIỆT
Jean Cornauoult - quan tư - trung uy cũ của 1 er BEP.
1. Je me réjouis, qu’après d’un demi siècle, nous puissions entrer en contact et parler en amis. En effet, les liens qui unissent nos deux peuples sont forts, et toutes les occasions de les concrétiser sont bonnes.
2. Je dois vous dire que je nái jamais oublié ce jeune officier, et no tre conversation cordiale pendant le repas. S’il est encore en vie, et qúil se souvient du jeune lieutenant du 1er BEP, blessé à la cuisse, quíl a capturé c’est avec beau coup de plaisir qu'à mon tour, je l’inviterai à défeuner.
3. Je dois vous dire que j’ai toujours eu de la sympathie pour le VN et les Vietnamiens, Comme tous les francais en général, je vous précise que dans nos réunions d’officiers anciens du VN, je n’ai jamais eutendu de paroles déplaisantes au sujet de votre armée - et réunir les anciens combattants des deux cotés ne poserait pas de problèmes.
4. J’ai beaucoup apprécié votre livre qui m’a beaucoup appri ser les conditions difficiles que vous avez connues Ce qui ne fait qu’ augmenter votre mérite.
5. Pendaut notre sejour au VN, nous avons vraiment apprécié partout la chaleur de ưaccueil et la possibilité qui nous a été données de circuler partout sans aucune surveillance policière et en tout liberté.
DỊCH RA TIẾNG VIỆT
1. Tôi lấy làm vui mừng là sau 1/2 thế kỉ chúng ta có thể gặp nhau và nói chuyện như những người bạn. Có thể nói những mối dây nối liền hai dân tộc chúng ta là rất vững chắc, bởi vậy những cơ hội để nối lại cụ thể những mối liên hệ ấy đều là rất tốt.
2. Tôi có thể nói là tôi không bao giờ quên được người sĩ quan trẻ ấy, và những phút nói chuyện thân mật trong bữa ăn - nếu ông ấy còn sống, và còn nhớ đến - người trung uý trẻ của tiểu đoàn dù (1er BEP) bị thương ở đùi mà ông đã bắt được, tôi sẽ hết sức vui lòng đến lượt tôi, được mời ông ấy một bữa cơm.
3. Tôi muốn nói với ngài, là tôi luôn có cảm tình với nước Việt Nam và người Việt Nam. Cũng như hầu hết những người Pháp, tôi cũng có thể nói với ngài là trong những cuộc họp cựu chiến binh ở Việt Nam về không bao giờ tôi được nghe những lời phàn nàn về quân đội của các ngài do đó việc nối lại quan hệ giữa CCB của 2 nước không có gì là khó khăn.
4. Tôi đánh giá rất cao cuốn sách của ngài - Nó cho tôi biết những điều kiện khó khăn mà ngài đã phải gặp - những điều ấy chỉ làm tăng thêm giá trị của ngài.
5. Trong thời gian ở Việt Nam, chúng tôi ở đâu cũng nhận được sự đón tiếp nồng hậu, ở đâu chúng tôi cũng dược tạo những điều kiện dễ dàng trong việc đi lại rất thoải mái tự do, không bị công an kiểm soát.
Đại tá L. Stein (CCB trên ĐS4)
1. L’histoire a tourné les pages - Il est temps que les anciens combattants des deux côtes adverses, ceux qui out observé honnêtement les lois intemationales sur les blessés et les prisonniers de guerre, ceux là peuvent maintenaut, après un demi siècle de paix, se rencontrer, s’entretenir saus haine et sans rancune.
2. Nous, combattants francais, nous vous situons bien parfaitement. Nous nous accordons tous à dire que, vous étiez un combattant loyal et chevaleresque, mais, mais terriblement rusé et astucieux.
DỊCH RA TIẾNG VIỆT
1. Lịch sử đã sang trang, đã đến lúc những cựu chiến binh của đôi bên đối địch, những người đã tuân thủ thi hành, luật quốc tế đối với thương binh và tù binh chiến tranh, những người ấy, sau 1/2 thế kỉ chiến tranh đã trôi qua, có thể gặp nhau, nói chuyện với nhau, không mặc cảm không hận thù.
2. Chúng tôi, những CCB Pháp, chúng tôi đánh giá ngài rất đúng đắn, tất cả chúng tôi đều thống nhất nhận định rằng ngài là một CCB thẳng thắn, đầy tính trượng phu, nhưng khôn ngoan, chịu khó và mưu trí một cách khủng khiếp.
Đại tướng Albert Charles Mayer, Phó chủ tịch liên hiệp Hội CCB châu Âu gửi CCB Việt Nam qua Đại tá Đặng Văn Việt.
1. Pour nous tous, français et Vietnamiens, qui nous sommes affrontés loyalement, voici près de 50 ans, en combats fraticides.
- Le Vietnam pour son indépendance
- La France pour la sauvegarde des valeurs souvent partagées dont elle est toujours porteuse.
Le temps est de repenser nos relations de tous ordres et dans toutes les domaines.
2. La France, elle n’a jamais été saisie du trouble d’un quelconque “syndròme Vietnamien”.
La France a toujours su qu'avec le VN, elle vivait un simple hiatus de l’histoire.
C’est à dire qu’il n’y apas d’antinomie à ce que nos rapports soient fondès sur une complémentarité, une communaulé d’interêt à la hauteur des affinités profondes, mystérieuses et séculaires, dont sont prénétés nos deux peuples.
A nous, ensemble d’approfondir et de développer ces potentialités...
DỊCH RA TIẾNG VIỆT
1. Tất cả chúng ta, người Pháp và người Việt Nam, cách đây 50 năm, đã chạm trán nhau, trong 1 cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn.
- Nước Việt Nam chiến đấu cho nền độc lập của mình.
- Nước Pháp để cứu vãn những quyền lợi cùng chung hướng, mà một thời đã được chia sẻ...
Giờ đây, đã đến lúc chúng ta hãy nhớ lại những quan hệ về mọi mặt và mọi lĩnh vực.
2. Nước Pháp chưa bao giờ phải chịu một “hội chứng về Việt Nam”. Bởi lẽ, nước Pháp coi cuộc chiến tranh Việt Nam chỉ là một gián đoạn ngắn trong lịch sử giữa 2 nước.
Có nghĩa là không có sự.. đối với các quan hệ của chúng ta, những quan hệ này dựa trên sự cộng đồng bổ sung cho nhau, sự chung hướng về quyền lợi ở ngang tầm tế nhị, sâu sắc, có khi cả bí hiềm, qua cả thế kỷ mà cả hai dân tộc chúng ta đã từng trải qua.
Đã đến lúc chúng ta hãy khai thác và phát triển những tiềm năng ấy.
Hết