Tứ đại mỹ nhân Sài Gòn

Cô Ba “Hoa khôi mọi thời đại”

Ai đã từng sống ở đất Sài Gòn trước thập niên 60, đều không thể không nghe tiếng cô Ba, người đẹp tiêu biểu đất phương Nam. Cô chính là người có chân dung được in trên bao xà phòng hiệu Cô Ba, của hãng Trương văn Bền. Nhưng cô Ba là ai mà xinh đẹp và được ngưỡng mộ như vậy?

Thật ra, kể cả những người nay đã ở tuổi 70-80, tùng sống, cũng không thể biết mặt thật của người đẹp này. Vì cô là một hoa khôi được phong chức danh vào thập niên 90 của thế kỷ 19.

Không ai biết tên thật của người đẹp, chỉ được truyền tụng bằng hai từ đặc trưng Nam Bộ là “Cô Ba”. Nhưng chắc chắn một điều, cô là người Việt Nam đầu tiên được bầu là hoa hậu, được chính thức ghi danh trên báo chí Pháp ngữ ở Sài Gòn lúc ấy (thời điểm cuối thế kỷ 19, Sài Gòn chỉ có vài tờ báo Việt ngữ, nhưng báo Pháp được phổ biến rộng rãi hơn, trong số này có tờ Le Courrier Saigonnais của Paul Blanchy và tờ Le Mékong của nhóm thân hữu ủng hộ Toàn quyền Paul Doumer) và được người Pháp vô cùng ngưỡng vọng, bốc người đẹp lên tận mây xanh! Một nhà báo đã viết trên tờ Le Courrier Saigonnais rằng, nếu cô Ba chịu đi thi hoa hậu thế giới, thì chắc chắn sẽ có thứ hạng cao! Các tay phong lưu người Pháp cũng đánh hơi được điều đó, chính thức mời cô Ba ký hợp đồng để sang Pháp, giới thiệu với mọi người bên kinh đô ánh sáng, rồi sau đó sẽ tạo điều kiện cho Cô Ba tham dự kỳ thi hoa hậu thế giới sắp sửa được tổ chức! Nghe nói gia đình Cô Ba đã không đồng ý, có lẽ vì sợ mất con vào tay mấy lão Tây háo sắc. Mà bản thân Cô Ba cũng phản đối, bởi cô quan niệm rằng mình tham dự thi hoa hậu là để cho vui, để mọi người ngoại quốc biết là phụ nữ Việt Nam cũng không thua kém ai, còn chuyện đi thi tài với năm châu, thì cô chưa nghĩ tới. Cô cũng cho rằng, mỗi dân tộc có cái đẹp khác nhau, do đó nếu đem ra so tài thì sẽ không chuẩn xác. Thật là một ý nghĩ khá tiến bộ!

Về thân thế của cô Ba, người ta chỉ được biết vắn tắt: cô là con gái thứ của một viên quan nhỏ người Việt, giúp việc cho chính quyền bảo hộ, được gọi là thầy Thông Chánh. Cô là người con gái đẹp không ai bì kịp, như mô tả lại của cố học giả Vương Hồng Sển trong một quyển sách của ông: “Đẹp tự nhiên, không răng giả, không ngực keo su nhơn tạo, tóc dài chấm gót, bới ba vòng một ngọn, mướt mượt mà thơm phức dầu dừa mới thắng, đẹp không vì son phấn giả tạo, đẹp đến nỗi Nhà nước in hình vào con tem Nhà Dây Thép (Bưu điện) và một hiệu buôn xà bông xin phép họa hình làm mẫu rao hàng: xà bông Cô Ba” (trích Sài Gòn năm xưa...).

Cô Ba Trà

Không biết có phải ngẫu nhiên hay không, người đẹp thứ hai trong “tứ mỹ nhân” lại cũng thứ ba, gọi là cô Ba Trà. Vào khoảng 1923 đến năm 1935, hầu hết dân chợ Sài Gòn đều nghe danh, biết mặt một người đẹp bậc nhất thời ấy, đó là cô Ba Trà. Thuở xưa, dân Sài Gòn thích gọi ai đó bằng thứ kèm với tên tộc, chứ ít khi gọi “Thu Hồng, Diễm Châu” như sau này. Danh xưng cô Ba Trà hầu như nằm lòng các vương tôn công tử thời đó, mà điển hình nhất là các chàng công tử Bạc Liêu, Mỹ Tho (Hắc Công Tử, Bạch Công Tử). Ngoài ra, những người đeo bám theo sau cô Ba Trà còn có các quan chức Pháp, các tay quan chức người Việt nhiều tiền của và thế lực, trong số này nổi trội hơn có Còm-mi Kính, một tay chơi có cỡ, từng mê và được cô Ba mê lại. Họ thường đi đôi ở khắp nơi chốn ăn chơi, những chốn phồn hoa đô hội.

Nói về sắc đẹp của cô Ba Trà, một tờ báo thời ấy đã mô tả: “Mỗi cái nheo mắt của cô Ba, thì hầu như tay chơi nào cũng tay chân rụng rời, mỗi khi cô cười thì y như rằng rượu rót tràn, tiền tuôn ra... Người ta đã không tiếc tiền của, kể cả nhà cửa, ruộng vườn và cả sinh mạng mình nửa, để chỉ được kề cận bên người đẹp, nhìn ngươi đẹp nheo mắt, nuốt lấy nụ cười như hoa nở của nàng...”

Năm 1930, lúc kinh tế thế giới đang bị khủng hoảng vậy mà nghe nói chiều nào cô Ba Trà cũng được các vương tôn công tử chở trên Delage mui trần, đi dạo phố Catinat, Bonard (Đồng Khởi và Lê Lợi ngày nay) để khoe sắc, khoe hương, để lòe thiên hạ. Những người cao tuổi từng sống ở Sài Gòn thời ấy kể lại rằng, mỗi lần xe họ lượn qua như vậy, thì ở phía sau có vài chục chiếc xe kéo (một dạng xích lô, do người kéo phía trước, thay vì ngồi đạp như bây giờ) chạy theo như một cuộc diễu hành! Gặp bữa nào nàng đi với một trong hai chàng Hắc, Bạch công tử thì coi như cánh kéo xe trung mánh, các công tử sẽ vất xuống cho mỗi người vài cắc bạc (một cắc bạc thời ấy đủ một bữa chợ!).

Cô Tư Nhị

Cùng thời với cô Ba Trà còn có cô Tư Nhị, Sáu Hương, Hai Thời... Nếu so về nhan sắc, thì khó nói ai hơn ai. Nếu cô Ba Trà quá nổi tiếng trong giới vương tôn công tử, thì trái lại, cô Tư Nhị lại nổi tiếng hơn trong giới văn nhân, nghệ sĩ. Cô xuất thân “trường Đầm”, có bằng diplôme, và khi ra đời đã được các nhân vật có tầm cỡ trong giới báo chí thuở ấy săn đón và mời mọc tập tành viết báo. Tuy cô viết không giỏi, nhưng cũng được kể là người “biết viết lách”, nên rất được nể nang, mời mọc hết tiệc này đến lễ lạc nọ. Nghe nói cô có họ hàng với Lê Phát Thanh, một triệu phú thời đầu thế kỷ 20 tại Sài Gòn, thừa hưởng cái gien nhan sắc của nhà họ Lê này, nên sắc đẹp của cô được nhân lên với cái đẹp của cô con gái rượu Phát Thanh thời trước (Lê Phát Thanh làm giàu lớn ở Sài Gòn vào những năm cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, những năm đó, Toàn quyền Paul Doumer còn nắm quyền ở Nam Kỳ, cho nên việc Thanh chơi thân với ông ta đã làm cho sự nghiệp thêm vững, qua giới thiệu của Doumer, ông Phát Thanh đã gả cô con gái rượu xinh đẹp cho một nhà báo Pháp tên là Julien Delpit, về sau, do tiêu pha vung mạng nên Delpit bị phá sản, vợ chồng phải dắt nhau lưu lạc sang tận Lào để mưu sinh...). Cô Tư Nhị nhờ quen biết nhiều văn nhân, chính trị gia, nên được họ đưa lên một vị trí đặc biệt hơn cô Ba Trà. Người ta đồn rằng Tư Nhị có thời đã từng là nhân tình của viên Toàn quyền Pháp.

Về sau (khoảng năm 1940), nghe nói cô này lâm cảnh sa sút và chết nghèo ở một khu thuộc quận 5.

Cô Sáu Hương

Chỉ sau Ba Trà, Tư Nhị vài năm, thì Sáu Hương nổi lên. Cô này được dân phong lưu thời đó tả lại: “Đẹp như Tây Thi! Cô có nước da trắng ngần, đôi mắt lá liễu sáng ngời, bờ môi mọng lúc nào cũng ươn ướt và luôn mỉm cười...” Sáu Hương cũng là người có học, xuất thân trường Áo Tím (Nguyễn thị Minh Khai ngày nay) và có thời được tôn là “Hoa khôi trường Áo Tím”. Vào đời, cô may mắn quen biết với một Pháp kiều già, vốn là quản lý nhà hàng Continental nổi tiếng, và được giúp đỡ vốn liếng. Có một giai thoại kể lại rằng, lúc mới quen Sáu Hương, vì quá mê nhan sắc cửa cô, nên lão Pháp kiều đã mạnh dạn hứa hẹn sẽ nhượng nhà hàng Continental cho cô Sáu.

Thời ấy, nhà hàng Continental là một trong hai nhà hàng khách sạn bậc nhất của Sài Gòn (cái kia là Majestic), nên trước việc lão Tây buông ra lời hứa như thế, chẳng ít người đã cười vào mũi lão ta, cho là nói phét, nhưng lão này đã quả quyết: “Các người không nhớ là ngày trước, khi công tước Duc de Mongtpensier mới sang Saigon, ông đã mời bà công tước Comtesse de B. đến ăn và hứa với bà rằng ông sẽ mua tặng bà nhà hàng Continental làm lễ cầu hôn, và ông ta đã làm được chuyện đó!”.

Lời hứa của lão Pháp già chưa được thực hiện, không phải vì lão không có tiền, mà do lão chết đột ngột! Từ đó, cô Sáu Hương chẳng cần đến cái nhà hàng Continental mà cũng giàu và nổi tiếng. Bởi vì cô quá đẹp. Đẹp đến đỗi những tay chơi, những triệu phú đều say mê, đeo bám như đỉa chung quanh cô. Họ thi nhau cung phụng cho người đẹp không thiếu một thứ gì, từ nhà lầu, xe hơi, cho đến những trương mục trong ngân hàng. Người ta đồn rằng, trong số những mỹ nhân thời đó, chỉ có Sáu Hương là giàu nhất! Tuy vậy, cô chỉ vang danh khoảng mười năm, rồi sau rút vào im lặng... Chừng như biết dừng lại đúng lúc, trước khi nhan sắc tàn phai. Có người nói, về sau cô Sáu Hương sống sung túc với người thân ở một ngôi biệt thự vùng Bà Chiểu...