19 - Tu Là Cõi Phúc

Trời đã hừng đông, gió lay nhẹ màn cửa, thoang thoảng mùi hương hoa nhài trước cửa sổ. Hạnh vươn vai lắc mình làm mấy động tác thể dục có vẻ khoan khoái, trằn trọc suốt đêm khó ngủ, vì lạ nhà cũng có, lại thắc mắc có chắc mình đỗ không. Ở nhà bố mẹ đang chờ tin cũng lo cho mình lắm đây. Chiều hôm qua mệt chỉ ăn qua loa bây giờ Hạnh mới cảm thấy đói. Chàng mặc quần áo rủ mấy bạn trọ cùng phòng, áy náy không biết mình có đỗ không.

Vào thập niên 30 các tỉnh lân cận phải tới Nam Định thi lấy bằng Tiểu học Pháp Việt. Mấy cậu kéo nhau tới trường người nào cũng muốn xem trước, phải chen lấn để tìm tên. Hạnh tìm thấy tên mình đứng thứ 34, chàng hồi hộp tim đập liên hồi, mặt bừng đỏ vì sung sướng chen ra khỏi đám đông. Hạnh bị các bạn túm vào hỏi thăm, chúc mừng. Từ giã các bạn chàng về nhà trọ lấy đồ để còn kịp ra chuyến tàu thủy chạy đường Nam Định-Trì Chính.

Lấy vé xong Hạnh vội vã xuống tàu vừa kịp tàu nhổ neo. Hạnh tìm được chỗ ngồi cạnh cửa sổ, gió mát thổi lồng lộng, từng lớp sóng nho nhỏ vỗ vào mạn tàu, tiếng hành khách nói chuyện hỏi thăm nhau vui vẻ. Trong lòng Hạnh hân hoan, mong cho chóng tới nhà gặp bố mẹ nhất là mẹ dù yếu, mệt chắc cũng bắt em Mến nấu sẵn nồi canh rau đay với trứng cáy và nồi cơm gạo tám xoan mềm dẻo thơm ngát để con trai mẹ ăn vì biết con thích ăn canh rau đay. Nghĩ đến đây Hạnh sung sướng mỉm cười một mình rồi miên man phác họa. Qua kỳ hè mình sẽ theo anh Phước đi Hà Nội học, Nam Định còn vui như vậy, được ở Hà Nội học sẽ có nhiều cái vui lạ nhiều chỗ để du ngoạn…

Mẹ Hạnh đau yếu đã lâu mắc một trong tứ chứng nan y cũng vì quá lao tâm lao lực, một năm hai vụ làm ruộng, rồi lại bôn ba nay chợ gần mai chợ xa bán buôn kiếm lời để có đủ tiền trả cho các con ăn học nơi xa, hy vọng tương lai các con hơn người làm rạng rỡ cho gia đình. Ác hại định mệnh chẳng để cho bà chờ các con thành công, tuy nhiên cũng có một yên ủi, Phước con trai cả tòng sự sở Công Chánh đã có gia đình.

Tới nhà Hạnh khựng lại thấy mấy em gái không chạy ra đón anh vui vẻ, mà mắt em nào trông cũng buồn thảm, đi thẳng vào trong nhà Hạnh muốn cất tiếng gọi mẹ, quay lại thấy bố mặt có vẻ khắc khổ tư lự ra dấu hãy im lặng. Hạnh cầm lấy tay mẹ, bà mở mắt ra nhìn sẽ nói Phước, Hạnh thay mẹ săn sóc các em rồi từ từ khép mắt lại lần sau hết. Hạnh ôm lấy mẹ nức nở, các em chàng xô vào kêu khóc ầm ĩ, họ hàng lối xóm phải lôi anh em chàng ra ngoài.

Sau khi an táng mẹ xong, Hạnh buồn, ít đi chơi nhớ lời mẹ dặn săn sóc dậy các em học hè. Tuy anh chị Phước đều nói muốn Hạnh đi Hà Nội học có anh chị giúp đỡ. Hạnh vẫn phân vân vì biết thiếu mẹ chàng là thiếu người tháo vát, còn bố chỉ trông vào mấy mẫu ruộng sẵn có lợi tức không đủ cung cấp cho Hạnh đi học xa. Ít lâu nay Hạnh thường giao tiếp quen thân với một linh mục bản xứ, linh mục có lần tỏ ý muốn kết nạp Hạnh vào bậc tu trì, thời gian này là để Hạnh tìm hiểu phân tách đời sống trần thế và đời sống linh thiêng.

Dù thương tiếc cách mấy, thời gian qua cũng làm cho lòng người dịu lại, như bát nước nóng nguội dần, ông Phúc thường phàn nàn trẻ chưa qua gìa chưa tới, từ ngày bà Phúc qua đời ông Phúc buồn cũng đi tối ngày. Mấy ngày nay tự dưng ông rất vui vẻ săn sóc hỏi han các con, ông phàn nàn không ai giúp đỡ lo cơm nấu nước giúp để anh em Hạnh đỡ vất vả, ý ông muốn tục huyền để có thêm người giúp đỡ ông, ông cũng được các ông chú bà bác tán thành giúp ông lo việc cưới hỏi.

Từ ngày có thêm bà kế mẫu lo việc nội trợ với tính tình hiền lành trong gia đình vui vẻ, không khí ấm cúng, Hạnh không phải lo cho các em nên quyết định tìm hướng đi cho bản thân, tiếp tục học hành, tu luyện tâm linh do ông linh mục dìu dắt, gia đình không phải phụ giúp. Một bữa com thịnh soạn được bà kế mẫu làm để tiễn chân Hạnh trước khi bước vào tu viện quyết tâm học hành theo con đường đã chọn.

Gần ngày Tết hầu như mọi người đi buôn đi làm ăn xa gần đều thu xếp sắm sửa về quê ăn Tết hàng năm như một thông lệ. Các chuyến xe hàng đều chật ních hành khách, hàng hóa. Tránh sự đông đúc, Phước để vợ con về quê trước mấy ngày, còn chàng đợi tới ngày 29 áp Tết mới về. Chuyến xe định mệnh, đường trơn xe chở nặng tránh không kịp chiếc xe bò trước mặt, xe đổ, Phước bị tử thương.

Sau khi chồng chết được ít lâu, Trang không biết làm gì đủ nuôi con, từ trước chỉ trông vào lương chồng, có dành dụm được ít vốn ăn mãi cũng phải hết, đành đưa ba con về tá túc với gia đình nhà chồng. Vốn sinh trưởng ở nơi thành thị, quen ăn trắng mặc trơn, ép mình gò bó cho mãn tang chồng. Trang xin phép ông bà Phúc trở về Hải Dương lo cuộc sống mới bước thêm bước nữa, các con gởi lại ông bà nội, các cô em chồng trông coi, khi an phận sẽ đón con đi sau.

Ông bà Phúc cũng hiểu con dâu còn trẻ gặp cảnh góa sớm, thương các cháu mồ côi còn nhỏ cũng chấp nhận nuôi cháu cùng với các con bà kế cũng nhỏ như nhau, trẻ con vốn ưa trẻ con, chúng cũng không muốn theo mẹ, lâu vài tuần Trang về thăm đưa quà hay quần áo mới về cho chúng.

Nhi em Trang, năm nay 16 tuổi, tuổi mộng mơ, tuổi ô mai, thích ăn vặt. Trong ban Đồng Vọng hát thánh ca, tiếng Nhi hát như thông reo, như chim hót, được nhiều người ái mộ, nổi tiếng hát hay nhất trong ban hát, ngoài giờ học hành là Nhi hát ở trong phòng, trong nhà tắm, dưới bếp, ngoài vườn chỗ nào cũng nghe tiếng Nhi nhí nhảnh vui tươi như mùa xuân bất tận với khuôn mặt trái xoan, nước da trắng hồng luôn mỉm cười để lộ hàm răng trắng đều với hai lõm đồng tiền duyên dáng ở hai bên má, ai gặp cũng có cảm tình như đã thân thương từ lâu.

Muốn đổi không khí kỳ hè nay Nhi xin bố mẹ cho theo chị Trang về miền quê thăm cháu ở lại chơi lâu hơn mọi khi. Sau kỳ hè Nhi lên lớp phải học nhiều không được đi chơi nữa.

Từ ngày Hạnh vào nhà tu ít khi có dịp về nhà, nhân dịp hè xin phép về thăm nhà và xem các em học hành ra sao; thấy các em cần kèm thêm toán, các cháu Lan, Thanh nên cho học vỡ lòng. Nhi nói với chị ở nhà tập cho cháu Lan học để có cớ ở lại chơi lâu. Phòng khách dùng làm lớp học một bên Hạnh kèm các em học toán, một bên Trang và Nhi dạy các cháu.

Nhi hay nói hay cười ầm ĩ pha trò trêu các cháu, nhưng vẫn để ý liếc nhìn Hạnh tìm cớ để hỏi Hạnh. Trái lại Nhi chỉ tìm dip gặp Hạnh, không thấy Hạnh nàng như thấy thiếu một cái gì. Lần đầu tiên từ lúc gặp Hạnh nàng trở nên e thẹn hết vẻ tự nhiên, mặt đỏ bừng, băng khuâng, rộn ràng như gặp một người mà mình đã từng mong ước từ lâu. Sau một tuần lễ chơi với các con coi là quá lâu Trang xin phép ông bà Phúc trở về.

Nhi cũng không có cớ gì ở lại, liếc mắt tìm Hạnh thấy chàng đang chú ý đọc sách, nghe tiếng chị Trang và Nhi chào, Hạnh vội đứng lên nói: “Chúc chị và cô đi bình an”. Lòng Nhi chùng xuống, buồn vô căn cớ như luyến tiếc, nàng vội ôm từng cháu để hôn từ biệt. Trên đường trở về Trang như đoán biết với tuổi dậy thì Nhi đã để ý vương vấn tuy chưa nói ra, trong khi chuyện trò Trang có ý muốn chặn trước nên bảo em:

“Tu là cõi phúc, tình là dây oan, mọi người ở nhà ai cũng cho là chú Hạnh có căn tu, tính quả quyết nghiêm nghị, có tinh thần hướng thượng ai cũng nể vì, ở nhà có chuyện gì cũng chờ chú Hạnh về để bàn hỏi.”

Hôm ở nhà Hạnh về, dáng dấp người trai thanh tú nghiêm nghị tay lúc nào cũng có quyển sách như đã khắc sâu trong lòng, vang vang tiếng Hạnh giảng bài cho em, ôi dễ thương làm sao, mấy lần tìm cách gợi chuyện mà anh chàng khéo lẩn tránh, người sao dè sẻn lời nói, không chịu được thật đáng ghét, người ta có căn tu chị Trang đã nói thế. Thôi! Quên đi vậy! Cứ nhớ tới hắn còn học sao được, bố mẹ muốn mình cố gắng vài năm nữa lấy xong bằng Sơ học Pháp Việt còn đi dậy học giúp đỡ bố mẹ.

Từ đó Nhi để hết tâm trí vào việc học, tuy nhiên lúc nào cũng nhớ tới anh chàng đẹp trai thông minh chỉ biết hỏi thăm chị Trang những câu vớ vẩn. Năm sau Nhi đỗ xong, được Nha học chánh bổ dậy tiểu học một huyện miền duyên hải.

Nhiều mối manh, những người theo đuổi, bạn đồng nghiệp cũng có, Nhi đều từ chối bằng thái độ lãnh đạm thờ ơ, chưa để một ai lọt vào mắt xanh, trong lòng Nhi luôn luôn nhớ tới Hạnh với niềm kính trọng. Chưa bao giờ Nhi gặp Hạnh để nói đến tiếng yêu thì làm sao Hạnh hiểu được mình.

Nghĩ vậy Nhi quả quyết đi gặp Hanh. Một sáng Chúa nhật mùa thu khi trời mát mẻ, nắng vàng dịu dịu gió nhẹ nhàng tung bay tà áo khách bộ hành làm lòng người phấn khởi khoan khoái. Nhi ra phố thuê xe tới tu viện, trên đường đi Nhi miên man nghĩ khi gặp Hanh mình sẽ nói gì, Hạnh có chịu tiếp mình không?

Xe dừng trước tu viện, Nhi hồi hộp khi bấm chuông chờ vài phút, một ông lão già mở cửa mời Nhi vào phòng khách. Nhi nhờ ông già thông báo có người em muống gặp thầy Hạnh. Nói xong Nhi thấy thẹn nhận là em chắc Hạnh ngạc nhiên lắm. Không lâu Hạnh ra phòng khách ngơ ngác nhìn vì Nhi đứng khuất một góc phòng, bốn mắt gặp nhau Hạnh hết sức ngạc nhiên còn Nhi lúng túng quên những điều định nói. Hạnh lên tiếng chào:

“Cô Nhi, cô đi chơi có việc gì cần không? Nghe nói cô đi dạy học.”

“Vâng, hôm nay ngày nghỉ em đến thăm thầy, em tới nhờ thầy giúp em học vì em muốn học thêm.”

Hạnh linh cảm có điều gì không ổn, chàng từ chối ngay:

“Xin cô hiểu cho nơi tu viện lề luật rất nghiêm, tôi còn đang đi học chưa biết gì nhiều để chỉ thêm cho cô.”

Nhi tủi thân rơm rớm nước mắt nhìn Hạnh, Hạnh liếc nhìn tảng lờ như không để ý, chàng nhìn ra sân như cầu cứu có ai gỡ khỏi cảnh khó xử này, nhác nhìn thấy ông bõ già đi qua chàng gọi ông già chờ. Chàng lấy cớ thoái thác chào Nhi rồi vội vàng bước đi.

Nhị tự trách mình không nói được hết ý nghĩ, làm thế nào cho Hạnh hiểu mình đã yêu chàng, ngặt vì trong tu viện khó gặp được chỉ có viết thư dễ nói hơn cả. Thư viết đã nhiều mà không có hồi âm.

Mấy ngày sau Hạnh được thư đọc mấy câu đầu biết là thư của Nhi chàng vất luôn vào sọt rác, chàng nghĩ xem rồi sẽ vấn vương mà trả lời càng nguy hiểm, tạo thêm hy vọng cho người ta, để cắt đứt chỉ có tránh không nên gặp, không trả lời đành mang tiếng thiếu lịch sự.

Mấy tháng sau bố cho em gọi chàng về gấp, trên giường thân hình ông Phúc chỉ còn da bọc xương, hơi thở khò khè, nằm thiêm thiếp, nghe tiếng động mở mắt ra nhìn thấy Hạnh, hai giọt nước mắt tràn ra khóe mắt, ra hiệu cho Hạnh tới gần ghé tai sát mặt ông.

“Bố biết mình không còn sống được bao lâu, trong nhà sa sút, có ít ruộng cũng phải cầm bán để uống thuốc. Tiền mất, bệnh không khỏi, các em chưa có đứa nào giúp đỡ.”

Hạnh ngắt lời:

“Bố yên trí, con đã biết tình cảnh nhà con đã có chú ý, xin phép tạm trở về nhà nhận trách nhiệm phụ với dì con trông coi săn sóc, nuôi nấng các em, các cháu đến khi trưởng thành, sau đó con sẽ trở lại viện tu, nhà dòng đồng ý cho phép”.

Ông Phúc qua đời ít lâu sau, Hạnh đi Hà Nội nộp đơn. Nhờ có bằng Tú Tài Hạnh được nhận vào làm sở Bưu Điện. Trừ chi phí ăn ở, còn lại Hạnh gởi hết về nhà để bà kế mẫu chi dùng cho gia đình. Thấy Hạnh ở một mình, các bạn đồng nghiệp hay đến rủ chàng đi chơi. Từ chối mãi không được, cũng có lần phải đi cho biết chốn thị thành hay mua những đồ dùng cần thiết.

Bạn bè biết nếu nói đi Khâm Thiên sợ nhất định chàng từ chối dù anh em nổi giận, phải về một mình chàng cương quyết giữ vững lập trường. Đã biết tính Hạnh như vậy, nhưng các bạn thích đùa dai, một hôm vào ngày nghỉ các bạn kéo đến nhà Hạnh rủ đi chia buồn với một đồng nghiệp. Hạnh tưởng thật vội ăn mặc chỉnh tề lên xe cùng đi, loanh quanh một lúc, xe kéo tới Khâm Thiên vào nhà hát ả đào.

Có âm mưu từ trước, vào khỏi cửa họ khóa trái cửa ra vào. Hạnh chịu trận ở lại. Suốt đêm hôm đó, nghe hát, chứng kiến những cử chỉ sàm sỡ, lời nói tục tằn, về khuya họ cử hai cô đào trẻ đẹp nhất đến vuốt ve, rủ rê, tận tình cách mấy cũng bị Hạnh từ chối. Làm quá, Hạnh nổi quạu, sau cùng chàng lấy tràng chuỗi ra nhắm mắt lại không thèm nghe, không nhìn nữa. Biết Hạnh giữ được đạo đức, có tâm hồn cao thượng, từ đó các bạn đồng nghiệp nể trọng không còn trêu chọc nữa.

Trang thương em biết Nhi chưa quên Hạnh lại biết nay Hạnh trút áo nhà tu rồi nên một hôm Trang đến thăm Hạnh báo cho Hạnh biết muốn đưa các con các con về nuôi ăn học để đỡ gánh nặng cho Hạnh, khuyên Hạnh lập gia đình, và Nhi vẫn còn chờ. Hạnh mỉm cười đáp:

“Cám ơn chị, em đã dâng trọn tình yêu cao cả cho đấng chí tôn, ngoài ra không có điều gì làm em say mê. Các cháu về với chị, nhưng con bà dì hay đau yếu các em còn nhỏ, trách nhiệm em đã nhận với bố, phải chu toàn hoàn hảo.”

Đời sống ở ngoài tự do, không ai buộc phải giữ, nhưng Hạnh đã tự hứa nghiêm khắc với bản thân giữ tiết độ, tránh được cạm bẫy ngoài đời. Tất cả các em cùng cha khác mẹ lần lượt lập gia đình. Thấy đã hoàn tất trách nhiệm. Hạnh trở về tu viện. Năm 1955 cha già Hạnh vẫn hồn nhiên tay dao, tay cuốc cùng đồng bào làm rẫy thuộc xứ đạo trên Cao Nguyên.