Chương 48

Trong khu rừng, cách thành Kowno mà đại quận công Witold đã phá hủy một dặm về phía đông, là đồn trú lực lượng chính của quận công Skirwoiłło, để khi cần sẽ phóng nhanh như tia chớp từ chỗ này sang chỗ khác, tiến hành những cuộc hành binh ngắn tấn công biên giới của Phổ, các tòa thành hoặc tiền đồn vẫn còn nằm trong tay quân Thánh chiến, thổi bùng ngọn lửa chiến tranh ra toàn vùng. Chính tại đó, chàng hộ vệ trung thành đã tìm được Zbyszko và ông Maćko, họ cũng vừa mới tới đây trước hai ngày. Sau khi chào hỏi Zbyszko, chàng Séc ngủ như chết một mạch suốt cả đêm, và mãi chiều ngày hôm sau chàng mới đến chào vị hiệp sĩ lớn tuổi, người vì mệt mỏi và cáu kỉnh, đã tiếp chàng một cách giận dữ, hỏi tại sao chàng không tuân lệnh ở lại Spychow - và ông chỉ ôn tồn một chút sau khi chàng hộ vệ tranh thủ lúc thích hợp khi Zbyszko không có mặt trong lều, trình bày với ông những mệnh lệnh rõ ràng của Jagienka.

Chàng cũng nói thêm là ngoài mệnh lệnh ấy và bản tính ham thích chinh chiến bẩm sinh đã đưa chàng đến đây, chàng cũng mong muốn rằng khi cần sẽ phái sứ giả mang ngay tin về Spychow.

- Cô chủ, - chàng nói, - có tấm lòng như thiên thần đã đích thân cầu nguyện cho con gái ngài Jurand, đi ngược lại quyền lợi của chính mình. Nhưng tất thảy chuyện này phải kết thúc. Nếu tiểu thư Jurandówna đã chết, cầu Chúa ban cho cô ánh sáng vĩnh hằng, vì cô là một con chiên non vô tội; nhưng nếu như tìm được tiểu thư, thì phải báo ngay cho cô chủ càng sớm càng tốt, để cô chủ rời khỏi trang Spychow, không chờ đến khi Jurandówna trở về mới ra đi như một kẻ bị trục xuất, với nhục nhã ê chề và xấu hổ.

Ông Maćko nghe chàng nói thì không thích lắm, cứ lẩm bẩm lặp đi lặp lại: “Không dính gì đến mày.” Nhưng Hlava hoàn toàn không e ngại điều ấy, vẫn cương quyết nói thẳng, và cuối cùng bảo:

- Tốt hơn là cứ để các tiểu thư ở yên tại Zgorzelice; chuyến đi không có nghĩa lý gì cả. Chúng ta cứ bảo nhau là cô Jurandówna không còn sống, mà có thể hiện thực lại khác.

- Thế ai kể rằng Jurandówna không còn sống, nếu không phải là ngươi? - Ông Maćko giận dữ hỏi. - Nói phải biết giữ mồm giữ miệng! Còn ta đưa Jagienka đi vì cháu nó sợ Cztan và Wilk.

- Chỉ là cái cớ thôi. - Chàng hộ vệ nói. - Cô ấy có thể yên ổn ở Zgorzelice, bởi vì hai gã đó sẽ cản trở nhau. Nhưng ngài lại sợ, thưa ông chủ, là nếu nhỡ cô Jurandówna mà chết thì tiểu thư có thể hụt mất chàng Zbyszko, và vì thế ngài đã đưa cô ấy theo.

- Ngươi nói lăng nhăng gì thế? Có vẻ như ngươi là hiệp sĩ đeo đai chứ không còn là tôi tớ nữa thì phải?

“Con phục vụ ngài, nhưng con cũng là tôi tớ của cô chủ, vì thế con phải lo để cô ấy không bị nhục.

Ông Maćko buồn rầu ngẫm nghĩ, không vui với chính mình. Đôi khi ông tự trách mình là đã mang Jagienka rời khỏi Zgorzelice, bởi ông cảm thấy rằng trong bất kỳ trường hợp nào, việc mang Jagienka đến cho Zbyszko vẫn có cái gì đó như thể khiến cho cô gái tự hạ mình, và nếu Danusia được tìm thấy thì còn tệ hơn cả tự hạ mình. Ông cũng cảm thấy trong những lời khó nghe của chàng Séc có điều đúng đắn, vì ông đưa Jagienka theo là để tìm cha tu viện trưởng, khi biết tin về cái chết của cha, đáng lẽ ông đã có thể để cô ở lại Plock, nhưng ông lại mang theo cô đến tận Spychow, để nếu có việc gì xảy ra thì cô cũng được ở bên Zbyszko.

- Thế mà ta không nghĩ ra, - ông nói, như thể là muốn dàn hòa với chàng Séc, - mà con bé cũng cứ nằng nặc đòi đi cơ.

- Cô ấy nằng nặc đòi đi theo, bởi vì chúng ta đã nói là cô tiểu thư kia không còn sống trên đời, và rằng với hai gã kia thì không có mặt cô ấy vẫn an toàn hơn là có - và vì vậy mà cô ấy đã đi.

- Chính ngươi đã nói góp vào! - Ông Maćko quát lên.

- Phải, chính con - và con có lỗi. Nhưng bây giờ phải nói thật, có sao nói thế. Phải thế thôi, thưa ngài, cố cãi mà làm gì. Nếu không - thà chết còn hơn.

- Có gì mà phải cố, - ông Maćko cáu kỉnh thốt lên, - với đội quân như thế, trong một cuộc chiến như thế… Tốt nhất là đợi đến tháng bảy, bởi vì với bọn Đức chỉ có hai mùa đánh đấm: mùa đông và mùa hè khô ráo, chứ bây giờ lửa chỉ âm ỉ, chứ không cháy lên được. Hẳn là đại quận công Witold phải đi Kraków để giãi bày với đức vua, xin phép và cầu trợ giúp.

- Có mấy tòa thành của bọn Thánh chiến ở ngay gần đây. Nếu ta chiếm được một, hai thành, biết đâu ta sẽ tìm thấy tiểu thư Jurandówna, hoặc biết được tin tức về cái chết của cô.

- Hoặc chẳng được gì.

- Thì chính hiệp sĩ Zygiryd đã đưa tiểu thư về hướng này mà. Họ đã nói như thế với chúng ta ở thành Szczytno, và ta vẫn luôn nghĩ thế mà.

- Thế ngươi đã trông thấy lính lác chưa hả? Bước khỏi lều mà xem. Một số mang gậy gỗ, còn một số mang gươm đồng từ thời ông cố ông tổ.

- Ha! Nhưng con nghe nói rằng đám trai nông phu giỏi đánh đấm lắm mà!

- Nhưng với cái bụng rỗng thì họ không thể chiếm thành đâu, nhất là của bọn Thánh chiến.

Cuộc trò chuyện bị gián đoạn bởi sự xuất hiện của Zbyszko và Skirwoiłło, chỉ huy trưởng của cư dân vùng Żmudź. Ông có vóc người nhỏ, nhưng rắn chắc và vai rất rộng. Ngực ông nở phồng, trông như cái bướu, và đôi tay rất dài, gần chạm tới đầu gối. Nom ông nhang nhác giống Zyndram xứ Maszkowice, vị hiệp sĩ nổi tiếng mà hồi trước ông Maćko và Zbyszko đã từng quen biết tại Kraków, cũng có cái đầu khổng lồ và đôi chân vòng kiềng. Người ta cũng đồn rằng ông là người rất biết chiến chinh. Năm tháng đời ông trôi qua trong những cuộc chiến kéo dài suốt nhiều năm ở Nga chống bọn Tatar, và chống lại bọn Đức, lũ người mà ông căm ghét như dịch hạch. Trong các cuộc chiến ấy ông đã biết tiếng Nga, sau đó ở cung đình đại quận công Witold lại học được một ít tiếng Ba Lan; tiếng Đức thì ông biết, chí ít ông cũng chỉ lặp đi lặp lại có ba từ: lửa, máu và cái chết. Trong cái đầu to tướng, ông luôn có sẵn các ý đồ và mưu mẹo chiến chinh, mà bọn Thánh chiến không thể đoán ra và cũng chẳng thể ngăn chặn nổi, vì thế, ở vùng biên ải bọn chúng rất sợ ông.

- Chúng cháu đang bàn về cuộc hành binh, - Zbyszko nói với ông Maćko, vẻ sôi nổi khác thường, - và chúng cháu đến đây để nghe những lời khuyên đầy kinh nghiệm của chú.

Ông Maćko mời ông Skirwoiłło ngồi trên một gốc cây thông phủ tấm da gấu, rồi ra lệnh cho người hầu mang bình mật ong tới, và các hiệp sĩ dùng ca múc uống; khi mọi người đã uống kha khá, ông Maćko mới cất tiếng nói:

- Thế các anh muốn làm gì nào?

- Đốt phá thành trì bọn Đức…

- Thành nào?

- Thành Ragneta hoặc thành Kowno Mới.

- Ragneta. - Zbyszko khẳng định. - Bốn hôm trước, chúng cháu đã tới thành Kowno Mới và chúng đã nện chúng cháu một trận.

- Đúng thế. - Ông Skirwoiłło xác nhận.

- Là thế nào?

- Được, để cháu kể.

- Khoan, - ông Maćko nói, - tôi không rành đường đất ở xứ này. Thành Kowno Mới nằm ở đâu, còn đâu là thành Ragneta?

- Từ đây đến thành Kowno Cũ chưa đầy một dặm, - Zbyszko đáp, - rồi từ đó đến Kowno Mới một dặm nữa. Lâu đài nằm trên đảo. Hôm ấy, chúng cháu muốn đi qua, nhưng nửa chừng bọn chúng tấn công. Chúng còn đuổi theo chúng cháu nửa ngày, chúng cháu phải nấp trong đám rừng, quân lính tan tác cả, một số mãi sáng nay mới tìm về tới nơi.

- Thế còn Ragneta?

Skirwoiłło giơ cánh tay dài như một cành cây chỉ về phía bắc và nói:

- Xa! Xa…

- Chính là vì xa! - Zbyszko nói. - Vùng chung quanh đó vẫn bình yên, vì tất cả những người có vũ trang từ bên này biên giới đều đổ hết về phía chúng cháu rồi. Bọn Đức không nghĩ là có bất kỳ cuộc tấn công nào, ta tấn công là an toàn.

- Nói phải lắm. - Ông Skirwoiłło nói.

Ông Maćko lại hỏi:

- Thế các anh nghĩ rằng sẽ chiếm được thành à?

Ông Skirwoiłło lắc đầu, còn Zbyszko nói:

- Thành vững chắc lắm, nếu có chiếm được là nhờ may thôi. Nhưng chúng ta sẽ quét sạch vùng này, đốt sạch làng mạc và thị trấn, phá hủy hết lương thảo, và hơn hết là sẽ bắt được tù binh, trong đó có thể có những kẻ đáng kể mà bọn Thánh chiến sẵn lòng muốn chuộc lại hay trao đổi…

Rồi chàng quay sang ông Skirwoiłło:

- Chính ngài, thưa quận công, đã thừa nhận rằng tôi nói đúng, còn bây giờ, xin hãy xem xét điều này: thành Kowno Mới thì nằm trên đảo. Do đó ta sẽ không thể đốt phá được làng mạc, không thể thu được gia súc, cũng không thể bắt được tù binh. Và chính chúng vừa đánh chúng ta liểng xiểng ở đấy. Ầy! Tốt hơn ta hãy đi đến nơi mà chúng không ngờ ta sẽ tới.

- Kẻ vừa thắng sẽ ít ngờ là sẽ bị tấn công. - Ông Skirwoiłło lầm bầm.

Nhưng đến đây thì ông Maćko lên tiếng, bắt đầu ủng hộ điều mà Zbyszko vừa nói, bởi ông hiểu chàng trai đang có nhiều hy vọng sẽ tìm hiểu được gì đó ở thành Ragneta hơn là ở thành Kowno Mới - và trước hết là ở thành Ragneta dễ bắt một tù binh đáng giá, có thể dùng để trao đổi. Ông cũng cho rằng trong mọi trường hợp, thà đi xa hơn và tấn công bất ngờ vào nơi ít phòng bị thì tốt hơn là chạm tới một cái đảo được phòng thủ bởi tự nhiên, không những có thành trì vững chắc lại được canh phòng bởi một đoàn quân vừa chiến thắng.

Là người giàu kinh nghiệm chiến chinh, ông nói mạch lạc và đưa ra những lý lẽ xác đáng, có thể thuyết phục bất kỳ ai. Họ chăm chú lắng nghe. Đôi khi ông Skirwoiłło nhướn hàng lông mày như thể tán thưởng, đôi khi lại lẩm bẩm “Nói phải lắm!”, rồi lại thụt cái đầu khổng lồ vào giữa đôi vai rộng lớn, trông hệt như một chàng gù, và trầm ngâm suy nghĩ.

Rồi lát sau, ông đứng lên và chẳng nói lời nào, bắt đầu tạm biệt.

- Thế nào, quận công? - Ông Maćko hỏi. - Ta đi đâu nào?

Ông chỉ đáp cụt lủn:

- Kowno Mới.

Rồi ông rời khỏi lều.

Ông Maćko và chàng trai Séc thảng thốt nhìn Zbyszko, rồi vị hiệp sĩ già đập tay vào đùi, kêu lên:

- Phù! Đúng là một gốc cây!… Như thể chăm chú lắng nghe, lắng nghe, thế mà sau đó vẫn làm theo ý mình. Thật phí lời!…

- Cháu vẫn nghe người ta nói ông ta đúng là người thế đấy, - Zbyszko bảo, - mà thật ra, mọi người ở đây đều cứng đầu cả. Chăm chú lắng nghe người khác nói, nhưng sau đó thì hệt như lời nói gió bay.

- Thế ông ta còn hỏi làm gì?

- Vì chúng ta là các hiệp sĩ đã thụ phong, và vì vậy tất cả mọi điều đều được cân nhắc lợi hại hai bên. Nhưng ông ta không ngốc đâu.

- Có thể là ở thành Kowno Mới, bọn chúng ít ngờ ta tấn công, - chàng Séc nhận xét, - vì chúng vừa nện ta một trận mà. Trong chuyện ấy thì ông ta có lý.

- Ta hãy đi gặp những người mà cháu đưa tới, - Zbyszko đề nghị, vì chàng thấy trong lều ngột ngạt, - cần phải thông báo để họ sẵn sàng.

Họ ra ngoài. Bên ngoài, màn đêm đã buông, đầy mây đen và bóng tối, chỉ có một chỗ sáng là đống lửa nơi những người dân Żmudź đang xúm quanh.