Chương 68

Tại thành Plock, Zbyszko và ông Maćko không tìm thấy ai từ cung đình, bởi vì cả hai vợ chồng quận công [245] cùng với cả tám đứa trẻ đã đến thành Czersk, theo lời mời của quận chúa Anna Danuta. Họ được đức giám mục báo cho biết tin Jagienka sẽ lưu lại trang Spychow, bên ông Jurand cho đến khi ông mất. Tin này thật hay, bởi họ cũng muốn đến Spychow. Ông Maćko hết lời ca ngợi lòng tốt của Jagienka, bởi cô chọn việc đến chăm nom một người già sắp chết, không phải là họ hàng, hơn là đến vui chơi ở thành Czersk, nơi hẳn không thiếu những vũ hội và các trò vui.

- Có lẽ con bé làm thế cũng vì không muốn bị lạc mất chúng ta. - Lão hiệp sĩ nói. - Không gặp nó suốt thời gian dài, chú rất muốn được gặp lại, nó tử tế thế cơ mà. Chắc giờ con bé lớn lắm rồi, và hẳn là còn xinh đẹp hơn trước.

Zbyszko nói:

- Cô ấy thay đổi ghê lắm. Xinh thì vẫn xinh, nhưng cháu nhớ cô ấy vốn rất mộc mạc, thế mà bây giờ cô ấy… cứ như người ở hoàng cung ấy.

- Nó thay đổi đến thế kia à? Ồ! Đó là dòng dõi gia tộc Jastrzębiec trang Zgorzelice lâu đời, họ hô chiến lệnh “Vào hội đi!” khi xông trận.

Một khoảnh khắc im lặng, rồi lão hiệp sĩ lại lên tiếng:

- Có lẽ như chú nói, nó muốn quay về Zgorzelice.

- Cháu thấy lạ sao cô ấy lại đi.

- Chắc nó muốn coi sóc số tài sản để lại của cha tu viện trưởng đã mất, hiện không ai trông chừng. Hơn nữa, nó còn ngại bọn Cztan và Wilk, mà chú cũng bảo rằng sẽ an toàn hơn nếu nó tránh mặt bọn trai ấy đi.

- Sao chúng dám làm hại trẻ mồ côi mồ cút.

Ông Maćko ngẫm nghĩ.

- Chỉ Chúa mới biết liệu bọn đó có trả thù chú đã đưa con bé đi cùng, mà cũng chẳng biết chúng có tha một cái cây nào của Bogdaniec hay không! Cũng chẳng biết liệu có thể chống cự nổi chúng không khi chú trở về. Chúng còn trẻ và khỏe, mà chú thì già rồi.

- Hey! Chú đi mà nói với những ai chưa biết chú. - Zbyszko nói.

Quả tình ông Maćko đã nói điều đó không hoàn toàn trung thực, bởi ông có ý khác, nhưng lúc này ông chỉ xua tay:

- Nếu chú không bị bệnh ở Malborg, thì coi chừng! - Ông nói. - Thôi, chuyện đó để khi về Spychow hãy nói.

Sau một đêm nghỉ lại thành Plock, họ lên đường về Spychow.

Ngày sáng sủa, đường khô ráo, dễ đi, lại an toàn, vì sau các thỏa thuận mới đây, bọn Thánh chiến chỉ còn dám ăn cướp ở vùng ven biên ải. Vả lại, hai hiệp sĩ thuộc loại những lữ khách mà bọn cướp tốt nhất nên cúi đầu chào từ xa hơn là đến gần để bám theo, vì vậy họ đi rất nhanh, vào ngày thứ năm sau khi rời thành Plock, buổi sáng họ đã về đến Spychow mà không gặp khó khăn gì. Jagienka, người gắn bó với ông Maćko như người thân yêu nhất trên đời, đã chào đón ông như người cha ruột thịt, còn ông, dẫu là người không dễ bị xúc động, cũng rất sung sướng trước tình cảm tốt đẹp của cô gái thân yêu. Lát sau, khi Zbyszko hỏi thăm về ông Jurand, rồi vào gặp ông và thăm “chiếc quan tài nhỏ”, thì vị hiệp sĩ già thở một hơi thật dài và nói:

- Chà, người mà Chúa muốn lấy đi thì đã lấy đi rồi, còn người Chúa muốn để lại thì đã để lại, bác nghĩ thế là tất cả những vất vả nhọc nhằn, những chuyến lang thang qua nhiều bến bờ của hai chú cháu bác đã kết thúc.

Sau một lúc, ông nói thêm:

- Hey! Còn nơi nào mà Chúa Giêsu không đưa chúng ta tới trong mấy năm vừa qua!

- Nhưng bác đã được Chúa che chở. - Jagienka nói.

- Đúng là Chúa đã che chở, nhưng chân thành mà nói, đã đến lúc trở về nhà.

- Ta phải ở đây khi nào ông Jurand còn sống. - Cô gái nói.

- Ông ấy sao rồi?

- Bác ấy chỉ nhìn lên trời mỉm cười; chắc bác ấy đã nhìn thấy thiên đường, và thấy cả Danusia trên ấy.

- Cháu vẫn chăm sóc ông ấy à?

- Cháu vẫn chăm, nhưng cha Kaleb nói rằng các đấng thiên sứ đang bảo vệ ông. Hôm qua, một bà ở trang này đã nhìn thấy hai vị thiên thần.

- Người ta thường nói rằng, - ông Maćko bảo, - quý tộc tốt nhất là chết trên chiến trường, nhưng người như ông Jurand thì chết trên giường vẫn xứng đáng.

- Bác ấy không ăn gì, không uống gì, chỉ luôn mỉm cười. - Jagienka nói.

- Ta vào thăm ông ấy nhé. Zbyszko cũng ở đó rồi.

Nhưng Zbyszko chỉ ngồi một lúc với ông Jurand - ông không còn nhận ra ai - rồi đi xuống hầm thăm quan tài Danusia. Chàng ở lại dưới đó mãi đến khi tới bữa ăn, cụ Tolima xuống tìm. Khi bước ra, trong ánh đuốc, chàng nhìn rõ chiếc quan tài phủ đầy những vòng hoa thỉ xa cúc và kim tiền thảo, quanh mặt nền đất được dọn sạch có ghim nhánh hoa cúc, vạn thọ và một cành hoa linh đăng, tỏa ngát mùi hương mật ngọt. Chàng trai trẻ cảm động hỏi:

- Ai trang hoàng áo quan thế?

- Cô thiếu nữ từ Zgorzelice đấy. - Cụ Tolima trả lời.

Chàng hiệp sĩ trẻ không nói gì, nhưng một lúc sau, khi gặp Jagienka, chàng bất ngờ quỳ xuống ôm đầu gối cô, thốt lên:

- Chúa ban phước cho tiểu thư vì lòng chính trực và vì hoa cho Danusia.

Rồi chàng òa khóc thảm thiết, còn cô ôm nhẹ đầu chàng như một đứa em gái đang muốn an ủi anh trai, và nói:

- Ôi, Zbyszko của em, em sẽ vui nếu được an ủi anh!

Rồi lệ cũng tuôn trào từ đôi mắt cô.