Chương 69

Ông Jurand mất vài ngày sau đó. Cha Kaleb làm lễ cầu nguyện suốt cả tuần mà thân xác ông không bị hư hoại - điều mà mọi người cho là phép lạ của Chúa - và suốt cả tuần, trang Spychow đầy khách khứa viếng thăm. Rồi đến giai đoạn lặng lẽ như thường xảy ra sau đám tang. Zbyszko thường lui tới hầm mộ, đôi khi cũng mang cung nỏ vào rừng, không phải để săn bắn mà chỉ cốt được trầm tư và quên đi mọi thứ, rồi rốt cuộc, một buổi tối, chàng bước vào căn phòng nơi các cô gái đang ngồi cùng ông Maćko và Hlava, rồi bất ngờ cất tiếng:

- Xin hãy nghe tôi! Buồn mãi cũng chẳng ích gì, tốt hơn là ta hãy quay về Bogdaniec và Zgorzelice thay vì ngồi đây mà đau buồn.

Mọi người đều im lặng, hiểu rằng đó là một lời nói tự đáy lòng, lúc lâu sau ông Maćko mới nói:

- Tốt cho chúng ta, tốt cả cho anh.

Nhưng Zbyszko lắc mái tóc sáng màu của chàng.

- Không! - Chàng nói. - Rồi Chúa cũng sẽ cho cháu được trở về Bogdaniec, nhưng bây giờ cháu cần đi đường khác.

- Hey! Ông Maćko kêu lên. - Chú đã bảo đến đây là kết thúc rồi, thế mà vẫn chưa hết! Phải biết sợ Chúa chứ, Zbyszko!

- Chú biết rõ là cháu đã thề mà.

- Đó là lý do sao? Không còn Danusia, anh không còn ai để thề. Cái chết đã giải cho anh khỏi lời thề nguyện.

- Hẳn nàng đã buông bỏ cho lời thề nguyện của cháu rồi, nhưng cháu không thề với nàng. Cháu đã thề với Chúa bằng danh dự hiệp sĩ! Chẳng lẽ chú muốn cháu mất danh dự hiệp sĩ sao?

Mỗi lời nói về danh dự hiệp sĩ đều tác động kỳ lạ như phép thần thông đến ông Maćko. Trong cuộc sống, ngoài các điều răn của Chúa và của Giáo hội, ông chỉ tuân theo vài nguyên tắc khác, nhưng riêng với điều ấy thì ông rất kiên tín.

- Chú không bảo anh không giữ lời thề. - Ông nói.

- Là sao ạ?

- Anh còn trẻ, còn đủ thời gian để làm mọi thứ. Giờ thì anh hãy cứ đi cùng mọi người; cứ nghỉ ngơi, rũ bớt đau buồn, rồi sau đó hẵng đi nơi nào anh muốn.

- Cháu thành tâm bày tỏ với mọi người như trong lễ xưng tội. - Zbyszko nói. - Mọi người cũng thấy đấy, tôi vẫn đi đến những nơi cần đi, vẫn trò chuyện với mọi người, vẫn ăn và uống như mọi người, nhưng nói thật lòng tôi không thể yên trong tâm, trong gan ruột. Lòng tôi trống rỗng, chỉ còn nỗi buồn, không có gì ngoài nỗi đau, không còn gì, chỉ có dòng lệ cay đắng tuôn ra!

- Thế thì đến với những người xa lạ, anh sẽ còn tệ hơn.

- Không! - Zbyszko nói. - Chúa biết cháu sẽ chết mòn nếu về Bogdaniec. Khi cháu nói là không thể, thì quả thật cháu không thể! Cháu cần chiến tranh, bởi ở sa trường sẽ dễ lãng quên hơn. Cháu cảm thấy một khi thực hiện được lời thề, cháu có thể nói với cái linh hồn được cứu rỗi kia: tôi đã hoàn thành mọi điều mà tôi đã hứa - thì mới được yên. Trước đó thì không! Không thể giữ cháu lại Bogdaniec, dù có trói buộc cháu chăng nữa…

Sau những lời chàng thốt ra, cả phòng lặng hẳn, có thể nghe thấy tiếng ruồi vo ve dưới trần nhà.

- Nếu sẽ chết ở Bogdaniec, tốt hơn cứ để anh đi. - Cuối cùng Jagienka nói.

Ông Maćko đưa cả hai tay lên ôm đầu, như ông vẫn thường làm những khi buồn phiền, rồi thở dài nặng nề và nói:

- Ôi, Đức Chúa hùng mạnh!…

Jagienka nói tiếp:

- Zbyszko, hãy hứa rằng nếu được Chúa gìn giữ, anh sẽ không ở lại đây, mà quay về với chúng em nhé.

- Sao không trở về! Tôi không bỏ mặc Spychow, nhưng sẽ không ở lại đây.

- Bởi nếu anh lo lắng cho chiếc áo quan, - cô gái nói tiếp với giọng khẽ hơn, - thì ta sẽ chuyển về Krześnia…

- Jagus! [246] - Zbyszko thốt kêu lên.

Trong phút giây bồng bột và đầy biết ơn, chàng quỳ xuống chân cô gái.