Chương 70
Lão hiệp sĩ muốn đi cùng Zbyszko đến đội quân của đại quận công Witold, nhưng chàng không muốn nghe chuyện ấy. Chàng khăng khăng đi một mình, không lều trại, không xe cộ, chỉ mang theo ba gia nhân cưỡi ngựa, một người mang lương thực, người thứ hai mang giáp phục và đồ dùng, người thứ ba chở bộ da gấu để ngủ. Hoài công Jagienka và ông Maćko xin chàng cho Hlava đi theo, bởi đó là một hộ vệ khỏe mạnh và trung thành. Chàng từ chối, bảo rằng chàng cần phải quên đi nỗi đau đang hành hạ, mà hộ vệ có mặt sẽ lại nhắc chàng về tất cả những gì đã có và đã xảy ra.
Nhưng trước khi chàng lên đường, đã diễn ra một cuộc bàn bạc quan trọng về điền trang Spychow. Ông Maćko bàn rằng nên bán đi. Ông bảo rằng mảnh đất bất hạnh này không mang lại tốt đẹp cho ai, chỉ toàn tai họa và đau khổ. Có rất nhiều tài sản ở Spychow, từ tiền bạc đến khí giới, ngựa, trang phục, áo choàng lông, những bộ da thú quý, những dụng cụ đắt tiền và đàn gia súc, vì vậy, trong thâm tâm ông muốn làm giàu thêm cho điền trang Bogdaniec, nơi mà ông yêu quý hơn mọi vùng đất khác. Họ bàn bạc rất lâu về chuyện đó, nhưng Zbyszko cương quyết không đồng ý bán.
- Sao có thể bán đi xương cốt của ông Jurand? - Chàng nói. - Không lẽ bằng cách ấy, ta đền đáp những điều lành mà ông ấy đã mang lại cho ta?
- Chú đã hứa với anh là sẽ mang quan tài Danusia đi, thì cũng có thể mang theo cả áo quan của ông Jurand nữa.
- Ông ấy nằm lại đây với các bậc tổ tiên, nếu thiếu cha ông, ở Krześnia ông ấy sẽ bị dằn vặt vì thương nhớ. Nếu chỉ đưa Danusia đi, nằm lại đây một mình ông ấy sẽ nhớ con, mà đưa cả ông ấy đi thì tổ tiên ông ấy sẽ bị bỏ lại nơi đây.
- Anh không biết rằng trên thiên đường, ông Jurand đang dõi theo tất thảy mỗi ngày đấy sao? Cha Kaleb nói ông ấy đang ở thiên giới. - Vị hiệp sĩ lớn tuổi nói.
Nhưng cha Kaleb, người đứng về phía Zbyszko, nói:
- Linh hồn trên thiên giới, nhưng thân xác vẫn ở trần gian tới ngày phán xét.
Ngẫm nghĩ một lát, ông Maćko vẫn tiếp tục dòng suy nghĩ của riêng mình, nói:
- Mà cũng có thể ông Jurand không nhìn thấy những người chưa siêu thoát, mà chuyện đó không sao gỡ được.
- Sao lại bàn đến sự phán xét của Chúa ở đây? - Zbyszko nói. - Chúa không cho phép người lạ sống trên tro tàn thiêng liêng nơi này. Nên để nguyên mọi thứ ở đây, cháu sẽ không bán Spychow, dẫu quận công có giao nó cho cháu.
Nghe những lời ấy, ông Maćko biết không thể làm gì được nữa, bởi ông hiểu rõ tính kiên quyết của đứa cháu trai, và trong sâu thẳm tâm hồn ông ngưỡng mộ đức tính đó hơn mọi thứ ở chàng trai trẻ.
Vì vậy, lát sau ông nói:
- Những điều anh nói không thuận với ý chú, nhưng lại đúng.
Và ông không biết nên làm gì.
Nhưng Jagienka, nãy giờ vẫn im lặng, đưa ra một đề xuất mới:
- Tìm một người trung thực để quản lý Spychow, hay cho thuê trang trại cũng là cách hay. Tốt nhất là cho thuê, vì sẽ không phải lo nghĩ gì, mà lại có tiền. Có thể là cụ Tolima?… Có điều cụ đã già và hiểu trận mạc nhiều hơn nông trại, mà nếu không phải cụ, hay là cha Kaleb?…
- Quý cô lòng lành ơi! - Cha Kaleb trả lời. - Cả tôi và ông Tolima cũng đang nghĩ về chuyện đất đây, nhưng là thứ đất sẽ đắp lên chúng tôi, chứ không phải chuyện đất đai mà chúng ta đang bàn.
Rồi quay sang Tolima, cha hỏi:
- Có phải không, cụ?
Nghe hỏi, cụ Tolima đưa tay lên che vành tai, hỏi lại:
- Về chuyện gì, hả? - Và khi được lặp lại to hơn, cụ bảo. - Đúng. Tôi không quản lý được trang trại đâu! Lưỡi rìu chém sâu hơn lưỡi cày… Tôi đang muốn báo thù cho chủ nhân với con trẻ đây…
Rồi cụ xòe ngay bàn tay gầy gò, đầy gân guốc của mình, với những ngón cong như móng vuốt của loài mãnh ưng, quay mái đầu bạc giống như đầu chó sói về phía ông Maćko và Zbyszko, nói thêm:
- Các ngài cho tôi đến chỗ bọn Đức với, đấy mới là nghề của tôi!
Và quả thế. Cụ đã kiếm được rất nhiều của cải cho ông Jurand, nhưng chỉ bằng chiến trận và cướp bóc, chứ không phải làm trang trại.
Jagienka, vẫn mải suy nghĩ nên nói gì suốt cuộc bàn bạc, lúc này cất tiếng:
- Ở đây, cháu thấy cần một chàng trai không sợ biên giới bọn Thánh chiến sát kề bên, không trốn quân Đức mà lại tự đi tìm chúng, và cháu nghĩ sao chúng ta không thử với Hlava - anh ấy phù hợp công việc đó…
- Khoan đã! - Ông Maćko lên tiếng, vì mặc dù rất yêu mến Jagienka, nhưng ông không muốn phụ nữ tham gia vào chuyện này, mà còn là một cô gái trẻ nữa chứ.
Chàng trai người Séc đứng bật khỏi băng ghế đang ngồi và nói:
- Nói có Chúa chứng giám, tôi chỉ muốn cùng cậu chủ Zbyszko đi chiến đấu, chúng tôi đã cùng nhau trừ được một số thằng Đức - và sẽ còn tiếp tục… Nhưng nếu phải ở lại, tôi sẽ ở lại… Cụ Tolima là người thân thiết, cụ ấy biết tôi rồi đấy… Biên giới Thánh chiến ngay sát kề bên thì sao? Càng hay! Cứ để xem ai sẽ làm ai khổ! Tôi không sợ chúng, mà chúng phải sợ tôi. Xin Đức Chúa Giêsu giữ cho tôi đừng chỉ vơ cho mình mà gây thiệt hại cho trang trại. Còn về việc cô chủ đề nghị tôi, cô chủ làm thế vì biết rõ rằng tôi thà bị chết trăm lần chứ không thất tín… Tôi biết về làm nông trại chỉ qua những gì đã thấy ở Zgorzelice, nhưng tôi hiểu rằng ở đây phải cần rìu và gươm nhiều hơn cày cuốc. Đó là tất cả những gì tôi nghĩ, nhưng dẫu có phải, vâng… dẫu phải ở lại nơi đây…
- Thì sao? - Zbyszko hỏi. - Ngươi định nói gì?
Bị lúng túng quá, Hlava đâm nói ấp úng:
- Nếu như cô chủ đi, thì mọi người sẽ đi cùng. Chiến đấu thì tốt mà làm nông trại cũng hay, nhưng nếu chỉ có một thân một mình… không có ai trợ giúp, tôi sẽ buồn lắm, nếu không có cô chủ và không có… Tôi muốn nói là., cũng như cô chủ không thể một mình đi khắp thế giới… nếu như không có ai giúp tôi… Tôi cũng chẳng biết nói sao nữa!
- Thằng này nói cái gì thế nhỉ? - Ông Maćko hỏi.
- Bác thông thái thế mà vẫn chẳng chịu hiểu gì à? - Jagienka bảo.
- Hiểu gì chứ?
Thay vì trả lời, nàng quay sang chàng hộ vệ:
- Thế nếu Anulka Sieciechówna ở lại với anh thì anh trụ vững chứ?
Chàng Séc dập đầu dưới chân nàng khiến bụi từ sàn nhà bay lên mù mịt.
- Với cô ấy thì đến cả hỏa ngục tôi cũng chịu được! - Chàng thốt lên, ôm lấy chân nàng.
Nghe thấy thế, Zbyszko kinh ngạc nhìn người giám mã, bởi trước đó chàng không hề hay biết và cũng không đoán ra điều gì, mà cả ông Maćko cũng ngạc nhiên, tự nhủ trong lòng, không hiểu phụ nữ quan trọng đến thế nào trong tất thảy vấn đề của con người, để mọi thứ có thể thành công hoặc thất bại.
- Chúa ơi, - ông lẩm bẩm, - mình chẳng còn ham gì họ nữa.
Còn Jagienka, quay lại với Hlava, nói:
- Bây giờ chúng tôi muốn biết liệu Anulka có chịu được anh không.
Và nàng gọi Sieciechówna, cô gái ấy bước vào, chắc đã biết hoặc đoán được chuyện gì đang xảy ra, tay che mắt và cúi đầu, chỉ thấy mái tóc sáng màu đang sáng thêm lên trong những tia nắng mặt trời.
Cô gái dừng bước bên cửa, rồi nhảy ngay lại phía Jagienka, quỳ gối xuống và giấu mặt vào nếp váy của thiếu nữ.
Còn chàng Séc quỳ ngay xuống cạnh cô và nói với Jagienka:
- Xin hãy cầu phước cho hai chúng tôi, thưa cô chủ!