CHƯƠNG 7 NHỮNG LỜI NÓI THÀNH THẬT VỚI NHAU
Một con người khí thế hiên ngang - Cáprilốp Tư lệnh Tập đoàn quân - đến từ Điện Kremli - trợ lý quân y với con trai một phụ nữ nông thôn - tù đầy và chạy trốn - Chủ tịch ủy ban quân sự cách mạng - chỗ dựa của ai - "không cần thiết phải làm phẫu thuật”.
Khi miêu tả câu chuyện này nhà văn đã viết bằng hình thức đối thoại.
A- Tôi gọi anh đến là vì anh cần phải làm phẫu thuật, cách mạng quyết không thể thiếu anh. Tôi đã mời một số chuyên gia giáo sư, họ nói sau một tháng anh sẽ bình phục. Đây là yêu cầu của cách mạng. Các Giáo sư đang đợi anh, họ cần phải kiểm tra cho anh, mọi thứ sẽ được làm rõ ràng.
B- Bất kể thế nào tôi vẫn phải hút một điếu thuốc lá. Các bác sĩ nói với tôi không nên làm phẫu thuật cũng sẽ khỏi. Tôi cảm thấy mình vẫn khoẻ không cần làm bất cứ một phẫu thuật nào, hơn nữa tôi cũng không muốn làm.
A- Đồng chí Tư lệnh Tập đoàn quân, đồng chí còn nhớ vấn đề phải cử bốn ngàn người liều mạng không, chúng ta đã thảo luận như thế nào. Đồng chí đã ra lệnh cử đi. Đồng chí đã làm đúng. Sau ba tuần lễ sẽ bình phục. Đồng chí hãy tha thứ cho tôi, tôi đã ra lệnh. Lúc này chuông điện thoại reo. Không phải là điện thoại ở ngoài mà là điện thoại nội bộ gồm ba, bốn chục máy.
A- Nhấc máy nghe lên, nghe, hỏi, cuối cùng nói:
"Gửi thông điệp cho người Pháp - tất nhiên thông điệp chính thức, làm theo hôm qua đã nói, đồng chí biết không, đồng chí có nhớ không, chúng ta đã bắt được cá lớn Người Pháp rất xảo quyệt. Thế nào? Vâng, vâng hãy vặn ốc chặt hơn. Tạm biệt”.
A- Xin đồng chí hãy tha lỗi cho tôi đừng nói nữa, đồng chí Caprilốp.
Tư lệnh Tập đoàn quân giẫm lên thảm đỏ đi ra cổng lớn. Tiễn khách ra ngoài phố huyện nào. Con người độ lượng ở lại văn phòng không có ai đến đây với đồng chí nữa. Đồng chí ấy cúi xuống phê duyệt văn kiện; tay cầm bút chì đỏ.
Tiếp theo, nhà văn chuyển sang mô tả tình cảnh một giáo sư, bác sĩ ngoại khoa ở văn phòng lớn. Một số đông bác sĩ tụ tập trong văn phòng này. Chủ nhân của văn phòng đưa một bức thư bảo đảm đã bóc cho những người khách của họ xem.
"Văn thư bí mật quả thật là mệnh lệnh. Phát đi từ sáng hôm nay".
Tiếp theo nhà văn lại mô tả những mẩu chuyện của các bác sĩ trao đổi với nhau qua đó có thể cảm thấy rõ ràng sự việc là quan trọng và khẩn cấp.
"Còn phải hội chẩn đã chứ?”
"Tôi được gọi đến khẩn cấp. Điện báo gửi cho hiệu trưởng”.
"Các đồng chí có biết không, đó là vị Tư lệnh Tập đoàn quân tên là Caprilôp".
"Vâng, vâng các đồng chí biết đấy, đồng chí ấy là một Nhà cách mạng Tư lệnh Tập đoàn quân, đồng chí hay nói "xin mời".
"Hội chẩn".
Lúc này một chiến sĩ Hồng quân tay cầm súng hai gót chân chụm lại đứng nghiêm, một người trẻ tuổi cao gầy như cây liễu xuất hiện ở cổng, trên ngực anh ta đeo mấy Huân chương cờ đỏ, nhìn ông ta giống như một công tử bột đứng nghiêm ở cửa, rồi rảo bước vào phòng tiếp khách của Tư lệnh Tập đoàn quân. Anh lấy tay vuốt tóc về phía sau rồi sửa lại quân phục cho chỉnh tề nói:
"Chào các đồng chí! Bây giờ ra lệnh cởi quần áo hả?"
Người lãnh đạo cuộc hội chẩn bắt đầu thăm hỏi bệnh nhân, lúc nào thì bắt đầu cảm thấy khó chịu, triệu chứng bệnh lý thế nào. Kết quả của cuộc hội chẩn là một trang bệnh án do Giáo sư viết thảo. Giấy đã vàng bên trên không kẻ đã nhầu nát. Theo các chuyên gia và kỹ sư nói loại giấy làm bằng bột gỗ trong thời gian tám năm đã mục hết.
Tiếp theo nhà văn đã trích dẫn biên bản của các chuyên gia nào đó dự hội chẩn (tất cả có bảy giáo sư). Bệnh nhân Caprilốp vì đau ở lồng ngực, nôn mửa, sốt nên phải khám bệnh. Hai năm trước đã phát bệnh nhưng bệnh nhân biết, cứ đi khám, điều trị, điều trị và điều trị đều không kết quả. Theo đề nghị của bệnh nhân, các nhân viên tiến hành hội chẩn.
Hiện trạng của bệnh nhân. Nhìn chung tình trạng còn khá. Phổi bình thường. Tim, thấy hơi to, mạch đập nhanh. Thần kinh suy nhược nhẹ. Các bộ phận khác trừ dạ dầy đều không có hiện tượng bệnh lý. Có thể khẳng định bệnh nhân loét dạ dầy cần phải làm phẫu thuật.
Tổ chuyên gia hội chẩn đề nghị Giáo sư Anatôli tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân. Paven Ivanôvích đồng ý làm trợ lý cho Giáo sư khi phẫu thuật.
"Tên thành phố, ngày tháng bảy vị Giáo sư ký tên"
Khi đánh giá biên bản cuộc hội chẩn này, nhà văn rất cẩn thận nhấn mạnh, sau này khi kết thúc phẫu thuật, qua trao đổi riêng với các Giáo sư có thể nhận định thực chất, không có một Giáo sư cho rằng cần thiết phải làm phẫu thuật. Họ cho rằng, bệnh loét dạ dầy này sẽ mau khỏi thôi, không cần thiết phải làm phẫu thuật. Nhưng khi hội chẩn, lúc bấy giờ lại không nói như thế, chỉ có một bác sĩ Đức trầm mặc suy đoán rằng không cần thiết phải làm phẫu thuật. Nhưng sau khi các bác sĩ khác phản đối, ông không kiên trì quan điểm của mình nữa. Các Giáo sư còn nói, sau khi hội chẩn xong, vừa ngồi vào trong xe hơi thì Giáo sư Paven Ivanôvích nói với Giáo sư Anatôli: "Này anh có biết không, nếu như anh em tôi mắc bệnh này thì tôi sẽ không làm phẫu thuật. Anatôli trả lời rằng: "Vâng, tất nhiên, song... phải biết rằng phẫu thuật là an toàn..." Xe hơi rồ máy chạy.
Anatôli ngồi ngay ngắn lại rồi sửa lại quần áo xong ghé vào tai Paven nói nhỏ (sợ lái xe nghe thấy)
"Ông Caprilôp này là một nhân vật đáng sợ, rất có bản lĩnh. Anh nghe ông ấy nói: "Bây giờ các anh ra lệnh cởi quần áo hả, các anh có biết không, tôi nghĩ phẫu thuật là thừa, nhưng các đồng chí, nếu như các đồng chí cho rằng phẫu thuật là cần thiết hãy cho tôi biết thời gian và địa điểm phẫu thuật, cho tôi nên đến đâu làm phẫu thuật”. Anh ấy nói thế đấy".
"Vâng vâng, anh có biết không đối với một người bônsêvích thì không có một biện pháp nào" Paven nói.
Lúc này con người thẳng thắn hiên ngang ở toà nhà số một vẫn ngồi trong văn phòng của mình. Ông đang đọc sách và ghi chép. Rồi ông bắt đầu ra chỉ thị, nữ tốc ký ghi chép. Miệng ông luôn nói ra những tiếng như Liên Xô, Mĩ, Anh, địa cầu và Liên Xô, bảng Anh, tiểu mạch của nước Nga, công nghiệp nặng của Mĩ và sức lao động của Trung Quốc. Con người hiên ngang thẳng thắn nói cao giọng, ý tứ rõ ràng, mỗi câu thể hiện một cách nói.
Nhà văn không nêu đích danh con người ấy, nhưng sự ám chỉ ẩn khuất đã rất rõ ràng. Tiếp theo nhà văn lại mô tả tình hình trong phòng phẫu thuật. Trong phòng phẫu thuật khi kỹ thuật viên tiêm một mũi thuốc gây mê, 27 phút đã qua cũng không làm cho ông ngủ được. Đối với một số loại thuốc nào đó có tính phản ứng khá cao. Còn Caprilốp rất rõ ràng có phản ứng đặc dị. Mặc dù trong bệnh viện đã tiêm thuốc gây mê cho ông và lại tiêm Tricoratmêtin nhưng vẫn chưa làm cho ông ngủ được. Sau khi tăng liều thuốc lên gấp đôi thì vị Tư lệnh Tập đoàn quân ngủ được 48 phút. Lợi dụng khoảng thời gian này Giáo sư Anatôli dùng dao phẫu thuật dạ dầy cho tư lệnh, lật dạ dầy ra rồi, nắm chặt. Khi phát hiện vết loét, Giáo sư nhìn thấy một vết sẹo mầu trắng giống như vết sẹo trên mai rùa. Vết sẹo này chứng tỏ chỗ loét đã khỏi, vì thế phẫu thuật là mù quáng.
Chính lúc này mạch đập của bệnh nhân bỗng mất đi, bệnh nhân ngừng thở, hai chân lạnh ngắt. Vốn dĩ như thế là tim bị sốc: Cơ thể đã bị trúng độc do phản ứng thuốc. Như thế có nghĩa là con người ấy mãi mãi không sống lại, ông ấy sẽ chết, làm hô hấp nhân tạo, tiếp dưỡng khí, xoa dầu long não để kích thích, tiêm nước muối ưu chương cũng chỉ có thể kéo dài cái chết thêm một tiếng đồng hồ, 10 tiếng đồng hồ, 30 tiếng đồng hồ, chỉ thế thôi, nhưng người sẽ không tỉnh lại được nữa. Xét về thực tế ông đã chết rồi. Mọi cái đều rất rõ ràng Caprilốp chết dưới lưỡi dao phẫu thuật, chết trên bàn mổ.
Không ngoài dự đoán, quả nhiên dù đã tiến hành các biện pháp bô hấp nhân tạo, tiêm long não và tiếp nước v.v... nhưng cũng chẳng thấm vào đâu. Người ta đặt vị Tư lệnh này lên chiếc giường có bánh xe đẩy vào phòng bệnh. Ở trong phòng bệnh ông đã chết. Caprilốp là anh hùng trong cuộc nội chiến, là anh hùng của cuộc cách mạng nước Nga vĩ đại. Ông là một nhân vật thần kỳ. Ông có nghị lực, cũng có quyền lực cử người đi đánh nhau và hy sinh. Ở hành lang người gác cổng nói, ở toà nhà số một có điện thoại hai lần cho Giáo sư Anatôli. Tiếp theo nhà văn lại mô tả con người ngay thẳng hiên ngang ấy đến bệnh viện chia tay với thi hài Tư lệnh Tập đoàn quân.
Phần cuối cùng của cuốn tiểu thuyết là một bức thư ngắn mà Caprilốp gửi cho Pôpốp, bạn chiến đấu lâu năm của ông trước khi Caprilốp lên bàn mổ, Pôpôp đã từng đến gặp ông. Trong thư viết: "Aleosa, người anh em của tôi! Tôi biết, tôi sẽ chết". Tiếp theo vị Tư lệnh ấy mong muốn nhờ Pôpốp ở cùng với vợ mình để nuôi dưỡng con cái.
Ở phần đầu cuốn tiểu thuyết này có viết lời nói đầu như sau: "Cấu trúc về tình tiết của câu chuyện này bắt nguồn từ cái chết của Blôngtai, nên đã dùng các tài liệu viết về Blôngtai. Bản thân tôi không hiểu rõ về Blôngtai, cũng chỉ viết về con người đó mà thôi, tôi đã từng gặp ông hai lần, còn cụ thể về cái chết của ông như thế nào tôi cũng không biết, mà những chi tiết ấy đối với tôi cũng không quan trọng. Bởi vì mục đích của tôi xây dựng cuốn tiểu thuyết này tuyệt đối không phải là thông tin về tình hình vị ủy viên quân sự này tạ thế. Sở dĩ tôi nói như thế là vì tôi nhận thấy cần thiết phải báo cho bạn đọc không nên so đo chi tiết tìm sự thật và nhân vật thực trong cuốn tiểu thuyết Bôrít Bolinyac".
Theo yêu cầu của ban biên tập tạp chí "Thế giới mới" tác giả viết lời nói đầu không làm cho mọi sự suy đoán tan thành mây khói, mà ngược lại, mọi sự suy đoán đã trở nên có sức thuyết phục hơn. Còn có một sự thật cũng chứng minh rõ điều ấy. Toàn bộ tờ tạp chí "Thế giới mới" số 5 đăng bài "Câu chuyện về mặt trăng mãi mãi không tắt" xuất bản năm 1926 đều bị tịch thu. Những người đặt mua tờ tạp chí số này cũng bị thu lại. Những người cất giữ tờ tạp chí này cũng có tội như hoạt động phản cách mạng. Mấy thế hệ người Liên Xô sinh ra sau chiến tranh không biết câu chuyện ấy. Mãi tới cuối năm 1987, tạp chí "Ngọn cờ” đã đăng "Câu chuyện về mặt trăng mãi mãi không tắt”, bạn đọc mới có cơ may tự xác định được Caprilốp là ai, con người ngay thẳng hiên ngang ấy là ai trong tác phẩm của Bôrít. Tập tác phẩm của Bôrít Bôlinyac xuất bản năm 1989 bài mở đầu là "Câu chuyện mặt trăng không bao giờ tắt". Trong các tác phẩm của Bôrít để lại, thì tác phẩm này được xuất bản lần đầu tiên trong nước. Nhân tiện xin nói thêm một câu, các sách của Bôrít xuất bản ở nước ngoài, kể cả các nước Đông Âu thông thường cũng mở đầu về "câu chuyện" ấy.
Mùa hè năm 1926 xoay quanh câu chuyện ấy đã dấy lên một làn sóng mạnh mẽ. Mặc dầu có lệnh cấm, nhưng một số tạp chí "Tân thế giới” có đăng "câu chuyện mặt trăng không bao giờ tắt”, vẫn được lưu hành trong xã hội. Mặc dù trong câu chuyện không chỉ đích danh Stalin và Blôngtai nhưng những người xem hiểu được ngay những hình tượng quen thuộc. Đối với cái chết bất ngờ của Blôngtai với nhiều loại suy đoán và tin đồn khác nhau. Tóm lại tác phẩm của Bôrít Bôlinyac bắt đầu đăng ở tạp chí "Thế giới mới" số 6 năm 1926 được coi là sai lầm to lớn rõ ràng. Tác giả cũng đã công bố thư tỏ ý ăn năn hối lỗi, nhưng sự hối hận của tác giả rất kỳ quặc. Anh không vứt bỏ những nội dung chủ yếu trong tác phẩm.
"Tháng 5 năm nay" Bôrít viết "Thế giới mới" đã đăng "Câu chuyện mặt trăng mãi mãi không bao tắt” của tôi, điều ấy đã mang lại nhiều phiền phức khiến tôi đau lòng... tình hình bên ngoài của cuốn tiểu thuyết được đăng trên tạp chí là như thế. Sau khi viết xong câu chuyện, tôi có mời một số Nhà văn và Đảng viên quen biết trong đó kể cả Ban biên tập tạp chí "Thế giới mới" để nghe họ góp ý kiến. Có rất nhiều người sau khi đã đọc tán thành đưa cho "Thế giới mới" xuất bản. Ban biên tập "Thế giới mới" đề nghị tôi viết lời nói đầu.
Trong kế hoạch xuất bản lần đầu không có lời nói đầu... hãy cho phép tôi nói thật. Bây giờ sự việc đã qua rồi, theo tôi việc xuất bản tác phẩm này là rất không thoả đáng (quyết không phải là tôi dùng lá thư ấy để gỡ tội cho mình). Song, hãy tin ở tôi, trong những ngày viết tác phẩm này tôi không hề có ý nghĩ xấu xa nào. Sau khi ở nước ngoài trở về, khi tôi nghe được dư luận của công chúng đối với tác phẩm của tôi, trừ những lo ngại ra, căn bản không có tư tưởng gì khác, bởi tôi vốn cũng không muốn viết một tý gì, không muốn viết những kỷ niệm khốn khổ của đồng chí Blôngtai, và chửi rủa độc ác đảng. Xưa nay tôi chưa nghĩ tới phải viết những cái làm hại Đảng. Trong toàn bộ những năm cách mạng cho tới ngày nay, trước sau tôi cảm thấy mình là con người chân thành, là công dân của Nước cộng hoà, cũng là một con người làm việc hết khả năng của mình cho nhu cầu của cách mạng...
Đúng như chúng ta đã thấy, dù là bôi nhọ hay là lăng nhục về những kỷ niệm của Blôngtai, tác giả đều phủ nhận. Anh đọc được tạp chí "Thế giới mới" số 6 là ở Thượng Hải, còn tin đăng "Câu chuyện mặt trăng mãi mãi không bao giờ tắt" số tháng 5 bị cấm, anh vẫn không biết. Còn việc tên tuổi của anh có trong danh sách Lubiăngka thì anh càng không biết. Năm 1937 khi kỷ niệm ngày sinh đứa con trai ba tuổi của anh, anh bị bắt trong biệt thự Piarechiakino. Nếu động cơ của anh không có sự che giấu thì anh đã bị bắt ngay từ năm 1926. Nếu như lúc bấy giờ bức hại anh cũng có nghĩa là những sự việc kể trong tiểu thuyết là có thật, nguy hiểm lớn hơn.
"Ông thẳng tay vùi dập những nhân tài ấy nhưng bản thân ông lại không thích các nhà văn nước Nga. Ông đưa Bôrít Bôlinyac đến đâu rồi". Fêôđor Ratsrôliricốp với hình thức gửi thư công khai chất vấn Stalin. Mãi tới năm 1988 con trai của Bôrít mới được trả lời vấn đề này. Toà án quân sự của Viện luật pháp tối cao Liên Xô thông báo cho anh rằng Bôrít Bôlinyac sinh năm 1894. Vì bị tố cáo sai lầm về tội phản quốc, ngày 21-4-1938 bị toà án quân sự viện tư pháp tối cao vô cớ xét xử bị phán quyết tử hình và thi hành án ngay ngày hôm đó. Vợ của Bôrít (Bôrít là hậu duệ của dân di cư Đức thời Yêkachiarina đệ nhị đến nước Nga) bị đưa vào trại trung nữ ở Akhômôlinskhơ. Ở đây chị bị tù cùng với người em gái của Tukhasepski.
Bôrít Andrâynicasvili con trai nhà văn đã viết lời nói đầu cho cuốn sách đầu tiên "Câu chuyện mặt trăng mãi mãi không bao giờ tắt”. Theo anh, bản thân cuốn tiểu thuyết này là có bằng chứng. Sau khi so sánh cuốn tiểu thuyết này với tập hồi ký của bạn chiến đấu của Blôngtai, con trai nhà văn đã tìm được rất nhiều điểm chung trong đó, thậm chí phát hiện những đối thoại cá biệt ăn khớp với nhau. Điều đó khiến cho Bôrít còn tin chắc rằng những tài liệu mà cha anh nhận được là của vị thống soái Blôngtai. Bôrít con lại dám bới móc những điều thiêng liêng nhất chính nhà văn này đã phát hiện trước tiên những tệ nạn của thể chế Stalin. Dưới thể chế này khó hiểu được vì nghĩa vụ đảng viên mà con người ta đi đến chết một, cách vô nghĩa, Caprilốp Tư lệnh Tập đoàn quân không muốn làm phẫu thuật. Ông cảm thấy mình khoẻ mạnh, nhưng vì kỷ luật của đảng, ông đã đồng ý nằm xuống. Trong tác phẩm "Câu chuyện" đã mô tả rõ ràng mà chủ yếu nhất là dám mô tả.
Về Blôngtai có nhiều cuốn sách mô tả về ông, còn dựng thành phim nữa. Tên tuổi của ông chưa bị xoá nhoà trong lịch sử, còn các nhà hoạt động quân sự nổi tiếng khác của nhà nước Xô Viết như Giô. Giôvasaikít, Sia. Sia Caminhép v.v... sau khi chết, thì tên tuổi của họ đều bị xoá nhòa trong lịch sử. Trong thời kỳ cách mạng và nội chiến, Blôngtai đã đứng vững vàng ở vị trí cấp trên chỉ định cho ông, luôn luôn ở địa vị các nhà hoạt động nổi tiếng, bất cứ sự thay đổi nào trong các quan chức cấp cao đều không có ảnh hưởng gì đối với ông. Khi vào Bộ Thống soái Hồng quân của ủy ban quân sự cách mạng nước cộng hoà, Trôtski, Skhơnengski, Brơnốp, Ônresưrisithơ v.v.... bị thương nặng và bị tước bỏ chức vụ, Vôrôsilốp và Puxiongni thường hay bị một số phê bình nho nhỏ, duy chỉ có Blôngtai không giống như bọn Trôtxki, thậm chí cũng không bị phê bình như Vôrôsilốp.v.v... Trong Bộ Thống soái Hồng quân ông là người độc nhất vô nhị. Hình tượng của Blôngtai được Stalin xây dựng thành mẫu mực đã trở thành tượng thánh. Bởi vì điều đó trước hết hợp với bản thân Stalin, đối với người chết thì không cần lo lắng nữa. Xét về khía cạnh khác, dưới quyền của đồng chí Stalin, người tổ chức Hồng quân nhìn chung cần phải có một số cán bộ chỉ huy thiên tài và trung thành để lãnh đạo Tập đoàn quân và Phương diện quân. Nhìn chung không thể giống như bọn Tukhasiepski, Yêcơrốp, Iachin, Upôrêvích, Camaních, Muralốp, Mỉônốp, Buliôkhơn, Têpiencô v.v... đều là bọn phản bội và kẻ thù của nhân dân.
Nói Blôngtai là vị thống soái thiên tài, là chắc chắn không còn có tranh luận gì nữa. Kế hoạch tác chiến do ông định ra nhằm chiếm Crimê cùng với tất cả các kế hoạch khác mà ông đề ra đều rất đơn giản, được coi là kiệt tác thiên tài thật sự, Prangơn, Tổng tư lệnh quân đội Nga sau khi thị sát toàn bộ phòng tuyến, trong mệnh lệnh có viết: "Tôi đã thị sát khu vực xây dựng pháo đài Plêkhôphu. Theo tôi, việc bảo vệ Crimê mọi sự đã sẵn sàng, chúng ta làm mọi việc có thể làm". Nam tước Prangơn đã rút ra kết luận không hay lắm đối với bản thân ông, khu vực pháo đài Plêkhôphu, suốt cả mùa Đông, Blôngtai cũng không hạ được. Quân đội của ông sẽ bị chìm nghỉm dưới chân thành Plêkhôphu!
Đúng như Prangơn có kinh nghiệm đầy đặn đã dự đoán được như thế, Blôngtai cũng làm như thế thật. Ông cử Buliôkhơn công kích chính diện thành Thổ Nhĩ Kỳ và lô cốt hình ngũ giác của Plêkhôphu. Buliôkhơn ba lần dẫn bộ đội công kích nhưng không hạ được lô cốt, cả ba lần đều phải rút lui. Song cuộc tấn công lần này chỉ nhằm lôi kéo kẻ địch, nên đã giả vờ tấn công. Còn mũi đột phá tấn công chính là mũi đột kích của Apcútthơ. Cônkhơ qua vịnh Sivát làn gió mát từ phía Tây thổi sang Đông qua biển hướng tới Gơnisiêtskhơ. Trước mắt Blôngtai lộ ra bãi cát. Điều đó khiến ông rất đỗi kinh ngạc vui mừng. Những người địa phương phơi muối ở vịnh đã chỉ rõ bãi cát. Một quyết định trong nháy mắt đã chín muồi. Tư lệnh Phương diện quân đã sửa lại kế hoạch trước đây trong khi hành quân. Theo kế hoạch cũ, bộ đội cần phải hành động men theo núi Arabatsa dài 120 dặm, rộng chỉ có ba dặm, phải đi vòng qua khu vực lô cốt của địch. Biện pháp lợi dụng nước triều xuống làm lộ ra bãi cát nông của vịnh Sivát luôn vấn vương trong đầu Blôngtai, lợi dụng khi màn đêm buông xuống, quân của Cônkhơ lội qua bãi lầy lội của vịnh Sivát Họ vừa đi vừa đánh, trải qua chiến đấu ác liệt, đã giành được bán đảo Litôpski. Con đường thông tới phía sau thành đất của Thổ Nhĩ Kỳ đã thông. Cánh quân của Conkhơ và Buliôkhơn đồng thời giáp công mãnh liệt kẻ địch từ chính diện. Một đòn tấn công đã đột phá hàng rào dây thép gai ở vịnh Plêkhôphu. Sau khi trải qua nhiều cố gắng, trên thành đất Thổ Nhĩ Kỳ đã treo lá cờ đỏ do Puleokhơn tự tay kéo lên. Qua mấy ngày chiến đấu gian khổ hy sinh, hai khu vực lô cốt Siungganski và Isunitski đã bị hạ. Sư đoàn 30 của Gơliadơnôp tấn công mãnh liệt vào hướng Chankhơy đã mở được con đường tới Crimê. Tập đoàn quân Conkhơ tiến vào Efpatolia và Sinphêrôpôn. Tập đoàn quân kỵ binh số một do Buxiông và Vôrôsilôp chỉ huy tiến vào Sêvattrôpôn ngày 15 tháng 11 năm 1921. Puleokhơn và Buxiôngni tấn công Sêvattôpôn. Quybisép và Khatslin tấn công Phêôđôsia từ 16 tháng 11 năm 1920, toàn bộ khu vực bán đảo Crimê đã trở về tay chính quyền Xô Viết. Từ khi Blôngtai đến lãnh đạo phương diện quân miền Nan vẻn vẹn chỉ 50 ngày!
Ngay trước khi tới Plêkhôphu và Siungcara, người Anh đã coi Blôngtai trên tạp chí là thống soái vĩ đại nhất của thời đại. Rõ ràng đây là ảnh hưởng của Blôngtai đã giành được thắng lợi ở Tuôckitstan. Sau khi Blôngtai đến Tuôckitstan láng giềng của Ấn Độ, chúa tể của biển cả ấy, thận trọng theo dõi vị Tư lệnh phương diện Tuôckitstan mới tới, suy đoán mục đích Lênin cử ông đến Trung Á là gì. Khu vực Tuôckitstan lúc bấy giờ rộng rãi, còn to hơn toàn bộ châu Âu, gồm có năm tỉnh. Bờ phía Đông Catxpiên, Samankha, Sêmirêchiyê, Sông Sin và Phêcana. Nói cách khác cũng có nghĩa là một phần của Udơbêkixtan, Tuốcmênia, Tátgikixtan, Kiêcghidia và Cadăcxtan ngày nay. Ngoài ra, trung tâm của nước cộng hoà Tuôckitstan còn có hai nhà nước quân chủ Siva và Bukhara.
Khi Blôngtai trên đường tới Tuôckitstan thì nước Sivakhan bị lật đổ. Ở Hoarachurmô, thủ đô của Siva có một Khơkhan, ông là bù nhìn của người Anh. Ông bị các thần dân có khuynh hướng cách mạng vứt bỏ. Còn Bukhara vẫn bị Êmi thống trị. Ông là quan phục vụ của Nga hoàng, là học viên quân đoàn Pêtécbua Padơski có biệt thự to đẹp ở Yalta. Ở lãnh địa Êmin, tình thế cách mạng vừa mới hình thành, còn ở trong nhà tù Bukhara đã nhốt đầy những đảng viên Cộng sản. Dưới sự chỉ huy của Êmin có 40.000 binh lính do sĩ quan Anh huấn luyện. Blôngtai có tất cả không quá 20.000 chiến sĩ Hồng quân phân bố từ Cratsnôvôtskhơ đến Vênê (tên cũ của Alamutu). Từ biển mặn đến vùng đất rộng lớn Tuôckitstan của Cutxka, từng bức thư tình báo khẩn cấp gửi tới Luân đôn sương mù dày đặc, vị Tư lệnh mới tới nhiệt tình tiếp đón người bộ hành từ Ấn Độ đến, tranh thủ họ từ trong tay phần tử Batư để bảo đảm đi lại được an toàn. Ông còn tổ chức mít tinh ở Tatxken và tuyên bố. "Ấn Độ có thể nhận được viện trợ của nước Nga cách mạng!" Sự lo lắng của chúa tể biển cả phí công vô ích. Blôngtai chưa chuẩn bị tiến quân vũ trang vào Ấn Độ. Binh lực của ông rất ít, quá lắm chỉ đủ tác chiến với phần tử Batư. Lênin cử ông đến Tuôckitstan không phải là không có nguyên nhân. Blôngtai sinh ở Sêmirêchiê, rất thông thạo tình hình địa phương.
Nhiệm vụ chủ yếu của ông là củng cố chính quyền Xô Viết ở vùng Trung Á. Ông chẳng những đã hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy, hơn nữa còn giúp đỡ nhân dân Bukhara khởi nghĩa thoát khỏi nền thống trị chuyên chế của Êmin.
Xét từ góc độ quân sự, hành động lần này là khó hoàn thành. Binh lực của Êmin chiếm ưu thế vượt gấp ba lần. Dám dùng binh lực không bằng 1 phần 4 lực lượng của địch, công kích mạnh mẽ vào pháo đài của địch, thật là hiếm có trong lịch sử, đòi hỏi nhà chiến lược phải có tài năng xuất chúng. Nghĩ đến năm ấy, Suvôrốp cũng đã từng hành động như thế, không để lỡ thời cơ hạ được Idơmen. Song vì Đại nguyên soái Nga vẻ vang năm ấy đã dùng 3,1 vạn quân đối phó với 3,5 vạn quân Thổ Nhĩ Kỳ. Còn ở Tuôckitstan, binh lực của Blôngtai lại ít hơn đối thủ 3 phần 4! Lại cộng thêm bức trường thành rộng, cao to vững chắc dầy bằng ba con lạc đà lại cộng thêm môi trường khắc nghiệt như trời nóng không chịu nổi, cát bụi mù mịt, trên đường hành quân các chiến sĩ không đủ nước uống.
Tuy vậy đúng như Tư lệnh Blôngtai gửi diện báo cho Mátxcơva lá cờ đỏ của cách mạng thế giới vẫn phấp phới bay trên bầu trời thành phố. Thuốc nổ mầu vàng đã phá vỡ bức tường thành khó vượt qua, các chiến sĩ Hồng quân đã tràn qua đột phá khẩu ở bức tường thành ấy. Một nước Khan cuối cùng trên lãnh thổ vô cùng rộng lớn của đế quốc Nga trước đây đã bị lật đổ. Nước cộng hoà nhân dân Xô Viết Bukhara ra đời trên lãnh địa của Êmin trước đây. Varêlian, Quybixép trở thành đại biểu của Liên bang Nga ở nước cộng hoà ấy.
Khi Mikhaiin Vasilieevich Blôngtai 30 tuổi đã đánh bại tên Thượng tướng hải quân Coócsát, chuyên gia quân sự được huấn luyện tốt. Sau này nhà sử học nêu rõ, cuộc tấn công đối với Coócsát tuyệt diệu như thế, thành quả tấn công to lớn như thế, dù cho sau này không có Phương diện quân Tuôckitstan, đặc biệt là phương diện quân miền Nam giành được thắng lợi, thì vinh dự của Thống soái vô sản vĩ đại cũng đã thuộc về Blôngtai. Là Tư lệnh của một Tập đoàn quân của bộ đội Phương diện quân phía Đông Blôngtai đã định ra kế hoạch tấn công mạnh mẽ Coócsát. Đây lại là một kế hoạch kỳ lạ hiếm thấy: Toàn tuyến Hồng quân rút lui, quân đội của Coócsát thẳng tiến tới sông Vônga. Erenbua ba mặt bị bao vây. Miền Nam Samata quân Côdắc của Uran đã đột phá phòng tuyến của Hồng quân, lao lên phía Bắc đe dọa Samara và tuyến đường sắt Samara - Êrenbua. Trong bối cảnh các Tập đoàn quân của Phương diện quân miền Đông rút lui gian khổ vất vả, Blôngtai tỏ ra bình thường khiến người ta lạ lùng. Song ông được Tukhasiépxki và Quybisép nhiệt tình ủng hộ.
Ngày 9 tháng 4 năm 1919, Trôtxki đến Samara, Blôngtai báo cáo kế hoạch của mình cho ông. Trôtxki là Chủ tịch ủy ban Quân sự cách mạng Nước cộng hoà kiêm ủy viên hải quân nhân dân đề nghị Blôngtai phát biểu quan điểm của mình nhưng ông chưa nói cách nhìn của mình đối với tấn công và ngay đêm đó vội tới Sinpinskhơ, nơi bộ Tư lệnh Phương diện quân phía Đông đóng, cũng không gọi Blôngtai đi. Thế rồi Blôngtai cũng không tán thành, cũng không tỏ ra phản đối việc trực tiếp báo cáo với Lênin về cử chỉ lạ lùng của Trôtxki vừa không tán thành cũng không tỏ ra chống lại kế hoạch tấn công.
Ngày hôm ấy Lênin yêu cầu Trôtxki không được gạt bỏ Blôngtai và giao đơn vị bộ đội cánh phía Nam của Phương diện quân miền Đông giao cho ông chỉ huy. Ngày 10 tháng 4 Trôtxki ký lệnh ở Sinpinskhơ bổ nhiệm Blôngtai làm Tư lệnh Tập đoàn quân đơn vị cánh Nam chỉ huy 4 tập đoàn quân. Ngày 28 tháng 4 các Tập đoàn quân cánh phía Nam chuyển sang phản công. Đây là khởi điểm đập tan đơn vị bộ đội của Coócsát. Bucurutslan, Piêrêpiêi, Upha lần lượt bị công kích. Trong cuộc chiến đấu ở ven sông Piêraya, để cổ vũ tinh thần tấn công của bộ đội, Blôngtai hai tay cầm súng đi đầu hàng quân. Chỉ khi tinh thần dũng cảm được củng cố, khắc phục được hoang mang sợ sệt, thì Tư lệnh mới có thể lệnh cho bộ đội tiến lên chính lúc này trên máy bay ném xuống một quả bom. Con ngựa của Blôngtai bị trúng bom chết ngay, còn ông thì bị ngất đi. Ông được thay một con chiến mã khác. Khi ông vừa tỉnh, lại tiếp tục chỉ huy chiến đấu.
Trước cuộc chiến đấu này, Coócsát đã mất đi một khu vực rộng khoảng 300 dặm, tổn thất 1,2 vạn binh lính và 220 sỹ quan. Để lại trên chiến trường 2,5 vạn xác chết, Coócsát lui về Uran. Blôngtai đuổi theo truy kích. Lúc này để cứu vớt "cấp chỉ huy cao nhất" tránh khỏi bị tiêu diệt. Đennikin và Iutângnichi điên cuồng lồng lộn lên. Trôtxki rút một phần binh lực của Blôngtai ở đây điều động tới Pêtơgrát Salhkin và Vôrônhiêrơ đồng thời đưa ra một kế hoạch khác. Trong lòng Blôngtai cho rằng kế hoạch này là lạ lùng mù quáng và rất hoang đường. Bộ đội không tiếp tục truy kích Coócsát nữa mà dừng lại ở tuyến Êrenbua và Uranskhơ. Tình hình ấy cũng đã hạn chế hành động chiến đấu của Phương diện quân miền Đông.
Blôngtai cảm thấy khó hiểu: Lẽ nào lại để khả năng sản xuất của Nhà máy Uran cho Coócsát? Lại nói có thể mùa Đông tới Coócsát sẽ hàn gắn được vết thương, phục hồi được sĩ khí để mùa Xuân tới trở lại. Lênin ủng hộ ý kiến của Blôngtai cần phải giải phóng khu vực Uran trước khi mùa Đông tới. Blôngtai được bổ nhiệm làm Tư lệnh phương diện quân miền Đông. Đây là việc xẩy ra sau khi Lênin và Blôngtai trực tiếp trao đổi với nhau ở Điện Kremli. Trôtxki để tỏ ý kháng nghị đã từ bỏ ý định theo dõi vấn đề quân sự ở mặt trận phía Đông.
Ngày 1 tháng 7 Coócsát bị mất Phinmu, sau hai tuần lại mất Yêkarenbua. Cuối cùng Uranskhơ, Trôitkhơ, Sơriyapinskhơ cũng được Hồng quân giải phóng. Coócsát men theo tuyến đường sắt Sibêri đi đến chỗ chết. Trong lý lịch của Blôngtai mục nghề nghiệp chính có viết là: "thợ mộc và quân sự". Sau khi đập tan Frangơn được tặng danh hiệu quân đội cách mạng vẻ vang Huân chương Hồng kỳ, trên lá cờ búa liềm thêu chữ "tặng Mikhaiin Vasiliêvich Blôngtai, anh hùng nhân dân. Ban Chấp hành Trung ương toàn Nga Nước cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Liên bang Xô Viết Nga". Đồng thời ông được vào Bộ Tổng tham mưu, việc này là chưa có tiền lệ. Ông chưa vào trường quân sự đã giành được danh hiệu quân sự cao nhất. Sau khi cuộc nội chiến kết thúc, ông luôn theo dõi công tác quân đội. Ông từng là Tư lệnh tất cả các lực lượng vũ trang của Ucraina và Crimê, đại biểu toàn quyền Hội đồng quân sự cách mạng Nước cộng hòa, Phó Chủ tịch Hội đồng quân sự cách mạng Liên Xô và ủy viên Lục hải quân đội nhân dân Liên Xô, kiêm nhiệm Tham mưu trưởng Hồng quân công nông và Viện trưởng Học viện quân sự Hồng quân công nông. Tháng 1 năm 1925 lãnh đạo Hội đồng quân sự cách mạng và Bộ lục hải quân đội nhân dân. Tháng 2 cùng năm trở thành thành viên Hội đồng lao động và quốc phòng Liên Xô.
Blôngtai trở thành quân nhân như thế nào? Sau khi nghiên cứu quá trình công tác của ông, chúng ta phát hiện, hầu như suốt cả năm 1918 từ tháng 3 đến 12, chủ yếu làm việc ở địa phương: Từng lãnh đạo Ban chấp hành Xô Viết Đại biểu Công nông binh Tỉnh Ivannôvô Vôdơniêsenskhơ, Tỉnh ủy. Có một thời gian từng làm Chính ủy Quân khu Iarôtsraphun. Ngày 26 tháng 12, Hội đồng quân sự Nước cộng hoà ra lệnh bổ nhiệm Blôngtai làm Tư lệnh Tập đoàn quân thứ tư Phương diện quân miền Đông. Ông tới nhận nhiệm vụ ngay, song ngay cả một người lính bình thường ông cũng chưa từng làm. Lại nói trong thời gian làm Chính ủy quân khu Iarôtsraphun, công tác chính của ông là xây dựng tổ chức bộ đội cho mặt trận, tranh thủ binh lính và sĩ quan quân đội cũ chuyển sang hàng ngũ cách mạng, phục vụ đồng bộ cho các lớp huấn luyện giáo dục quân sự công nông. Hầu như hàng ngày đều có bổ sung liên tục cho tiền tuyến. Địa bàn quân khu rất rộng quản lý tám tỉnh, từ tỉnh Ankhangơnskhơ đến tỉnh Thơven. Đimitri - Phunmanốp đã giúp ông làm công tác tuyên truyền cổ động. Tướng Phêđor Nôvêtski là Trợ lý của Bộ tư lệnh. Trong vấn đề Blôngtai được bổ nhiệm làm Tư lệnh Tập đoàn quân, Phêđor - Phêđôrôvích đã phát huy được tác dụng nhất định.
"Công tác lãnh đạo Quân khu dù là diện rộng việc nhiều đến đâu, dù là tinh thần cao đến mấy, Blôngtai vẫn cùng những người lao động ra chiến trường vật lộn sống chết với Chủ Nghĩa Tư bản". F.F.Nôviski viết hồi ký: "Một hôm trong quá trình thị sát Quân khu, cuối cùng chúng tôi nói, định đến Matxcơva nêu ra vấn đề chúng tôi ra nhận chức vụ ở mặt trận.
Blôngtai muốn tới một trung đoàn, nhận thấy ông rất thích cưỡi ngựa, tính tình lại hoạt bát, ông nói ông mong muốn có một Trung đoàn kỵ binh. Tôi khuyên ông đừng ngại gì cả, mà phải chỉ huy một tập đoàn quân. Trong bối cảnh như thế Blôngtai cảm thấy là trò đùa. Anh không thể tưởng được mình sẽ trở thành Tư lệnh một Tập đoàn quân, vì anh cho rằng mình chưa qua một lớp huấn luyện, cũng chưa qua thực tiễn chiến đấu. Còn ý kiến của tôi thì hoàn toàn khác. Trong bốn tháng cùng công tác, tôi thấy Blôngtai có hiểu biết về quân sự rất sâu sắc. Điều thường làm tôi kinh ngạc là trong số sách báo mà anh đọc, chủ yếu là các sách lý luận quân sự. Bản thân Blôngtai có phẩm chất ý chí của một cán bộ chỉ huy và có tố chất lý luận mác xít sâu sắc. Là nhà hoạt động chính trị rất có bản lĩnh. Theo tôi ông có đầy đủ những phẩm chất của một cán bộ chỉ huy quân sự mà một cán bộ chỉ huy cao cấp cần phải có. Những phẩm chất ấy được kết hợp một cách lý tưởng trên con người ông.
Cuộc đời cách mạng trước đây của ông là bảo đảm đáng tin cậy nhất cho sự tín nhiệm của quần chúng.
Tiếp theo, F.F Nôvitski nói, những người ở Mátxcơva tuyên bố với ông: ông được bổ làm Tham mưu trưởng Phương diện quân miền Nam, còn Blôngtai đến Phương diện quân niềm Nam làm Thành viên Ban quân sự cách mạng.
Nhưng tướng Nôviski tính khiêm tốn rất hiếm có, lần nữa ông giải thích cần thiết phải sắp xếp Blôngtai vào vị trí chỉ huy cao cấp, kiên trì được ở lại làm bất cứ nhiệm vụ gì bên cạnh Blôngtai, Skhơliăngski, cán bộ cấp phó của Trôtxki tỏ ý nghi ngờ ý định này, nhưng ý kiến của lão tướng quân đã được Ban tổ chức Trung ương ủng hộ Blôngtai được bổ nhiệm làm Tư lệnh Tập đoàn quân thứ tư. Còn F.F Nôvitski làm Tham mưu trưởng Tập đoàn quân này. Skhơliăngshi sao có thể ngờ được rằng, sau vài năm Blôngtai kẻ trẻ trung khoẻ mạnh mặc quân phục chiến sĩ để râu, ít nói lại lên thay thế y, trở thành Phó Chủ tịch Hội đồng quân sự cách mạng và ủy viên hải quân nhân dân.
Lại ai có thể ngờ rằng Blôngtai nếu không gặp tướng Nôvitski thì ông sẽ như thế nào. Cần biết rằng Blôngtai chỉ nghĩ đến làm chỉ huy một Trung đoàn mà thôi. Cách mạng đã đề bạt nhiều nhân vật thiên tài xuất thân từ quần chúng công nông mà Blôngtai là một trong số đó. Những người hiểu biết về ông chứng minh rằng ông đọc tiếng Pháp và tiếng Anh thông thạo, tiếng Đức và tiếng Ý cũng nắm được rất tốt. Ông nghiên cứu tất cả những tác phẩm của các chuyên gia quân sự nổi tiếng. C.A. Sirôkinsky, vị cán bộ cấp phó của ông nói trước khi ông qua đời mấy ngày, Blôngtai đã đọc lại tác phẩm của Craosaivit. Kiến thức quân sự của ông phong phú như thế nhưng lại có người nghi ngờ ông là Mikhaiylốp tướng quân đội Nga hoàng. Điều cần phải lưu ý là trong thời gian khá dài, khi ký các văn kiện Blôngtai sử dụng hai tên "Blôngtai - Mikhaiylốp".
Blôngtai có rất nhiều biệt hiệu và tên giả khi làm công tác bí mật. Nổi tiếng nhất có hai tên: Ansiani và Mikhailốp. Quá trình cách mạng trước đây của ông quả thực tràn đầy chuyện ly kỳ K.A.Apkhơsiêchiepski, người bạn chí thiết của vị thống soái nói, có một lần khi bàn tới vấn đề giáo dục quân sự, Blôngtai trả lời rằng: "Các đồng chí trong thời gian công nhân dệt ở Ivanôvô tổ chức phong trào bãi công, lần đầu tiên tôi cầm súng lục bắn vào cảnh sát, tôi đã tốt nghiệp Trường quân sự sơ cấp, Trường quân sự trung cấp của tôi là vào năm 1919, khi các Tập đoàn quân của đơn vị miền Nam của chúng tôi kiên quyết dũng cảm tấn công vào Tập đoàn quân của Coósát, tôi đã đánh giá đúng đắn tình hình chiến sự của Phương diện quân miền Đông. Còn Trường quân sự thứ ba của tôi, tức là Trường quân sự cao cấp là khi tác chiến ở Phương diện quân miền Nam với Frangơn, khi ông và các cán bộ chỉ huy khác cùng nhiều chuyên gia khuyên tôi nên có hành động khác nhưng tôi thuyết phục mình không đồng ý mà vẫn thi hành chủ trương của tôi. Tôi đã làm đúng. Ở đó chúng tôi đã giành được thắng lợi hoàn toàn, đã đập tan Frangơn.
Năm 1924 tại Đại hội Đại biểu lần thứ 9 của Đảng Blôngtai lần đầu tiên được bầu vào Ban chấp hành Trung ương. Tại Đại hội lần thứ 13 được bầu làm ủy viên dự khuyết Bộ chính trị Ban chấp hành Trung ương. Đại hội 13 là Đại hội đầu tiên sau khi Lênin tạ thế, họp vào tháng 4. Trong 53 ủy viên của Ban chấp hành Trung ương thì Blôngtai cùng Chiarenski là những người có uy tín nhất, và có tính độc lập nhất trong Trung ương. Blôngtai là một vị Thống soái xuất sắc với tài năng nổi bật ông ta giành được hàng loạt thắng lợi về quân sự. Những thắng lợi ấy đã quyết định cuộc nội chiến phát triển theo hướng có lợi cho Hồng quân: Thành tích và công lao của Blôngtai là không thể tranh cãi. Mọi người đều nhớ rõ Lênin từng đánh giá cao tài năng quân sự của Blôngtai thường trên hệ trực tiếp với ông, triệu ông từ chiến trường về Điện Kremli thảo luận kế hoạch tác chiến và kiên trì để ông đi tấn công quân của Frangơn đóng ở Crimê.
Trước khi nổ ra cách mạng, cuộc sống Blôngtai có rất nhiều câu chuyện ly kỳ khiến cho ông có uy tín cao và tính độc lập cao trong số ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Nga (b) với số lượng không nhiều lúc bấy giờ. Dù là đảng viên Bônsêvích xuất sắc trải qua thử thách đấu tranh bí mật nguy hiểm, Blôngtai cũng là nhân vật nổi bật có cá tính tốt đẹp. Ông đã hai lần bị kết án tử hình và bị tám năm khổ sai dầy vò trong nhà tù và đã trốn thoát ở nơi đi đây. Ông đã phải đương đầu với nguy hiểm đến tính mạng xây dựng các chi bộ đảng Bônsêvích, tất cả những cái đó đều là những thành tích nổi bật của ông.
Nhà sử học phương Tây nhận xét, sở dĩ Blôngtai nhà cách mạng kiên cường ấy có nghị lực phi phàm và tinh thần dũng cảm vì trên người ông có pha trộn dòng máu người Mônđôva và người Rôma cổ của người cha, có pha trộn dòng máu nông dân Blôngtai và Côdắc sông Đông của người mẹ, ông là sự kết hợp tốt đẹp giữa hai huyết thống ấy. Blôngtai sinh ra ở Pitspêtkhơ, một thành phố nhỏ bụi mù ở biên thuỳ miền Đông Nam đế quốc Nga. Cha tên là Vasili Mikhaiinlôvích Blôngtai, là một quân y sỹ hết nghĩa vụ, ông xuất thân ở một gia đình nông nô ở Mônđôva. Sau khi ra quân, ông lấy Mafura Yêfâymốpna.
Mikhaiin Blôngtai là con trai thứ hai. Hình dáng như anh cả Côngtăngtin, tóc nâu nhạt, mắt đen. Tóm lại rất giống người của gia tộc Vôrônnhiêdư. Dưới Blôngtai còn ba người em gái. Thời niên thiếu ông không phải đi chân đất, vị thống soái sau này ấy không phải trải qua những ngày gian khổ đói rét. Khi cha còn sống trong nhà không khó khăn, sơn hào hải vị ở trong nhà thường ăn không hết. Cha ông đi săn thường không bắn phí một viên đạn nào, thật xứng danh là thiện xạ. Ngay từ khi ông 10 tuổi Blôngtai đã mê đi săn bắn. Cái chết của người cha thật bất ngờ ngoài dự đoán của mọi người. Cha ông chết ở bệnh viện. Hai anh em trai của ông ở Vênây đang học trung học ở Alanmu ngày nay. Tài hoa của anh em họ xuất chúng cho nên họ hàng ở thành phố nhỏ Pitsphêtkhơ xếp cho hai đứa con trai của vị quân y sĩ về hưu ấy đến ký túc xá học tập. Mikhaiin Blôngtai khi tốt nghiệp trung học được thưởng Huy chương vàng, đến năm 1904 thi vào học viện kỹ thuật tổng hợp Pêtécbua, vào học tập ở khoa kinh tế. Song Blôngtai không có thời gian để hoàn thành học tập. Làn sóng cách mạng ngày càng lên cao đã nhanh chóng cuốn hút ông vào dòng xoáy ấy. Năm 1904 trong cuộc rối loạn của sinh viên, khi Blôngtai ném đá vào cảnh sát, ông bị bắt. Ông khai không đúng tên của mình bị xử phạt hành chính đuổi về địa phương. Sinh viên năm thứ nhất dũng cảm ấy nghĩ đến một thành phố đầu tiên - thành phố Pêtơrôpskhơ của Tỉnh Saratốp. Rất nhanh mọi thứ được quyết định, Blôngtai mất tư cách học tập bị đuổi về thành phố Pêtơrôpskhơ.
Cuối tháng 11 năm 1904, Blôngtai vào Công đảng dân chủ xã hội nước Nga, tiến hành công tác tuyên truyền cổ động ở Pêtơrôpskhơ, Liphunây, Yekhachiêlinnôstráp...
Hôm xảy ra "vụ ngày chủ nhật đẫm máu" ở Pêtécbua, Blôngtai bị thương ở cánh tay. Mùa hè năm 1905, sau khi ông tổ chức cuộc bãi công của công nhân dệt ở Ivannôvô thì ông bị bắt, và bị đầy đi ở vùng núi Khơsan. Về sau, ông chạy trốn về Shuya. Tháng 12, chỉ huy công nhân, dân quân ở Ivannôvô và Shuya, tới Mátxcơva tham gia cuộc chiến đấu bảo vệ pháo đài Pơlêsưnniya. Họ lên hai toa xe lửa kéo bằng đầu máy chạy bằng hơi nước chạy như bay để tới. Sau khi công nhân bảo vệ pháo đài được tăng viện, tinh thần mọi người rất hăng hái. Dân quân tới tăng viện bò lên ngói toà lầu cao ngắm bắn bọn binh lính đàn áp. Tubasốp, Tổng đốc Mátxcơva ra lệnh nã pháo vào nóc toà nhà. Cuộc khởi nghĩa bị đàn áp. Blôngtai lợi dụng tảng băng trên sông Mátxcơva, rút lui về hướng Fêrêi và Luburêwô.
Ngày hôm sau, ông trở về Shuya.
Năm 1906, Blôngtai đến Stốc-khôm tham dự Đại hội 4 Công Đảng dân chủ xã hội Nga. Ở đây, lần đầu tiên ông được gặp Lênin. Tại cuộc họp này về nhiều mặt đã quyết định con đường sống sau này của Blôngtai. Năm 1907, Blôngtai được bầu làm Đại biểu Đại hội lần thứ 5 của Đảng, nhưng do bị cảnh sát bắt nên không thể tham dự Đại hội được. Tại phiên toà dự thẩm trong nhà tù Fradimin, Blôngtai đã trải qua giờ phút rất căng thẳng. Tên cai tù biết được qua đường dây nội bộ, đội chiến đấu của dân quân Shuya căn cứ vào mệnh lệnh của ủy ban cách mạng định xông vào Fradimin bằng hình thức tấn công vũ trang để giải cứu Blôngtai. Vì thế nhà cầm quyền thi hành biện pháp tăng cường đề phòng nhà lao bị tấn công. Blôngtai tên tù nguy hiểm ấy bị giam cách ly.
Trong thời gian chờ đợi xét xử, thì Blôngtai đã tự học tiếng Anh và tiếp Pháp một cách ngoan cường, anh đã viết được những tác phẩm dài và đặt tên cho tác phẩm trí tuệ của mình: "Chính trị kinh tế học trong lĩnh vực tài chính" "những người nghiên cứu về quyền lực và đạo đức". Những tác phẩm ấy đều do ông căn cứ vào bút ký được chỉnh lý lại hầu như ông không cảm thấy mình đang bị tù đầy.
Ngày 25 tháng 1 năm 1909, Blôngtai nhận được đơn khởi tố. Ngày hôm sau ông bị coi là kẻ phạm tội đặc biệt quan trọng và bị toà án quân khu Mátxcơva liên tục xét hỏi bí mật. Kết quả phán quyết thật là đáng sợ. Treo cổ. Sau khi tuyên bố phán quyết thì ngay lúc đó Blôngtai phải đeo còng. Từ 26-1 đến 6-4-1909 Blôngtai, sống trong nhà tử tù ngót 2 tháng rưỡi, tử thần luôn đe doạ ông.
"Những kẻ tử tù chúng tôi". Sau này Blôngtai viết hồi ký: "Nói chung trước 5 giờ sáng là không ngủ được. Thông thường việc xử tử hình trong nhà tù là vào nửa đêm, giờ Tý qua, bên ngoài nhà tù không có chút động tĩnh gì, chúng tôi đều chú ý lắng nghe. Ngày 6-4-1909 một Luật sư bào chữa nhận được điện báo của Mátxcơva lúc 12 giờ đêm. Nội dung bức điện nói xoá bỏ việc phán quyết đối với Blôngtai, vụ án sẽ xử lại. Vị Luật sư vội đến ngay nhà tù báo tin ấy cho tôi". Tên cai tù đi vào nhà lao nói: "Blôngtai đi lên văn phòng". Đây là lời nói thương tình đối với người tử tù. Tất nhiên tôi không một chút do dự, nghĩ rằng họ mang tôi đi treo cổ đây. Trước khi gọi tôi ra, vốn dĩ trong lòng tôi rất buồn. Nhưng tới giờ phút này thì bản thân cái chết không đáng sợ. Cái cảnh lúc bấy giờ tôi còn nhớ rất rõ. Khi ra khỏi nhà tù tôi hét to: "Các đồng chí xin vĩnh biệt! Bọn chúng sắp treo cổ tôi rồi". Tôi còn nhớ tiếng ồn ào trong nhà tù lúc bấy giờ, khiến người ta khó tin được. Tôi đi theo tên cai ngục lên văn phòng nhà tù. Bỗng nhiên một vị Luật sư đi đến trước mặt tôi nói: "Mikhaiin Vasiliêvích, phán quyết đã bị xoá bỏ". Lúc bấy giờ tôi nghĩ: Tại sao con người này lại lừa dối tôi, tại sao lại an ủi tôi thế? Căn bản tôi không cần, tôi quyết không tin vào lời an ủi của anh ta. Chỉ sau khi cái cùm của tôi được tháo ra, tôi mới hiểu rằng tôi vẫn được sống.
Trước áp lực của xã hội nên án tử hình của nhà cầm quyền buộc phải bỏ. Các Giáo sư học viện kỹ thuật tổng hợp Pêtécbua gửi thư kháng nghị cho Tư lệnh quân khu Mátxcơva phản đối xử tử hình sinh viên có tài năng và tràn đầy hy vọng ấy. Nhà văn Côrôlencô cũng ra lời kêu gọi bênh vực chàng thanh niên Blôngtai có hành động đặc biệt ấy. Bên ngoài nhà tù nhiều bè bạn của nhà cách mạng trẻ tuổi ấy cũng vì cứu anh mà đi đây đó vận động. Kết quả án tử hình đã phải hủy bỏ, thay vào là bốn năm khổ sai, Blôngtai bị giải tới Fradimin tù khổ sai. Đây là việc của năm 1910. Sau bảy tháng, căn cứ vào tình hình mới phát hiện, nhà cầm quyền lại có phán xét mới đối với Blôngtai. Phán xét mới lại là treo cổ. Lại phải đau khổ chờ đợi cái chết sắp đến, lại lắng nghe tiếng bước chân ở hành lang nhà tù trước bình minh. Cứ như thế một tháng trôi qua, án tử hình lại bị hủy bỏ, lần này lại là sáu năm tù khổ sai. Còn phải cộng thêm bốn năm khổ sai của lần xét xử trước.
Blôngtai đã mãn hạn tù khổ sai ở Fradimin và Nicôla Iepskhơ. Ông đã từng có ý định vượt ngục nhưng không thành. Sau mỗi lần vượt ngục thất bại, ông đều bị trừng phạt, giam ở hầm tối ẩm thấp trong nhà lao nhỏ bé, chỉ ngồi được thôi. Đen tối, cô quạnh lại còn những con chuột đói luôn chui rúc ở xung quanh. Trong nhà tù, Blôngtai đeo cùm phải làm những công việc khổ sai nặng nhọc trong bảy năm rưỡi. Tháng 9 năm 1914 Blôngtai đi đầy ở Sêbêri xa xôi. Trong nhà tù khổ sai ở Iếccút, ông đã tổ chức tù chính trị tuyệt thực.
Theo những người biết chuyện nói, khi Stalin bị đầy đi Sibêri biểu hiện rất tiêu cực thường giữ khoảng cách với các đồng chí, thích một mình tiêu phí thời gian. Trong sinh hoạt hàng ngày cũng không chú ý giữ vệ sinh (sau khi ăn xong không chịu rửa bát. Sao lại phải rửa bát). Khác với Stalin, Blôngtai là linh hồn của những người đi đầy. Khi bị đầy ở Curéki, Stalin tự khép mình lại sống cô độc, cắt hết mối quan hệ riêng tư với những người đi đầy, cố gắng lánh mặt họ. Được ít lâu, do khó sống ở chung với Stalin, Sveclốp rời khỏi làng Curéki, sau đó lại có hai Đảng viên Bônsêvích Gơlôsêkin và Métvâychép cũng di chuyển tới nơi khác.
Blôngtai lại ở trong một tình cảnh khác. Thẳng thắn cởi mở, tinh thần phấn chấn. Anh là trung tâm thu hút những người bị đầy ải. Khi có nhiều thì giờ nhàn rỗi Blônngtai cố gắng tận dụng thời gian vào việc có ích. Những phạm nhân bị đầy ải ấy đã lập ra một xưởng mộc có mười mấy người làm việc trong xưởng. Với hình thức ấy họ tiến hành hoạt động. Mỗi người trong họ đều lấy bản lĩnh của mình để dạy cho mọi người. Trong trường đại học bí mật này, Blôngtai chịu trách nhiệm giảng dạy ba môn: tiếng Anh, kinh tế thống kê và quân sự. Những lưỡi bào lướt nhanh trên mặt gỗ, những phoi bào đầy trên mặt đất, những miếng ván được bào nhẵn viết lên những sơ đồ về công thức, đẳng thức và những nhiệm vụ về hành động quân sự. Nếu như ở xung quanh đó có nhân vật khả nghi nào xuất hiện thì lượt bào đã nhanh chóng lướt xoá hết, mặt ván lại sạch bóng, phoi bào lại liên tiếp rơi. Tuy vậy hành động của Blôngtai vẫn không tránh khỏi con mắt độc ác. Ngày hôm ấy mặc dù họ đang nghiên cứu cuộc giao chiến ở Pôrôchinô, so sánh cuộc giao chiến ấy với các sự kiện trong đại chiến thứ nhất. Nhưng có một bản báo cáo âm mưu quân sự về Blôngtai và bạn bè ông đã được gửi tới trên mặt bàn của tên Tổng đốc Iếccút. Một lệnh bắt tội phạm và giải tới Iếccút được thi hành. Trên con đường dẫn tới nhà tù đáng sợ như trong địa ngục, Blôngtai đã trốn thoát. Sau một tuần xuất hiện ở thành phố Sưta của Oaipâygan nhưng tên tuổi giấy tờ đã thay đổi. Ban công tác bí mật của Đảng chuyển ông đến Cục di cư làm nhân viên thống kê. Những kiến thức học trong nhà tù đã được áp dụng. Côntanôpski, một người tù đã tích cực tham gia vào công tác tổ chức di cư. Sôfia Arêkhơsiépna, con gái nuôi của ông sau này trở thành vợ của Blôngtai.
Một hôm bỗng nhiên xẩy ra một việc làm cho Blôngtai "lộ nguyên hình". Do mối quan hệ công việc, phải đi làm thay công tác thống kê lấy tên là Vasirencô, Blôngtai đi khắp toàn vùng Oaipâygan. Thế là xẩy ra việc ở một thành phố, Blôngtai gặp một người rất quen thuộc với ông cũng tên là Vasirencô. Suýt nữa thì lộ. Sau đó ở Sưta lại chuẩn bị cho Blôngtai một bộ giấy tờ mới mạo danh là Mikhaiin Alếchđăngđrôvích Mikhaiilốp. Ông đóng làm một người bị bệnh thần kinh chuẩn bị đi Mátxcơva để chữa bệnh cùng đi với ông là người bạn gái Sôphia. Chị đóng vai y tá, Blôngtai đã đóng vai người bệnh thành công - khi thì rên rỉ, khi thì co dúm người. Đi qua tất cả các ga lớn anh đều trùm chăn quay mặt vào tường.
Ở Mátxcơva không được bao lâu - tức năm 1916, ông đến Phương diện quân miền Tây đóng ở Lữ đoàn pháo binh gần Minskhơ làm sĩ quan dự bị trong một thời gian. Sau đó lại làm nhân viên thống kê quân sự, hỗ trợ cho tổ chức quân sự. Đến khi cuộc cách mạng tháng 2 bùng nổ, Blôngtai đã là một trong những Nhà lãnh đạo tổ chức cách mạng bí mật, trong các Tập đoàn quân của Phương diện quân miền Tây đều đã thành lập tổ chức chiến đấu của mình. Năm 1917 sau cuộc cách mạng Tháng Hai Blôngtai làm Cục trưởng Cục dân cảnh Minskhơ. Về sau ông lại công tác ở Shuya Ivannôvô, cho tới dưới sự giúp đỡ của F.F.Nôvitski, ông được bổ nhiệm làm Tư lệnh Tập đoàn quân Phương diện quân miền Đông.
Đúng như chúng ta đã thấy, tinh thần dũng cảm kiên cường của Blôngtai là có thừa. Khi ông ở Minskhơ làm Cục trưởng cục dân cảnh, vì thành phố này ở gần mặt trận luôn có những hoạt động âm mưu phản cách mạng và các tội phạm hình sự đủ mầu sắc, Blôngtai đã nhiều lần trực tiếp tham gia chiến đấu chống bọn thổ phỉ và bọn âm mưu. Sinh mạng của ông nhiều lần bị đe doạ nghiêm trọng, mức độ nguy hiểm không kém thời kỳ hoạt động bí mật. Blôngtai bẩm sinh có tính gan dạ, trong giờ phút nguy hiểm ông không bao giờ mất đi sức tự kiềm chế. Trên đây chúng tôi đã từng nêu một ví dụ, nói khi ông ở phương diện quân miền Đông, ông đã tự mang súng vào tấn công kẻ thù trong lúc Hồng quân chạy tán loạn. Lúc bấy giờ ông là Tư lệnh trẻ, luôn chiến đấu ở nơi ác liệt nhất. Còn rất nhiều sự kiện chứng minh, sau khi đặt ở đỉnh cao vinh quang, Blôngtai không bao giờ coi sự an toàn của mình là quan trọng và cũng không tự sắp xếp cho mình nhiều bảo vệ. Khi lãnh đạo tất cả các lực lượng vũ trang của Ucraina và Crimê, ông chỉ huy bộ đội chiến đấu chống bọn thổ phỉ Makhanốp. Cuộc chiến đấu diễn ra rất gian khổ, nhiều người bị hy sinh. Blôngtai khi trực tiếp tham gia chiến đấu với bọn phỉ Makhanôp, suýt nữa thì bị địch mai phục. Trong giờ phút đáng sợ ấy, nếu lúc bấy giờ Blôngtai không bình tĩnh tự tin thì không tránh khỏi tai nạn. Ông khẳng định sẽ bị bọn Makhanốp bắt. Song Blôngtai là một xạ thủ ưu tú trăm phát trăm trúng. Ông bắn năm viên đạn bắn chết năm tên địch xông tới. Quân địch trở tay không kịp, thế tấn công yếu ớt, thế là Blôngtai vọt ra khỏi vòng ổ phục kích, nhưng bị thương nhẹ. Sau khi xảy ra vụ nguy hiểm này, Bộ chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản (b) buộc phải thông qua một quyết nghị đặc biệt. Nghị quyết khẳng định sự gan dạ và cũng cảm của Blôngtai, nhưng kiên quyết không đồng ý hành động trực tiếp tham gia chiến đấu của ông. Về chiến công của cá nhân Stalin, lịch sử đề cập rất ít. Ngay cả trong giai đoạn lịch sử huy hoàng của ông ở mặt trận, Stalin cũng không nói tới chiến công của ông.
Cuộc sống của Blôngtai làm cho quần chúng đảng viên ngạc nhiên. Tất nhiên trong Ban chấp hành Trung ương ông không phải là người duy nhất. Thí dụ Vôrôsilốp liên tục chiến đấu, liên tục giành được thắng lợi trong thời nội chiến. Và Vôrôsilốp cũng kỳ tài xuất chúng trong công tác bí mật trước cách mạng. Nhưng ông không phải là vĩ nhân như Blôngtai. Mikhaiin Vasiliêvích Blôngtai có thể đạt tới đỉnh cao về chiến lược và chiến thuật quân sự. Ông viết rất nhiều tác phẩm khoa học cơ sở về lý luận quân sự, đặt cơ sở cho học thuyết quân sự Liên Xô. Ngay cả Trôtxki cũng thừa nhận điểm ấy. Khi ông lưu vong, có viết: "Trong nội chiến Blôngtai chắc chắn đã đóng vai trò nổi bật. Tóm lại ông thông minh hơn Vôrôsilốp rất nhiều”. Ngày 23 tháng 3 năm 1926 Trôtxki viết "Nhân dịp kỷ niệm ngày thành lập Hồng quân năm thứ tám, Vôrôsilốp trong bản thảo do thư ký của ông viết, nói cuộc cải cách tiến hành trong Hồng quân dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Mikhaiin Vasiliêvích Blôngtai, lãnh tụ khó quên của Hồng quân. Nhưng chỉ qua ba năm, Vôrôsilốp lại quy mọi thành tựu công