← Quay lại trang sách

Lời mở đầu

Lòng yêu nước đích thực trong thời bình… chính là chấp hành nghiêm pháp luật và giám sát hiến pháp; nỗ lực theo cách thức ôn hòa, vừa phải để điều chỉnh những vấn nạn và tham nhũng…; ủng hộ mạnh mẽ bất cứ ai, bất cứ đảng phái nào, hoặc các mối liên hệ với bất kể chính quyền nào được thiết lập về những điểm mà xét theo khía cạnh nào đó họ có thể đúng, cần phản đối kiên quyết, nhưng bình tĩnh về những điểm mà xét theo khía cạnh nào đó họ có thể sai; nhưng trên hết, điều cốt lõi là trong thời bình phải bảo đảm cho những nguy cơ bất ngờ của chiến tranh, tăng thu nhập nhưng không tạo gánh nặng cho thương mại, thanh toán các khoản nợ chung và phát triển nghệ thuật, khoa học, nông nghiệp, sản xuất và dân số trên khắp vương quốc.

Quả thật, chỉ khi đất nước lâm nguy,… lòng yêu nước mới trở nên sục sôi, giục giã, làm náo động cả thế giới."

Tiểu luận về chủ nghĩa yêu nước và về phẩm chất, tư cách đạo đức của những kẻ giả danh yêu nước nổi tiếng gần đây (1768)

Từ trước đến nay, các công trình nghiên cứu Younger Pitt thường chia sự nghiệp chính trị của ông thành hai phần không đồng đều: những năm hòa bình và cải cách, sau đó là những năm chiến tranh và trấn áp. Tôi cố gắng tránh lối mòn này, bởi tôi nghiêng về ý kiến của “nhà viết tiểu sử chính thức” của Pitt, George Pretyman Tomline, rằng “chính quyền của Pitt là một thể nhất quán, trong đó tất cả các bộ phận hình thành trên cùng một nguyên tắc và hỗ trợ nhau mạnh mẽ”. Các sử gia tranh cãi về nguyên tắc đặc biệt đã thúc đẩy Pitt, nhưng với tôi, dường như cuộc đời và lời nói của ông vẫn âm vang những tình cảm thể hiện trong đoạn trích nêu trên, đại diện cho một người yêu nước lý tưởng hồi giữa thế kỷ XVIII.

Tôi chọn phương thức viết theo chủ đề hơn là theo trình tự thời gian, vì đó là cách tốt nhất để diễn đạt các phạm vi quyền lực mà Pitt thể hiện, cũng như tính liên tục giữa các phần được phân chia theo cách thông thường trong sự nghiệp của ông. Nó cũng biểu thị phạm vi hoạt động rộng lớn của ông, trên nhiều lĩnh vực hơn, với thời gian lâu hơn rất nhiều so với bất cứ bậc tiền bối tài giỏi nào ở thế kỷ XVIII. Ông không những là Thủ tướng trẻ nhất của nước Anh từ trước đến nay, mà việc ông nắm giữ quyền lực cũng thật phi thường. Trong sự nghiệp chính trị 25 năm, có tới 20 năm ông có mặt trong Nội các (và cả chừng ấy năm, chỉ trừ tám tháng, ông là người đứng đầu chính phủ). Năm 1801, một đồng sự trong Nội các, người luôn ngưỡng mộ ông đã tuyên bố: “Pitt và Nội các không thể tách rời”. Sự nghiệp của William Pitt con rõ ràng là cả một tập Hồ sơ quyền lực!