Chương 8

Sau vụ rắc rối ở nhà Ludovic Sénéchal, Lucie đã mang cuộn phim đáng sợ đó đến nhà Claude Poignet, chuyên gia phục chế phim. Khi biết tin Ludovic bị mù, ông già bảy mươi tuổi, chuyên gia giải phẫu phim, đã nhận cuộn phim và hứa sẽ xem xét ngay lập tức.

Lúc này, Lucie đang ở bên con gái. Vừa thở dài thườn thượt, cô vừa đưa thìa lại gần miệng Juliette lần cuối cùng. Các bác sĩ đã bảo cô phải nài ép, phải cho con bé ăn. Nói thì dễ, làm mới khó.

- Nào, cố thêm chút nữa thôi, mẹ xin con.

Con bé lắc đầu và òa khóc. Mặt nó tái xanh, hai má hõm sâu. Lucie đẩy chiếc giá bên trên đặt đĩa bột đậu Hà Lan nhoe nhoét ra rồi ôm chặt lấy con gái. Cô cảm thấy đôi bàn tay bé nhỏ không còn chút sức lực nào của con bé co quắp lại sau lưng mình. Thật khó hình dung một đứa trẻ hằng ngày vốn sống động và tươi cười như thế lại đang lọt thỏm trong bộ quần áo ngủ quá rộng vì con bé đã gầy đi quá nhiều, và di chuyển với một ống truyền trên cánh tay.

- Không sao đâu, con yêu.

- Mẹ ơi, con muốn gặp Clara.

Từ hai ngày nay, Lucie đã cân nhắc mức độ sai lầm của bản thân. Cô thật sự lưỡng lự, muốn đưa cô con gái song sinh còn lại đang đi trại hè lần đầu tiên tại Isère quay về nhà. Nhưng Clara đã mong ngóng kỳ nghỉ cùng đám bạn gái thân biết bao.

- Sắp rồi, Juliette ạ. Sắp rồi. Chị con sẽ gửi cho con một tấm bưu thiếp thật đẹp. Chị con đã hứa rồi mà.

Lucie kiểm tra để chắc chắn là không có nhân viên y tế nào đi đến chỗ hai mẹ con, rồi lấy từ trong túi ra mấy chiếc bánh bích quy vị sô cô la.

- Còn thứ này, con có muốn ăn không?

Juliette yếu ớt gật đầu.

- Con có được ăn không?

- Được chứ, tất nhiên rồi. Nhưng con không kể lại với ai hết, được không? Đập tay nào.

Juliette yếu ớt đập tay mẹ và mỉm cười, rồi cuối cùng cũng ngốn ngấu hai chiếc bánh bích quy. Cổ họng con bé cứng đờ, có thể thấy rõ mồn một các mạch máu và đường gân. Lucie cẩn thận vứt bỏ giấy gói, sung sướng vì cuối cùng con gái cô cũng có thứ gì đó trong dạ dày.

Juliette ăn nốt bánh trên giường, trận ốm khiến con bé kiệt sức. Khi ghé qua ghi chép diễn tiến bệnh nhân, cô y tá vừa viết vừa nhăn mặt: “Hai thìa bột, nửa cái bánh bích quy và không ăn thịt.” Nói cách khác, còn lâu mới được tháo kim truyền. Cũng có nghĩa là đừng có mong, dù chỉ trong thoáng chốc, rằng con bé sắp được ra viện.

Mệt mỏi, Lucie ở lại cùng con gái cho đến khi con bé ngủ thiếp đi, mắt hướng về phía màn hình ti vi.

Người ta đang nói về một vụ án kinh khủng xung quanh một đường ống, ở vùng Thượng Normandie. Một mớ xác chết, những hộp sọ bị cắt mở… Một chuyên gia tâm lý cũng có mặt, thậm chí đúng lúc này cô thấy mặt anh ta trên màn hình. Một gã vạm vỡ, đúng dáng cảnh sát, chắc chắn không phải vóc dáng một bác sĩ tâm lý. Anh ta từ đâu ra, học trường nào? Anh ta đã từng xử lý các vụ án giết người hàng loạt chưa? Đâu đó trong thâm tâm Lucie ghen tị với anh ta. Vụ các xác chết có hộp sọ bị cưa này là loại vụ án điều tra có thể khiến cô quan tâm hơn hết thảy mọi điều. Hành trình khám phá, việc truy tìm một thành phần nguy hiểm, nguy hại. Nhưng, chết tiệt thật, cô đang nghỉ phép, giữa mùa hè. Thời điểm đáng ra mọi người đều được vui vẻ, tổ chức lễ hội và giải tỏa đầu óc. Tối nay, chỉ có một mình cùng với đứa con gái nhỏ ở tận góc một bệnh viện, cô cảm thấy cách xa cái thế giới đó hàng nhiều năm ánh sáng.

Lucie đặt con thú bông mới - một con voi màu xanh da trời do mẹ cô mang đến - bên cạnh Juliette, thông báo với y tá rằng cô ra ngoài rồi chuồn đến tận Salengro, cách khoa nhi chừng trăm mét. Bác sĩ Tournelle đã có thông tin về Ludovic Sénéchal.

Bác sĩ tiếp cô trong một căn phòng rộng, từ đó có thể nhìn thấy, đằng sau những ô cửa kính rộng, một máy chụp scan và các trang thiết bị vô cùng hiện đại. Trước mặt Lucie, trên một bức tường phát quang, những bức ảnh chụp X-quang được treo thành hàng. Trên một mặt bàn là các tài liệu và hình giải phẫu mắt, hệ thần kinh, bộ não. Bác sĩ căng thẳng xoa cằm. Từ lúc cô gặp anh vào buổi sáng nay, tóc anh đã ẹp xuống hộp sọ, hai bọng dưới mắt phồng lên. Anh không còn quyến rũ như lúc trước nữa. Chỉ còn là một anh chàng mệt nhoài vì công việc, như bất cứ người nào khác.

- Chúng tôi đã dành cả ngày để tiến hành kiểm tra cho anh ấy. Ludovic Sénéchal đã được chuyển sang khoa tâm thần, ở Freyrat, gần một giờ trước.

Lucie ngỡ ngàng.

- Khoa tâm thần ư? Sao lại thế được?

Bác sĩ Tournelle bỏ kính ra rồi đưa tay lên xoa bóp thái dương.

- Để tôi giải thích cho cô đơn giản thế này… Ludovic không bị mù, theo đúng nghĩa sinh lý của từ này. Như tôi đã nói với cô sáng nay, kết quả đánh giá các phản ứng của đồng tử và cấu trúc mắt không cho thấy bất cứ bất thường nào đáng kể. Ngược lại, ở bệnh nhân có biểu hiện mắt nhìn vô định và không có tiếp xúc thị giác.

- Anh đã nói là tâm thần học… Như vậy, anh ấy không có khối u đúng không?

Vị bác sĩ quay sang phía chừng hai chục tấm phim chụp X-quang thể hiện não bộ của Ludovic, và tháo xuống một tấm.

- Không. Cô nhìn xem, mọi thứ đều tốt đẹp. Không có bất cứ bất thường nào.

Anh ta có cho cô xem não một con bò cái thì cũng chẳng khác gì. Tuy nhiên, Lucie vẫn cảm thấy yên tâm, Ludovic sẽ không chết.

- Tôi tin lời anh.

- Chúng tôi cũng đã tìm kiếm thương tổn trong các vùng não bộ liên quan đến thị giác, những mong giải thích được tình trạng mù do vỏ não, nhưng không tìm thấy gì cả.

- Mù do vỏ não sao?

Vị bác sĩ mệt mỏi mỉm cười với cô.

- Chúng ta có xu hướng tin rằng mắt chính là cơ quan để nhìn, nhưng nó chỉ là một công cụ, rốt cuộc nó chỉ là một cái giếng trời. Hãy đọc đoạn văn bản này, cô sẽ hiểu.

Lucie cầm tấm bìa có in chữ mà vị bác sĩ đưa cho cô:

“Văn bnả này đợưc dùgn để chứgn tỏ rằgn não bộ caủ chúgn ta khôgn phản áhn chíhn xác nhữgn gì mắt chúgn ta nhnì thấy. Mà là, bị ảhn hởưgn bởi kihn nghệim đã đạt đợcư, não bộ thờưgn nhận bếit các từ ngữ một cáhc chugn chugn, khôgn quna tmâ đến trật tự của các hcữ cái.”

- Ấn tượng đấy…

- Không đúng thế sao? Võng mạc chỉ cho mượn thân thể nó, nếu tôi có thể nói thế, để vật chất hóa một hình ảnh vật lý, giống như bất cứ màn hình điện ảnh nào. Đó chỉ là một vật thể thụ động, một thấu kính. Chính bộ não, dựa trên vốn hiểu biết và những trải nghiệm nó đã kinh qua, mới là nơi luận giải môi trường văn hóa. Chính bộ não sẽ biến hình ảnh trở về đúng với bản chất của nó: một khách thể có ý nghĩa.

Anh đặt tấm phim chụp X-quang trở về đúng vị trí của nó.

- Điều kỳ diệu với bệnh nhân của tôi, đó là anh ta có thể tránh được một số chướng ngại vật mặc dù không nhìn thấy chúng. Một cái hộp mà chúng tôi đã đặt trên đường anh ta đi chẳng hạn. Một cái ghế, một cái bàn. Chúng tôi đã quay phim lại, cô có thể xem các bản ghi. Rất đáng ngạc nhiên.

- Không, cảm ơn anh. Sẽ ổn thôi. Vậy là anh ấy nhìn mà không thấy. Thật không thể hiểu nổi.

- Không thể hiểu nổi trên góc độ y học. Nhưng sở dĩ chúng tôi, các bác sĩ, chúng tôi không tìm ra gì cả, thì đó là bởi nguồn gốc vấn đề nằm ở khía cạnh tâm thần.

- Anh muốn nói đến một thứ gì đó giống như… trầm cảm, hoặc chứng tâm thần phân liệt chăng? Một thứ gì đó đại loại như thế, đã ngăn cản anh ấy nhìn thấy mọi thứ?

- Có lẽ cô sẽ đi đúng hướng hơn nếu nói đến chứng loạn thần kinh, nỗi kinh hoàng, hội chứng lo sợ hoặc chứng cuồng loạn. Liên quan đến mảng của mình, chúng tôi nghi ngờ rằng đây là chứng mù do loạn trí. Đó là một rối loạn cảm giác nằm trong số các rối loạn chuyển hóa: chứng liệt ảo tưởng, điếc, mất cảm giác ở các chi… Một trong số các ví dụ quen thuộc nhất chính là ảo giác về cơ quan ma* trên cơ thể.

Cảm giác về cơ quan ma là một thuật ngữ dùng để chỉ trường hợp một người có một cơ quan (chân, tay, ruột thừa…) bị cắt bỏ, nhưng vẫn cảm thấy cơ quan đó còn tồn tại và tương tác với các cơ quan khác trên cơ thể, đặc biệt là cảm giác đau đớn.

Anh tắt đèn rồi mời Lucie đi theo mình qua những hành lang của khoa thần kinh. Ánh đèn nhợt nhạt khiến cô có cảm giác mình đang ở một nơi nào đó trong tương lai, hoàn toàn vô trùng.

- Một bác sĩ tâm thần có lẽ sẽ giải thích cho cô hiểu rõ hơn tôi, nhưng loạn trí là một cơ chế tự vệ, nó hình thành để bảo vệ tâm lý con người khỏi một sự tấn công đột ngột. Loạn trí ập đến bất ngờ, tiếp sau một yếu tố kích hoạt có liên quan đến thời thơ ấu của bệnh nhân. Một yếu tố từng khiến người đó bị chấn thương sâu sắc.

- Những hình ảnh đặc biệt có thể gây ra tình trạng đó không?

- Tôi biết cô đang nghĩ đến điều gì. Cuốn phim đó, cuốn phim có lẽ đã khiến anh ấy bị mù… Anh Sénéchal không ngừng kể với tôi về nó. Vâng, về mặt lý thuyết thì có thể, và căn cứ vào bối cảnh, tôi nghĩ rằng nguyên nhân nằm ở đó. Chứng mù đã xảy ra ngay trong quá trình xem phim. Vấn đề duy nhất, đó là bệnh nhân nói anh ấy không bị sốc bởi các hình ảnh được chiếu trên màn hình. Anh ấy đã quen xem các bộ phim hư cấu, và con mắt bị khoét mà anh ấy kể với tôi là được chiếu ở đầu bộ phim không khiến anh ấy xúc động đến mức đó. Phần còn lại thì không có gì có thể gây chấn thương tâm thần được, theo như lời anh ấy nói. Thậm chí anh ấy còn không thể xem đến đoạn kết của bộ phim ngắn đó, vì anh ấy đã bị mù rồi.

- Vậy là anh ấy không xem cảnh quay con bò mộng?

- Con bò mộng? Không, anh ấy không nhắc gì đến nó. Ngược lại, anh ấy nói rất nhiều về cảm giác khó chịu, về nỗi lo sợ càng lúc càng tăng trong lúc xem bộ phim. Như thể có điều gì đó chẹn ngang họng anh ấy, khiến anh ấy nghẹt thở cho đến khi mất hoàn toàn thị giác.

Lucie cũng từng cảm thấy chính xác điều tương tự, cảm giác nghẹt thở. Cô tự xoa hai cánh tay mình. Tuy nhiên, giữa cảnh khoét mắt và cắt cổ con vật, cảnh mà Ludovic chưa xem, không có gì thực sự gây sốc. Chỉ có một bé gái vuốt ve những con mèo hoặc ngồi ăn bên bàn.

- Liệu có phải những hình ảnh bị che giấu đã gây ra chuyện đó?

Vị bác sĩ im lặng một lát để suy nghĩ.

- Ý cô là những hình ảnh trong tiềm thức? Đó cũng là một hướng có thể khai thác.

- Thế… Chuyện gì sẽ xảy ra với Ludovic? Liệu rằng…

Vị bác sĩ dừng bước. Họ đã đến trước cửa phòng làm việc của anh.

- Chắc anh ấy sẽ hồi phục được thị giác, từng bước một. Tất cả những việc cần làm là cố gắng tìm hiểu nguồn gốc của chấn thương, và giúp anh ấy thoát ra khỏi nó. Các đồng nghiệp của tôi ở khoa tâm thần rất biết cách làm việc đó, đặc biệt bằng cách sử dụng thuật thôi miên. Tôi sẽ cung cấp cho cô toàn bộ thông tin liên hệ của vị giáo sư đã nhận điều trị cho anh Sénéchal, nếu cô muốn. Đừng đến gặp ông ấy trước chiều mai. Trong lúc chờ đợi, cô có thể thử xem có tiến triển được gì với bộ phim đó không.

Lucie ghi lại các thông tin rồi quay trở về bên con gái, vô cùng phấn khích trước câu chuyện lạ lùng này. Cú sốc khiến Ludovic chấn thương, vụ nhà anh bị lục lọi, cảm giác khó chịu khi xem bộ phim… Cuộn phim bí ẩn đó che giấu điều gì? Ai đang tìm cách lấy lại nó? Tại sao?

Không gây tiếng động, cô tắm rửa qua loa trong cái phòng tắm không ra phòng tắm rồi khoác lên người bộ pyjama. Cô đứng bất động, ngắm mình hồi lâu trong gương. Không phải cô, mà là hình phản chiếu của cô, cái mà người ta gọi là thể hiện của ánh sáng khi chiếu lên các vật thể. Bác sĩ Tournelle nói đúng: mắt chỉ nhận thấy một tập hợp màu sắc và hình dạng, còn bộ não, nó nhìn thấy trong đó một phụ nữ ba mươi bảy tuổi, nét mặt mệt mỏi vì thiếu ngủ, thiếu tình yêu và tình dục. Nó diễn giải từng xung động ánh sáng, và tìm cách bấu víu vào những thời kỳ đã trải qua.

Lúc này, Lucie nghĩ đến những khung hình khác nhau quay cận cảnh khuôn mặt bé gái ngồi trên xích đu, trong suốt bộ phim ngắn kia. Đồng tử xao động, những chuyển động của mống mắt. Cái cảm giác như mình đang đột nhập, đang nhìn trộm, cùng với cái khung che hình ô van: con mắt bắt sáng và lặng lẽ quan sát… Và nhất là cái nhãn cầu bị xẻ làm đôi đó, ở lớp cảnh đầu tiên trong bộ phim. Cô nhớ mình đã quay mặt đi, bằng chứng cho thấy não bộ của cô đã phản ứng dữ dội. Bằng chứng cho thấy đúng là có lời giải thích.

Từ đó, cách nhìn của cô đối với bộ phim thay đổi. Có thể đạo diễn đã lồng vào lớp cảnh đầu tiên này, rất đỗi gây sốc, không chỉ đơn thuần nhằm phô bày nỗi kinh hoàng, mà để nói lên một điều gì đó: “Các vị hãy tập trung, và hãy chăm chú theo dõi những gì tôi phải cho các vị thấy” hoặc “Hãy làm như tôi đã làm với con dao mổ. Mở mắt ra…”

Mở mắt ra…

Lúc nửa đêm, điện thoại di động của cô, để dưới chân ghế bành, rung lên. Lần này, Lucie không thức giấc; cô đã quá mệt.

Tin nhắn SMS nói rõ: “Claude Poignet, chuyên gia phục chế phim. Cuối giờ sáng mai hãy ghé qua. Tôi có thông tin, chí ít cũng kỳ lạ, liên quan đến cuộn phim của cô.”