Tóc Của Mẹ
Tôi còn nhớ, dù rất mơ hồ, năm tôi lên mười tóc của mẹ vẫn còn dài lắm. Ngày ấy, tôi vẫn thường hay nghịch tóc mẹ. Tóc mẹ xanh, sợi nào cũng to và óng mượt. Mỗi bận chải tóc, mẹ phải đứng lên một chiếc ghế, để tóc khỏi bết vào nền đất. Lúc chải, tóc mẹ rụng thành búi, phải cuộn tròn lại, rồi mang ra thả vào bụi tre sau nhà. Nhiều năm liền, dù mưa gió phôi pha, chỗ tre nhà ngoại vẫn cứ xanh một màu tóc mẹ. Khi làm đồng, mẹ búi tóc ra sau gáy. Giữa búi tóc xỏ nghiêng một chiếc trâm tre là ngà đã lên nước vàng óng.
Bảy lần sinh nở, bao lận đận truân chuyên, lạ thay tóc mẹ xanh vẫn cứ xanh đến kỳ lạ. Nhớ những ngày nắng quái, mẹ suốt ngày giang người trong cái nắng chang chang. Búi tóc có lúc xổ tung xuống chân đám mạ già hoen nước. Dẫu vất vả nhưng chưa bao giờ tôi nghe mẹ than phiền. Nhớ những hôm nhà đứt bữa, buổi sáng chỉ thấy tóc mẹ rối bời. Dường như cả đêm qua, mẹ chưa hề chợp mắt một chút nào.
Ngày bé, tôi đã không hiểu là có một mối liên hệ nào đó giữa mái tóc của mẹ và cuộc đời của anh em tôi. Chúng tôi càng trưởng thành, tóc mẹ càng thưa đi, bạc màu như thửa ruộng thâm canh nặng, cây lúa đã ăn đi hết bao màu mỡ của đất. Đất trơ ra, cho hạt gạo trắng tinh như con cò trắng bay lượn trên những thửa ruộng lành.
Có một dạo, tóc mẹ rụng nhiều. Ấy là ngày tôi chuẩn bị đi xa. Chia tay mẹ, chia tay cánh đồng nhỏ đầy nắng gió tuổi thơ, tôi vào đại học. Gian nan thay con đường đi học xa của một học trò nghèo. Hôm mẹ tiễn tôi ra bến đò, trời có gió lớn, nước sông Vệ chao nghiêng tôi thấy người hâm hấp sốt. Đò trôi đi chầm chậm. Đò đã xa, mẹ vẫn còn đứng lặng trên bến vắng. Mái tóc xổ tung đâu như chỉ còn chưa đến một nửa thời con gái. Trời chiều bảng lảng, bóng mẹ nhoà trong tóc mẹ, rồi xa khuất dần, chợt mờ chợt tỏ như một ngọn lửa nồng hậu cuối chân trời.
Nhớ có bận mẹ đau thương hàn, tóc cơ hồ như rụng hết. Cứ như lá mùa thu, sau mỗi đêm thức dậy, tóc mẹ rụng đầy trên gối. Những sợi tóc xanh dài. Cười gượng, mẹ bảo tôi rồi tóc mẹ sẽ xanh trở lại. Xanh như ngày mẹ chưa gặp ba, xanh như ngày mẹ chưa sinh con, xanh như ngày....Mắt mẹ chứa chan niềm hy vọng và tôi vẫn hằng tin rằng tóc mẹ sẽ xanh trở lại. Sau bệnh gượng dậy, tóc mẹ không còn xanh nữa. Búi tóc to ngày nào giờ còn không đến một nắm tay trẻ con. Để búi được tóc, mẹ phải mua một món tóc giả, nhưng là tóc thật. Không hiểu tóc của ai mà xanh đến vậy? Cứ hao hao như mái tóc mẹ ngày nào. Cũng sợi to dài và óng mượt, lấp lánh những đường tơ. Sức khoẻ mẹ cũng giảm sút nhiều, bước đi chậm và hơi thở thường gấp gáp.
Lần gần đây nhất, có dịp đi công tác tôi tạt về thăm mẹ. Mẹ ra đón tôi ở hàng hiên. Tôi thấy tóc mẹ bạc nhiều. Búi tóc sau gáy chỉ nhỉnh hơn củ tỏi có tí chút. Mẹ không búi mái tóc giả nữa nhưng vẫn giữ gìn nó trong một chiếc khăn len. Trong ngày vui sum họp mẹ con, vẫn đôi mắt chứa chan niềm hy vọng, mẹ bảo là tóc mẹ sẽ xanh trở lại....