cúi đầu không bóng

Lúc đó thật sự nghĩ không vui nào bằng được ra khỏi nhà, bỏ lại sau lưng những căng tức, bức bối với bà nội ngồi vọc vũng nước đái của chính bà hoặc chui nửa người vào tủ lạnh, với đứa em đành hanh nghĩ nó - với việc đọc vài chục cuốn sách - thì trưởng thành hơn thằng anh, và sự quá quắt đó được tiếp sức bởi cái im lặng đồng lõa của má, người vẫn thường gọi máu chính mình là dầu nhớt, và đúng là bà sống như một cỗ máy, không hơn.

Từng nôn nao, vào lần đầu diện bộ đồng phục của đội tuần tra phân khu Không Chín Một. Ngửi được mùi dính dấp từ kẻ vừa bỏ việc mà không báo một lời, lẳng lặng rời đi, đến hơn nửa tháng tiền công cũng không quay lại nhận. Ông đội trưởng đầu móp kể vậy, lúc nhìn mình phải mấy sợi tóc người lạ trên bâu áo, vẻ ái ngại ông nói thêm, “chưa tuyển được người, chú em phải trực mình ên rồi”. Mình nói tui chờ để được một mình đã mười bảy năm chín tháng. Được thoát đi, được tự do, riêng tư là khao khát của mọi thằng nhỏ ở trạc tuổi mình. Lúc dắt xe điện mini ra khỏi văn phòng, mình phấn khích hình dung sẽ ném tháng lương đầu vào mặt đứa em, cho nó biết người lớn hơn không cần đọc sách, chỉ cần kiếm được tiền.

Vào ca bắt đầu từ hoàng hôn hấp hối, sau cú quay lưng gấp rãi của ánh sáng, chân trời thoáng rùng mình. Hiệu ứng chuyển sắc độ khá mượt, tinh ý lắm mới nhận ra vài chỗ khựng khi sắc chì đổ ập vào nền trời xám, rồi màu sắc thẫm dần, xa thẳm dần khi họ điểm thêm sao. Hồi đầu là sao Hôm phía tây, rồi sao mỗi lúc mỗi dày thêm, vòm trời càng được nới cao đến ngộp. Từ Hội đồng Ngầm áp đặt giới nghiêm, nửa năm mình chỉ lẩn ra đường đúng một lần mua thuốc lá, trong tư thế bị săn đuổi nên chẳng kịp ngắm đêm. Ở trong sân chỉ nhìn thấy được một khoảng trời nhỏ treo vài đốm sao thưa thớt. Cả một vòm trời nhân tạo thênh thang vầy thì lần đầu tiên nhìn thấy. Họ làm trăng mọc lặn có đẹp được vậy không, mình tò mò quá. Sẽ sớm thôi, còn không đầy hai tuần nữa là trăng tròn.

Y như ông đội trưởng tả, công việc đúng nhàn nhã, chẳng có gì cực nhọc, nặng nề. Mình chỉ cần lượn xe điện rảo quanh những con đường trong từng phân khu, xua đuổi những kẻ cả gan ra đường. “Không nhiều đâu”, ông nói, vẻ thất vọng của một anh lính cứu hỏa đã lâu không đám cháy nào để chữa, “tháng rồi đội Không Chín Một chẳng tóm được ai”. Càng tốt, mình mừng rơn, mình đâu thạo đe dọa, nạt nộ, gí roi điện vào người khác. “Cậu chỉ việc đi qua đi lại cho có, thứ khác thì tụi máy quay lo”. Hàng triệu máy quay đặt ở mọi góc trong thành phố, bảo đảm không một hành vi ám muội nào qua được những con mắt mở trừng không chớp đó. “Chỉ là, chú em sẽ ở ngoài đó một mình, ít nhất trong một tuần tới”. Cái lõm gần thái dương chỉ mỗi miếng da đắp lên, nó phập phồng dữ dội, ông nhấn trọng âm vào những chữ cuối, như thể một mình là hiểm họa chết người.

Và mình vỡ lẽ luôn, ngay trong đêm trực đầu. Chẳng gì có bóng ở đây. Những tòa nhà, những cái cây, đài phun nước, con người, bầy mèo hoang. Phát hiện đó làm mình ngơ ra một lúc, khi nhận ra mọi thứ, kể cả chính mình, đã mất đi chiều thứ ba. Những bề mặt bèn bẹt, phẳng lì ra dưới đèn đường. Dinh thự, ngôi chùa, công viên ghế đá, trung tâm thương mại đều như thể được cắt dán lên nhau, lên một cái nền lờ mờ. Như có thể cay một góc tòa nhà bằng móng tay, rồi bóc nó lên, và dán vào chỗ nào khác, tùy thích. Không bóng, nên một mình ở cái nơi chốn này là tuyệt đối, vô cùng. Có sao đâu, mình nghĩ, đâu ai ăn bóng thở bóng mà sống.

Chỉ bóng thôi mà, có hay không đâu quan trọng, mình tự nhủ vào đêm tiếp theo, khi đảo qua những con đường giờ đã bớt vài phần xa lạ. Gió được lập trình sẵn, thổi những cơn lẻ vô chừng, cuốn một mớ lá khô đi. Lượm một vài lá lên săm soi, bỗng nghi chúng được cắt bằng giấy bìa, và nhìn vào cái cuống khô se tự hỏi chúng có phải rụng từ cây không, sao chẳng mảnh vụn chút nào khi mình vò trong tay. Giống như nhóm ba cô gái điếm chạy tán loạn khi vừa nhác thấy mình (nếu chẳng vì lịnh giới nghiêm, thì trong thành phố này gái điếm không được phép, trên bảng cấm dựng khắp nơi, các cô đứng đầu hàng, bên trên những hàng rong, tẩm quất dạo, chó không rọ mõm, ăn mày). Từ một quãng vừa phải, ngó họ di chuyển trên những đôi giày cao gót, cái dáng chạy dặt dẹo quái đản, không có đường viền đen, chỗ trũng trên người, như ai đó vô hình di chuyển những hình nhân thế cúng. Vô thức, mình ướm tay vào sườn, tự cảm nhận lại chiều dày, mừng rỡ vì nó vẫn còn cả gang tay. Ở cửa sổ tầng tư chung cư bên trái, một bức màn khẽ lay, ai đó hiện ra rồi khuất mất. Trong mắt họ, mình cũng cùng chất liệu với mấy cô ăn sương nọ, có thể xếp, gấp lại như không.

Đêm bỗng dài ra, sau đó. Như chúng bắt đầu xổ tung ra như một cuộn len (mà má hay liệng nó lăn khắp nhà, cho bà nội tập trung vào việc cuốn mớ chỉ lại, quên tủ lạnh một lúc). Thời gian không còn bị giới hạn bởi cái đồng hồ dát vàng sáu mặt phía trên đài phun nước. Những con đường trong phân khu cũng dãn dài ra, đôi lúc cảm giác như một vòng tuần tra không bao giờ kết thúc. Phải chỉ có bóng, gặm nhấm hoặc giỡn hớt với nó chắc vui, mình nghĩ trong lúc tựa lưng vào một tường rào bọc quanh khu biệt phủ, nơi mà mỗi lần ngang qua đều có một linh cảm kỳ lạ rằng cha đang ở trong đó, sau khi lên chuyến tàu khác, đợt tản cư. Cha bỏ trốn, mình chắc chắn, vì ông đã vuốt tóc mình khi đẩy mình vào cửa tàu, bảo hãy nắm chặt áo má, không được buông, đừng buông. Lùi lại một khoảng vừa đủ, cha dè chừng mình một lúc, bảo đảm mình không chạy theo ông, trước khi lẩn mất vào đám đông. Má ngay lúc ấy đã nhận ra cú đào thoát, nắm cổ áo bà nội giơ cao, gào lên “quay lại mà đưa mẹ anh theo, đồ chó”. Sức mạnh nào má có thể xách bà nội bằng một tay, linh cảm nào má biết không còn gặp lại chồng nữa, lòng dạ nào má thà giữ rịt cái giỏ đồ nghề may mà không nắm lấy mình, lúc đó bị dòng người bứt ra khỏi má?

Những câu hỏi luôn cắn vào mình mỗi khi nhớ về cuộc chạy loạn, vào đêm dài không bóng, chúng không còn tủi thân, oán phận nào. Chỉ có nỗi trơ trọi thuần chất. Cứ như mình là hình nhân giấy bong ra từ một hình nhân giấy bự hơn. Giờ có thu mình lại kiểu gì cũng không ướm vừa vào cái lõm trống hoang đã bỏ lại. Liệu cái lõm đó còn không, má còn chừa chỗ cho mình không, tự hỏi. Nhớ má tối nào cũng bóc miếng dán giảm đau, quờ quạng vòng tay sau lưng tự rịt vào chỗ sưng nào, dù mình ngồi ngay gần đó. Má có thể nhờ mình, nhưng không. Đèn nê ông bên vách đổ xuống gương mặt má tạo thành những mảng bóng dày, mặt cũng vậy, những hẻm những giếng sâu. Trong nhà, sự hiện diện của má đậm tới mức có bữa đột ngột cúp điện, mình vẫn thấy một hình khối sừng sững ngay chỗ bà ngồi. Nhưng nếu má văng ra đường những đêm này, bà cũng chỉ là một hình nhân nhẹ bẫng, không hơn. Mỏng dính, yếu đuối, rã thành bột dưới cơn mưa. Con người không trập trùng hố tối, không nổi khối thì khác chi tờ giấy? Có cứng cỏi lắm thì cũng chỉ ở mức giấy bồi. Và má thảm hơn, khi long ra từ đâu còn không biết. Má bị bỏ rơi hồi mới lọt lòng. Mình thì hồi bảy tuổi, dù đã tìm lại được gia đình, nhưng chẳng bao giờ dán khít vào đó nữa.

Có thể mình bị cong vênh chỗ nào rồi, sau cái đận bị bong ra. Ý nghĩ ấy cứ âm ỉ. Cả khi một anh cao bự mới nhập đội cùng đi tuần, nghe anh nói luôn miệng, nước miếng anh văng ướt át đỉnh đầu mình, sự âm ỉ còn nguyên đó. Nhiều lần cố tình tụt lại đằng sau nhưng anh luôn dừng lại đợi, nuối tiếc khi nhận ra những lời vừa rồi không được nghe thấy. Anh không ngại lặp lại chúng lần nữa. Cái bọn môi giới thật không phải người, anh đây tốn cả bộn bạc mới được công việc này. Bọn thất đức, rồi con cái tụi nó sẽ ăn bằng lỗ mũi, đái ra máu. Cái gì mà công việc khan hiếm gì yêu cầu cao, trời má, không phải chú mày mới mười bảy tuổi cũng được nhận sao? Còn khỏi qua huấn luyện gì, đây đội bù nhìn chớ bảo vệ cóc khô gì. Đường sá đúng là chẳng có ma nào, roi điện chỉ có nước đem gí vô cột đèn. Được cái cho chợp mắt giữa ca, đãi ngộ không tệ, thằng cha quản lý còn hứa tăng lương nếu làm qua ba tháng đầu, chú cũng vậy, đúng không? Phải tiện tặn cả năm mới lấy lại đủ số tiền đưa cho môi giới. Á đù, lạ quá chú, nhìn đi, tin được không, chẳng bóng nào làm thuốc, trời má, đúng là không gì có bóng hết. Chỉ quỷ ma mới không bóng, đúng không, đúng chớ? Làm sao mà ra vậy, trời má, hệ thống bị lỗi gì, chú biết không?

Mình mặc anh khua khoắng tay chân, đảo người theo từng câu hỏi, như một con chó bị mấy cục xương làm cho rối trí, nó cứ ngoạm vào khúc này rồi buông vội để nhá cục kia. Biết anh tăng động một lúc thôi, rồi sẽ nói ít đi, phờ phạc, hốc hác đi. Biết sớm muộn gì anh sẽ tụt lại đằng sau để chạm vào con mèo hoang mà anh không tin là mèo thật. Chẳng để làm gì, xác nhận xong thì nỗi ngờ vẫn nguyên khối. Và khi đuổi kịp mình, anh sẽ sờ soạng người mình với niềm khát khao choáng ngợp. Hệt như sự thèm muốn mình có mỗi khi ngắm anh chập chờn đi đằng trước. Mỏng dính không thể tin nổi, như được cắt ra từ giấy, chỉ có hai mặt sấp ngửa. Chỉ xúc giác mới xác nhận lại chiều không gian thứ ba mà người ta đánh mất trong những đêm không bóng này. Và mình biết, trước sau gì những máy quay sẽ truyền trực tiếp hình ảnh hai thằng đàn ông sờ soạng nhau đi khắp nơi, cùng lúc đến văn phòng đội bảo vệ, nơi vị quản lý đầu móp đang ngủ ngồi, nhiều lần mình định hỏi ông có nhung nhớ cái mảnh sọ từng úp đậy lên lõm trán kia không, có lần nào mơ thấy nó. Mỗi khi thầm ướm câu hỏi vào người đàn ông luôn tiễn mình ra ca bằng cái nhìn vĩnh biệt, mình lại chần chừ, đợi bọn mình thân thiết hơn một chút.

Nhưng làm sao mà đợi nổi đến trăng tròn?