Chương 17

Chánh án Mandy nhìn đồng hồ. “Tôi đề nghị, thưa các ngài, kết thúc nhanh hơn việc nghe vụ án này. Không gì ngăn cản chúng ta đưa ra quyết định ngay trong ngày hôm nay.”

“Nếu quý tòa không phản đối,” Mason nói, “chúng ta đã thoả thuận tiến hành thẩm vấn chéo Filipp Groton.”

“Theo tôi, vấn đề chỉ nói đến trình độ chuyên môn của ông ấy thôi chứ?” chánh án Mandy hỏi.

“Vâng, điều đó có liên quan tới trình độ chuyên môn của ông ấy.”

“Ồ, chả lẽ có những cơ sở nào đó nghi ngờ về tay nghề của ông Groton? Ngày mai tại tòa cũng sẽ là một ngày căng thẳng rồi.”

“Tôi cho rằng, nếu tòa không phản đối, rằng quyền lợi của thân chủ tôi đòi hỏi…”

“Thôi được, thôi được, nhưng tòa cảnh báo ngài, ngài Mason ạ, rằng tòa không định cam chịu với chiến thuật chủ ý dây dưa quá trình tố tụng. Đây là cuộc điều tra sơ bộ. Đây chưa phải tố tụng tư pháp với sự tham dự của bồi thẩm đoàn. Tòa biết khá rõ trình độ tay nghề của ông Groton. Ông Groton đã hàng chục lần tiến hành giám định cho tòa. Hơn thế, cả bên bào chữa cũng biết rất rõ về trình độ của ông Groton. Hãy đến vị trí nhân chứng đi, ông Groton.”

Groton tiến lại bục dành cho nhân chứng.

Mason hỏi, “Về phản ứng kết tủa máu người được nhắc tới, tôi muốn hỏi ông một câu: ông có quen với cơ chế của phản ứng này không?”

“Tất nhiên.”

“Ông có thể giải thích với tòa rằng…”

“Tòa không cần những lí giải nào cả,” chánh án Mandy nôn nóng cắt lời ông. “Tòa biết đến tận gốc rễ cơ chế của quá trình đó. Với nhiều lần tiêm máu người ở con vật, hệ thống miễn dịch tự khởi động bảo vệ khỏi kiểu máu này. Kết quả nếu rót huyết thanh máu của con vật này vào ống nghiệm và thêm vào đó máu người, thì diễn ra phản ứng với sự kết tủa. Chỉ thế thôi.”

“Tuyệt lắm, thưa tòa,” Mason mỉm cười nói, và không để mất tâm trạng thoải mái, “nhưng tôi rất muốn nghe điều đó từ nhân chứng, chứ không phải từ tòa.”

Chánh án Mandy giận dữ nhíu trán và nói, “Tốt thôi, hãy hỏi nhân chứng đi, nếu ngài muốn, nhưng tòa đã rõ hết điều đó, ngài cũng rõ điều đó, và bất cứ ai dù chỉ chút ít có liên quan với pháp y cùng đều rõ điều đó.”

“Mọi điều chính là như thế, đúng không, ông Groton?” Mason hỏi Groton.

“Vâng, trong những nét chính tất cả là chính xác.”

“Bây giờ là thế này,” Mason nói, “lần đầu tiên người ta nghiên cứu ra test này là khi nào? Đơn giản hãy trả lời ngắn gọn.”

“Nếu ngài không phản đối,” Groton nói, “và nếu điều đó giúp ngài làm sáng tỏ vấn đề này cho bản thân, ngài Mason ạ, chắc tôi có thể kể ngắn gọn với ngài về phản ứng kết tủa.”

“Đề nghị ông.”

“Vào cuối thế kỉ trước,” Groton nói, “một ngài tên là Ulenhut, chuyên gia huyết học hàng đầu người Đức, lần đầu tiên chứng minh rằng nếu tiêm vào thỏ huyết thanh máu của bất cứ thực thể sinh vật nào đó khác, ví như của người, thì diễn ra sự miễn dịch hoá đặc trưng, tức trong máu thỏ hình thành một chất mà nó sẽ phản ứng với máu của thực thể mà người ta tiêm cho nó, ví dụ với máu người. Vasserman là một trong nhiều người đã chứng minh lẽ phải của Ulenhut, và phản ứng đã được sử dụng với tư cách là biện pháp xác định máu người. Giáo sư Nattel, nhà huyết thanh học người Mĩ làm việc tại Trường Đại Học Tổng Hợp Cambrige ở Anh, đã nghiên cứu và xác định trọn vẹn lĩnh vực ứng dụng và giới hạn các test khác nhau cực kì phức tạp này vào năm 1904, và đã cho xuất bản cuốn sách về vấn đề này. Giáo sư Nattel lựa ra phần thân ở những con thỏ bị tiêm máu của tất cả những con vật được biết đến trên thế giới, và ông đã không thể phát hiện ra những ngoại lệ nào bác bỏ sự khẳng định rằng test là đặc trưng, tức huyết thanh thỏ bị tiêm máu người chỉ phản ứng với máu người; của thỏ bị tiêm máu voi, chỉ phản ứng với máu voi và.v…v…”

Groton nhìn ngài chánh án và mỉm cười, chánh án cười đáp lại, dường như muốn nói: ‘Tôi cho rằng ông đã đặt tay luật sư kia về đúng chỗ”.

“Điều đó rất thú vị, ông Groton ạ,” Mason nói. “Thế ông có rõ rằng máu loài linh trưởng, như một số nhà nghiên cứu người Đức xác định, đôi khi cho phản ứng làm nhớ đến phản ứng của máu người?”

“Phải, như tôi rõ, về hiệu quả này được nhắc tới trong một số công trình.”

“Và rằng các phướng pháp nghiên cứu được hoàn thiện hơn nhiều kể từ thời Ulenhut và giáo sư Nattel?”

“Tất nhiên.”

“Bây giờ xin ông trả lời cho: ông có quen với bác sĩ Gradvol không?”

“Tôi có nghe về ông ấy. Tôi không quen ông ấy.”

“Ông ấy còn là giám đốc phòng thí nghiệm cảnh sát tại Saint Luis, bang Missuri nữa.”

“Vâng. Theo tôi biết.”

“Ông có biết các thử nghiệm của ông ấy được tiến hành năm 1951 và 1952 với thiết bị hoàn hảo hiện thời có không?”

“Không, thưa ngài. Không biết.”

“Ông có rõ tài liệu xuất hiện lần đầu tiên trong ‘Daigest laboraire’, tập mười lăm, tháng hai năm 1952, trang bốn, năm và sáu, trong đó bác sĩ Gradvol cho đăng các số liệu do ông nhận được trong kết quả kiểm tra kĩ lưỡng nhất các giả thiết từ lâu và tiến hành phản ứng kết tủa với máu khỉ kia?”

“Ồ, giờ đây, khi ngài gợi lại về điều đó, tôi có cảm giác, có thời tôi đã chú ý đến điều đó.”

“Tôi khẳng định rằng, nếu ông định làm giám định về những vấn đề như thế, thì ông nên biết tốt hơn nữa những nghiên cứu khoa học mới nhất trong lĩnh vực này,” Mason nói. “Ông có thể đọc ở đấy, rằng bác sĩ Gradvol, sử dụng thiết bị mới hoàn hảo hơn, đã tiến hành một loạt test với máu hắc tinh tinh và phát hiện: phản ứng kết tủa diễn ra với máu hắc tinh tinh cũng y hệt như với máu người. Để kết thúc sự nghiên cứu nhiều mặt vấn đề này, ông đã tiêm máu hắc tinh tinh cho thỏ, rút huyết thanh cho phản ứng với máu hắc tinh tinh, và đã nhận được các kết quả tuyệt đối đồng nhất với máu hắc tinh tinh cũng như với máu người.”

“Tôi không hề biết gì về điều đó!” Groton kêu lên.

“Nhưng ông có khả năng kiểm tra tất cả các cứ liệu khoa học này trong thư viện tra cứu chứ?”

“Tất nhiên. Vâng, thưa ngài.”

“Và ông sẽ có thể tra cứu trong thư viện, nếu tòa tuyên bố nghỉ sang sáng ngày mai?”

“Hãy đợi đã,” Hamilton Berger kêu lên, “cho phép tôi nhận xét rằng điều đó dẫn chúng ta đi lệch hướng quá xa.”

“Tôi nghĩ, bên bào chữa chẳng có cơ sở nào cho rằng tòa sẽ tuyên bố nghỉ chỉ là để nhân chứng có thể trả lời một câu hỏi ngành hẹp,” chánh án Mandy nói. “Hoặc nhân chứng có thể trả lời câu hỏi, hoặc là không thể, và chỉ thế thôi.”

“Được,” Mason nói, “đã vậy tôi hỏi nhân chứng một câu. Ông có sẵn sàng làm chứng dưới lời tuyên thệ, thưa ông Groton, rằng những vết máu được ông phát hiện trên quần áo bị can và được kiểm tra nhờ phản ứng kết tủa, không phải là vết máu đười ươi?”

Nhân chứng chần chừ, rõ ràng ông ta lưỡng lự.

“Có hay không?” Mason hỏi. “ông là chuyên gia giám định, được hỏi với tư cách nhân chứng. Ông đã hàng chục lần đóng vai giám định viên tại tòa. Lẽ đương nhiên, ông có trách nhiệm nắm vững tất cả các nghiên cứu trong lĩnh vực của ông, ông phải biết gì phù hợp với chân lí, khi ông được yêu cầu làm chứng sau khi tuyên thệ, - ông có thể khẳng định rằng những vết máu kia không phải là máu đười ươi?”

Groton đưa tay vuốt tóc và lo lắng nhìn biện lí khu.

“Ồ,” Hamilton Berger nói, “tôi phản đối, thưa quý tòa. Tôi cho rằng câu hỏi này đã được đặt ra và đã có lời đáp. Hoàn toàn không có lý do gì để quay lại với nó. Thẩm vấn chéo được tiến hành không theo các nguyên tắc.”

“Phản đối bị bác bỏ!” chánh án Mandy quát lên, mắt cắm vào nhân chứng.

Groton lại ngước nhìn biện lí khu, sau đó nhìn chánh án.

“Không, tôi không thể khẳng định điều đó với lời tuyên thệ,” ông nói.

“Và theo như ông rõ, các vết máu có thể do con đười ươi để lại?”

“Theo như tôi rõ, vâng.”

“Ông cũng cho rằng, một con đười ươi được thả ra khỏi cũi đã làm đứt bàn chân bởi mảnh kính?”

“Vâng.”

“Và rằng máu chảy ra từ nó?”

“Theo như tôi hiểu, vâng.”

“Do đó, ông chưa sẵn sàng tuyên thệ khai rằng các vết trên quần áo mà ông nghiên cứu, là những vết máu người?”

“Tất nhiên, nếu chúng có thể do đười ươi để lại, thì đó là những vết không phải máu người. Và dĩ nhiên, ngài Mason ạ, tôi xuất phát từ giả thiết rằng ngài đã trình bày đúng bản chất các thử nghiệm của bác sĩ Gradvol. Tôi nghi ngờ rằng… tôi không biết nữa.”

“Ông là giám định viên?”

“Vâng.”

“Ông rõ rằng, ông phải cho lời khai sau khi tuyên thệ, dựa trên các tri thức và kinh nghiệm của chính ông, chứ không phải xuất phát từ điều gì tôi hoặc ai đó khác kể cho ông?”

“Ồ, dĩ nhiên.”

“Thế thì tốt rồi. Xin hãy trả lời câu hỏi: Ông sẵn sàng với sự tin chắc hoàn toàn, thề rằng các vết máu được ông nghiên cứu là máu người?”

“Tôi cần một số thời gian để tôi có thể trả lời được câu hỏi đó.”

“Thời gian để làm gì?”

“Để tôi có thể tự mình làm quen với kết quả các nghiên cứu của bác sĩ Gradvol. Ngài hiểu đấy, ngài Mason ạ, tôi không phải bác học, tôi không phải nhà nghiên cứu. Tôi là người thử chất độc, một chuyên gia phòng thí nghiệm thôi. Tôi tiến hành các test do người khác nghĩ ra, các test được in trong những cuốn sách có uy tín về vấn đề này, khi nhận được những kết quả xác định tôi đánh giá chúng phù hợp với các thử nghiệm và công trình nghiên cứu do người khác tiến hành. Nếu xuất hiện gì mới trong lĩnh vực huyết thanh học, mà giờ đây sau khi ngài đã nhắc nhở về điều đó, tôi biết rằng, thực hư vấn đề này mới được tranh luận chưa lâu… tôi cho rằng nghĩa vụ của tôi và trách nhiệm của tòa là tiến hành điều tra.”

“Xin phép quý tòa,” Hamilton Berger nói. “tôi cho rằng câu hỏi đó là máu người hay không, không đáng giá một cent”

“Mọi thứ phụ thuộc vào đồng cent đó có trị giá như thế nào đối với ngài,” chánh án Mandy quát lên. “Tòa rất quan tâm đến giai đoạn điều tra này, và tòa muốn xin lỗi ngài Mason vì sự nghi ngờ rằng: trong những tình huống thế này phần thẩm vấn chéo chỉ nhằm kéo dài việc nghe vụ án. Hoàn toàn hiển nhiên, bên bào chữa có thông tin đem lại mối quan tâm lớn đối với tòa - nguồn thông tin đó cần được làm sáng tỏ. Tòa tuyên bố nghỉ đến mười giờ sáng ngày mai, và tôi yêu cầu ông Groton nỗ lực hết mình để xác lập chân lý có cân nhắc các test của Gradvol vừa được nhắc tới, ông có gì phản đối không, ông Groton?”

“Ồ, tất nhiên không, Tôi sẽ gọi và gặp chính bác sĩ Gradvoh để nhận các số liệu về test của ông ấy, và ghé vào thư viện tra cứu để đọc các thông báo về vấn đề này.”

“Với các tình thế mới nảy sinh.” chánh án Manđy nói, “buổi thẩm vấn gác lại đến mười giờ sáng ngày mai.”