Chương 22

Lương thực mà Khang Khu giấu được trong chiếc hố không nhiều lắm, bao gồm một ít gạo, một ít khoai khô, một ít đậu… Mã Đán sợ bị người khác phát hiện nên lén lút ăn, nhưng ăn rất tiết kiệm, gần mỗi bữa ăn đều đếm kỹ mình đã cho vào nồi bao nhiêu hạt gạo, bữa sau chỉ có giảm chứ không được tăng thêm so với bữa trước, nấu cơm, ăn cơm đều trong bóng tối, không dám thắp đèn. Mỗi khi ra đường, Mã Đán đều giả vờ như mấy ngày liền chưa được ăn gì, rất đáng thương để người ta khỏi phải nghi ngờ, thậm chí mỗi khi đi đại tiện, Mã Đán cũng cố không cho ai biết. Nhưng cho dù đã cẩn thận đến mức nào thì cây kim để lâu ngày trong bọc cũng lòi ra. Một đêm khuya, Mã Đán đang húp cháo soàn soạt trong bếp thì đột nhiên có ai đó đứng ngay phía sau vỗ tay mấy cái liền. Giật mình quay lại, thì ra đó là Mao Tuyết Hoa đang đứng trong bóng tối. Đôi mắt cô ta loang loáng trông giống mắt mèo cái trong đêm.

- Làm sao cô vào đây được? – Mã Đán hoảng kinh, chân tay luống cuống.

- Tôi ngửi thấy mùi cháo nên mới vào đây. – Mao Tuyết Hoa nói – Anh quên là tôi có chìa khóa cửa nhà anh à. Tôi đã từng ăn cơm nhà anh mà.

Mặc dù Mao Tuyết Hoa chưa nói gì đến chuyện ăn lén nhưng Mã Đán đã vội vàng giải thích:

- Trong nhà còn vài gạt gạo sót trong thùng, nấu miếng cháo húp qua cơn đói…

- Tôi cứ nghĩ là nhà anh đã tắt lửa từ lâu rồi, không ngờ là anh lừa chú dối cha, cho rằng cả thiên hạ đều đui mù, coi thường toàn thể dân thị trấn, lại coi thường cả tôi. Tôi vốn nghĩ là sẽ lén mang đến đây cho anh một ít gạo, xem ra thì anh không cần nữa.

- Tôi không coi thường…

- Anh là một kẻ lừa lọc, tư lợi cá nhân. Cuối cùng thì anh đã giấu được bao nhiêu lương thực?

Mã Đán run rẩy thắp đèn, lôi tất cả những gì có ở dưới hố lên. Chỉ có một túi nhỏ. Đó chính là chiếc túi vải mà ngày xưa Lục Què đã dùng để gói chiếc vòng ngọc tặng cho Khang Khu, gạo bên trong cũng đã ngả sang màu đen.

- Chỉ có chừng này sao?

- Tôi lấy đầu ra mà bảo đảm, chỉ có chừng này.

Mao Tuyết Hoa lẩm bẩm trong miệng:

- May mà Khang Khu đã chết, chừng này không đủ cho cô ta ăn một bữa…

- Đây là số gạo mà Khang Khu đã để giành cho tôi. Cô ấy thà chết đói chứ không ăn những hạt gạo này…

- Người ta chết đói đầy đường, lẽ nào Khang Khu lại không thể chết đói? – Giọng Mao Tuyết Hoa rất lạnh lẽo – Lúc này ngay cả Mao Chủ tịch cũng không được ăn no thì ai có quyền lợi được ăn no nào?

Mã Đán gật đầu lia lịa, ấp úng nói: Đúng, đúng như thế…

- Anh phải thành thật một chút. Trong quần chúng có người phản ánh rằng ngày ấy anh giả vờ đầu hàng là để đầu cơ chờ cơ hội, bên ngoài thì ra vẻ thành thật phục thiện nhưng bên trong thì vẫn nhớ thương chủ cũ Lý Tông Nhân, nói chuyện với ai thì bóng gió nói về lão ta, nói về những thành tích anh hùng của mình khi còn dưới trướng lão ta, ngay cả trong mơ cũng gặp Lý Tông Nhân, gọi tên lão ta… Có phải là anh muốn làm đặc vụ cho Lý Tông Nhân để chờ cơ hội cùng Quốc dân đảng tấn công?

Mồ hôi Mã Đán túa ra dầm dề, tinh thần hoảng loạn, lâu lắm mới nói được:

- Ngay từ ban đầu tôi đã chân tâm thành ý đầu hàng đảng Cộng sản, bây giờ tôi cũng một lòng một dạ đi theo đảng Cộng sản, đi theo Mao Chủ tịch, làm gì có chuyện tôi vương vấn với Lý Tông Nhân? Lão ta vất lại mấy chục vạn quân binh tướng sĩ, chẳng hề quan tâm đến họ, một mình chạy sang nước Mỹ làm một con rùa rụt cổ. Lão ta là kẻ lừa đảo tệ hại nhất trong lịch sử, là kẻ nhu nhược nhất thế giới. Tôi đã quên lão ta từ lâu rồi, tôi chỉ tiếc là ngày ấy cạo đầu cho lão ta, tôi không cắt cổ lão ta đi cho rảnh, trừ hại cho dân lành…

Mao Tuyết Hoa có vẻ rất vừa lòng, nói:

- Tốt! Anh có thể làm được như những gì anh nói là tốt rồi… Thế… có bao giờ anh thấy nhớ tôi không?

Mã Đán ngớ người, cổ họng như bị mắc nghẹn, không nói được tiếng nào. Mao Tuyết Hoa không hiểu sao lại nói tiếp với giọng điệu rất khinh miệt:

- Anh là cái thá gì chứ! Tôi không cần anh phải nhớ tôi!

- Không dám! Không dám!

Mao Tuyết Hoa sắp quay lưng, Mã Đán van nài cô ta xách túi gạo theo, nói:

- Cô không mang túi gạo này đi thì lòng tôi không yên, luôn sống trong sự sợ hãi…

- Tại sao anh phải sợ chứ? Đúng là miệng hùm gan sứa!

- Khang Khu chết rồi, lá gan của tôi cũng đã mất.

- Tôi cũng có thể làm lá gan của anh! Không phải bây giờ tôi đang là lá gan của cả thị trấn Thượng Tân này sao?

- Tôi không cần gan nữa. Bố tôi nói rồi, nhu nhược thì sống lâu. Tôi muốn sống đến ngày xây dựng thành công chủ nghĩa cộng sản trên đất nước này.

Bỗng nhiên giọng Mao Tuyết Hoa trở nên giận dữ:

- Tôi biết trong lòng anh đang nghĩ gì. Có phải là anh muốn sống đến ngày Lý Tông Nhân trở lại để cưỡi lên đầu lên cổ nhân dân mà ra oai tác quái, đúng không? Anh sẽ theo bọn chúng như một con chó theo đuôi chủ để hưởng vinh hoa phú quý trên xương máu của quần chúng nhân dân, đúng không?

Mã Đán định kêu oan nhưng ấp a ấp úng mãi không thành lời, bất giác quỳ sụp xuống trước mặt Mao Tuyết Hoa:

- Tôi không hề có dã tâm ấy. Lúc này tôi sống cũng đã đủ mãn nguyện rồi. Xã hội mới tốt hơn một nghìn lần, một vạn lần so với xã hội cũ, tôi cũng là nhân dân, là quần chúng. Mao Chủ tịch vạn tuế! Phanh thây xẻ thịt Lý Tông Nhân! Lý Tông Nhân tuyệt tử tuyệt tôn…

Mao Tuyết Hoa lên tiếng cảnh cáo một cách nghiêm khắc:

- Anh không được đem chính quyền nhân dân ra mà luyện gan, nhớ chưa?

- Tôi nào dám như thế! Nhân dân đã đứng lên làm chủ, tôi vĩnh viễn không dám luyện gan nữa.

- Tôi cũng tin là anh không dám đâu. – Mao Tuyết Hoa nói – Một quân nhân của Quốc dân đảng mà luyện gan trên giang sơn của đảng Cộng sản là phản cách mạng!

Miệng Mã Đán đã méo xệch, hình như sắp khóc:

- Tôi thà để cho chó dọa sợ mà chết còn hơn là luyện gan. Tôi bảo đảm, cô cứ tin tưởng ở tôi. Bây giờ tôi chỉ giành toàn bộ tâm tư để cạo đầu cho nhân dân thôi.

- Là người thì phải tự biết mình là ai. – Giọng Mao Tuyết Hoa lạnh tanh – Thời thế đã định cho anh là loại người nào thì phải chấp nhận là loại người ấy thôi. Đừng có mà nghĩ đến chuyện lật ngược thế cờ, cũng đừng tin tưởng hão huyền là tôi sẽ thủ hạ lưu tình!

Mã Đán lại tiếp tục van nài Mao Tuyết Hoa cầm túi gạo đi, cô ta nói:

- Tôi không cần! Anh tự mình làm điều gì mà anh nghĩ là cần phải làm!

Nói xong thì quay người đi thẳng, mất trong đêm tối.

Mã Đán cứ ôm lấy túi gạo mà không biết mình phải làm gì. Ngày hôm sau, Mã Đán giấu túi gạo trong áo, định đến trụ sở chính quyền thị trấn tìm Mao Tuyết Hoa để giao cho cô ta nhưng lại sợ bị chửi, lại còn sợ lộ bí mật mà lâu nay mình đã cố giữ… Hơn nữa, nói thật lòng, Mã Đán cũng cảm thấy có chút tiếc nuối túi gạo quý giá này. Nhưng nếu khư khư giữ lấy túi gạo này thì lại sợ Mao Tuyết Hoa trị tội… Nói chung, mâu thuẫn chất chồng trong lòng Mã Đán. Cuối cùng, Mã Đán chậc lưỡi, mang túi gạo quay về nhà, đào một cái hố sâu hơn, ngụy trang kỹ hơn giấu xuống đó, mỗi đêm đều đưa tay xuống hố sờ soạng xem thử nó vẫn còn hay đã mất, có điều không dám dùng để nấu cháo nữa. Nếu ăn chúng, chẳng may Mao Tuyết Hoa hỏi số gạo ấy đâu rồi thì biết trả lời thế nào?

Người chết đói ở Thượng Tân đã khá nhiều, nghe đâu là lão Mao đã cắt thịt lão đồ tể họ Lý để ăn khi lão này vừa mới nhắm mắt. Mã Đán nghĩ mình vẫn còn may khi vẫn còn sống, nhưng trận đói này phải kéo dài đến bao giờ nhỉ? Mình có thể sống được bao lâu nữa nhỉ? Mã Cạo Đầu nói kẻ nhu nhược thì sống lâu bởi lão ta chưa từng chứng kiến nạn đói, nếu trận đói này kéo dài một vài năm thì e rằng chuột ngoài đồng cũng không sống nổi huống hồ là con người. Mùi chết chóc càng ngày càng nặng nề hơn trong toàn thị trấn.

Mã Đán đi khắp nơi để tìm bất cứ cái gì có thể nhét vào miệng, đói quá rồi, chịu không nổi nữa rồi, rau dại, lá cây… nói chúng là những gì có thể ăn đều đã bị người ta vặt sạch. Cuối cùng Mã Đán đành phải đào đất trắng nhét vào miệng, nhai trệu trạo, đúng là không thể nuốt được, bèn nhổ ra.

Buổi trưa hôm ấy, Mã Đán cảm thấy cái chết đã cận kề, nằm trong nhà và trong đầu đã diễn ra một cuộc tranh đấu tư tưởng hết sức quyết liệt, cuối cùng Mã Đán cắn môi, quyết định là phải ăn, cho dù có chết cũng cam lòng. Mã Đán lấy túi gạo từ dưới hố lên, đóng chặt cửa lớn cửa sổ đảm bảo không ai có thể vào nhà được, tin tưởng là mùi cơm cũng không thể lọt ra ngoài được mới đổ gạo vào nồi, nấu một bát cháo đặt lên bàn. Trước khi húp cháo, Mã Đán kiểm tra lại một lần nữa cửa lớn lẫn cửa sổ, vẫn cảm thấy chưa yên tâm bèn kéo bàn ra chặn cửa lớn, tìm mấy khúc gỗ chống vào cửa sổ… Trong lòng đã yên tâm đôi chút, Mã Đán đi vào bếp, có điều một con chó đen vừa gầy vừa xấu không biết đã lẻn vào bếp từ bao giờ đã kịp liếm sạch bát cháo đặt trên bàn nhưng vẫn còn luyến tiếc tiếp tục liếm chúng quanh bát. Cái bát đã sạch chẳng khác nào mới được rửa xong. Mã Đán giận điên, định nhào tới bóp cổ con chó nhưng ngay lập tức khựng người lại. Con chó nhìn Mã Đán bằng đôi mắt xanh lè hung ác, ngoác miệng sủa lên mấy tiếng để lộ mấy chiếc răng nanh trọn hoắt và trắng nhỡn. Tình thế đã quá rõ ràng: Con chó vẫn còn đói và chỉ một thoáng nữa thôi, nó sẽ phóng vèo đến và xé xác người đang đứng trước mặt nó. Mã Đán sợ đến độ hồn xiêu phách lạc. Con chó dùng ánh mắt hung ác dồn Mã Đán từng bước từng bước về phía góc tường. Góc tường vẫn chưa đủ độ an toàn, Mã Đán lùi dần về phía sau cánh cửa nhà bếp, chui tọt xuống cái hố giấu gạo, lật cái nắp bằng gỗ đậy lại. Lúc này, Mã Đán mới cảm thấy an toàn.

Một lát sau, Mã Đán cảm thấy hình như bên trên không còn phát ra tiếng động nào, chứng tỏ con chó không tìm cách tấn công mình nữa, thở một hơi dài, dùng một chiếc gậy chống cái nắp hố lên he hé, lom khom ghé mắt nhìn. Không thấy bóng dáng con chó đâu cả. Cái nắp được đầy lên cao hơn, cuối cùng thì đầu Mã Đán cũng đã có thể vươn ra ngoài để nhìn bốn phía. An toàn rồi. Mã Đán trèo lên khỏi hố, phủi bụi bặm trên người, dương dương đắc ý vì không bị con chó xé thịt. Có điều, Mã Đán ý thức ngay được rằng, chỉ là một con chó ốm đói mà mình phải trốn chui trốn nhủi như vậy, đến lúc này tay chân vẫn còn run chứng tỏ lá gan của mình đã teo lại, thậm chí là đã chết, trong lòng thất vọng cùng cực, thậm chí nó đã biến thành một cảm giác thất bại. Có lẽ nào mình đã trở lại là một thằng nhu nhược? Càng nghĩ ngợi, Mã Đán càng sợ hãi, càng cảm thấy nhục nhã.

Đã trải qua không biết bao nhiêu là gian khổ lẫn nhục nhã, đến cuối đời Mã Đán mới nhận ra được một cái đạo lý đơn giản: Sống là phải có sự tôn nghiêm cá nhân, không có sự tôn nghiêm thì cho dù có sống lâu cũng chẳng có ý nghĩa gì hết. Có điều, với Mã Đán mà nói, sự tôn nghiêm phải gắn liền với lá gan phải to, tức là phải can đảm hay dũng cảm gì đó cũng được, gan bé tí như gan chuột thì có tư cách gì để bàn về chuyện tôn nghiêm? Mã Đán cho rằng, mình đã từng đội mưa đạn, đã từng xông vào rừng đao, vào sinh ra tử, tất nhiên lá gan mình không thể nhỏ như gan chuột được, nhất định là đã từng có một lá gan rất to. Gan sắt, gan đồng, gan hổ, gan báo… tất cả những từ ngữ này đều thích hợp với chính mình. Lá gan chứ không phải đánh rắm, không phải không khí, sao lại nói không có là biến thành không có ngay thế được? Để chứng minh là lá gan mình hãy còn tồn tại, Mã Đán hít một hơi thở thật sâu, cố ý làm ra vẻ đường hoàng đỉnh đạc, cố ưỡn thẳng người, ưỡn ngực về phía trước để khơi gợi lại cái khí anh hùng đã bị chìm lắng bao nhiêu năm nay. Có điều Mã Đán ngay lập tức nhận ra một sự thật: Người mình không thẳng được nữa, ngực cũng không ưỡn về phía trước được nữa, khí anh hùng hầu như không tồn tại nữa… Đột nhiên Mã Đán cảm thấy mình hoàn toàn xa lạ với chính mình, chán ghét chính mình, bi thương cho chính mình, chỉ biết dùng nắm đấm đấm mạnh vào vị trí của lá gan, những tiếng thùm thụp vang lên và Mã Đán ngay lập tức nhận ra hình như lá gan có động đậy, có nở ra được một tí, huyệt đan điền nóng lên, toàn thân cũng nóng lên.

Mã Đán trở lại nhà bếp, trông thấy con chó ấy vẫn đang liếm cái bát như muốn cắn nát nó ra, làm như chung quanh nó chẳng còn có ai nữa. Một cơn tức không biết từ đâu ập đến, Mã Đán quát to một tiếng, bước tới định vung chân đá con chó hoang không biết từ đâu đến này. Con chó quay đầu chạy khỏi nhà bếp từ một cái lỗ dưới chân tường. Mã Đán mở cửa đuổi theo.

Cọn chó chạy theo con phố ven sông thẳng về phía đông. Mã Đán đuổi theo bén gót quyết không bỏ cuộc. Xuất phát từ nhà mình, Mã Đán chạy qua tiệm sắt Phạm Đại, tiếp tục chạy về hướng đông, theo con phố ven sông chạy ngang qua nhà may họ Mao, tiệm xoong nồi La Ký, xưởng thuốc lá Hoa Thịnh, cửa hàng đồ mây tre Bác Bạch, quán rượu nhà họ Tô, cửa hiệu vàng bạc trang sức Kiềm Điền, đại lý gạo Phong Dụ, Áo Đông Hội quán rồi rạp hát Phụng Tiên… Tất cả những cửa hàng cửa hiệu này cũng giống như Mã Nhất, Mã Nhị, Mã Tam đều đã được đổi thành những cái tên mới rất khó nhớ. Có điều đổi gì thì đổi, những cái tên cũ quen thuộc vẫn còn in trong đầu óc Mã Đán, vĩnh viễn không thể thay đổi được, nhưng lúc này, điều khác biệt mà Mã Đán nhận thấy rõ nhất là, ngày xưa chúng nhộn nhịp bao nhiêu thì bây giờ chúng vắng vẻ đìu hiu bấy nhiêu, trông chẳng khác nào những di tích còn sót lại từ thời xa xưa.

Ngày ấy, trời nắng chói chang, mặt đường bị ánh nắng chiếu đến lấp lóa, nóng bỏng khiến người ta không dám đặt chân lên. Mùa xuân vẫn chưa qua hẳn, theo lệ thường thì trời không nắng nóng đến độ này.

- Mã Đán! Ông ăn no rồi rửng mỡ à? Đuổi theo con chó làm gì? Có lẽ nào ông còn muốn luyện gan?

Rất nhiều người liên tục lên tiếng hỏi. Mã Đán vừa chạy vừa lắc đầu lên tiếng phủ nhận:

- Tôi không luyện gan nữa, luyện gan sẽ bị chém đầu, tôi không luyện…

- Rõ ràng là ông đang luyện gan! Ông luyện gan để làm gì nữa?

Con chó đã ăn cháo của Mã Đán. Nó là một con chó cường đạo. Nhưng Mã Đán không dám nói ra sự thật, suy nghĩ rồi nói:

- Đúng là tôi không luyện gan nữa. Nhưng gan của tôi đã bị con chó chộp chạy rồi, tôi phải lấy nó lại.

- Thời đại này thì cần gan làm gì? Chỉ cần mạng sống. Mạng sống mới là quan trọng nhất! – Họ lên tiếng khuyên nhủ.

- Tôi khác! Chẳng thà bỏ mạng cũng phải có lá gan. – Mã Đán nói một cách cố chấp – Cần gan không cần mạng! Cần mạng không cần gan!

Rõ ràng Mã Đán đã già lắm rồi, đầu tóc bạc phơ, cơ thể như que củi khô, bước chân khập khiễng, hơi thở đứt quãng, đuổi theo con chó mà hai chân cứ đập vào nhau loạng choạng suýt ngã không biết bao nhiêu lần. Nhiều người hảo tâm khuyên Mã Đán dừng lại, thanh toán sòng phẳng với con chó là không đáng chút nào. Họ nói:

- Ngày xưa tự mình lại không tính đến chuyện hơn thua với đời, bây giờ lại tính chuyện hơn thua với một con chó, ông thấy như thế có đáng không, có nghĩa lý gì không?

Mã Đán không nghe lời khuyên chân tình của họ. Người hiền bị chó khinh rẻ. Con chó này khinh người quá lắm. Mã Đán hít một hơi thở thật sâu, tiếp tục đuổi theo con chó bằng những bước chân loạng choạng lắm rồi. Thị trấn Thượng Tân không lớn, nếu tính một cách rốt ráo thì từ đầu phía tây chạy đến đầu phía đông thị trấn chỉ khoảng ba cây số, đến xưởng nhuộm của họ Hà là điểm tận cùng, tức là không còn đường để chạy nữa. Con chó chạy vòng theo khóm cây khuynh diệp rồi chạy ngược trở lại, Mã Đán cũng chạy vòng theo khóm cây khuynh diệp rồi đuổi theo. Con chó thở hồng hộc, sự hoảng sợ đã biểu lộ trên mặt nó, miệng đã bắt đầu xuất hiện nước bọt trắng xóa. Xem ra thì nó không cố gắng được bao lâu nữa, sẽ bị gã con người đang đuổi theo sau tóm gọn thôi.

Mã Đán đang đuổi theo con chó sát đít, gầm gừ trong cuống họng:

- Đồ chó chết! Tao sẽ ăn thịt mày! Mày là chó nhà ai?

Con chó không thèm trả lời. Đột nhiên Mã Đán có cảm giác nó con chó trông quen quen, hình như mình đã từng gặp nó ở đâu đó rồi. Nó già đến độ trông giống như yêu quái hiện hình, hai con mắt sâu hoắm, ngay cả cái lưỡi cũng không thể thu vào được trong miệng. Thoạt trông thì cũng biết nó sẽ ngã quay ra chết sau một lát nữa thôi. Nhưng tình hình của Mã Đán cũng chẳng hơn con chó chút nào. Mắt Mã Đán đã hoa, thấy toàn đom đóm, hơi thở sau không nối được với hơi thở trước nữa.

- Mày là chó nhà ai hả? Mày không trả lời là tao ăn thịt mày ngay!

Mã Đán đã gào lên thông điệp cuối cùng.

- Nó là chó của Hồng Xung!

Không biết có ai đó đã gào lên một câu lạnh đến thấu xương như thế.

Mã Đán bỗng dưng chết lặng, hai mắt trợn trừng rồi giống như bị thiên lôi đánh trúng, loạng choạng, loạng choạng rồi ngã lăn ra đất.

Con chó không hề biết những gì đã xảy ra đằng sau nó, tiếp tục chạy trối chết và bóng dáng của nó cuối cùng cũng mất hút sau xưởng sửa chữa tàu thuyền.

Lâu lắm rồi mà Mã Đán vẫn không bò dậy. Có người thận trọng dò từng bước đi đến bên cạnh cái thân hình bất động đang nằm giữa đường phố ấy, sờ sẫm một lát rồi kêu lên kinh hoàng:

- Mã Đán chết rồi!.

3/2012-3/2014