Chương 4 Vụ làm ăn của Thuyền trưởng van Toch

Trong lúc kể lại câu chuyện, lông tóc trên gáy Thuyền trưởng van Toch dựng đứng lên theo đà hào hứng và kích động.

- Yes, sir, tôi đã thề vậy đó. Và từ đó tôi không có phút nào yên thân nghe anh bạn. Ở Padang tôi xin nghỉ phép và gửi một trăm năm mươi bảy viên ngọc trai về Amsterdam cho tụi Do Thái, tất cả những gì mà đám vật cưng ấy đã mang cho tôi. Rồi tôi tìm được một thằng, nó là thổ dân Dayak, là dân shark-killer, chuyên lặn xuống nước giết cá mập bằng dao. Đúng là đồ sát nhân, trộm cắp kinh khủng, cái thằng Dayak này. Sau đó tôi với nó đón tàu buôn chuyến trở lại Tana Masa, đấy, bây giờ nhào xuống biển lấy dao giết cái đám cá mập này cho tao đi, cha nội. Tôi muốn nó giết hết cá mập để cho những con thằn lằn của tôi yên ổn, nhưng cái thằng Dayak này đúng là cái thứ ác ôn vô đạo, nó đếch quan tâm gì đến những con tapa cưng của tôi. Quỷ sứ hay thánh thần gì nó cũng coi như không. Còn tôi suốt thời gian đó cứ toàn observation với experiment, toàn quan sát và thí nghiệm với đám lizard đó… Chờ chút, tôi có mang theo cuốn sổ hải trình mà ngày nào tôi cũng ghi chép.

Thuyền trưởng rút trong túi áo trước ngực ra một cuốn sổ dày cộp rồi bắt đầu lật trang dò tìm.

- Hôm nay ngày mấy? Đúng rồi, hăm lăm tháng Sáu. Ví dụ như ngày hăm lăm tháng Sáu nhé… ờ, tức là năm ngoái… Ja, đây rồi. Thằng Dayak giết một con cá mập. Đám lizard rất interest, ờ, rất thích cái xác cá mập chết. Toby, đó là một con thằn lằn nhỏ con mà khôn lanh, - Thuyền trưởng giải thích. - Tôi phải đặt tên cho chúng nghe anh, vậy tôi mới biết con nào là con nào mà ghi vào sổ. Đó, Toby thọc mấy ngón tay vào cái lỗ dao đâm trên cái xác. Buổi chiều, chúng mang cành khô đến cho đống lửa của tôi. Lộn, không phải chuyện này, - Thuyền trưởng lầm bầm. - Để tôi tìm ngày khác. Ngày hai mươi tháng Sáu nhé? Đám lizard tiếp tục xây… xây… cái jetty, tiếng Tiệp nói làm sao vậy?

- Hráz, đập chắn à?

- Ja, đập chắn. Một cái đập hẳn hoi. Chúng xây một cái đập ở phía tây bắc Vịnh Quỷ Sứ. Đúng là một công trình đáng nể nghe anh, - ông giảng giải, - một cái breakwater đàng hoàng.

- Đê chắn sóng?

- Ja, đê chắn sóng. Chúng sẽ đẻ trứng bên chỗ nước lặng. Tự tụi nó nghĩ ra cách làm cái đập đó; và xin thề với anh, không có thằng viên chức hay kỹ sư nào ở cái bộ Thủy lợi Waterstaat bên Amsterdam có thể vẽ đồ án xây một cái đê chắn sóng ngầm dưới biển hay hơn chúng nó. Làm tài tình hết sức, mà ở dưới nước nữa chứ. Rồi chúng đào những cái hang sâu hai bên bờ đê dưới mặt biển và sống trong đó suốt ngày. Những con vật khôn thật là khôn nghe, anh bạn, khôn như con beaver.

- Hải ly!

- Ja, con vật to như con chuột lớn biết xây đập chắn trên dòng sông đó. Mà chúng làm cả đống đập chắn ở Vịnh Quỷ Sứ đấy, những cái đập nhỏ đều nhau, trông như một thành phố. Và cuối cùng là chúng muốn xây một cái đập chắn ngang hết cả Vịnh Quỷ Sứ. Vậy đó… Bây giờ chúng đã biết dùng đòn bẩy để di chuyển những tảng đá, - ông đọc tiếp. - Albert, đó là một con tapa khác, bị dập nát hai ngón tay. Ngày hăm mốt: Thằng Dayak ăn thịt con Albert! Nhưng ăn xong thì bịnh luôn. Năm mươi giọt nha phiến. Hứa sẽ không tái phạm. Mưa suốt ngày. Ngày mười ba tháng Sáu: Đám lizard xây xong cái đập. Toby không muốn làm việc. Bây giờ nó khôn rồi, con Toby đó, - Thuyền trưởng giải thích với giọng thán phục. - Những đứa khôn chẳng đời nào muốn làm gì cả. Toby đang táy máy muốn làm gì đó. Ngay cả trong đám thằn lằn này, mỗi con cũng khác biệt nhau nhiều lắm. Ngày ba tháng Bảy: Trung Sĩ biết cầm dao. Trung Sĩ là cái con thằn lằn to khỏe đó. Rất khôn nghe anh. Ngày bảy tháng Bảy: Trung Sĩ dùng dao hạ sát một con cuttle-fish… ờ, là loại cá gì mà trong bụng có nước đen đen đó, anh biết không?

- Con mực.

- Ja, chính nó. Ngày mười tháng Bảy: Trung Sĩ dùng dao hạ sát một con jelly-fish lớn… cái con giống như thạch đông sương mà đụng vào thì nhức nhối. Đúng là thứ gớm guốc. A, nghe đây này, anh Bondy. Ngày mười ba tháng Bảy. Tôi có gạch đít ở đây. Trung Sĩ dùng dao hạ sát một con cá mập nhỏ. Nặng hơn ba chục ký. Thấy chưa, anh Bondy! - Thuyền trưởng J. van Toch đắc thắng tuyên bố. - Mực đen giấy trắng rành rành. Đó là một ngày trọng đại, anh bạn. Đúng ngày mười ba tháng Bảy năm ngoái. -Thuyền trưởng gấp sổ tay lại. - Tôi dám nói mà không sợ mắc cỡ đâu, anh Bondy, hôm đó tôi đã quỳ trên bờ biển Vịnh Quỷ Sứ và khóc ròng vì vui mừng. Lúc đó tôi biết chắc là đám tapa cưng của tôi sẽ không chịu thua. Trung Sĩ được thưởng một cái lao đâm cá mới xinh xắn, dùng lao là tốt nhất khi đi săn cá mập, anh bạn, và tôi bảo nó, be a man, phải đáng mặt anh hùng nghe, Trung Sĩ, và phải chứng tỏ cho đám tapa kia biết là chúng có thể tự bảo vệ mình. Ôi trời, - Thuyền trưởng bỗng rống lên và nhảy chồm chồm, nện tay ầm ầm xuống bàn trong cơn phấn khích, - ba ngày sau có một xác cá mập nổi lềnh bềnh trong vịnh, mình bị băm nát bấy, đầy những vết rạch sâu, anh nghĩ sao?

- Bị băm nát?

- Ja, và mọi vết rạch đều do cái lao đâm cá đó mà ra. -Thuyền trưởng nốc ừng ực mấy hơi bia nữa. - Đúng như thế đó, anh Bondy. Và đó là lúc tôi mới… ờ, làm một cái gần như là thỏa thuận với những con tapa cưng đó. Tức là, tôi cam đoan với chúng là nếu chúng mang trai ngọc tới cho tôi thì tôi sẽ cho chúng dao và lao đâm cá để chúng tự bảo vệ, hiểu không? Đây là business công bằng. Làm gì thì làm con người cũng phải công bằng chớ, cho dù là đối với những con vật này. Rồi tôi cho chúng ít gỗ và hai cái wheelbarrows…

- Trakaře? Xe cút kít?

- Ja, xe cút kít, để chúng chở đá đi xây đập. Và cả lũ tội nghiệp đó phải dùng hai bàn tay nhỏ xíu của chúng mà lôi kéo mọi thứ. Thật tội nghiệp quá chừng, sir. Tôi nỡ lòng nào mà lừa gạt chúng. Khoan đã, anh bạn, tôi cho anh xem cái này. - Thuyền trưởng van Toch một tay nâng cái bụng phệ lên, một tay móc trong túi quần ra một bao vải. - Nhìn xem tôi có cái gì đây, -ông vừa nói vừa trút hết những thứ trong bao xuống mặt bàn. Đó là cả nghìn viên ngọc trai đủ cỡ: có viên nhỏ như hạt vừng, có viên bằng cỡ hạt đậu, có viên lớn bằng quả anh đào; những viên ngọc hình giọt lệ hoàn hảo, những viên ngọc méo mó không đều, ngọc ánh bạc, ngọc ánh xanh, ngọc ánh vàng nhạt như màu da thịt, và ngọc đủ màu từ hồng tới đen. G.H. Bondy tưởng mình nằm mơ; không kiềm chế được, ông phải sờ vào chúng, mân mê chúng trên những đầu ngón tay mình, vốc đầy ngọc trong hai bàn tay.

- Đẹp làm sao, - ông bàng hoàng thốt lên. - Cứ như trong mơ, Thuyền trưởng ạ!

- Ja. Viên Thuyền trưởng nói thản nhiên. Đẹp lắm. Và suốt một năm tôi ở dưới đó, chúng đã giết khoảng ba chục con cá mập. Tôi có ghi lại hết trong này, - ông vừa nói vừa vỗ vào túi áo trước ngực, - và toàn giết bằng những con dao tôi cho chúng, dao và năm cây lao đâm cá. Mấy con dao đó mất của tôi gần hai đô-la Mỹ một con, ờ, mua lẻ từng cái. Dao hảo hạng nghe anh, làm bằng thép không rỉ đó.

- Thép không rỉ?

- Ja, vì phải là dao dùng ở dưới nước, kể cả nước biển nhé. Và bọn Batak kia cũng làm tôi tốn bộn tiền nữa chứ.

- Bọn Batak nào?

- Bọn thổ dân Batak trên cái đảo đó. Chúng tưởng mấy con tapa là loại quỷ sứ gì đó nên chúng khiếp sợ kinh lắm. Và khi chúng thấy tôi nói chuyện với đám quỷ sứ của chúng thì chúng muốn giết quách tôi đi. Suốt cả đêm chúng cứ khua cồng chiêng ầm ầm để đuổi quỷ ra khỏi làng. Ồn ào đếch chịu được. Rồi tới sáng chúng lại bắt tôi trả tiền công làm ồn nữa chứ. Phải trả đủ thứ chi phí cho cái trò tào lao đó. Chẳng được gì đâu, tôi dám nói với anh bọn Batak này chỉ toàn thứ trộm cắp hạng nhất. Nhưng với đám tapa cưng thì anh có thể làm business lương thiện với tụi nó, sir. Vậy đó, một vụ làm ăn lớn đàng hoàng, anh Bondy.

Với ông Bondy, vụ này nghe cứ như chuyện thần thoại.

- Mua ngọc trai của chúng ư?

- Ja. Chỉ có điều là Vịnh Quỷ Sứ giờ hết sạch ngọc trai rồi, mà ở các hòn đảo khác thì không có một con tapa nào. Toàn bộ vấn đề là ở chỗ đó, anh bạn, - Thuyền trưởng J. van Toch phùng mang trợn má đắc thắng. - Và đó là vụ làm ăn lớn mà tôi đã lên kế hoạch trong đầu. Anh bạn, - ông vừa nói vừa huơ huơ một ngón tay múp míp trong không khí, - bây giờ số thằn lằn kia đã đông gấp bội so với lần đầu tôi tìm ra chúng! Bây giờ chúng có khả năng tự vệ rồi, you see. Sao nào? Rồi chúng sẽ còn đông hơn, đông hơn nữa! Đó, anh Bondy, anh không thấy đây là cơ hội làm ăn tuyệt vời sao?

- Tôi vẫn chưa hiểu rõ, - G.H. Bondy ngần ngừ đáp. - Cụ thể thì anh có ý định gì, Thuyền trưởng?

- Vận chuyển những con tapa này tới mấy hòn đảo khác nơi có những bãi trai ngọc tập trung, - Thuyền trưởng rốt cuộc cũng đi thẳng vào vấn đề. - Tôi biết đám thằn lằn này tự chúng không thể vượt biển sâu khơi xa được. Chúng có thể bơi một lúc, rồi bước đi một lúc dưới đáy biển, nhưng chỗ nào biển sâu thì áp suất cũng quá lớn nên chúng nó đâu chịu nổi; loài vật này rất mềm yếu mà, anh hiểu chứ? Nhưng nếu tôi có chiếc tàu nào đó có lắp một bể nước dành riêng cho chúng thì tôi có thể đưa chúng đi tới bất cứ chỗ nào tôi muốn, see? Và ở đó chúng có thể tìm ngọc trai còn tôi sẽ theo đằng sau cung cấp cho chúng dao với lao đâm cá và bất cứ thứ gì chúng cần. Mấy con thú tội nghiệp này đẻ cả đống ở Vịnh Quỷ Sứ, tụi nó… sôi sinh…, đúng không?

- Sinh sôi?

- Ja, sinh sôi nhiều quá cho nên chẳng mấy chốc ở đó sẽ chẳng còn gì mà ăn đâu. Bây giờ chúng đã phải ăn cả những thứ cá tôm nhỏ nhất, gặp những con bọ nước cũng xơi; nhưng chúng cũng ăn được khoai tây nữa, với bánh quy và các thức ăn linh tinh thông thường. Như thế thì có thể nuôi chúng trong những bể nước trên tàu. Và tôi sẽ thả chúng xuống biển ở những chỗ thích hợp, những nơi vắng người, và tôi có thể biến mấy chỗ đó thành một kiểu… một kiểu trang trại cho đám thằn lằn của tôi. Chà, tôi muốn chúng có thể tự kiếm ăn, mấy con thú đó. Chúng dễ thương lắm, anh Bondy, và rất khôn nữa. Anh bạn, anh mà thấy chúng là chúng sẽ nói Hello, Captain, anh có bầy thú thật là hữu ích. Và thiên hạ thời buổi này đang phát cuồng vì ngọc trai mà, anh Bondy. Đó là cái chuyện big business tôi đã nghĩ ra.

G.H. Bondy bối rối.

- Tôi rất tiếc, Thuyền trưởng à, - ông ấp úng, - nhưng tôi… tôi thật tình không hiểu…

Đôi mắt trong xanh của Thuyền trưởng J. van Toch bắt đầu rớm lệ.

- Ôi chà, tiếc quá, anh bạn. Tôi có thể để lại cho anh toàn bộ số ngọc trai này làm… làm đồ thế chấp cho một chiếc tàu, nhưng tôi không thể tự mình đóng tàu được. Tôi biết có một chiếc tàu rất tốt ở bên Rotterdam…. nó có động cơ diesel…

- Sao anh không gợi ý vụ làm ăn này với ai đó bên Hà Lan? Thuyền trưởng lắc đầu.

- Bọn đó tôi còn lạ gì chứ, anh bạn. Tôi không thể nói những chuyện như vậy với bọn chúng được. Ờ, tôi cũng có thể…, - ông nói một cách thận trọng, - chở theo trên tàu đó đủ thứ hàng hóa khác, và tôi sẽ bán dạo mấy thứ đó quanh mấy hòn đảo. Ja. Chuyện đó tôi làm được. Tôi quen biết nhiều người mà, anh Bondy. Cùng lúc đó tôi cũng có thể gắn bể nước trên tàu chở theo đám thằn lằn của tôi…

- Chuyện này có lẽ đáng suy nghĩ đó, - G.H. Bondy cân nhắc. Thực tế thì… chà, anh thấy đó, chúng tôi cũng cần tìm các thị trường mới cho sản phẩm của mình. Và tình cờ là mới đây tôi có nói chuyện này với vài người. Tôi đã tính là cần phải mua một hay hai chiếc tàu, một chiếc đi vùng Nam Mỹ còn chiếc kia đi các nước phương Đông…

Thuyền trưởng sôi nổi hẳn lên.

- Nên thế, anh Bondy. Tàu bè bây giờ rẻ lắm, sir, anh mua nguyên cả hải cảng đầy nghẹt tàu còn được nữa là… - Thuyền trưởng bắt đầu giảng giải các kiến thức chuyên môn về tàu thuyền, thứ nào bán ở đâu và giá bao nhiêu, nào là tàu vessels nào là tàu tanks-steamers đủ thứ, xổ toàn tiếng Anh; G.H. Bondy đâu buồn lắng nghe mà chỉ quan sát; G. H. Bondy phán đoán con người rất tài. Ông chẳng hề coi trọng một chút nào câu chuyện thằn lằn của Thuyền trưởng van Toch; nhưng bản thân viên thuyền trưởng này mới là điều đáng cho ông suy nghĩ. Thật thà, đúng, ông ta rành tình hình ở vùng dưới đó. Điên rồ, hẳn rồi. Nhưng dễ mến kinh khủng. Trong lòng G. H. Bondy ngân lên một cung đàn mộng tưởng. Những chuyến tàu chở ngọc trai và cà phê, những chiếc tàu chở gia vị và các thứ hương liệu vùng A-rập. G. H. Bondy cảm thấy bồn chồn khó tả; cái cảm giác ông thường gặp trước mỗi quyết định trọng đại và thắng lợi của mình; cái cảm giác có thể diễn đạt thành lời như vầy. Mặc dù tôi không hiểu tại sao, nhưng rất có khả năng là tôi sẽ tham gia vào vụ này . Trong lúc đó, Thuyền trưởng van Toch đang múa may hai bàn tay hộ pháp, vẽ lên không khí hình dáng những chiếc tàu awning-decks hay tàu quarterdecks, những chiếc tàu tuyệt vời, anh bạn…

- Tôi nói thế này nhé, Thuyền trưởng Vantoch, - G. H. Bondy đột ngột lên tiếng, - hai tuần nữa anh quay lại đây đi. Lúc đó chúng ta sẽ bàn vụ tàu bè này.

Thuyền trưởng hiểu ngay lời nói đó có ý nghĩa như thế nào. Ông đỏ bừng mặt lên vì mừng vui và cố nói thêm:

- Thế còn đám thằn lằn, tôi đưa chúng lên tàu của tôi luôn được không?

- Ồ, được chứ. Nhưng làm ơn đừng có cho ai biết về chúng. Người ta sẽ nghĩ là ông phát khùng rồi… và sẽ tưởng tôi cũng khùng theo.

- Thế tôi để lại số ngọc này ở đây nhé?

- Nếu anh muốn.

- Ja, nhưng tôi sẽ lựa ra hai viên thật đẹp. Tôi muốn gửi cho hai người.

- Cho ai?

- Chỉ là hai cậu phóng viên thôi, anh bạn. Ôi trời đất, chờ chút.

- Sao vậy?

- Hai cậu đó tên là cái quái gì nhỉ? - Thuyền trưởng van Toch chớp chớp đôi mắt xanh ra vẻ tư lự. - Cái đầu của tôi mụ mị mất rồi, anh bạn. Tôi quên béng mất hai anh chàng đó tên là gì rồi.