Chương 4

Ngoài những trẻ mồ côi thật sự, người ta nhét vào đây những đứa trẻ bị bỏ rơi hoặc bị bố mẹ đánh đập. Thực tế, con người là một trong những loài hiếm hoi có khả năng bỏ rơi hoặc ngược đãi con mình. Những đứa trẻ trải qua nhiều năm chịu đựng, được dạy dỗ bằng những cú đá đít. Chúng lớn lên, chai sạn. Phần lớn sau này trở thành bộ đội chuyên nghiệp.

Ngày đầu tiên, Nicolas lịm người trên ban công ngắm cánh rừng. Ngày hôm sau, nó đã tìm ngay lại được thói quen xem ti vi bổ ích. Cái ti vi được để trong phòng ăn tập thể, và các giám thị, hài lòng vì thoát khỏi lũ “nhóc con”, để chúng mụ mị ở đó hàng giờ. Buổi tối, Jean và Philippe, hai đứa mồ côi khác, hỏi nó ở nhà ngủ:

- Chuyện gì xảy ra với mày thế?

- Chẳng có gì.

- Nào, kể đi. Ở tuổi mày, người ta chẳng tới đây như thế. Trước tiên mày bao nhiêu tuổi?

- Tao biết. Hình như là bố mẹ nó bị kiến ăn thịt.

- Ai kể cho chúng mày chuyện ngớ ngẩn này thế?

- Một người, na na nà ná na, và chúng tao sẽ nói cho mày biết là ai nếu mày kể cho chúng tao chuyện gì xảy ra với bố mẹ mày.

- Chúng mày có thể chết giờ.

Jean, đứa to con hơn, túm vai Nicolas trong khi đó Philippe bẻ tay nó ra đằng sau.

Nicolas thoát được nhờ một cú đá hậu và lấy cườm bàn tay đập vào cổ Jean (nó đã nhìn thấy người ta làm như thế trong một bộ phim Trung Quốc trên ti vi). Tên kia bắt đầu ho. Philippe lại tiếp tục bằng cách cố thắt cổ Nicolas. Nicolas tung cho nó một cùi chỏ vào dạ dày. Thoát khỏi kẻ tấn công, đang quỳ gối và gập làm hai, Nicolas đến trước mặt Jean và nhổ vào mặt nó. Thằng bé này chồm lên và cắn bật máu bắp chân nó. Cả ba lăn tròn dưới giường, tiếp tục đánh nhau như những đứa nhặt rác. Cuối cùng, Nicolas thua.

- Nói cho chúng tao chuyện gì xảy ra với bố mẹ mày hoặc bọn tao mang mày cho kiến ăn!

Jean đã thấy thế trong phim hành động. Nó không phải là không hài lòng về câu nói của mình. Trong khi nó ấn lính mới ép xuống sàn, Philippe chạy đi tìm vài con kiến, không hề hiếm ở những chỗ này, và quay lại huơ chúng trước mặt Nicolas:

- Đây, vài con khá béo!

(Như thể những con kiến, mà cơ thể chúng được bọc bởi một lớp vỏ cứng, có thể biết được bề dày của lớp mỡ!)

Sau đó nó bóp mũi Nicolas để bắt phải há miệng ra, nó ghê ghê ném ba con kiến thợ, thật sự chúng còn có việc khác phải làm, vào trong. Nicolas chưa bao giờ ngạc nhiên như thế. Rất ngon.

Những đứa khác, lạ vì không thấy nó nhổ ra cái món ghê người, đến lượt chúng cũng muốn thử.

Phòng bầu bí để lấy nước mật là một trong những phát minh mới nhất của Bel-o-kan. Công nghệ “bầu bí” thực ra được lấy từ kiến miền Nam, loài kiến mà từ khi có những đợt nắng lớn, không ngừng đi lên miền Bắc.

Dĩ nhiên là trong một cuộc chiến chống lại loài kiến này mà chiến thắng thuộc về Liên bang, Liên bang đã phát hiện ra phòng bầu bí của chúng. Chiến tranh, nguồn tốt nhất và là trung gian truyền bá tốt nhất các phát kiến trong thế giới quần xã côn trùng.

Ngay lập tức, những toán lính Bel-o-kan thấy ghê rợn, vì thấy gì? Những con kiến thợ bị kết tội phải treo mình trên trần đến hết đời, đầu chúc xuống dưới và bụng căng đến nỗi to gấp đôi bụng của kiến chúa! Kiến miền Nam giải thích là những con kiến “hy sinh” này là những bình sống, có thể bảo quản lạnh một lượng khó tin mật hoa, rượu đào và nước mật.

Tóm lại, chỉ cần đẩy khái niệm “diều tập thể”[10] đến cực điểm để dẫn tới khái niệm “kiến bình chứa” - và thực hiện nó. Người ta tới cù nhè nhẹ vào đầu bụng của những chiếc tủ lạnh sống này và chúng sẽ cho nhỏ thành từng giọt hoặc thậm chí thành dòng những loại nước quý báu.

Nhờ hệ thống này mà kiến miền Nam chống chọi được với từng đợt hạn hán lớn hoành hành ở các vùng nhiệt đới. Khi chúng di cư, chúng chở bầu bí của mình ở đầu chân và hoàn toàn được làm ẩm suốt chuyến đi. Theo chúng, những chiếc bình cũng quý giá ngang trứng.

Thế là dân Bel-o-kan ăn trộm kỹ thuật bầu bí, nhưng trước nhất thấy ở đó lợi ích có thể trữ được lượng lớn thức ăn với chất lượng bảo quản và vệ sinh không gì sánh nổi.

Tất cả các con đực và cái của Tổ đều có mặt trong phòng để nạp đường và nước. Trước mỗi bình sống là một hàng dài người xin có cánh. 327 và 56 cùng nhau uống thỏa thích, rồi chia tay.

Khi tất cả những con hữu tính và pháo binh qua hết, bụng kiến bình chứa trống rỗng. Một đội kiến thợ nhanh chóng tiếp tế cho chúng mật hoa, rượu hồng và nước mật, cho tới khi cái bụng xẹp lép của chúng trở lại hình những quả bóng nhỏ lóng lánh.

Nicolas, Philippe, Jean bị một giám thị tóm được, và bị phạt cùng nhau. Vì thế chúng trở thành bạn thân ở trại trẻ.

Người ta thường thấy chúng ở nhà ăn tập thể nhất, trước ti vi. Hôm đó, chúng xem một tập của bộ phim truyền hình “Người ngoài Trái đất và tự hào là người ngoài Trái đất”.

Chúng kêu the thé và huých nhau khi thấy chuyện kể là những nhà du hành vũ trụ tới một hành tinh có kiến khổng lồ sinh sống.

“Xin chào, chúng tôi là người Trái đất.”

“Xin chào, chúng tôi là kiến khổng lồ ở hành tinh Zgü.”

Phần còn lại của phim tương đối bình thường: kiến khổng lồ dùng thần giao cách cảm. Chúng gửi cho người Trái đất những thông điệp ra lệnh họ giết lẫn nhau. Nhưng người sống sót cuối cùng hiểu tất cả và đốt tổ kẻ thù…

Hài lòng với kết thúc đó, bọn trẻ quyết định đi ăn vài con kiến ngọt. Nhưng, kỳ lạ là những con mà chúng bắt không có vị kẹo như những con đầu tiên nữa. Chúng nhỏ hơn và có vị chua. Như nước chanh đặc. Kinh!

Mọi việc phải diễn ra vào tầm trưa trên đỉnh cao nhất của Tổ.

Ngay khi những tia nắng đầu tiên của rạng đông xuất hiện, pháo binh đã ngồi ở những hốc bảo vệ tạo thành một kiểu vành đai xung quanh đỉnh. Hậu môn chổng lên trời, chúng dựng một bệ chắn phòng không chống lũ chim sắp sửa tới. Vài con kẹp bụng giữa các cành cây nhỏ để giảm bớt lực giật lùi. Chèn như thế, chúng nghĩ có thể nhả cùng hướng hai hoặc ba loạt súng mà không bị chệch quá.

Con cái 56 đang ở trong phòng mình. Những con chăm sóc vô tính phết nước dãi bảo vệ lên cánh nó. Các bạn đã từng ra khu Bên ngoài rộng lớn chưa? Kiến thợ không trả lời. Hiển nhiên là chúng đã ra rồi, nhưng nói cho nó để làm gì: bên ngoài đầy cây và cỏ à? Trong vài phút nữa, kiến chúa tiềm năng sẽ tự hiểu thôi. Muốn biết qua tiếp xúc râu xem thế giới là gì, đúng là nhõng nhẽo hữu tính!

Kiến thợ không phải là không chăm chút cho nó. Chúng kéo chân nó để làm mềm chân. Chúng bắt nó phải vặn mình để làm kêu các khớp ngực và bụng. Chúng kiểm tra xem diều tập thể của nó đã đầy nước mật chưa bằng cách ấn lên đó để làm một giọt chảy ra. Xi rô này cho phép nó bay được liên tục vài giờ.

Xong rồi. 56 đã sẵn sàng. Người tiếp theo.

Cô công chúa, được trang điểm tất cả đồ trang sức và nước hoa của mình, rời khuê phòng. Con đực không hề nhầm, đúng là một sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.

Nó khó nhọc nâng cánh lên. Thật lạ, cứ như mấy ngày gần đây chúng mọc nhanh hơn. Bây giờ chúng dài và nặng đến nỗi kéo lê trên đất… như một tấm voan cưới.

Những con kiến cái khác xuất hiện ở lối ra các hành lang. Cùng khoảng một trăm trinh nữ, 56 đã đi đi lại lại ở các cành cây của mái vòm. Vài con hứng chí treo mình trên các cành nhỏ; bốn cánh của chúng trong tình trạng bị rạch, bị thủng hay bị nát hẳn. Những kẻ bất hạnh không bay cao hơn, dù sao chúng cũng không thể cất cánh được. Bực mình, chúng xuống tầng năm. Giống như những công chúa kiến lùn, chúng sẽ không biết đến bay giao phối. Chúng sẽ sinh sản một cách vô tư trong một phòng kín, ngay trên mặt đất.

Con 56, nó còn nguyên vẹn. Nó nhảy từ cành này sang cành khác hoàn toàn chú ý để không bị ngã và không làm hỏng bộ cánh mảnh dẻ của mình.

Một kiến chị đi bên cạnh nó bảo tiếp xúc râu. Nó tự hỏi những con kiến đực sinh sản mà người ta nhắc đến nhiều này có thể là gì. Một thứ ong đực hay ruồi?

56 không trả lời. Nó nghĩ tới con 327, tới ẩn ngữ “vũ khí bí mật”. Tất cả đã kết thúc. Không còn nhóm làm việc nữa. Dù thế nào thì cũng là như thế đối với hai con hữu tính. Mọi việc từ giờ nằm trong vuốt của 103 683.

Nó luyến tiếc nhớ lại mọi việc.

Con đực chạy trốn ập đến phòng nó… không có thông hành!

Lần trao đổi tuyệt đối đầu tiên của chúng.

Cuộc gặp gỡ với 103 683.

Những kẻ sát nhân mùi đá.

Bỏ chạy ở những nơi tận cùng của Tổ.

Chỗ trốn đầy xác những người lẽ ra có thể thuộc “đội quân” của chúng.

Con sâu độc lomechuse.

Lối đi bí mật trong đá granit…

Vẫn bước đi, nó lật đi lật lại những kỷ niệm và cho là mình được ưu đãi. Không ai trong số chị em nó đã từng trải qua những cuộc phiêu lưu như thế, thậm chí trước cả khi rời Tổ.

Những kẻ sát nhân mùi đá… Con sâu độc lomechuse… Lối đi bí mật trong đá granit…

Liên quan tới nhiều cá nhân đến thế, sự điên rồ chẳng thể giải thích được gì. Lính đánh thuê làm gián điệp cho bọn mối? Không, rõ ràng là không ăn nhập gì, không thể có nhiều đến chừng đó, không được tổ chức tốt như thế.

Dù sao cũng còn lại một điểm chẳng khớp với gì hết: tại sao có dự trữ lương thực dưới đáy Tổ? Để nuôi gián điệp? Không, chỗ đó phải vỗ béo được hàng triệu người… Chúng không thể nào có đến hàng triệu.

Và con sâu độc lomechuse kỳ dị nữa. Đó là một con vật sống trên mặt đất. Không thể nào tự nó xuống dưới tầng - 50 được. Người ta phải chuyển nó xuống. Nhưng ngay khi người ta lại gần con côn trùng này, người ta bị hơi của nó lôi cuốn. Vì thế phải có một nhóm khá khỏe, để bọc con quái vật vào lá mềm và bí mật chuyển nó xuống tận dưới.

Càng nghĩ, nó càng hiểu là việc đó đòi hỏi rất nhiều phương tiện. Và thực ra, khi xem xét trực diện mọi chuyện, tất cả xảy ra như thể một phần của Bầy có một bí mật, mà họ kịch liệt bảo vệ ngay cả với chị em ruột của mình.

Những tiếp xúc xa lạ khoan xoáy đầu nó. Nó dừng lại. Đồng loại tưởng nó yếu đi vì cảm xúc trước khi bay giao phối. Điều đó thỉnh thoảng cũng xảy ra, những con hữu tính rất nhạy cảm. Nó kéo râu mình vào miệng. Nó lặp đi lặp lại rất nhanh: đội thám hiểm đầu tiên bị tiêu diệt, vũ khí bí mật, ba mươi lính bị giết, con sâu độc lomechuse, lối đi bí mật trong lòng đá granit, dự trữ thức ăn…

Xong rồi, khốn khổ, nó đã hiểu! Nó quay ngược đầu. Miễn là đừng quá muộn!

GIÁO DỤC: Giáo dục ở kiến được thực hiện theo những bước sau.

- Từ ngày đầu đến ngày thứ mười, đa số kiến non chăm sóc kiến chúa đẻ trứng. Chúng chăm chút nó, liếm nó, vuốt ve nó. Đổi lại, kiến chúa bôi cho chúng thứ nước dãi dinh dưỡng và khử trùng của mình.

- Từ ngày thứ mười một đến ngày thứ hai mươi, kiến thợ nhận quyền chăm sóc những cái kén.

- Từ ngày thứ hai mươi mốt đến ngày thứ ba mươi, chúng coi sóc và nuôi những ấu trùng út ít.

- Từ ngày thứ ba mươi mốt đến ngày thứ bốn mươi, chúng chuyên chú vào việc nhà và đường sá, đồng thời tiếp tục chăm sóc kiến chúa và những con nhộng.

- Ngày thứ bốn mươi là một ngày quan trọng. Được cho là có đủ kinh nghiệm, kiến thợ có quyền ra khỏi Tổ.

- Từ ngày thứ bốn mươi đến ngày thứ năm mươi, chúng làm bảo vệ và vắt sữa rệp.

- Từ ngày thứ năm mươi đến ngày cuối cùng của cuộc đời chúng, chúng có thể được làm một công việc lý thú nhất đối với một con kiến thành thị: đi săn và thám hiểm những vùng đất xa lạ.

Chú thích: ngay ngày thứ mười một, kiến hữu tính không bị bắt làm việc nữa. Chúng thường là những kẻ nhàn rỗi nhất, bị bắt ở lại trong khu của mình cho tới ngày bay giao phối.

Edmond Wells,

Bách khoa toàn thư kiến thức tương đối và tuyệt đối.

Con 327 cũng chuẩn bị. Trong tầm râu của nó, những con đực khác chỉ nói về những con cái. Rất ít con đã được nhìn thấy. Hoặc là những lần nhìn trộm ở ngoài hành lang của Cấm Thành. Nhiều con ảo tưởng. Chúng hình dung ra con cái với những mùi kích thích, khêu gợi đê mê.

Một trong số các hoàng tử khăng khăng đã từng trao đổi dinh dưỡng với một con cái. Mật của nó có mùi nhựa cây bulô, hoóc môn sinh dục của nó tỏa những mùi có thể so sánh với mùi của cây thủy tiên bấc bị cắt.

Những người khác thầm ghen tị với nó.

Còn 327, nó đã thật sự được nếm mật của một con cái (và một con cái mới đẹp làm sao!) biết là vị đó chẳng có gì khác với mật của kiến thợ hay kiến bình chứa. Thế nhưng, nó không muốn xen vào cuộc nói chuyện.

Một ý nghĩ ranh mãnh lướt qua tâm trí nó. Nó rất muốn cho con cái 56 tinh trùng cần thiết để xây dựng Tổ tương lai của con cái. Giá như nó có thể tìm lại con cái… Tiếc là chúng đã không nghĩ đến chuyện đưa ra một pheromon nhận dạng để gặp lại nhau trong đám đông.

Khi con 56 tới được phòng kiến đực, đúng là ngạc nhiên hoàn toàn. Tới đây là trái lại mọi quy định của Bầy. Các con đực và cái chỉ được gặp nhau lần đầu vào lúc bay giao phối. Tại đây, người ta không phải đang ở nhà kiến lùn. Người ta không giao phối ở hành lang.

Những chàng hoàng tử vô cùng muốn biết thế nào là một con cái, giờ bất động. Chúng cùng nhau tỏa những mùi phản đối báo hiệu là con cái không nên ở lại trong căn phòng này.

Dù thế con cái vẫn tiếp tục tiến đến giữa đám đông đang rộn rã chuẩn bị. Nó xô mọi người, phân tán tứ tung pheromon của mình.

327! 327! Anh ở đâu, 327?

Các hoàng tử chẳng thấy ngại nói với nó người ta không chọn cho mình con đực giao phối bằng cách ấy! Nó phải kiên nhẫn, tin vào ngẫu nhiên. Một chút ngượng ngùng…

Thế nhưng, cuối cùng con cái cũng tìm được bạn của mình. Nó đã chết. Đầu nó bị cắt gọn bởi một cú răng.

CHẾ ĐỘ CỰC QUYỀN: Con người quan tâm đến kiến, vì người ta nghĩ rằng kiến đã có thể tạo ra được một chế độ cực quyền tuyệt vời. Đúng là từ bên ngoài, người ta có cảm tưởng trong tổ kiến mọi cá thể đều làm việc, mọi cá thể đều vâng lời, mọi cá thể đều sẵn sàng hy sinh, mọi cá thể đều giống nhau. Và hiện giờ mọi hệ thống cực quyền của con người đã thất bại hết…

Thế là người ta nghĩ tới chuyện bắt chước loài côn trùng sống thành đàn (biểu tượng của Napoléon không phải là con ong sao?). Các pheromon làm tràn ngập tổ kiến một thông tin chung, đó là truyền hình Trái đất ngày nay. Con người tin rằng, bằng cách cho đi tất cả những điều mà theo anh ta là tốt nhất, một ngày kia con người sẽ đạt được nhân tính hoàn thiện.

Đó không phải là chiều hướng của mọi vật.

Thiên nhiên, dù Darwin có nghĩ thế nào thì nghĩ, cũng không tiến hóa theo chiều hướng dành ưu thế cho những điều tốt nhất (vả lại theo những tiêu chí nào?).

Thiên nhiên lấy sức mạnh của mình trong sự đa dạng. Nó phải có những người tốt, người độc ác, người điên, người tuyệt vọng, người khỏe mạnh, người ốm liệt giường, người gù, người sứt môi, người vui vẻ, người buồn rầu, người thông minh, người ngu ngốc, người ích kỷ, người rộng lượng, người nhỏ bé, người cao lớn, người da đen, người da vàng, người da đỏ, người da trắng… Nó phải có tất cả các tôn giáo, tất cả các triết lý, mọi sự cuồng tín, mọi sự minh triết… Mối nguy hiểm duy nhất là một loài nào đó trong số những loài này bị một loài khác loại trừ.

Người ta đã thấy những cánh đồng ngô nhân tạo do con người nghĩ ra và được tạo nên từ những cặp sinh đôi của bắp tốt nhất (loại bắp cần ít nước hơn, loại chống chọi tốt nhất với thời kỳ băng giá, loại cho hạt đẹp nhất) đùng một cái chết hết chỉ vì chút bệnh tật. Trong khi đó những cánh đồng ngô dại, gồm nhiều gốc khác nhau mà mỗi loại có những đặc thù, điểm yếu, điểm dị thường của mình, luôn tìm ra được cách chống đỡ dịch bệnh.

Thiên nhiên căm thù sự đồng đều và thích sự đa dạng. Có lẽ chính ở đó mà sự tài tình của nó được nhận thấy rõ.

Edmond Wells,

Bách khoa toàn thư kiến thức tương đối và tuyệt đối.

Nó quay lại mái vòm, bước chân nặng nề. Ở một hành lang gần khuê phòng, mắt đơn hồng ngoại giúp nó nhận ra hai hình bóng. Đó là bọn sát nhân mùi đá! Có con béo và con nhỏ đi khập khiễng!

Trong khi chúng tiến thẳng đến nó, 56 vỗ cánh vù vù và nhảy lên cổ con thọt. Nhưng chúng nhanh chóng làm nó bất động. Tuy nhiên, thay vì hành quyết nó, chúng bắt nó tiếp xúc râu.

Con cái đang giận dữ. Nó hỏi chúng tại sao giết con 327, vì dù sao con đực cũng sẽ chết khi bay giao phối. Tại sao chúng lại giết nó!

Hai kẻ sát nhân cố thuyết phục nó. Theo chúng, nhiều việc không thể chờ đợi được. Và dù có phải trả giá thế nào. Có những nhiệm vụ bị đánh giá là xấu, những hành động bị cho là tồi mà vẫn phải hoàn thành nếu người ta muốn Bầy tiếp tục hoạt động một cách bình thường. Không được ngây thơ… sự thống nhất của Bel-o-kan, đó mới là điều xứng đáng. Và nếu điều đó trở nên cần thiết, sẽ chấp nhận được thôi!

Thế thì, chúng không phải là gián điệp sao?

Không, chúng không phải gián điệp. Thậm chí chúng còn khăng khăng là… những người bảo vệ cốt yếu cho an ninh và sức khỏe của Bầy.

Cô công chúa hét lên các pheromon tức giận. Vì 327 nguy hiểm cho an toàn của Bầy? Đúng, hai kẻ giết người trả lời. Một ngày nào đó, nó sẽ hiểu, giờ thì nó còn trẻ…

Hiểu, hiểu gì? Hiểu rằng có những kẻ sát nhân siêu tổ chức ngay trong Tổ, và chúng cho là cứu Tổ bằng cách thủ tiêu những con đực “đã thấy những điều quyết định với sự sống còn của Bầy”.

Con thọt hạ cố giải thích rõ. Điều nổi bật trong lời nói của nó là những chiến binh mùi đá là “lính chống stress xấu”. Có những loại stress tốt làm Bầy phát triển và chiến đấu. Và có những stress xấu làm cho Bầy tự hủy diệt…

Tất cả các thông tin không phải đều tốt để nghe. Một số thông tin gây kinh hoàng “trừu tượng”, mà chưa có giải pháp. Dó đó, Bầy lo lắng, nhưng bị ức chế, không thể phản ứng lại…

Như thế rất xấu cho tất cả mọi người. Bầy bắt đầu sản xuất những độc tố đầu độc nó. Sự sống còn “lâu dài” của Bầy quan trọng hơn sự hiểu biết thực tế “ngắn hạn”. Nếu một con mắt đã thấy điều gì mà đầu não biết là nguy hiểm cho phần còn lại của cơ thể, tốt hơn hết là đầu não nên móc con mắt đó...

Con béo tiếp lời con thọt để tóm tắt những lời thông thái này:

Chúng ta đã móc mắt,

Chúng ta đã cắt tác nhân kích thích thần kinh,

Chúng ta đã ngăn sự kinh hoàng.

Những chiếc râu nhấn mạnh, chỉ rõ là tất cả mọi cơ thể đều được trang bị loại cơ chế an toàn song song này. Những con không có sẽ chết vì sợ hãi hoặc tự sát để không phải đối đầu với thực tế kinh hoàng.

56 khá ngạc nhiên nhưng không lúng túng. Đúng là pheromon giả dối! Nếu chúng muốn giấu sự tồn tại của vũ khí bí mật, thì dù sao cũng quá muộn rồi. Mọi người đều biết rằng La-chola-kan là nạn nhân trước tiên của nó, cho dù về mặt công nghệ, bí ẩn vẫn còn nguyên…

Hai con chiến binh, vẫn bình tĩnh, không hề nới lỏng chân đang ghì chặt con cái. Đối với La-chola-kan, mọi người đã quên; chiến thắng đã giảm bớt sự tò mò. Hơn nữa, chỉ cần hít mạnh trong hành lang, không có chút mùi độc tố nào cả. Toàn Bầy yên bình trong ngày trước lễ Hồi sinh này.

Vậy thì chúng muốn gì ở nó? Tại sao chúng kẹp đầu nó thế này?

Trong lúc đuổi bắt ở những tầng dưới, con thọt đã phát hiện ra con kiến thứ ba. Một chiến binh. Số nhận dạng của nó là gì?

Đó là lý do tại sao chúng không giết nó ngay lập tức! Giả vờ trả lời, con cái cắm sâu hai đầu râu của mình vào mắt con béo. Bị mù bẩm sinh cũng không ngăn nó cảm thấy cực kỳ đau được. Về phần con thọt, sững sờ, nó buông lỏng gần hết các chân.

Con cái chạy và bay để chuồn đi nhanh hơn. Cánh của nó làm cuốn lên một đám mây bụi đánh lạc hướng những kẻ đuổi theo nó. Nhanh lên, nó phải đến được mái vòm.

Nó vừa suýt chết. Bây giờ nó sẽ bắt đầu một cuộc sống khác.

Trích diễn văn kiến nghị chống tổ kiến đồ chơi, do Edmond Wells đọc trước ban điều tra của Quốc hội:

“Hôm qua, tôi thấy trong các cửa hàng loại đồ chơi mới này để tặng cho trẻ em vào dịp Noel. Đó là những hộp bằng nhựa trong suốt, đầy đất với sáu trăm con kiến bên trong và đảm bảo là có một kiến chúa đẻ trứng.

Người ta thấy chúng làm việc, đào, chạy.

Đối với một đứa trẻ, thật quyến rũ. Như thể người ta tặng cho nó một thành phố. Ngoại trừ việc những người dân đều tí hon. Như là hàng trăm con búp bê nhỏ di động và có quyền tự do.

Thú thực, bản thân tôi cũng có những tổ kiến như thế. Đơn giản là vì trong khuôn khổ công việc của nhà sinh học, tôi tự nghiên cứu chúng. Tôi đặt chúng trong những bể cá được bịt kín bằng các tông thoáng khí.

Tuy nhiên, mỗi lần đứng trước tổ kiến của mình, tôi đều có một cảm giác kỳ lạ. Như là tôi có quyền tuyệt đối trong thế giới của chúng. Cứ như tôi là Thượng đế của chúng…

Nếu tôi muốn không cho chúng ăn, kiến của tôi sẽ chết hết; nếu tôi hứng lên làm mưa, tôi chỉ cần đổ vào bình tưới một lượng tương đương với một cốc nước và tưới lên tổ của chúng; nếu tôi quyết định tăng nhiệt độ xung quanh chúng, tôi chỉ cần đặt chúng lên lò sưởi; nếu tôi muốn bắt cóc một con để nghiên cứu nó dưới kính hiển vi, tôi chỉ cần lấy nhíp và thọc nó vào bể cá; và nếu tôi nảy hứng giết chúng, sẽ chẳng có sự phản kháng nào. Chúng còn không hiểu được chuyện gì xảy ra với mình.

Tôi đã nói với các Ngài điều này, đó là một quyền lực thái quá mà chúng ta có đối với những con vật này, duy chỉ vì hình dáng chúng nhỏ bé.

Tôi, tôi không lạm dụng điều đó. Nhưng tôi hình dung một đứa trẻ… nó cũng thế, nó có thể gây ra những việc như thế cho chúng.

Đôi khi tôi có một ý nghĩ ngốc nghếch. Khi nhìn những tổ cát này, tôi tự nhủ: và nếu đó là tổ của chúng ta? Nếu chúng ta cũng bị nhốt trong một cái bể cá nhà tù nào đó và bị một loài khổng lồ khác giám sát?

Nếu như Adam và Eva là hai vật thí nghiệm được đặt trong một bối cảnh nhân tạo, để ‘xem’ sao?

Nếu như tội đuổi khỏi thiên đàng mà Kinh thánh nói tới chỉ là một sự thay đổi bể cá nhà tù?

Nếu như trận Đại hồng thủy, sau chót, chỉ là một cốc nước mà một ông Chúa lơ là hay tò mò rót vào?

Không thể thế được, các ngài sẽ nói với tôi như thế? Ai mà biết được… Sự khác nhau duy nhất có thể là những con kiến của tôi bị giữ lại bởi các thành bể bằng kính và chúng ta được giữ lại bởi một lực vật lý: lực hút Trái đất!

Thế nhưng, những con kiến của tôi rạch được tấm bìa, nhiều con đã trốn thoát. Còn chúng ta, chúng ta đã phóng được tên lửa ra khỏi lực hấp dẫn.

Trở lại với tổ kiến trong bể cá. Như vừa rồi tôi đã nói với các ngài, tôi là một ông thánh cao thượng, khoan dung, và thậm chí hơi mê tín. Thế nên tôi không bao giờ làm bề tôi của mình đau đớn. Tôi không làm với chúng điều mà tôi không thích người ta làm với mình.

Nhưng hàng nghìn tổ kiến bán vào dịp Noel sẽ biến những đứa trẻ thành chừng đó các ông thánh con. Liệu chúng có cao thượng và khoan dung như tôi không?

Chắc chắn, phần lớn chúng sẽ hiểu rằng mình đang chịu trách nhiệm về một thành phố và điều đó cho chúng quyền nhưng cũng bao gồm cả những nghĩa vụ thần thánh: nuôi lũ kiến, cho chúng ở nhiệt độ chuẩn, không vì ý thích mà giết chúng.

Tuy nhiên, những đứa trẻ, và tôi đặc biệt nghĩ tới những trẻ còn rất nhỏ chưa có trách nhiệm, chịu nhiều điều phiền lòng: học kém, bố mẹ cãi nhau, đánh nhau với bạn. Trong một lúc giận dữ, chúng rất có thể quên nghĩa vụ ‘thánh trẻ’ của mình, và tôi không dám hình dung số phận của những kẻ ‘bị trị’…

Tôi không yêu cầu các ngài bỏ phiếu thông qua luật cấm các tổ kiến đồ chơi này vì lòng thương hại với loài kiến, hay vì quyền làm loài vật của chúng. Loài vật không có quyền nào cả: người ta cho sinh sản chúng hàng loạt để hiến chúng cho tiêu dùng của chúng ta. Tôi yêu cầu các ngài bỏ phiếu bằng cách hãy hình dung rằng ngay chúng ta cũng có thể bị nghiên cứu và bị cầm tù bởi một cơ cấu khổng lồ. Liệu các ngài có muốn Trái đất, một ngày nào đó, bị tặng làm quà Noel cho một ông thánh trẻ vô trách nhiệm không?”

Mặt trời lúc chính ngọ.

Những con đến muộn, đực và cái, chen chúc nhau trong các lối lớn lộ ra bên ngoài vỏ của Tổ. Những con kiến thợ đẩy chúng, liếm chúng, động viên chúng.

Con cái 56 kịp thời hòa mình trong đám đông hân hoan đó, chỗ mà tất cả các mùi thông hành trộn lẫn vào nhau. Không ai ở đây có thể nhận dạng được hơi của nó. Để mình cuốn theo đám đông chị em, nó trèo lên ngày càng cao và qua nhiều khu phố cho tới giờ còn chưa biết tới.

Bỗng nhiên, ở góc một hành lang, nó gặp một thứ mà nó chưa bao giờ nhìn thấy. Ánh sáng ban ngày. Đầu tiên chỉ là một quầng trên tường, nhưng nó nhanh chóng biến thành ánh sáng chói lòa. Cuối cùng, đây chính là sức mạnh huyền bí mà các vú nuôi đã tả cho nó. Cái ấm, cái dịu dàng, ánh sáng huyền ảo. Hứa hẹn về một thế giới kỳ diệu.

Do cố hấp thụ quang tử mộc vào nhãn cầu, nó có cảm giác say. Như thể nó đã uống quá nhiều nước mật lên men ở tầng thứ ba mươi hai.

Cô công chúa 56 tiếp tục tiến. Mặt đất rải rác những vệt trắng khó chịu. Nó bì bõm trong đám quang tử nóng. Đối với người sống cả tuổi thơ dưới lòng đất, sự tương phản thật mạnh.

Chỗ ngoặt mới. Một vệt sáng xoáy vào nó, trải rộng thành những vòng tròn chói lọi, sau đó thành bức màn ánh bạc. Ánh sáng dội xuống liên tục buộc nó phải lùi lại. Nó có cảm giác các hạt ánh sáng chui vào mắt nó, đốt các dây thần kinh thị giác của nó, gặm nhấm ba bộ não của nó. Ba bộ não… thừa kế lâu đời của tổ tiên cho ai có hạch thần kinh ở mỗi đốt vòng, một hệ thần kinh cho mỗi phần của cơ thể.

Nó tiến ngược chiều gió quang tử. Đằng xa, nó nhận ra bóng chị em của mình bị mặt trời nuốt mất. Cứ như là ma.

Nó tiến tiếp. Kitin của nó trở nên ấm. Ánh sáng này, người ta đã cố thử tả cho nó hàng nghìn lần, vượt trên mọi ngôn từ, phải được hưởng nó! Nó nghĩ tới tất cả kiến thợ ở tiểu cấp “kiến bảo vệ” phải sống cả đời giam trong Tổ và sẽ không bao giờ biết đến bên ngoài và mặt trời của bên ngoài là thế nào.

Nó đi xuyên vào bức tường ánh sáng và thấy bóng mình được chiếu ở phía bên kia, ngoài Tổ. Mắt nhiều ô của nó điều chỉnh từ từ, tuy nhiên, nó vẫn cảm thấy những vết châm châm của không khí hoang dại. Một luồng khí lạnh, chuyển động và có mùi thơm, trái ngược với không khí được thuần hóa ở thế giới nơi nó đã sống.

Râu nó lượn quanh. Nó khó khăn định hướng chúng theo ý mình. Một luồng khí chuyển động nhanh hơn làm râu nó áp sát vào mặt. Cánh nó đập vù vù.

Trên kia, ở đỉnh mái vòm, một số kiến thợ đón nó. Chúng nắm chân nó, kéo nó lên, đẩy nó về phía trước trong đám đông hữu tính ồn ào, hàng trăm con đực và cái lúc nhúc, chen nhau trên một diện tích hẹp. Công chúa 56 hiểu là mình đang ở trên đường cất cánh để bay giao phối nhưng phải chờ thời tiết đẹp hơn.

Thế nhưng, trong khi gió tiếp tục thổi, khoảng chục con chim sẻ nhận ra đám kiến hữu tính. Phấn khích vì của từ trên trời rơi xuống, chúng sà xuống gần hơn. Khi chúng tiến gần quá, pháo binh ở vành đai xung quanh đỉnh bồi cho chúng những cú bắn axít.

Đúng lúc, một con trong số đó thử vận may, nó lao mình xuống đám đông, cắp ba con cái và bay lên! Trước khi kẻ bạo gan lấy lại độ cao, nó đã bị pháo binh hạ gục; nó lăn lộn trong cỏ, đáng thương, mỏ còn đầy, với hy vọng chùi hết chất độc ở cánh mình.

Như thế để làm gương cho chúng, cho tất cả bọn chúng! Và thực tế, những con chim sẻ lùi lại một chút… Nhưng chẳng ai dễ bị lừa cả. Chúng sẽ nhanh chóng quay lại, thử nghiệm hệ thống phòng không.

ĐỘNG VẬT ĂN MỒI: Nền văn minh nhân loại của chúng ta sẽ ra sao nếu chúng ta không thoát được những động vật ăn mồi lớn, như sói, sư tử, gấu hay sói vằn?

Chắc chắn là một nền văn minh không yên, luôn phải xem xét lại.

Người La Mã, để tạo ra sự sợ hãi trong những lễ rưới rượu của mình, đã cho mang một xác chết đến. Như thế, tất cả mọi người sẽ nhớ là chẳng được gì cả và cái chết có thể đến bất cứ lúc nào.

Nhưng ngày nay, con người cán nát, loại bỏ, cho vào bảo tàng tất cả những loài có thể ăn mình. Đến nỗi chỉ còn mỗi vi trùng, và có thể là kiến nữa, khiến họ lo lắng.

Ngược lại, nền văn minh myrmécéen phát triển mà không tài nào loại bỏ được những kẻ ăn thịt chúng. Kết quả: loài côn trùng này sống mà luôn phải xem xét lại. Nó biết là nó mới chỉ đi được nửa đường, vì ngay cả con vật ngu ngốc nhất cũng có thể phá, bằng một cú chân, kết quả của bao nhiêu nghìn năm kinh nghiệm suy nghĩ.

Edmond Wells,

Bách khoa toàn thư kiến thức tương đối và tuyệt đối.

Gió yên trở lại, các luồng không khí trở nên ít đi, nhiệt độ tăng lên. Ở 22°-thời gian, Tổ quyết định thả các con của mình.

Con cái làm bốn cánh của nó kêu vù vù. Chúng đã sẵn sàng, cực kỳ sẵn sàng. Tất cả các mùi của những con đực trưởng thành này đưa khát khao tình dục của chúng tới đỉnh điểm.

Những trinh nữ đầu tiên duyên dáng bay lên. Chúng lên được phía trên cách chừng một trăm đầu và… bị lũ chim sẻ diệt gọn. Không một con nào thoát.

Ở dưới là sự hỗn loạn, nhưng người ta không thể vì thế mà từ bỏ. Đám thứ hai cất cánh. Bốn con cái trên một trăm con vượt qua được hàng rào mỏ và lông. Các con đực bám theo sau thành đội hình sít nhau. Chúng, người ta để chúng qua, chúng quá gầy để lũ chim sẻ quan tâm.

Đợt kiến cái thứ ba tiến tới các đám mây. Hơn năm mươi con chim trên đường bay của chúng. Một cuộc tàn sát. Không một con nào sống sót. Những con chim, càng ngày càng đông hơn, như là chúng đã thông đồng với nhau. Ở phía trên, giờ có chim sẻ, chim hét, chim cổ đỏ, sẻ khướu, chim bồ câu… Chúng kêu ríu rít. Với chúng, đó cũng là buổi liên hoan!

Đợt thứ tư cất cánh. Cũng thế, không một con cái nào thoát. Bọn chim đánh nhau, để có những miếng ngon nhất.

Pháo binh bực dọc. Họ cố hết sức bắn thẳng những tuyến axít fomic của mình. Nhưng những kẻ ăn thịt ở quá cao. Những giọt chết người rơi thành mưa xuống thành phố, gây ra rất nhiều thiệt hại và thương vong.

Nhiều con cái bỏ cuộc, khiếp sợ. Chúng thấy là không thể vượt qua được và thích đi xuống giao phối trong phòng, cùng với những công chúa bị tai nạn khác.

Đợt thứ năm được dựng lên, sẵn sàng cho sự hy sinh cao cả. Cần phải vượt qua cái tường mỏ kia bằng mọi cách! Mười bảy con cái thoát, được bốn mươi ba con đực theo sát sau.

Đợt thứ sáu: mười hai con cái qua!

Thứ bảy: ba mươi tư!

56 vỗ cánh. Nó còn chưa dám đi. Đầu một chị em vừa rơi dưới chân nó, một cái lông tơ mang điềm dữ nhẹ nhàng rơi theo. Nó đã muốn biết Bên ngoài rộng lớn là gì ư? A, giờ thì nó bất động!

Nó sẽ lao cùng đợt thứ tám chứ? Không… Và nó làm đúng, vì đợt đó bị tiêu diệt hết.

Cô công chúa sợ. Nó lại vỗ bốn cánh kêu vù vù và nhấc mình lên một chút. Tốt rồi, ít ra thì cánh cũng ổn, không vấn đề gì, chỉ mỗi cái đầu… Nỗi sợ hãi xâm chiếm nó. Phải tỉnh táo. Rất ít may mắn là nó thành công.

56 ngừng đập cánh: bảy mươi ba con cái của đợt thứ chín vừa thoát qua. Kiến thợ phát ra pheromon động viên. Hy vọng hồi sinh. Nó sẽ đi với đợt thứ mười chứ?

Vì nó do dự, bỗng nhiên nó nhận ra, ở xa hơn một chút, con thọt nhỏ và con béo giết người giờ mù mắt. Chẳng cần phải thêm gì để thuyết phục nó nữa. Nó vỗ cánh bay đi. Răng của hai con kia khập lại trong không khí. Chúng bị trượt nó không xa lắm.

56 dừng một lúc ở đoạn giữa Tổ và đám chim. Và nó được đợt bay thứ mười vây quanh, nó tranh thủ điều đó, chúng lao thẳng, nó cũng thế, về phía vòng xoáy trên không trung. Hai con bên cạnh nó bị đớp, trong khi nó bất ngờ sượt qua giữa những chiếc móng rất lớn của một con chim sẻ ngô.

Đơn giản chỉ là vấn đề may mắn.

Thế đấy, chúng có mười bốn con bình an vô sự thoát nạn của đợt thứ mười. Nhưng con 56 không quá ảo tưởng. Nó mới chỉ vượt qua được thử thách đầu tiên. Điều khó khăn hơn còn ở phía trước. Nó biết các con số. Thông thường, trên một nghìn năm trăm công chúa bay lên, khoảng mười con chạm đất không trở ngại gì. Bốn kiến chúa, trong giả thuyết lạc quan nhất, sẽ xây được tổ của mình.

THỈNH THOẢNG KHI: Thỉnh thoảng, khi tôi đi dạo vào mùa hè, tôi nhận thấy mình suýt giẫm phải một loài ruồi. Tôi nhìn nó kỹ hơn: đó là một con kiến chúa. Nếu như có một con, sẽ có hàng nghìn. Chúng quặn mình trên mặt đất. Tất cả chúng bị giày của con người nghiến nát, hoặc đập phải kính chắn gió của ô tô. Chúng kiệt sức, không kiểm soát được khả năng bay nữa. Bao nhiêu tổ kiến bị hủy diệt như thế, chỉ vì một cú cần gạt nước trên một con đường mùa hè?

Edmond Wells,

Bách khoa toàn thư kiến thức tương đối và tuyệt đối.

Trong khi con cái 56 tăng tốc những đôi cánh dài nhìn như kính ghép màu của mình, nó nhận thấy đằng sau nó bức tường lông đang khép lại đợt thứ mười một và mười hai. Khổ thân họ! Còn năm đợt kiến cái nữa là Tổ tuôn ra hết mọi hy vọng.

Nó không nghĩ tới điều đó nữa, nó bị hút vào bầu trời bất tận. Tất cả đều xanh, xanh làm sao! Đối với một con kiến chỉ biết cuộc sống dưới lòng đất, thật là tuyệt vời khi rẽ không khí. Nó có cảm giác chuyển động trong một thế giới khác. Nó đã rời những hành lang hẹp của mình để tới một không gian chóng mặt, nơi mọi thứ đều hiện thành ba chiều.

Bằng trực giác, nó khám phá mọi khả năng bay lượn. Bằng cách chuyển trọng lượng mình lên cánh bên này, nó ngoặt sang phải. Nó bay lên bằng cách đổi góc đi của cú đập cánh. Hoặc xuống thấp. Hoặc tăng tốc… Nó nhận ra rằng để chuyển hướng được hoàn hảo, nó phải dựng đầu các cánh theo một trục tưởng tượng và không được do dự định vị cơ thể mình ở một góc hơn 45°.

Con cái 56 khám phá ra là bầu trời không trống trải. Đằng xa kia. Trời đầy gió. Vài luồng, “những cái bơm”, làm nó bay cao lên. Ngược lại, những hố không khí làm nó mất độ cao. Người ta có thể nhận ra những hố đó bằng cách quan sát những con côn trùng đang bay ngay phía trước, tùy theo các cử động của chúng mà người ta dự đoán…

Nó lạnh. Ở trên cao trời lạnh. Đôi khi, có gió xoáy, gió lốc với luồng khí ấm hay lạnh buốt làm nó quay như một con quay.

Một nhóm con đực đuổi theo nó. Con cái 56 tăng tốc độ, để chỉ những con nhanh nhất và ngoan cường nhất bắt kịp nó. Đó là lựa chọn giống đầu tiên.

Nó cảm thấy có một sự tiếp xúc. Một con đực áp chặt vào bụng nó, leo lên người nó. Con đực khá nhỏ, nhưng vì con này ngừng đập cánh nên trọng lượng của nó có vẻ nặng.

Con cái mất độ cao một chút. Ở phía trên, con đực vặn mình để không bị những chiếc cánh đang đập làm phiền. Hoàn toàn mất thăng bằng, con đực uốn cong bụng lại để tiếp xúc với bộ phận sinh dục cái từ ngòi của mình.

Con cái tò mò chờ đợi những cảm giác. Cảm giác kim châm ngọt ngào bắt đầu xâm chiếm nó. Điều đó gợi cho nó một ý tưởng. Không báo trước, nó ngả về phía trước và lao bổ xuống. Không cưỡng lại được! Ngây ngất! Tốc độ và tình dục tạo thành thứ cocktail thỏa mãn lớn đầu tiên của nó.

Hình ảnh con 327 thoáng xuất hiện trong đầu nó. Gió thổi qua giữa lông mắt nó. Một thứ nhựa sống đậm đà làm râu nó rung rinh. Một phần tâm trí nó biến thành biển nổi sóng. Những chất lỏng lạ chảy ra từ mọi tuyến nó. Chúng trộn vào nhau thành một thứ xúp sôi sục đổ vào não nó.

Tới đầu ngọn cỏ, nó tập trung sức mình và đập cánh trở lại. Nó lao thẳng lên. Khi nó đã lấy lại thế cân bằng, con đực cảm thấy không khỏe nữa. Chân con đực run lập cập, hàm nó không ngừng mở ra và khép lại vô cớ. Tim ngừng đập. Và rơi tự do…

Ở phần đông các loài côn trùng, con đực được lên chương trình là chết ngay ở lần giao phối đầu tiên. Nó chỉ được hưởng một cú, một cú ra trò. Ngay khi tinh trùng ra khỏi cơ thể thì chúng cũng mang luôn theo mình cuộc sống của người chủ sở hữu.

Ở loài kiến, sự phóng tinh giết con đực. Ở những loài khác thì là con cái, một khi đã thỏa mãn, sát hại luôn ân nhân của mình. Đơn giản là vì các cảm xúc tạo cho nó sự thèm ăn.

Cần phải thuận theo sự hiển nhiên: thế giới côn trùng hoàn toàn là thế giới của những con cái, chính xác hơn là của những bà góa. Con đực chỉ có vị trí phụ ở đó…

Nhưng đã có con giống thứ hai níu lấy nó. Đi là bị thế chỗ! Con thứ ba tới, sau đó còn nhiều con khác. Con cái 56 không đếm nữa. Chúng có chừng ít nhất mười bảy hay mười tám con thay phiên nhau để đổ đầy túi nhận tinh của nó những giao tử khỏe khoắn.

Nó cảm nhận được thứ chất lỏng sống đang sôi sục trong bụng mình. Đó là nơi dự trữ dân cư tổ tương lai của nó. Hàng triệu tế bào giới tính đực sẽ cho phép nó đẻ hàng ngày trong vòng mười lăm năm.

Xung quanh nó, các chị em hữu tính cũng có chung cảm giác. Bầu trời đầy kiến cái bay, có một hay nhiều con đực trèo lên trên, cùng nhau giao hợp với một con cái. Từng đoàn yêu đương treo mình trong những đám mây. Các quý bà say vì mệt nhoài và vì hạnh phúc. Chúng không còn là công chúa nữa, chúng là hoàng hậu. Những lần thỏa mãn lặp đi lặp lại làm chúng kiệt sức và chúng khó mà kiểm soát được hướng bay của mình.

Đó chính là lúc mà bốn con chim nhạn oai vệ chọn để chui ra khỏi một cây anh đào đang ra hoa. Chúng không bay, chúng len lỏi giữa các tầng trời, không chút động lòng ớn lạnh… Chúng lao về phía những con kiến có cánh, mỏ mở rộng, và nuốt chửng hết con này đến con khác. Đến lượt con 56 bị truy đuổi.

103 683 đang ở trong phòng các nhà thám hiểm. Nó tính tiếp tục một mình cuộc điều tra bằng cách thâm nhập vào tổ mối miền Đông, nhưng người ta lại đề nghị nó tham gia vào đoàn thám hiểm để đi “săn rồng”. Quả thực, người ta đã phát hiện ra một con thằn lằn ở đồng cỏ của Zoubi-zoubi-kan, tổ có đàn rệp lớn nhất của cả Liên bang - 9 triệu con cho sữa! Thế nhưng, một con thằn lằn xuất hiện có thể cản trở đáng kể các hoạt động chăn nuôi.

May là Zoubi-zoubi-kan nằm ở biên giới phía Đông của Liên bang, ngay nửa đường giữa tổ mối và Bel-o-kan. Vì thế, 103 683 chấp nhận đi với đoàn thám hiểm này. Như thế, sẽ không ai biết chuyến đi của nó.

Xung quanh nó, những nhà thám hiểm khác đang chuẩn bị kỹ lưỡng. Chúng làm đầy ắp diều tập thể bằng dự trữ năng lượng ngọt và túi axít fomic của mình. Sau đó, chúng bôi nước dãi ốc sên lên mình để khỏi bị lạnh và cũng để (giờ chúng đã biết) chống các bào tử nấm thối sớm.

Người ta nói về cuộc đi săn thằn lằn. Nhiều người so sánh nó với những con kỳ nhông hay ếch, nhưng đa số trong ba mươi hai nhà thám hiểm nhất trí thừa nhận rằng với thằn lằn, thì mức độ khó khăn của cuộc săn là hơn hẳn.

Một con già cho là những con thằn lằn có khả năng mọc lại đuôi khi đuôi bị cắt! Người ta cười nó… Một con khác khẳng định đã nhìn thấy một trong số những con quái vật này nằm im như hòn đá trong vòng 10°. Tất cả gợi lại những câu chuyện của các cư dân Bel-o-kan đầu tiên đối đầu bằng răng trần với những con quái vật này - thời đó việc dùng axít fomic chưa phổ biến lắm.

103 683 không thể nén rùng mình được. Cho tới tận bây giờ, chưa bao giờ nó nhìn thấy thằn lằn, và viễn cảnh tấn công một con bằng răng trần hay thậm chí bắn axít đi nữa cũng không làm nó yên tâm. Nó tự nhủ sẽ chuồn ngay khi có cơ hội đầu tiên. Sau chót, cuộc điều tra “vũ khí bí mật của bọn mối” của nó có ý nghĩa trọng yếu đối với sự sống còn của Tổ hơn là một cuộc đi săn thể thao nào đó.

Các nhà thám hiểm đã sẵn sàng. Chúng trèo lên các hành lang của vành đai bên ngoài rồi chui ra ngoài ánh sáng bằng cửa số 7, được gọi là “cửa Đông”.

Đầu tiên, chúng phải rời ngoại ô của Tổ. Không đơn giản. Tất cả các vùng phụ cận Bel-o-kan đầy đám kiến thợ và kiến lính, con này vội vã hơn con kia.

Có rất nhiều luồng đi lại. Một số kiến chở lá, quả, hạt, hoa hay nấm. Số khác vận chuyển cành cây nhỏ và sỏi để làm vật liệu xây dựng. Số khác nữa thì khiêng thịt săn được… Hỗn loạn mùi.

Toán thợ săn mở một lối đi giữa những đám đông tắc nghẽn. Sau đó thì giao thông thoáng hơn. Đại lộ hẹp dần lại để thành một con đường chỉ rộng chừng ba đầu (chín milimét), sau còn hai, và còn lại một. Chắc hẳn chúng đã ở xa Tổ, chúng không nhận thấy những thông tin tập thể nữa. Nhóm đã cắt liên hệ khứu giác của mình và tổ chức thành một đơn vị độc lập. Nhóm chọn đội hình “đi dạo”, kiến xếp thành hàng hai.

Chúng nhanh chóng gặp một nhóm khác, cũng là thám hiểm. Chắc họ đã gặp nhiều gay go. Đoàn quân ít ỏi của họ chỉ còn mỗi một con kiến lành lặn. Còn lại toàn con tàn phế. Một vài con chỉ còn mỗi một chân và lết đi một cách thảm hại. Cũng chẳng khá hơn đối với những con không còn râu hoặc bụng nữa.

103 683 chưa bao giờ nhìn thấy những chiến binh bị thương nặng đến thế từ cuộc chiến Cây Mỹ Nhân đến giờ. Chắc họ đã phải đối đầu với cái gì đó khủng khiếp… Có thể là vũ khí bí mật?

103 683 muốn thử nói chuyện với một con chiến binh to béo có râu dài bị gãy. Họ từ đâu về thế? Chuyện gì xảy ra? Có phải là bọn mối không?

Con kia đi chậm lại và, không trả lời, quay mặt lại. Kinh khủng, các hốc mắt của nó trống trơn! Và đầu nó bị chẻ từ miệng tới khớp cổ.

Nó nhìn con bị thương đi xa dần. Xa hơn một chút, con đó ngã và không đứng dậy được nữa. Nó còn tìm thấy được sức lực bò ra ngoài lề đường, để xác mình không làm vướng lối đi.

Con cái 56 thử thực hiện một cú bổ nhào gãy gọn để thoát khỏi con chim nhạn, nhưng con kia nhanh hơn gấp mười lần. Một cái mỏ lớn đã trùm lên đầu râu của nó. Cái mỏ lấn lên bụng nó, ngực nó, đầu nó. Cái mỏ vượt qua nó. Tiếp xúc với vòm miệng thật không thể chịu được. Sau đó cái mỏ ngậm lại. Mọi chuyện thế là hết.

SỰ HY SINH: Quan sát loài kiến, người ta tưởng như nó chỉ bị kích thích bởi những tham vọng bên ngoài sự tồn tại của chính bản thân mình. Một cái đầu bị cắt sẽ còn cố gắng trở nên có ích bằng cách nhay nhay chân đối thủ, bằng cách cắt hạt; một cái ngực sẽ lết ra để bịt lối thoát của kẻ thù.

Sự quên mình? Sự cuồng nhiệt với tổ? Sự ngốc nghếch sinh ra từ chủ nghĩa tập thể hóa?

Không, kiến cũng biết sống một mình. Nó không cần Bầy, nó thậm chí có thể nổi dậy.

Thế thì tại sao nó hy sinh?

Ở giai đoạn mà công việc của tôi đang tiến hành, có lẽ tôi sẽ nói: vì khiêm tốn. Có vẻ như, với nó, cái chết của mình không phải là một sự kiện đủ quan trọng để làm nó quay lưng lại với công việc mà nó đã làm những giây trước đó.

Edmond Wells,

Bách khoa toàn thư kiến thức tương đối và tuyệt đối.

Đi vòng qua các cây, ụ đất và những bụi cây gai, các nhà thám hiểm tiếp tục len lỏi theo hướng Đông nguy hại.

Con đường hẹp lại, nhưng các đội làm đường vẫn còn đây. Người ta không bao giờ lơ là những con đường dẫn từ một tổ này sang tổ khác. Đám công nhân sửa đường nhổ rêu, di chuyển những cành cây chắn đường, đặt những biển báo mùi với tuyến Dufour của chúng.

Bây giờ, hiếm có kiến thợ đi hướng ngược lại. Thỉnh thoảng người ta thấy trên đất những pheromon chỉ dẫn: “Ở ngã tư 29 đi vòng chỗ các cây đào gai!” Cũng có khả năng đó là dấu vết mới của một cuộc phục kích bọn côn trùng kẻ thù.

Vừa đi, 103 683 vừa gặp hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Nó chưa bao giờ tới vùng này. Ở đó có nấm xép Satan cao tới tám mươi đầu! Thế mà đây lại là loài đặc trưng của các vùng miền Tây.

Nó cũng nhận ra nấm lỗ chó thối mà mùi thối của nó quyến rũ đám ruồi, nấm trứng như ngọc trai; nó trèo lên một cây nấm mồng gà và thích thú giẫm chân lên thịt mềm mại của nó.

Nó khám phá ra các loài cây lạ: cây gai dầu dại mà hoa của chúng giữ màu phớt hồng rất lâu, cây lan hài Vệ nữ tuyệt đẹp và đáng lo ngại, cây chân mèo thân dài…

Nó đến gần một cây bóng nước mà hoa của nó giống những con ong, và sơ ý sờ vào. Ngay lập tức những quả chín bung tung tóe vào mặt nó, phủ đầy mình nó thứ hạt vàng dinh dính! May mà không phải là nấm thối sớm…

Không nhụt chí, nó trèo lên một cây cỏ chân ngỗng hoa vàng để nhìn bầu trời gần hơn. Trên cao, nó thấy bầy ong làm thành những hình số tám để chỉ cho chị em của mình vị trí những bông hoa có phấn.

Quang cảnh ngày càng trở nên hoang dại hơn. Các kiểu mùi bí ẩn lan tỏa. Hàng trăm loài vật bé nhỏ không thể nhận dạng được bỏ trốn tứ phía. Người ta chỉ nhận ra vị trí của chúng qua tiếng lá cây khô gãy.

Đầu vẫn còn đầy cảm giác nhoi nhói, 103 683 quay lại đoàn. Cứ như thế chúng bước đi lặng lẽ tới ngoại vi của tổ liên bang Zoubi-zoubi-kan. Từ xa, đó như một lùm cây giống một lùm khác. Nếu không phải là mùi và đường đi được vạch trước, có lẽ sẽ không ai đi tìm một thành phố nơi đây. Quả thực, Zoubi-zoubi-kan là một tổ kiến đỏ hung cổ điển, với một gốc, một mái vòm làm bằng cành cây nhỏ và những chỗ chứa rác. Nhưng tất cả đều giấu dưới đám cây con.

Các lối vào Tổ đều nằm trên cao, gần như sát với đỉnh của mái vòm. Người ta lên được tới đó bằng cách qua một khóm dương xỉ và hoa hồng dại. Các nhà thám hiểm làm như thế.

Bên trong tràn đầy sự sống. Những con rệp không để bị nhận ra dễ dàng, chúng có cùng màu với lá cây. Thế nhưng, một cái râu và một con mắt lão luyện không khó khăn gì nhận ra hàng nghìn con vật nhỏ xấu xí màu xanh càng “gặm” nhựa thì càng từ từ béo dần lên.

Một thỏa thuận đã được thông qua, cách đây rất lâu, giữa kiến và rệp. Những con này nuôi kiến đổi lại kiến bảo vệ chúng. Thực tế, một số tổ cắt cánh “bò sữa” của mình và cho chúng mùi thông hành của riêng chúng. Thế thuận tiện hơn để giữ đàn gia súc…

Zoubi-zoubi-kan chơi kiểu chơi xỏ này. Để chuộc lỗi, hoặc có thể là vì xu hướng hiện đại thuần túy, Tổ đã xây ở tầng thứ hai của mình nhiều chuồng rất lớn có đủ mọi tiện nghi cần thiết cho rệp được thoải mái. Các vú nuôi kiến chú ý chăm sóc trứng của rệp như trứng myrmécéen. Có thể là từ đó sinh ra tầm quan trọng bất thường và vẻ đẹp của đàn gia súc địa phương.

103 683 cùng các bạn đồng hành tiến gần đến một đàn đang bận hút một cành hoa hồng. Chúng hỏi hai, ba câu, nhưng đám rệp giữ nguyên vòi cắm chặt vào thịt cây không thèm ngó ngàng tới chúng một chút nào. Dù sao, có thể chúng không biết ngôn ngữ mùi của kiến… Các nhà thám hiểm lấy râu tìm kiến chăn rệp. Nhưng chẳng phát hiện được con nào.

Lúc đó một chuyện kinh khủng xảy ra. Ba con bọ rùa thả mình rơi chính giữa bầy gia súc. Những con vật đáng gờm này gieo hãi hùng cho bọn rệp đáng thương mà những chiếc cánh bị cắt của chúng khiến chúng không bỏ chạy được.

Bầy sói, may mắn sao, làm các mục đồng xuất hiện. Hai con kiến Zoubi-zoubi-kan từ sau một cái lá nhảy ra. Vì chúng nấp để khiến những kẻ săn mồi màu đỏ điểm chấm đen bị bất ngờ hơn, chúng ngắm và giết chết lũ kia ngay tại chỗ bằng những cú bắn axít chính xác của mình.

Sau đó chúng chạy đến dỗ dành bầy rệp còn đang sợ hãi. Chúng vắt sữa đàn rệp, vỗ vỗ lên bụng chúng, vuốt ve râu chúng. Thế là những con rệp nhả ra một cục bọt đường to trong suốt. Thứ mật rệp quý giá. Uống no nê thứ nước này, các mục đồng Zoubi-zoubi-kan nhìn thấy những nhà thám hiểm Bel-o-kan.

Và chào họ. Trao đổi râu.

Chúng tôi tới để săn thằn lằn, một trong số họ phát tín hiệu.

Trong trường hợp này, các bạn phải tiếp tục về phía Đông. Chúng tôi đã xác định được vị trí một trong số các con quái vật này ở hướng đồn Guayeï-Tyolot.

Thay vì đề nghị họ trao đổi dinh dưỡng như thông thường, các mục đồng đề nghị họ ăn trực tiếp ở các con vật. Những nhà thám hiểm không để nói tới hai lần. Mỗi con chọn cho mình một con rệp và bắt đầu cù nhè nhẹ bụng nó để vắt thứ mật thơm mát.

Bên trong yết hầu, đen thui, hôi, và trơn. Con cái 56, bị dính đầy dãi, giờ trượt trong họng kẻ ăn thịt mình. Vì không có răng, con chim đã không nhai nó, nó vẫn còn nguyên vẹn. Đừng hòng cam chịu, với nó, đó là cả một thành phố sẽ biến mất.

Bằng nỗ lực cuối cùng, nó cắm răng mình vào thịt nhẵn của thực quản. Phản xạ này cứu nó. Con nhạn buồn nôn, nó ho và đẩy ra xa thứ thức ăn khó chịu. Bị lóa mắt, con cái 56 định bay lên, nhưng những cái cánh của nó quá nặng. Nó rơi xuống đúng giữa một dòng sông.

Những con đực đang hấp hối ngã xung quanh nó. Nó phát hiện ở trên cao, khoảng hai mươi chị em sống sót khỏi bầy nhạn đang bay loạn nhịp. Kiệt sức, họ mất độ cao.

Một trong số họ rơi xuống một bông hoa súng, chỗ hai con kỳ nhông nhanh chóng săn đuổi nó, bắt lấy nó và xé xác nó. Những hoàng hậu khác lần lượt ra khỏi cuộc chơi bởi chim bồ câu, cóc, chuột chũi, rắn, dơi, nhím, gà và gà con… Chung quy lại, trên một nghìn năm trăm con cái đã bay, chỉ sáu con sống sót.

Con cái 56 nằm trong số đó. Nhờ phép mầu. Nó phải sống. Nó phải thành lập tổ của riêng mình và giải bí ẩn vũ khí bí mật. Nó biết là nó sẽ cần giúp đỡ, mà nó có thể trông cậy vào đám đồng minh đã ở trong bụng mình. Cần phải cho họ ra khỏi đó…

Nhưng, trước tiên, phải rút khỏi đây đã…

Bằng cách tính góc các tia nắng, nó tìm ra điểm rơi của mình, trên sông Đông. Một góc ít được khuyên đến, vì cho dù ở tất cả các hòn đảo trên thế giới đều có kiến, người ta vẫn không biết làm thế nào chúng tới được đó, chúng không biết bơi.

Một chiếc lá bay qua vừa tầm, nó dùng tất cả răng mình bám lấy. Nó miệt mài khua chân ra đằng sau, nhưng cách đẩy này cho kết quả thảm hại. Nó bò như thế trên mặt nước từ khá lâu, khi một cái bóng khổng