MỘT TÁC PHẨM ĐỔ SỘ VỀ NHÀ KIẾN TẠO QUỐC GIA PARK CHUNG HEE

Nguyễn Cảnh Bình Chủ tịch HĐQT Alpha Books Giám đốc Trung tâm Hợp tác Trí tuệ Việt Nam (VICC)

Tôi có niềm say mê đặc biệt trong việc tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của những người đóng góp và dẫn dắt sự phát triển của các quốc gia - những người trong kiếp nhân sinh ngắn ngủi của mình đã kịp mang đến cho quốc gia của họ sự chuyển biến thần kỳ. Trong thế kỷ XX, ở châu Á có nhiều nhà lãnh đạo đã được coi là những nhà kiến tạo quốc gia, như Lý Quang Diệu của Singapore, Mahathir Mohamed của Malaysia, Đặng Tiểu Bình của Trung Quốc và Park Chung Hee của Hàn Quốc.

Park Chung Hee là tổng thống thứ ba của Đại Hàn Dân Quốc, ông tại nhiệm trong bốn nhiệm kỳ: từ tháng 12 năm 1963 đến khi bị ám sát vào ngày 26 tháng l0 năm 1979. Tên tuổi Park Chung Hee gắn liền với công cuộc hiện đại hóa Hàn Quốc nhờ đường lối phát triển kinh tế lấy xuất khẩu làm chủ đạo. Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Park Chung Hee, Hàn Quốc không còn là một đất nước nghèo nàn như những thế kỷ trước, mà đã vươn lên trở thành một nền kinh tế công nghiệp mạnh mẽ, một trong những con hổ của châu Á.

Một phần tư thế kỷ sau khi bị ám sát, Park Chung Hee vẫn là nhân vật gây tranh cãi nhất ở đất nước này. Bên cạnh những thành tựu phi thường về kinh tế thì những chính sách và hành động của ông về chính trị và quân sự cũng gây ra nhiều chống đối. Về mặt quân sự, ông thực hiện chính sách liên minh với Mỹ, và gửi binh lính sang chiến đấu tại chiến trường Miền Nam Việt Nam. Mặt khác, trong 18 năm cầm quyền ông đã thực hiện chính sách độc tài, vi phạm nhân quyền, trấn áp những người theo đường lối cộng sản, những người bất đồng chính kiến và cho gián điệp theo dõi các trường học.

Mặc dù được biết đến vì những thành tựu kinh tế và quân sự, nhưng cuộc đời và quá trình cầm quyền của Park Chung Hee vẫn còn khá xa lạ ở Việt Nam. Quá trình phát triển thần kỳ của Hàn Quốc vẫn là một bí ẩn khiến tôi muốn tìm hiểu và “giải mã". Cho đến năm 2012, trường đại học Harvard đã xuất bản một cuốn sách đồ sộ dày tới gần 1000 trang mang tên The Park Chung Hee Era, Cuốn sách đã khiến tôi say mê. Câu chuyện về Park Chung Hee, với những mặt đối lập, cả được ngợi khen và chỉ trích khiến tôi thêm tò mò. Sau đó trong một chuyến đi đến Hàn Quốc, tôi muốn tìm kiếm thêm những tài liệu về Park và thật may, một giáo sư người Hàn Quốc là Lee Han Woo đã tìm mua giúp tôi tất cả các sách do chính Park Chung Hee viết: Our Nation’s Path (Tạm dịch: Con đường đi của đất nước chúng ta) viết năm 1961, trước khi ông lên cầm quyền; cuốn Korea Reborn (Tạm dịch: Sự hồi sinh của Hàn Quốc) xuất bản năm 1979, chỉ vài tháng trước khi Park Chung Hee bị ám sát và tác phẩm The Major Speeches (Tạm dịch: Những bài diễn văn quan trọng) tập hợp những bài phát biểu quan trọng nhất của ông trong những năm cầm quyến, đề cập đến đường lối của ông trên rất nhiều lĩnh vực: chính trị, xã hội, giáo dục, văn hóa... Qua các tác phẩm này, đặc biệt là cuốn The Park Chung Hee Era đã được chúng tôi mua bản quyền và xuất bản với tên Kỷ nguyên Park Chung Hee và quá trình phát triển thần kỳ của Hàn Quốc, tôi hiểu thêm về tư tưởng và đường lối lãnh đạo của Park. Tôi nhận thấy Park có 3 điểm đặc biệt xuất sắc:

• Park có kiến thức uyên thâm của một học giả, hiểu biết sâu về lịch sử của Hàn Quốc và thế giới. Tôi đọc 3 cuốn sách ông viết và nhận thấy ẩn sau một sĩ quan, ẩn sau một nhà lãnh đạo độc tài và cứng rắn là những kiến thức uyên thâm về nhiều mặt. Park hiểu biết sâu sắc về lịch sử dân tộc Triều Tiên, những bi kịch và những thất bại mà dân tộc ông phải chịu đựng và khó khăn của Hàn Quốc khi mắc kẹt giữa 3 cường quốc lớn là Nga, Trung Quốc và Nhật Bản. Ông cũng hiểu sâu sắc về lịch sử thế giới, về những cường quốc và bối cảnh chính trị đương thời, qua đó hiểu được những thách thức mà người Hàn Quốc phải đối mặt và cơ hội cho đất nước ông vươn lên.

• Park Chung Hee là một chính trị gia khôn khéo khi thu xếp và điều hành cuộc đảo chính năm 1961 và sau đó là những quyết định sáng suốt, uyển chuyển trong thời kỳ cầm quyền. Khi bí mật tổ chức cuộc đảo chính, dù không phải là nhân vật cấp cao nhất nhưng ông đã khôn ngoan biến mình trở thành trung tâm, điều phối thông tin, vận động và thuyết phục các đồng nghiệp cũng như các tướng lĩnh quân sự. Sau này, trong giai đoạn cầm quyền, ông cũng khéo léo sử dụng các sĩ quan quân đội để điều hành nền kinh tế, khéo léo kết hợp những trí thức trẻ tài năng có kiến thức du học từ Mỹ với giới tướng lĩnh quân sự để điều hành và phát triển đất nước.

• Park Chung Hee là một nhà lãnh đạo cứng rắn và kiên trì nhưng cũng đây mâu thuẫn, ông từng theo học tại trường quân sự của Nhật Bản, rất hâm mộ những gì người Nhật đã làm được trong công cuộc Canh tân Minh Trị, nhưng đồng thời ông cũng căm thù sự cai trị của người Nhật. Và dù có nhiều bất đồng với chính sách của Mỹ; nhưng để thỏa hiệp và nhận sự ủng hộ từ Mỹ cho vị trí của mình, Park đồng ý điều quân sang Việt Nam tham chiến. Nhưng mâu thuẫn lớn nhất là về nền dân chủ cho Hàn Quốc, ông tin rằng nền dân chủ là tương lai của người Hàn Quốc và từ năm 1961-1965, ông phát biểu kêu gọi ủng hộ nền dân chủ; nhưng rồi chính ông đi ngược lại những tuyên bố của mình khi sử dụng luật an ninh chống cộng để bỏ tù và tra tấn những người bất đồng chính kiến, cấm các cuộc biểu tình, kiểm duyệt báo chí và trợ cấp cho những tập đoàn hùng mạnh sử dụng nhân công rẻ mạt.

Năm 1999, Park Chung Hee được tạp chí Time chọn là một trong 100 người châu Á tiêu biểu của thế kỉ XX. Ông vừa được người dân Nam Hàn mến mộ như một vị Tổng thống có công lớn, nhưng đồng thời cũng bị chỉ trích như một nhà lãnh đạo độc tài.

Lần đầu tiên, một tác phẩm đổ sộ và rất đầy đủ, chi tiết về những gì Park Chung Hee đã làm cho đất nước và dân tộc Hàn Quốc được xuất bản ở Việt Nam. Lần đầu tiên, những sự kiện, hành động, và những biến chuyển ở đất nước Hàn Quốc dưới thời Park Chung Hee được trình bày rõ ràng và cuốn hút đến vậy. Tôi hoàn toàn tin rằng cuốn sách Kỷ nguyên Park Chung Hee và quá trình phát triển thần kỳ của Hàn Quốc sê giúp các bạn hiểu rõ cách thức mà Hàn Quốc trở thành một cường quốc kinh tế mạnh mẽ với một nền dân chủ sôi động dưới chế độ độc tài của kỷ nguyên Park Chung Hee.

Cả một câu chuyện dài về một nhà lãnh đạo quả cảm và cũng đầy mâu thuẫn về ý chí và những gì mà một dân tộc đã làm để vươn lên hẳn sẽ mang lại cho chúng ta nhiều bài học trong công cuộc hiện đại hóa đất nước Việt Nam.