DẤU ẤN NGUYỄN MẠNH TUẤN
Từ khoảng giữa năm 1975, đất nước từ chiến tranh chuyển sang hòa bình, Nguyễn Mạnh Tuấn nằm trong số ít nhà văn từng bước dứt khỏi dòng văn chương miêu tả thuần túy, chuyển sang dòng văn chương lý giải hiện thực xã hội cùng những biến động không hề suôn sẻ của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa. Những tác phẩm của ông nâng số phận con người lên thành bối cảnh xã hội, với những phản ánh trung thực, kèm theo dự báo và kiến nghị. Nhà văn từng chia sẻ : “... Với tôi cái gì nhìn không ra là không viết. Nhà văn không chỉ phải có vốn sống một cách đơn thuần mà phải có kiến thức để nhìn cuộc sống một cách sâu sắc, không dừng lại ở mức miêu tả cuộc sống mà phải lý giải nó 15* ”. Các tác phẩm theo khuynh hướng mới này được đa số bạn đọc đón nhận nồng nhiệt, nhưng cũng chịu nhiều phản ứng trái chiều, nên tùy hoàn cảnh ra đời và quan điểm xuất bản, tùy tài năng và bản lĩnh nhà văn mà có người thành công, có người thất bại. Riêng Nguyễn Mạnh Tuấn, với bộ ba tiểu thuyết Những khoảng cách còn lại (1980), Đứng trước biển (1982), Cù lao tràm (1984) đã thật sự tạo nên sóng gió trên văn đàn và đời sống xã hội. Hai tiểu thuyết Yêu như là sống (1990), Phần hồn (1994), với lối viết nhiệt huyết, khách quan, trung lập, giàu sức thuyết phục, đã nhanh chóng chinh phục đông đảo bạn đọc cả nước.
15* Trích bài phỏng vấn đăng trên trang điện tử Mai vàng, thuộc tờ báo Người Lao động.
Từ khoảng năm 2000 trở đi, vì nhiều lý do, sự nổi tiếng này có phần lắng xuống, nhất là khi ông chuyển ưu tiên sang lĩnh vực sân khấu và điện ảnh, tập trung viết kịch bản cho phim điện ảnh và truyền hình nhiều tập.
Trong lĩnh vực điện ảnh, tên tuổi Nguyễn Mạnh Tuấn cũng để lại dấu ấn với các kịch bản phim điện ảnh: Biển sáng, Xa và gần, Cơn lốc đen, Lưới trời, Sinh mệnh, Lối rẽ trái trên đường mòn, Tử hình, The Girl with No Number (Big Foot, Mỹ, sản xuất), Trúng số… và gần đây nhất là Hợp đồng bán mình (2020).
Với phim truyền hình, ông được xếp vào hàng tác giả “phủ sóng toàn quốc”, với những bộ phim lớn: Hậu họa, Huyền sử thiên đô, Thái sư Trần Thủ Độ (Đài Truyền hình Việt Nam); Làng cát, Động cát đỏ (Đài Truyền hình Thuận Hải); Đồng tiền xương máu, Người đàn bà yếu đuối, Blouse trắng, Hướng nghiệp, Nghề báo… (Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh); Dấu chân tròn trong lũ (Đài Truyền hình Vĩnh Long); Ấp ba nhà (Đài Truyền hình Hậu Giang); Nữ binh huyền thoại, Luật ngư trường (Đài Truyền hình Kiên Giang); Ninh Thạnh Lợi – Đất và lửa (Đài Truyền hình Bạc Liêu)…