- 3 - Một phong bì màu nâu dày cộp

‘Ba nhận được thư luật sư chưa ba?’

‘Hừm, được rồi.’

Rõ ràng ông không muốn nói chuyện.

‘Vậy ba nghĩ thế nào?’

‘À há, ồ...’ Ông ho. Giọng ông có vẻ miễn cưỡng. Ông không thích nói chuyện qua điện thoại. ‘Ờ, ba đã cho Valentina coi’

‘Cô ấy nói sao?’

‘Cô ấy nói sao à? Ờ...’ Lại ho húng hắng. ‘Cô ấy nói là luật pháp không đời nào lại đi chia rẽ một cặp vợ chồng được.’

‘Nhưng ba đã đọc thư của luật sư rồi mà?’

‘Ừ. Không. Nhưng đây là điều cô ấy nói. Cô ấy tin như vậy.’

‘Nhưng niềm tin của cô ấy là sai lầm, ba à. Sai lầm.’

‘Hừm.’

‘Còn ba thì sao? Ý ba thế nào?’ Tôi cố gắng giữ giọng bình tĩnh.

‘Ờ, ba biết nói sao đây?’ Giọng ông thoáng để lộ cảm giác bất lực, cứ như thể ông đã đầu hàng trước những sức mạnh đang khống chế mình.

‘Ô, ba có thể nói ba cho rằng lấy nhau không phải là một ý hay. Có thể không?’

Bao tử của tôi quặn lại vì lo lắng. Tôi nhận ra ba sẽ quyết định cưới, và tôi phải chấp nhận điều này.

‘À há. Ừ. Không.’

‘Ý ba là sao? Ừ? Không?’ cổ họng tôi gầm gừ bực tức. Tôi cố hét sức để nói cho ngọt ngào.

‘Ba không thể nói vậy. Ba không thể nói trước điều gì.’ ‘Ba à, vì Chúa..’

‘Nghe này, Nadezhda, bọn ba sẽ cưới nhau, nhất định thế. Bàn tiếp cũng chẳng để làm gì.’

Tôi có cảm giác một chuyện khủng khiếp nào đó sắp diễn ra, nhưng tôi thấy rõ ba mình đang tràn đầy sức sống và vui sướng! Lần đầu tiên kể từ khi mẹ tôi mất.

Đây không phải lần đầu tiên ông mơ mộng muốn cứu vớt những người Ukraina khốn khó. Có lần ông đã lập kế hoạch tìm kiếm các thành viên của một gia đình mà ông chưa gặp hàng nửa thế kỷ nay và đem họ đến Peterborough. Ông viết hàng đống thư gửi tới tòa thị chính và bưu điện làng khắp Ukraina. Hàng đống thư trả lời tới tấp ùa về từ những người ‘họ hàng’ đáng ngờ muốn nhận giúp đỡ của ông. Nhưng mẹ đã nói không.

Giờ tôi thấy mọi năng lượng của ông đều đã tập trung cả vào người đàn bà này và đứa con của ả - bọn họ sẽ trở thành gia đình mới của ông. Ông có thể nói chuyện với họ bằng tiếng mẹ đẻ. Thứ ngôn ngữ tuyệt đẹp mà ai dùng cũng có thể là thi sĩ. Cảnh quan tuyệt vời có thể biến bất kỳ ai thành nghệ sĩ. Những ngôi nhà gỗ sơn xanh, cánh đồng lúa mì vàng rực, rừng bạch dương trắng bạc, dòng sông mênh mông lặng lẽ trôi. Thay vì quay về Ukraina, Ukraina sẽ đến với ông.

Tôi đã tới thăm Ukraina. Tôi nhìn thấy những dãy nhà bê tông và cá chết đầy sông.

‘Ba à, Ukraina không như trong ký ức của ba đâu. Giờ nó đã thay đổi rồi. Con người cũng khác. Họ không ca hát nữa - chỉ gào thết khi say rượu vodka thôi. Họ chỉ quan tâm đến việc mua sắm. Hàng hóa phương Tây. Thời trang. Đồ điện tử. Hàng hiệu Mỹ’

‘Hừm. Con nói vậy thì chắc là vậy. Nhưng nếu ba có thể cứu giúp một con người đáng yêu...’

Ba lại mơ mộng rồi.

Nhưng có một vấn đề. Thị thực du lịch của cô ấy sẽ hết hạn trong vòng ba tuần nữa, ba tôi giải thích.

‘Mà cô ấy vẫn còn phải chờ giấy tờ ly dị của chồng.’ ‘Ý ba là cô ấy đã cưới rồi?’

‘Chồng cô ấy ở Ukraina. Một gã trí thức đấy nhé. Hiệu trưởng trường bách khoa. Ba có liên lạc với anh ta, thậm chí còn nói chuyện qua điện thoại nữa. Anh ta cho ba biết rằng Valentina sẽ là một người vợ tuyệt hảo.’ Giọng ông đầy vẻ tự đắc. Người-chồng-sắp-trở-thành-chồng-cũ-này sẽ fax giấy tờ ly dị cho Lãnh sự quán Ukraina ở London. Trong thời gian đó, ba tôi sẽ chuẩn bị cho đám cưới.

‘Nhưng nếu thị thực của cô ấy hết hạn trong ba tuần tới, e là ba sẽ không lo hết mọi chuyện kịp đâu.’ (Tôi hy vọng là vậy.)

‘Ô, nếu cô ấy phải quay về thì bọn ba sẽ cưới khi cô ấy quay trở lại. Bọn ba hoàn toàn nhất trí về chuyện này.’

Tôi để ý thấy từ ‘ba’ đã trở thành ‘bọn ba’. Tôi nhận ra kế hoạch này đã được tính toán khá lâu rồi, và tôi chỉ được thông báo vào giai đoạn chót. Nếu cô ả phải quay về Ukraina, ba tôi sẽ viết một lá thư cho cô ả và ả có thể quay trở lại với tư cách vợ chưa cưới của ba tôi.

‘Nhưng ba à’ tôi nói, ‘ba đã đọc thư của luật sư rồi đó. Họ rất có thể sẽ không cho cô ấy quay lại. Không còn ai đó khác, ai đó trẻ hơn một chút, mà cô ấy có thể lấy ư?’

Ừ, người phụ nữ tháo vát này có một kế hoạch hôn nhân dự phòng, ba tôi đáp. Thông qua một trung tâm chăm sóc sức khỏe tại gia, cô ấy đã gặp một chàng thanh niên bị tê liệt toàn thân sau một tai nạn xe cộ. Người này, chú ý nhé (ba tôi nói), là một chàng trai rất khá xuất thân từ một gia đình tốt. Từng là giáo viên. Cô ấy đã luôn chăm sóc cho anh ta: tắm rửa, đút ăn, đưa đi vệ sinh. Nếu cô ấy bị từ chối cho nhập cảnh với tư cách là vị hôn thê của ba tôi, cô ấy sẽ tìm cách để được mời trở lại với tư cách là người chăm sóc cho chàng trai trẻ này. Luật nhập cư vẫn cho phép loại công việc ấy. Trong vòng một năm cô ta được phép ở lại làm công việc chăm sóc, chàng trai sẽ yêu cô và cô sẽ cưới chàng ta. Như vậy tương lai của cô ở đất nước này sẽ được đảm bảo. Nhưng đây cũng là bản án tù khổ sai cả đời cho Valentina tội nghiệp, vì anh ta hoàn toàn phụ thuộc vào cô, hai mươi bốn tiếng một ngày, trong khi nhu cầu của ba tôi thì rất ít (ba tôi nói). Ba tôi biết chuyện này, vì cô ấy đã mời ông đến thăm ngôi nhà nơi cô đang làm việc và chỉ cho ông thấy chàng trai trẻ. ‘Ông thấy anh ta thế nào chứ?’ cô ả nói với ba tôi. ‘Làm sao mà tôi cưới anh ta được?’ (Đương nhiên là cô ả nói tiếng Ukraina.) Không, ba tôi không muốn cô ấy sống cuộc sống nô lệ. Ông sẽ hy sinh và cưới cô ấy.

Tôi tan nát vì lo lắng. Tôi điên cuồng vì tò mò. Do đó, tôi gác hai năm thù hận qua một bên và gọi điện cho chị gái.

○○○

Vera là một người cương quyết trong khi tôi là dân tự do vô tổ chức. Chị ấy cứng rắn còn tôi thì lại hay dao động.

‘Lạy Chúa tôi, Nadezhda. Sao cô không nói với tôi sớm? Chúng ta phải chặn ả ta lại’

‘Nhưng nếu cô ta làm ba hạnh phúc...’

‘Đừng có lố bịch thế. Chắc chắn là cô ả sẽ không làm cho ba hạnh phúc đâu. Chúng ta thấy rõ ả đang nhằm vào cái gì mà. Thiệt tình, Nadezhda, tại sao cô luôn đứng về phía mấy tên tội phạm thế...’

‘Nhưng Vera à...’

‘Cô phải gặp ngay ả ta và cảnh cáo cho ả rút lui.’

Tôi gọi điện cho ba.

‘Ba à, hay con qua gặp Valentina nhé?’

‘Không không. Không thể nào đâu’

‘Tại sao không thể chứ?’

Ba ngần ngừ. Ông không kịp nghĩ ra lý do nào.

‘Cô ấy không biết nói tiếng Anh’

‘Nhưng con nói được tiếng Ukraina’

‘Cô ấy nhút nhát lắm.’

‘Con không cảm thấy vậy. Con và cô ấy có thể thảo luận về Schopenhauer và Nietzsche’ (Ha ha)

‘Cô ấy bận đi làm.’

‘Ồ, con có thể gặp cô ấy sau đó. Sau khi cô ấy xong việc.’

‘Không, gặp cũng chẳng để làm gì cả. Nadezhda, chúng ta không nói chuyện này nữa là hơn. Tạm biệt’ Ông cúp máy. Ba đang giấu giếm điều gì đó.

Vài ngày sau tôi lại gọi cho ba. Tôi thử cách khác.

‘Chào ba, con Nadezhda đây’ (Ba biết đó là tôi nhưng tôi muốn tỏ vẻ thân thiện.)

‘À há. Ừ, ừ’

‘Ba à, cuối tuần này Mike rảnh. Hay bọn con qua thăm ba nhé?’ Ba tôi mê tít chồng tôi. Ông có thể nói chuyện với anh về máy kéo và máy bay.

‘Hừm. Tak. Tuyệt đấy. Khi nào bọn con qua?’

‘Chủ nhật. Chúng con sẽ đến ăn trưa vào Chủ nhật, khoảng 1 giờ’

‘OK. Tốt. Ba sẽ nói với Valentina’

Chúng tôi đến khá sớm, hy vọng gặp được cô ả nhưng ả đã ra ngoài rồi. Căn nhà có vẻ bừa bộn và ảo não. Hồi mẹ tôi còn sống, trong nhà lúc nào cũng có hoa tươi, khăn trải bàn sạch sẽ, mùi thức ăn thơm phức. Giờ thì không có bông hoa nào, chỉ có ly chén bẩn, hàng chồng báo, sách, đồ đạc lổn ngổn. Chiếc bàn mi ca màu nâu sẫm trơ trụi, bên trên là tờ báo trải rộng với vài mẩu bánh mì ôi và vỏ táo mốc lẽ ra phải vứt đi từ lâu. Mùi mỡ ôi thoang thoảng.

Thế nhưng ba tôi lại rất phấn chấn. Ông nom rất sôi nổi, hào hứng. Mái tóc mỏng bạc trắng của ông để dài, phất phơ sau lưng. Da ông sạm lại và có vẻ rắn chắc hơn, hơi cháy nắng một chút, cứ như là ông đã làm việc mãi ngoài vườn vậy. Đôi mắt ông sáng rực. Ông mời chúng tôi dùng bữa trưa - cá hộp, cà chua hộp, bánh mì nâu, tráng miệng là táo Toshiba. Đây là công thức nấu ăn đặc biệt của ông - táo hái ngoài vườn, gọt vỏ, cắt nhỏ, đặt lên một đĩa thủy tinh chịu nhiệt rồi làm chín trong lò vi sóng (hiệu Toshiba) cho đến khi nó nhũn ra rồi đặc lại. Tự hào trước phát minh của mình, ông mời chúng tôi ăn hét đĩa táo này đến đĩa táo khác và còn gói cho chúng tôi mang về nữa.

Tôi cảm thấy lo lắng, ăn đồ hộp nhiều vậy có tốt không? Ba ăn có đủ chất không? Tôi kiểm tra tủ lạnh và chạn thức ăn. Có sữa, phó mát, ngũ cốc, bánh mì và rất nhiều đồ hộp. Không có trái cây hay rau tươi, trừ táo Toshiba và vài quả chuối sắp thối. Nhưng coi bộ ông rất khỏe. Tôi bắt đầu lập danh sách những thứ cần mua.

‘Ba phải ăn nhiều trái cây tươi và rau, ba à’ tôi nói. Ông đồng ý ăn bắp cải và cà rốt. Ông không ăn đậu hay đậu Hà Lan đông lạnh được nữa - chúng làm ông bị ho.

‘Valentina có nấu cho ba không?’ tôi hỏi.

‘Thỉnh thoảng.’ Ông lảng tránh.

Tôi lấy khăn rồi bắt đầu lau bụi. Bụi bám khắp nơi, cả trên những mảng dinh dính màu nâu nơi thức ăn bị đổ. Sách để lung tung cả: lịch sử, sinh học, vũ trụ học, vài quyển ông mua, vài quyển lấy từ thư viện công cộng. Trên bàn ở phòng trước, tôi thấy vài xấp giấy viết đầy những dòng chữ rõ ràng nhưng cáu kỉnh của ông, đôi chỗ gạch xóa, đôi chỗ lại được viết thêm vào. Chữ viết tay Ukraina không hề dễ đọc đối với tôi, nhưng cứ nhìn lối viết thì tôi đoán đấy là một bài thơ. Bài thơ đầu tiên của ba tôi được xuất bản khi ông mười bốn tuổi. Đó là bài ca tụng một nhà máy thủy điện mới xây bên dòng Dnieper vào năm 1927. Hồi theo học làm kỹ sư ở Kiev, ông gia nhập một hội các nhà thơ Ukraina. Tôi vui khi thấy ông vẫn còn làm thơ. Tôi thậm chí còn cảm thấy thoáng tự hào nữa. Tôi sắp xếp đống giấy cho gọn ghẽ rồi lau bàn.

Ở phòng bên, Mike ngồi ườn ra ghế bành, mắt khép hờ, tay cầm một ly rượu mận, cố gắng giữ vẻ mặt chăm chú trong lúc nghe ba tôi nói.

‘Nếu ba có thể cứu một người - một con người - khỏi cơn ác mộng này, con nghĩ đó có phải là chuyện đúng đắn hay không?’

Mike lẩm bẩm vài câu lấy lệ.

‘Con thấy đấy, Mikhail’ ông nói với giọng tin tưởng kiểu đàn-ông-với-nhau, ‘một đứa nhỏ chỉ có một người mẹ, nhưng một người đàn ông thì có thể có nhiều người tình. Đó là chuyện hoàn toàn bình thường thôi. Con có đồng ý không?’

Tôi vểnh tai cố nghe xem Mike trả lời ra sao, nhưng chỉ nghe tiếng lầm bầm không rõ.

‘Ba biết Vera và Nadia không vui. Chúng vừa mất mẹ. Nhưng chúng sẽ chấp nhận khi thấy Valentina xinh đẹp đến nhường nào.’ (Ô thế à?) ‘Đương nhiên vợ cũ của ba, Ludmilla cũng rất xinh đẹp hồi ba gặp bà ấy lần đầu khi còn trẻ. Ba cũng cứu bà ấy đấy, con biết không. Bà ấy bị mấy đứa con trai tấn công giành giày trượt, và ba đã can thiệp giúp bà ấy. Từ đó bọn ba trở thành bạn thân. Đúng vậy, bản năng tự nhiên của đàn ông là bảo vệ phụ nữ’ (Ôi, làm ơn đi!) ‘Bây giờ, với Valentina, ba gặp một người phụ nữ xinh đẹp khác cần ba cứu giúp. Làm sao mà ba ngoảnh mặt đi được?’

Ông bắt đầu liệt kê ra những nỗi khủng khiếp mà ông đang giúp cô ả tránh. Cộng đồng người Ukraina đồn là các cửa hiệu đều trống rỗng. Thực phẩm duy nhất là thứ người ta tự trồng được - cứ như thời đồ đá vậy, người ta nói thế. Đồng hrivna trượt giá trầm trọng, càng ngày càng tệ hại hơn. Dịch tả bùng phát ở Kharkiv. Bệnh bạch hầu ập xuống cả Donbass. Ở Zhitomir, một phụ nữ bị cướp giữa ban ngày ban mặt, ngón tay bị chặt đứt hết để giật lấy nhẫn vàng. Ở Chemigov, cây rừng quanh nhà máy điện nguyên tử Chemobyl bị đốn làm đồ gia dụng nhiễm phóng xạ, rồi số đồ này được đem bán khắp toàn quốc khiến người dân bị nhiễm phóng xạ trong chính nhà mình. Mười bốn thợ mỏ chết trong vụ nổ ngầm ở Donetsk. Một người đàn ông bị bắt ở trạm xe lửa Odessa vì bị phát hiện đang giấu một nhúm uranium trong cặp. Ở Lviv, một ả đàn bà trẻ tuổi tự xưng là Chúa cứu thế đệ nhị ra sức thuyết phục mọi người là ngày tận thế sẽ đến trong vòng sáu tháng tới. Nhưng còn đáng sợ hơn tình trạng an ninh luật pháp rối ren, ấy là sự băng hoại đạo đức và niềm tin. Một số người ở lại với Nhà thờ cũ, nhưng đa số thì kéo tới các nhà thờ mới toanh kỳ quặc được ‘nhập cảng’ từ phương Tây, hay đặt niềm tin vào các nhà tiên tri, các ông thầy bói lóa mắt vì tiền, các tu sĩ hành xác. Mọi người không biết phải tin ai, tin vào cái gì.

‘Giá như ba có thể cứu vớt ít nhất là một con người...’

‘Ôi trời đất ơi!’ Tôi ném cái giẻ lau về phía ông. Nó rơi xuống ướt nhẹp nơi đùi ông. ‘Ba à, đầu óc ba lại lên mây rồi à? Valentina và chồng cô ta đã từng là đảng viên. Bọn họ vừa giàu vừa có thế lực. Họ đã sống rất tốt dưới chế độ cộng sản. Cô ta không chạy trốn khỏi chủ nghĩa cộng sản mà là chủ nghĩa tư bản. Ba thích chủ nghĩa tư bản lắm mà, phải không?’

‘Hừm.’ Ông cầm cái giẻ lau lên rồi lơ đãng dùng nó lau trán. ‘Hừm’

Tôi nhận ra cái đang gắn ông với Valentina không thuần túy chỉ là hệ tư tưởng.

‘Vậy khi nào chúng con được gặp cô ấy?’

‘Sau khi tan ca cô ấy sẽ đến đây, khoảng năm giờ chiều’ ba tôi đáp. ‘Ba có quà tặng cho cô ấy.’ Ông cầm lấy cái phong bì màu nâu dày cộm trên chiếc kệ gần đó, bên trong có vẻ nhét đầy giấy.

‘Vậy thì con chạy ra ngoài mua đồ cho ba nhé? Mọi người có thể cùng uống trà khi cô ấy quay về’ Giọng vui sướng và biết điều. Giọng Anh đưa tôi xa khỏi tất thảy những nỗi đau và cơn giận dữ.

Trên đường từ siêu thị về, tôi dừng xe bên ngoài viện an dưỡng nơi Valentina làm việc. Cũng chính viện an dưỡng này mẹ tôi đã từng ở một thời gian ngắn trước khi qua đời, cho nên tôi biết khá rõ đường đi lối lại bên trong. Tôi đậu xe ngoài đường, rồi thay vì đi thẳng vào trong qua lối cổng trước, tôi đi vòng bên hông để nhìn vào qua cửa sổ nhà bếp. Một người đàn bà đứng tuổi mập mạp đang đứng đảo đảo thứ gì đó trên lò. Là cô ả chăng? Kế bên nhà bếp là phòng ăn nơi vài bệnh nhân già đang túm tụm dùng trà. Mấy đứa nhóc mặc tạp dề ngán ngẩm đẩy xe đưa họ đi vòng vòng. Có vài người bưng khay thức ăn, nhưng xa quá nên không nhìn rõ mặt. Giờ thì một số bắt đầu ra khỏi cửa trước, đi về phía trạm xe buýt. Họ là nhân viên hay là thân nhân? Tôi đang tìm kiếm điều gì? Tôi tìm một người giống như ba đã miêu tả - một phụ nữ tóc vàng xinh đẹp với bộ ngực khổng lồ. Chẳng có ai giống như vậy ở đây cả.

Khi tôi về tới nhà, ba tôi đang có vẻ bối rối. Cô ả vừa gọi điện nói là không đến được. Ả đi thẳng về nhà. Mai sẽ lên máy bay về Ukraina. Ông phải gặp ả trước khi ả đi. Ông phải tặng quà cho ả.

Chiếc phong bì không dán kín nên từ chỗ đang ngồi tôi có thể thấy bên trong là mấy tờ giấy với chữ viết nguệch ngoạc và vài tờ giấy bạc. Tôi không rõ là bao nhiêu tờ. Cơn giận trào dâng trong tôi. Mắt tôi đỏ ngầu.

‘Ba, sao ba lại đưa tiền cho cô ta? Tiền hưu trí của ba chỉ vừa đủ sống thôi mà.’

‘Nadezhda, đây không phải là chuyện của con. Sao con phải quan tâm đến cách tiêu xài của ba chứ? Con nghĩ con sẽ mất khoản thừa kế hả?’

‘Ba không thấy là cô ả đang lừa ba sao? Con nghĩ con phải báo cảnh sát.’

Ông nín thở. Ba tôi sợ cảnh sát, hội đồng địa phương, thậm chí cả người đưa thư mặc đồng phục mỗi ngày vẫn hay tới trước cửa nhà tôi. Tôi đã làm ông hốt hoảng.

‘Nadezhda, sao con lại tàn nhẫn vậy? Sao tôi lại sinh ra một con quái vật với trái tim cứng nhắc chứ? Rời khỏi nhà tôi ngay. Tôi không bao giờ muốn’ (mún) ‘gặp cô nữa. Cô không phải là con gái tôi!’ Ông đột ngột ho liên hồi. Đồng tử ông giãn ra. Nước bọt lấm tấm trên môi.

‘Ôi, đừng làm bộ thống thiết vậy nữa, ba à. Ba từng nói vậy với con rồi, ba nhớ không? Hồi con còn là sinh viên, ba đã cho rằng con quá thiên tả.’

‘Đến Lênin còn viết rằng cộng sản thiên tả là ấu trĩ.’ (Ho húng hắng.) ‘Rối loạn một cách ấu trĩ.’

‘Ba nói con là kẻ theo đuôi Trotsky. Ba nói "Rời khỏi nhà ngay, tôi không muốn gặp lại cô nữa!" Nhưng nhìn nè, con vẫn ở đây. vẫn phải chịu đựng những điều vô lý của ba’

‘Cô chính là một kẻ theo đuôi Trotsky. Tất cả các người, những nhà cách mạng sinh viên với hàng đống cờ và băng rôn ngu ngốc. Cô có biết Trotsky đã làm gì không? Cô có biết hắn đã giết bao nhiêu người không? Bằng cách nào không? Con có biết không? Trostky là một con quái vật. Tệ hơn cả Vera nữa kìa.’

‘Ba à, con không theo Trotsky, mà dẫu con có theo đi nữa, ba cũng không nên nói những lời tàn nhẫn như vậy với con gái mình’

Chuyện đã xảy ra hơn ba mươi năm, nhưng tôi vẫn còn nhớ rõ cú sốc đau đớn đó - cho tới lúc ấy tôi vẫn luôn tin rằng tình yêu của ba mẹ là vô điều kiện. Nhưng đó không chỉ là về chính trị, mà là về ý chí - ý chí của ba đối lập với của tôi: ông có quyền ra lệnh cho tôi, với tư cách một người cha.

Mike xen vào.

‘Ba à, con biết ba không có ý đó. Nadezhda này, đâu cần phải khơi lại những xung đột đã qua. Cả hai người hãy ngồi xuống bình tĩnh nói chuyện’

Chồng tôi rất giỏi những việc dàn xếp thế này.

Ba tôi ngồi xuống. Ông run lập cập, hàm nghiến chặt. Tôi nhớ lại cái nhìn đó của ông thuở xưa, và tôi muốn đấm cho ông một cái, hay quay đầu bỏ chạy.

‘Ba à, con nghĩ Nadezhda có lý. Giúp cô ấy đến Anh là một chuyện, nhưng cô ta đòi tiền của ba thì lại là chuyện khác’

‘Đó là tiền mua vé máy bay. Nếu định quay lại, cô ấy sẽ cần tiền mua vé.’

‘Nhưng nếu thực sự quan tâm tới ba thì cô ấy sẽ đến chào ba trước khi đi chứ, phải không? Cô ấy phải muốn đến chào tạm biệt’ Mike nói.

Tôi im lặng. Tôi không dính dáng vào vụ này nữa. Cứ để lão già ngu ngốc xuống địa ngục thôi.

‘Hừm, có thể.’

Ba tôi có vẻ buồn. Tốt. Cứ để ông ta buồn.

‘Ý con là ba bị cuốn hút bởi cô ấy thì cũng là điều dễ hiểu, Ba à’ Mike nói. (Cái gì? Dễ hiểu? Chúng ta sẽ phải nói chuyện rõ ràng sau.) ‘Nhưng con nghĩ là rất đáng nghi khi cô ấy không chịu gặp ai trong gia đình chúng ta, nếu cô ấy thực sự muốn cưới ba.’

‘Hừm.’ Ba tôi không cãi lại Mike như đã từng phản bác tôi. Mike là một người đàn ông, nên suy nghĩ của anh cần được tôn trọng.

‘Thế nhưng cô ấy đi làm cũng kiếm được tiền chứ? Chắc cũng đủ để mua vé mà.’

‘Cô ấy còn phải trả vài món nợ nữa. Nếu ba không đưa tiền mua vé cho cô ấy, có thể cô ấy sẽ không bao giờ quay trở lại’ Mặt ba tôi lộ vẻ mất mát cùng cực. ‘Và vài bài thơ ba viết tặng cô ấy. Ba muốn cô ấy đọc.’ Vào lúc ấy, cả tôi và Mike đều nhận ra là ba đã thật lòng yêu cô ả. Một lão già đần độn.

‘Ô, cô ấy ở chỗ nào ở Peterborough?’ Mike hỏi. ‘Có lẽ chúng ta có thể đến nhà cô ấy.’ Anh giờ cũng lo lắng y như tôi. Và có lẽ cũng tò mò nữa.

Chúng tôi leo lên xe, cả ba người. Ba mặc chiếc áo vest đẹp nhất, nhét chiếc phong bì nâu vào túi ngực, ở ngay sát trái tim. Ông chỉ đường cho chúng tôi đến một con phố hẹp với dãy nhà cao ốp gạch đỏ gần trung tâm thành phố. Chúng tôi đậu xe bên ngoài căn nhà có cái cổng nhỏ và lối đi rải nhựa mấp mô dẫn vào cửa chính. Ba tôi nhanh chóng chui ra khỏi xe rồi bước vội lên đường nhựa, tay nắm chặt chiếc phong bì phía trước. Tôi bình thản nhìn ông một thoáng, rồi sững sờ khi thấy ông đã già biết bao, dáng đi của ông đã lòm khòm và chuệnh choạng đến dường nào. Nhưng đôi mắt ông như rực lửa. Ông rung chuông. Không có ai trả lời. Ông rung chuông lần nữa. Lần nữa. Lần nữa. Dài hơn, dài hơn. Sau một hồi lâu, cửa sổ kính trượt kẽo kẹt mở ra. Ba tôi háo hức ngẩng đầu lên. Ông chìa chiếc phong bì ra. Tay ông run run. Chúng tôi nín thở, hy vọng nhìn thấy một người đàn bà tóc vàng xinh đẹp với bộ ngực khổng lồ, nhưng thay vào đó, một người đàn ông ló đầu ra cửa sổ. Hắn ta khoảng bốn mươi, tóc nâu, áo sơ mi trắng hở cổ. ‘Cút đi! Cút đi!’

Ba tôi không nói nên lời. Ông run rẩy giơ chiếc phong bì ra.

Người đàn ông tóc nâu lờ đi.

‘Ông nghĩ ông gây chuyện chưa đủ sao? Trước tiên là lá thư từ luật sư, rồi làm phiền cô ấy ở chỗ làm, giờ thì theo tới tận nhà. Ông làm cô ấy bực bội. Giờ thì hãy cút đi và để cô ấy yên!’ Hắn ta đóng rầm cửa sổ.

Ba tôi co rúm lại như sắp ngã qụy tại chỗ. Mike quàng vai ông rồi đưa ông trở lại xe. Khi chúng tôi về tới nhà, ông không nói được tiếng nào.

Mike nói, ‘Con nghĩ ba đã may mắn thoát nạn, Ba à. Sáng mai ba hãy cất tiền vào ngân hàng rồi quên cô ta đi.’ Ba tôi lặng lẽ gật đầu.

‘Con có nghĩ là ba ngốc lắm không?’ ông hỏi Mike. ‘Không không’ Mike đáp. ‘Người đàn ông nào cũng mất hết lý trí trước một phụ nữ xinh đẹp cả.’ Anh bắt gặp ánh mắt tôi và mỉm cười hối lỗi.

Ba tôi hồi lại một chút. Tự trọng đàn ông của ông vẫn được bảo toàn.

‘Ừ, ba sẽ không dính dáng gì đến cô ta nữa. Con nói rất đúng.’

Chiều đã muộn. Chúng tôi tạm biệt rồi chuẩn bị lái một quãng đường dài về lại Cambridge. Khi chúng tôi rời khỏi nhà, điện thoại reo và tôi nghe tiếng ba nói bằng tiếng Ukraina. Tôi không nghe rõ ba tôi nói gì, nhưng giọng điệu của ông làm tôi nghi ngờ - một sắc giọng âu yếm, dịu dàng. Tôi biết mình nên dừng lại, lắng nghe, can thiệp, nhưng tôi cảm thấy mệt mỏi nên chỉ muốn về nhà.

‘Em biết trong phong bì có bao nhiêu tiền không?’ Mike hỏi.

Chúng tôi lái xe trong áng chiều chạng vạng, đã đi được nửa đường, và đang ngẫm nghĩ về những chuyện xảy ra trong ngày.

‘Em thấy có đến một xấp dày. Chắc là một trăm bảng.’

‘Chỉ là anh thấy tờ trên cùng là 50 bảng. Khi mình đến ngân hàng rút tiền, họ hiếm khi nào đưa mình tờ 50 bảng. Họ chỉ đưa tờ 10 hay 20 bảng thôi. Trừ phi em rút một khoản tiền lớn.’ Anh nhăn trán, tập trung vào khúc đường vòng trước mặt. ‘Anh nghĩ chúng ta phải tìm hiểu cho kỹ.’ Anh đột ngột dừng xe trước một buồng điện thoại màu đỏ ở một ngôi làng. Tôi thấy anh tìm đồng xu, quay số, nói chuyện, bỏ tiền thêm vào, nói thêm một hồi nữa. Rồi anh quay trở lại xe.

‘Một ngàn tám trăm bảng.’

‘Cái gì?’

‘Trong phong bì. Một ngàn tám trăm bảng. Ông già đáng thương.’

‘Ông già đáng thương ngu ngốc. Đó chắc là toàn bộ số tiền dành dụm của ba.’

‘Có vẻ như Valentina gọi điện cho ba và cố thuyết phục ba chuyển tiền thẳng vào tài khoản của cô ả.’

‘Cô ta không thích đọc thơ của ba sao?’ (Ha ha.)

‘Ba nói ba sẽ cất tiền vào ngân hàng sáng mai.’

Chúng tôi lái đi tiếp. Giờ là tối Chủ nhật mà đường xá rất vắng vẻ.

Hoàng hôn đã buông xuống, mặt trời chìm vào đám mây, những tia sáng kỳ ảo lấp lánh trên bầu trời. Chúng tôi hạ cửa xe xuống, mùi hương đồng quê ập vào mặt - mùi táo gai, mùi nga sâm, mùi cỏ vừa mới cắt.

Khoảng mười giờ tối chúng tôi về tới nhà. Mike gọi cho ba tôi lần nữa. Tôi nghe ở máy phụ.

‘Con muốn báo cho ba biết tụi con đã về nhà an toàn. Ba chắc là mai ba đến ngân hàng được chứ? Con không an tâm khi biết ba giữ số tiền lớn như vậy trong nhà qua đêm. Ba có thể cất nó vào chỗ nào an toàn được không?’

‘Được... không...’ Ba tôi lộ vẻ kích động. ‘Nếu ba cứ đưa cho cô ấy thì sao?’

‘Nikolai, con không nghĩ đó là ý hay đâu. Con cho rằng ba nên cất hết vào ngân hàng như ba đã nói.’

‘Nhưng nếu đã quá trễ thì sao? Nếu ba đã đưa nó cho cô ấy rồi thì sao?’

‘Ba đưa cho cô ấy khi nào?’

‘Ngày mai.’ Ba tôi bối rối, ấp a ấp úng. ‘Ngày mai. Hôm nay. Có gì khác biệt chứ?’

‘Đợi chút, Nikolai. Đợi chút đã.’

Mike mặc áo choàng rồi cầm lấy chìa khóa xe. Anh có vẻ hết sức mệt mỏi. Sáng sớm hôm sau, anh trở về với chiếc phong bì, giấu khoản tiền một ngàn tám trăm bảng dưới đám vớ trong ngăn kéo, cho đến khi anh có thể đến ngân hàng vào ngày hôm sau. Tôi không biết chuyện gì đã xảy ra với mấy bài thơ ba viết.