- 5 -

Tôi nghe tiếng chân guốc của Ngọc.

Môt ý nghĩ khác đến với tôi. Nếu quả thực người đó là Chất. Tôi sẽ làm sao? Làm gì? Làm cách nào khi tôi đã xác nhận với Chất, chính tôi là Mị. Trời! Không! Tôi không thể tưởng tượng, cũng như không thể chịu đựng được sự gặp lại nhau trong tình cảnh này. Tôi không thể là một gánh nặng, của chàng, cái gánh nặng, với đôi mắt mù lòa. Không. Chắc rồi tôi sẽ tự giải quyết đời mình. Chàng đã như vậy, chàng cần phải có một người khác. Một người không tật nguyền săn sóc chàng. Không. Tôi không thể sống. Không thể kéo dài lâu hơn, đời sống tôi. Nếu quả thực, người ấy là chàng thì ước vọng cuối cùng của đời tôi như vậy cũng thỏa nguyện rồi. Tôi chỉ muốn để chàng thấy đến phút cuối cùng, tôi vẫn là của chàng, tôi vẫn là Mị, ngày nào. Tôi vẫn… vâng, tôi vẫn chỉ có một đời, chỉ có một trái tim, một cuộc tình. Đó là sự thực, mặc dù một sự thực có vẻ nhiễm nhiều lãng mạn, tiểu thuyết. Tôi vẫn hằng nghĩ thế. Người phụ nữ có thể có cả chục lần yêu. Nhưng rốt cuộc, xét cho cùng, họ cũng chỉ có một cuộc tình, chỉ một cuộc tình nào đó, là đúng, là thật, ngoại giả, tất cả còn lại chỉ là hư ảo. Chỉ là chiếc bóng, ngó thấy nhìn thấy, nhưng không thể nào cầm nắm, không thể đắm chìm, không thể dìm chết cả hồn mình trong nó.

Ngọc đem chiếc áo dài ra cho tôi, bảo thay áo đi rồi ra bãi. Tôi cầm tấm áo dài trong tay, mà lệ rưng rưng muốn chảy. Tôi hỏi Ngọc:

-Áo màu gì vậy Ngọc?

-Màu mà Mị thích đó.

-Màu trắng?

Ngọc cười, tôi nghe rõ tiếng Ngọc cười và bàn tay đập trên vai tôi:

-Chứ còn màu gì nữa?

-Màu xanh.

-Sao lại màu xanh?

-Chất thích hai màu đó nhất.

-Nhưng Ngọc thấy Mị đâu có tấm áo nào màu xanh đâu.

Tôi gật đầu:

-Phải rồi. Mị đâu có áo màu xanh nữa. Từ ngày ấy, Mị chỉ có hai thứ màu, đen và trắng.

-Hay Mị mặc áo của Ngọc nha.

-Màu xanh hả? Nhưng làm sao vừa.

-Vừa mà. Mị và Ngọc cũng khổ người đó.

Tôi ngẫm nghĩ một lát, xong lắc đầu:

-Thôi. Để Mị mặc áo của Mị, một lần chót.(Tôi bật cười) không lẽ lần cuối cùng mà lại đi mặc áo mượn của người khác. Kỳ há Ngọc.

Ngọc day người tôi lại. Tôi không nhìn thấy gì hết (vẫn một màu xám đục) nhưng hơi thở sát gần của Ngọc cho tôi biết, tôi đang đối mặt với Ngọc và chắc là Ngọc đang đăm đăm nhìn tôi. Ngọc nói giọng gay gắt:

-Mị vừa nói gì vậy? Biết không?

Tôi vội nói dối để Ngọc khỏi ngờ vực:

-Biết chứ Mị xin lỗi? Mị không định nói thế.

-Mị không được làm bậy đó nha. Ở đây với Ngọc mà Mị làm bậy là Mị không thương Ngọc đó. Thôi Mị đi thay áo đi.

Ngọc nói và dìu tôi vào phòng.

Tôi cởi áo mà nước mắt ràn rụa như những con sóng từ ngoài xa khơi xô lấn nhau ùa tới. Tôi đứng lặng ở trong phòng tối có tới gần năm phút, Ngọc bất thần hé cửa bước vào:

-Trời ơi. Thay áo đi chứ Mị. Đứng làm gì vậy.Vừa nói vừa bật mở hàng nút áo cho tôi. Cơn xúc động hơi nguôi, lại òa vỡ một lần nữa. Tôi không còn bình tĩnh giữ gìn. Tôi ôm lấy Ngọc, người bạn cuối còn ở bên tôi lúc cuối cùng của đời tôi sớm héo. Tôi khóc nức nở như một đứa trẻ con. Tôi khóc nhàu, cho tới lúc giật mình vì nghe thấy tiếng khóc của Ngọc bị cơn xúc động ở trong tôi lôi cuốn theo, cũng đã khóc.

Không biết Ngọc khóc vì tôi hay Ngọc khóc thương cho tâm sự của Ngọc. Dần dần, tôi nín được và quay lại dỗ dành Ngọc:

-Ngọc, nín đi Ngọc, Mị không khóc nữa đâu.

Tay tôi vỗ trên người Ngọc. Cử chỉ vụng về của tôi, hình như chỉ làm Ngọc khóc lớn hơn mà thôi.

Ngọc vậy đó. Không khóc thì thôi, đã khóc Ngọc khóc rất nhiều. Tiếng khóc nấc của Ngọc, nghẹn ngào đau đớn đến xé ruột.

Ra tới bãi, vừa lúc người đàn ông tới.

Tiếng chân nạng mỗi lúc một tiến đến gần hơn.

Tôi bấm tay Ngọc:

-Hắn đó.

Ngọc nhìn về hướng có tiếng nạng gỗ. Trong tầm mắt thấy, hơi ngỡ ngàng khi nhận thấy cái dáng vẻ quen quen của người đàn ông cụt chân đang nhắm phía nàng tiến đến, mặc dù với chiếc gỗ kẹp ở bên nách, người anh ta nghiêng, cúi về phía trước. Nhưng Ngọc không tài nào nhận ra người đó là ai vì một nửa khuôn mặt của anh ta bị nám cháy.Vết nứt rạn căng ra, tạo thành những đường chỉ trắng ngoằn ngoèo như một miếng da trâu bị thui chín. Ngọc rùng mình khi chạm vào tia mắt nhìn thẳng lạnh lùng, những tia máu hằn nổi trong con ngươi.

Tôi nghĩ Ngọc bị thôi miên bởi sự chậm rãi tiến đến của người đàn ông, quên khuấy tôi đang hồi hộp, lo âu, ngồi bên cạnh nàng, mắt mở lớn mà vẫn không thể thấy gì hơn ngoài màu đen đục mờ, vẩn trắng.

Không đủ kiên nhẫn chờ đợi lâu hơn nữa. Tôi bấu vai Ngọc:

-Sao?

Ngọc như người vẫn còn đi trong cơn mê:

-Cái gì?

-Người đàn ông.

-Anh ta đang đến.

Ngọc nói nhỏ hơn, cùng với tiếng nạng gỗ mà tôi nghe được như sát gần. Tuy nhiên, tôi cố hỏi thêm một câu, nhưng tôi ngượng nên không dám nói rõ ý mình:

-Ngọc thấy thế nào?

Ngọc chưa trả lời tôi đã nghe tiếng người đàn ông:

-Chào cô Mị và Ngọc.

Ngọc bàng hoàng. Tôi rúng động kinh hãi. Hình như Ngọc cũng vậy. Không khí lặng đi trong một giây nặng nề, sần sượng.

Tôi nghe Ngọc nói giọng run run:

-Ông biết tôi.

-Vâng. Tôi biết cô.

Giọng người đàn ông đanh đanh rõ từng tiếng.

Tôi không dằn được câu hỏi:

-Ai vậy Ngọc?

-Ngọc không biết.

Người đàn ông mặt nám cháy cười ròn:

-Vâng. Cô không biết tôi đâu. Hơn nữa, mặt tôi bị nám cháy làm sao nhận ra tôi được. Không ai nhận ra tôi, kể cả gia đình tôi. Nhưng điều đó không có gì quan trọng hết.

Hình như Ngọc lắc đầu, nhìn chăm chăm vào mặt người đàn ông, nàng mong sẽ tìm ra một vài nét quen thuộc đặc biệt nào đó, để từ đấy truy ra tông tích của anh ta.

Tôi nghe Ngọc nói:

-Ông nói vậy chứ. Tại sao lại không quan trọng.

Với tôi, rất quan trọng.

-Tại sao? Người đàn ông cao giọng hỏi.

-Ở chỗ ông tìm đến đây, gặp chúng tôi.

Người đàn ông cười, tiếng cười nhỏ, vỡ tan trong hàm răng gương mặt dịu xuống, đôi mắt với những tia nhìn buồn bã, trùng lại, khiến anh ta bớt vẻ dữ dằn, ghê khiếp:

-Trước sau gì, rồi cô cũng sẽ biết tôi là ai. Bây giờ thì chưa cần lắm.

In là Ngọc bắt đầu cảm thấy khó chịu về thái độ úp mở, bí mật của anh ta. Nàng nói, giọng hơi xẵng:

-Cũng được. Bây giờ ông cho phép tôi hỏi ông một câu.

Người đàn ông nói ngay:

-Cô cứ tự nhiên.

-Ông kiếm bạn tôi để làm gì?

Chắc Ngọc tưởng câu hỏi thẳng đột ngột ấy của mình, người đàn ông sẽ không tránh khỏi bối rối, lúng túng. Nhưng Ngọc nhầm, chính Ngọc là kẻ lúng túng, bối rối vì anh ta trả lời thản nhiên không do dự:

-Tôi muốn gặp cô.

-Tôi? Ngọc hỏi lại.

-Vâng cô Ngọc.

Người đàn ông day mặt hướng về phía Mị nói tiếp:

-Tôi xin lỗi cô Mị, nếu tôi có làm phiền cô trong những ngày qua, và trong những giây phút sắp tới.

Tôi hoang mang, như kẻ đã mù lòa lại bỏ giữa một khu rừng đầy tiếng động. Tôi nói không kịp suy tính:

-Không. Không. Ông cứ tự nhiên. Đừng thắc mắc về tôi.

Đợi tôi dứt lời, người đàn ông lại quay về phía Ngọc:

-Giờ cô đang ngạc nhiên?

Tôi cảm thấy Ngọc thực sự bị dồn vào thế thụ động. Ngọc lúng túng không biết người đàn ông này là ai. Hắn muốn gì, có liên hệ nào không với Ngọc mà sao y có vẻ tự tin, giọng điệu thách đố như vậy đối với Ngọc. Tuy nhiên, Ngọc không thể có một phản ứng nào hơn là tiếp tục nói cứng:

-Vâng. Quả thực tôi vô cùng kinh ngạc. Bởi tôi không quen biết ông. Nên tôi nghĩ rằng tôi không có điều gì để nói cũng như để ông phải tìm kiếm hết.

Người đàn ông phản đối:

-Không. Cô đừng nói thế. Chúng ta có rất nhiều điều để nói với nhau, mà cô chưa biết đấy thôi.

Đến đây có lẽ Ngọc đành thúc thủ. Ngọc không thể phỏng đoán gì được nữa. Ngọc đã bắt đầu linh cảm thấy qua tia mắt nhìn dại chết của người đàn ông một chuyện ghê gớm sắp xảy đến cho Ngọc. Có thể trong một vài giây phút nữa, Ngọc sẽ phải đối đầu với những sự thực tàn nhẫn, đối đầu với quá khứ, những mảnh đời đau thương, khốn quẫn mà Ngọc đã quên hoặc đã cố tình không bao giờ nhớ tới.

Người đàn ông như cũng nhận ra sự nắm vững được thế chủ động của mình nên anh ta tiếp tục kéo dài cuộc chơi của một thứ mèo vờn chuột.

Ông ta nói, giọng kéo dài pha lẫn ngậm ngùi thương hại:

-Cô Ngọc vẫn chưa nhận ra tôi.

Tôi nghe Ngọc quả quyết:

-Tôi không hề quen biết ông.

Tôi lặng lẽ theo dõi câu chuyện của hai người cũng không tránh được sốt ruột lo lắng. Tôi nói:

-Tôi nghĩ ông nên nói ông là ai cho bạn tôi biết. Không thể có một cuộc đối thoại như vậy. Nó quá bất công, giữa một kẻ biết rõ kẻ mình đang đối diện và một kẻ không hề biết tí gì.

Người đàn ông dịu giọng:

-Cô nói đúng. Cô Mị quá bất công. Nhưng tôi đã nói tên tôi cho cô biết. Cô chưa nói lại với cô Ngọc sao?

Tôi đáp:

-Tất nhiên đã. Nhưng bạn tôi chỉ mới nghe cái tên đó lần đầu.

Người đàn ông gật gù:

-Lần đầu. Làm sao khác hơn. Khi đó là cái tên tôi tự kiếm lấy cho mình sau khi hồi sinh và lành lặn mọi vết thương.

-Như vậy hóa ra…

Người đàn ông ngắt ngang câu nói của Mị:

-Đó là một cái tên giả.

-Còn tên thật? Ngọc hỏi, giọng không còn che giấu được hoang mang.

-Tôi quên. Quên mất tên thực của mình, lúc mất đi vì những vết thương máu ra nhiều quá.

-Sao lại vô lý đến như vậy được? Tôi không tin, Mị nói.

-Tôi cũng vậy. Người đàn ông nói, giọng bình thản.

Giọng Ngọc mất bình tĩnh:

-Thôi. Trò chơi mà ông cho chúng tôi như vậy đủ rồi. Giờ ông muốn gì?

Người đàn ông rút thuốc hút:

-Cô gấp lắm?

-Không gấp. Nhưng tôi không thể kéo dài những giây phút lẩm cẩm với một người mất trí. Tôi không thừa thì giờ.

Người đàn ông giở điếu thuốc lá khỏi môi, lẩm bẩm:

-Người mất trí. Người mất trí. Ha Ha…

Tiếng cười anh ta cất cao. Mị nghe lạnh và buốt như những mũi kim đâm sâu trên da thịt.

Bỗng người đàn ông ngắt ngang tiếng cười, giọng nghiêm nghị:

-Tôi muốn hỏi cô về… đứa con.

Ngọc giật mình, rung động:

-Ông nói gì?

-Đứa con của bốn năm trước. Người đàn ông nói, tiếng nói rời rã từng chữ một.

Ngọc la lên, tay giơ hổng trên không như muốn bưng lấy mặt người đàn ông:

-Anh. Thẩm.

Người đàn ông nhanh nhẹn ngả người ra để tránh đôi bàn tay điên cuồng của Ngọc, giọng vẫn thản nhiên, lạnh lùng không một chút xúc động:

-Cô nhầm rồi. Không phải Thẩm. Không phải tôi.

Trước sự kinh ngạc của tôi, chắc người đàn ông chân cụt biết rằng tôi hoàn toàn không hề hay biết gì về chuyện Ngọc có một đứa con. Anh ta nói:

-Sự thực giản dị lắm. Không có gì ghê gớm. Đó là một sự thực thường, xảy ra rất nhiều trong xã hội này. Một xã hội chiến tranh liên miên. Điều đó xấu hay tốt tùy theo quan điểm của từng người.

Trong khi người đàn ông còn đang dài dòng, tôi nghe Ngọc nói, giọng van lơn:

-Thưa ông, tôi xin ông đừng nói thêm một tiếng nào hết.

Người đàn ông nhún vai tỏ dấu ân hận:

-Vâng, tôi sẽ không nói gì thêm. Tôi cũng không định nói thế. Sự thực, tôi chỉ muốn biết về đứa bé. Một đứa bé gái.

Tôi thấy đã đến lúc cần phải giúp bạn, làm sáng tỏ vấn đề:

-Nhưng trước hết, thưa ông, tối thiểu ông cũng phải cho biết ông là ai, hoặc ra thì ông cũng phải nói ông có liên hệ gì với đứa bé đó mới được chứ.

Người đàn ông mừng rỡ, như đã nắm được đầu mối quan trọng của vấn đề:

-Như vậy là cô, cô Mị, cô cũng có biết đứa bé đó.

Mị cười. Nàng không trông thấy nét mặt người đàn ông ra sao, nhưng nàng đoán được vẻ hớn hở của anh ta. Tôi đáp:

-Vâng. Tôi cũng được biết chút ít. Không nhiều lắm.

Người đàn ông thở ra, giọng tràn đầy tâm sự:

-Thật khổ. Tôi đi tìm bao nhiêu năm nay, giờ mới ra tung tích. Tưởng đã phải nửa đường bỏ cuộc thật là…

-Thật là sao? Ông nói nãy giờ tôi vẫn không hiểu. Mị nói.

Người đàn ông lắc đầu, vẫn nhìn Mị, anh ta như quên hẳn sự tật nguyền của nàng.

-Thật là ân hận cho tôi.

Người đàn ông hơi ngập ngừng một lát, nhưng rồi lại tiếp ngay:

-Vì tôi có nhận lời trăn trối của một người. Một người đã khuất…

Tôi nghe Ngọc bỗng òa lên khóc lớn. Nàng thét lên:

-Anh.

Ngọc chỉ kêu được một tiếng ngắn rồi lả người ngả vào Mị.

Mị hoảng hốt đỡ lấy bạn, và không hiểu đầu đuôi sao, hơn nữa không trông thấy gì nên Mị sợ hãi, òa khóc.

Sóng đem buổi chiều vào chân cát với những tiếng vỗ gầm của con nước lên.

Ráng chiều đỏ ối, nhuộm cả một chân trời.

ĐOẠN KẾT

Một buổi sáng, trời còn đầy sương mù, những người từ khắp nơi, tủa về trung tâm thành phố, nơi giáo đường đang bắt đầu những khóa lễ đầu tiên của một ngày nghỉ. Những tấm lá bàng vụn vỡ dưới những bước chân hăm hở, nghe vui tai cùng với tiếng nói cười của trẻ thơ. Đoạn đường nào, nhất là từ những ngõ ngách dẫn vào thành phố, cũng như đang được sống dậy, thật sớm.Trong một ngày hội lớn.

Trong khi đó, một thiếu phụ trẻ tuổi, mặc áo đen, đầu chít thêm một vuông khăn lụa màu xám tro, lầm lũi đi ngược chiều bên kia con đường vòng theo bờ biển, dưới những tàn cây bàng đen sẫm. Mặt người thiếu phụ luôn cúi ngầm xuống, như lẩn tránh sự dòm ngó của những người chung quanh, nên người ta không thể nhận ra, người đó là ai, có điều nhớ dáng dấp thanh thanh, chiếc lưng thon cho ta phỏng đoán người đàn bà đó còn trẻ. Thế thôi.

Người đàn bà đi mãi gần hết con đường vòng theo bãi biển, trước khi lên dốc để lên ngọn đồi trên cao, thì rẽ tay trái, con đường nhỏ dẫn vào trung tâm thành phố. Người đàn bà lại đi thêm một đỗi xa, rồi ngừng lại trước một ngôi biệt thự quét vôi trắng. Người thiếu phụ trẻ bấm chuông. Nàng bấm một cách rụt rè như e ngại tiếng chuông reo sẽ làm người trong nhà nghe thấy. Một lúc khá lâu sau, từ căn nhà nhỏ thụt vào trong bên cạnh ngôi nhà chính, một bà già mặc áo len, choàng khăn lạnh lò dò đi ra. Thỉnh thoảng cơn ho làm bà ta khựng lại, ôm ngực. Mặt thiếu phụ trẻ rạng rỡ hẳn ra, khi trông thấy bà già. Nàng mở ví lấy mấy tờ giấy bạc, cầm sẵn nơi tay.

Bà già ra tới cửa, nhưng không mở cổng vội. Bà rùn người, ngó qua những song sắt của chiếc cửa lớn. Người thiếu phụ trẻ tuổi, cũng thấp người ngó qua những khe cửa hở, miệng lí nhí:

-Bà đấy hả? Cháu đây.

Nàng vừa chào bà cụ già, vừa đẩy nắm tiền qua khe sắt. Bà cụ già chừng như đã nhận ra người quen, cố mỉm cười, nụ cười rúm ró méo xệch của một người còn ngái ngủ sau một đêm trằn trọc, gật đầu:

-A cô. Hôm nay cô đón cháu sớm vậy. Giờ này sợ Sơ giám đốc không cho đón cháu đâu.

Người thiếu phụ trẻ thoáng một vẻ thất vọng trên gương mặt xanh xao thiếu máu nhưng liền sau đó, nàng gật đầu giọng tin tưởng:

-Dạ, cháu biết. Chưa đến giờ. Nhưng cũng gần tới rồi bà. Còn chừng nửa tiếng nữa thôi.

Nàng ngập ngừng như để tìm lý lẽ vững chắc, hầu lay chuyển bà cụ già, nói tiếp:

-Hôm nay cháu muốn xin đón về sớm cho cháu nhỏ đi xem lễ. Bà giúp cháu, cháu hứa là cháu sẽ đem cháu nhỏ về sớm.

Trong óc bà cụ già, hình ảnh một đứa bé gái bốn năm tuổi, xinh xắn hiện ra. Nó là con của người thiếu phụ này. Nàng mới đem gửi nó đến đây nhờ trông nom được hơn một năm. Hình như mẹ nó bận công việc làm ăn ghê lắm, nên đôi khi cả tuần, hai tuần không thấy lại thăm nó. Cũng có khi một tuần tới thăm hai, ba lần, thường với những giờ giấc không đúng với điều lệ, đã được quy định sẵn của trung tâm. Tuy nhiên, lần nào bà cũng cho phép hai mẹ con người thiếu phụ này được gặp nhau vì bà thấy tội tội làm sao ấy. Cả mặt đứa nhỏ lẫn mặt mẹ nó, lúc nào cũng rầu rầu, mắt luôn ướt như vừa khóc xong. Hơn nữa không lần nào tới thăm con mà người thiếu phụ quên mang theo quà cáp hoặc cho bà tiền, có điều là chưa bao giờ bà thấy người thiếu phụ này lại thăm con sớm như vậy, bà cũng không nghe được một lần nào, nói về đứa nhỏ theo đạo Công giáo. Chắc là có chuyện chi quan trọng lắm đấy. Bà già nghĩ thầm.

Sự im lặng của bà cụ già làm vẻ mặt của người thiếu phụ đã thiểu não lại càng nhiều não thêm. Nàng áy náy, âu lo, không biết liệu có được lãnh con ra không.

Mắt nàng đã long lanh muốn khóc.

Giữa lúc đó, bà cụ già rút xâu chìa khóa lận trong bụng ra, tra vào ổ khóa lớn. Tiếng lách cách của khóa và sợi dây xích va vào thành cửa sắt, làm người thiếu phụ khấp khởi mừng thầm trong bụng. Cánh cửa được đẩy rộng. Người thiếu phụ run run bàn tay, nắm lấy bàn tay bà già nâng lên vuốt vuốt. Bà già chừng như cũng cảm động. Tuy nhiên, bà không trả lời ngay là có cho người thiếu phụ đón con không, bà bảo:

-Sao sớm quá vậy? Con nhỏ còn đang ngủ. Phải đánh thức nó dậy. Sợ khóc ồn lên. Sợ giám đốc biết thì phiền lắm.

Người thiếu phụ đoán thầm rằng bà cụ già đã hơi xiêu lòng. Nàng đưa bàn tay bà già lên, áp vào ngực mình:

-Thôi con lạy bà. Bà giúp con một lần. Một lần này thôi. Con đã lỡ lại đây lần này, con sẽ không lại sớm nữa, con sẽ đợi đúng giờ.

Thấy tình cảnh người thiếu phụ cũng tội nghiệp, bà cụ gật đầu:

-Vâng, thì thôi. Tôi cũng cố giúp cô một lần này. Mà một lần này nữa thôi nha cô. Lần sau có lại, cô lại đúng giờ nha cô. Sơ giám đốc mà biết tôi giúp cô thế này là rầy chết à nghe.

-Dạ, vâng. Thôi bà giúp cho con một lần chót.

Bà cụ già quay vào, sau khi đã dặn dò người thiếu phụ đứng chờ và cẩn thận khép kín cánh cửa.

Lẫn vào màn sương mù còn dày đặc, người thiếu phụ khom lưng nhìn qua khe cửa sắt, ngó theo dáng chậm chạp của bà cụ già khuất mờ dần.

Trời rạng tỏ dần dần ở phía bờ biển, người thiếu phụ trẻ tuổi nhìn thấy bà cụ già trở ra, dắt theo một đứa bé chân thấp chân cao, rảo bước như chạy theo chân bà cụ già.

Mắt đứa nhỏ hếch lên hướng về phía cổng trung tâm. Có lẽ nó chưa nhìn thấy người thiếu phụ đứng sau những chấn song của tấm cửa sắt lớn.

Người thiếu phụ run run những ngón tay bám trên thành cửa khi nhìn thấy rõ mặt con mình.

Đó là một đứa con gái nhỏ, nước da trắng hồng, khuôn mặt bụ bẫm với hai má lúm sâu đồng tiền. Đôi mắt nó to mở lớn xanh biếc với đôi tròng đen láy. Tuy nhiên, dù không tinh ý, người ta không cũng có thể nhận ra ngay vẻ buồn thảm, lắng đọng trong người nó. Ngay trong dáng điệu của nó, cũng có một vẻ gì khác hơn những đứa trẻ bình thường. Dáng đi chững chạc, gương mặt trang nghiêm, phẳng lặng.

Đứa nhỏ mỗi lúc một tiến gần tới cổng. Người thiếu phụ trẻ như không còn đủ kiên nhẫn chờ đợi trong yên lặng thêm nữa, nàng đẩy tung một bên cửa, vừa lúc đứa trẻ trờ tới, đang ngơ ngác.

Trông thấy mẹ, đứa nhỏ giựt mạnh tay khỏi tay bà cụ già, nó nhào tới, ôm lấy người thiếu phụ:

-Mẹ. Mẹ…

Tiếng nó phát ra, giọng lạc như giọng một con mèo ốm yếu. Cùng với tiếng kêu trầm thống đó, nước mắt nó vòng quanh đôi mắt thơ dại.

Người thiếu phụ trẻ tuổi ôm lấy con, cũng rớt nước mắt:

-Con. Con.

Bà cụ già đứng trước cảnh hai mẹ con ôm nhau cũng tần ngần, không biết nói gì.

Hai mẹ con ôm nhau nước mắt tuôn tràn. Đứa nhỏ ôm cứng mẹ. Nó áp mặt vào bụng mẹ như để hít đầy lồng ngực hơi hướng của mẹ nó, cho bỏ sau bao nhiêu ngày xa cách.

Một lúc sau, người thiếu phụ trẻ tuổi như chợt tỉnh cơn mê, đưa tay chùi nước mắt, ngước nhìn bà cụ già, vẻ đầy biết ơn nói:

-Cháu cám ơn bà nhiều. Giờ bà cho cháu đón cháu bé về. Chiều nay, đúng giờ, cháu sẽ đưa cháu bé lại.

Bà cụ già gật đầu, vẻ ái ngại:

-Ừ. Thôi đi đi. Không có hết giờ. Nhớ cho con nhỏ nó về sớm nha. Đừng về trễ như mọi bữa đó nghe.

Người thiếu phụ trẻ gật đầu tới tấp. Nàng như sợ bà cụ già đổi ý.

Đứa nhỏ níu chặt tay mẹ. Hai mẹ con quay ra rảo chân bước. Khi ngôi nhà nội trú đã thực sự khuất hẳn ở phía sau, đứa nhỏ mới hỏi mẹ nó:

-Sao tuần rồi Thứ Năm mẹ không vào thăm con?

-Tại mẹ bận. Mẹ bận quá, mẹ nhớ mà mẹ không đến với con được.

-Mẹ không nhớ con sao? Con nhớ mẹ lắm.

Người thiếu phụ trẻ tuổi lắc đầu:

-Sao con nói vậy. Mẹ không nhớ con thì nhớ ai.

-Thứ Năm tới, mẹ có đến thăm con không?

Người thiếu phụ gật đầu, không đáp. Đứa nhỏ chậm bước, nó ngước nhìn mẹ nó, thấy mắt đầy lệ. Nó ngạc nhiên kêu:

-Sao mẹ khóc? Mẹ giận vì đến thăm con hả?

Người thiếu phụ lắc đầu, trong khi nước mắt nàng lại tuôn chảy nhiều hơn, nàng vuốt vuốt mái tóc con.

-Không con. Tại mẹ buồn.

-Mẹ buồn gì? Ai làm mẹ buồn?

-Không ai hết.

-Thế tại sao?

Đứa nhỏ tiếp tục hỏi cho ra lý lẽ. Người mẹ nói nhỏ, nhưng nó vẫn nghe kịp:

-Dì Mị mất rồi.

Trong óc đứa bé, hình ảnh của một người trạc bằng mẹ nó, đôi lần có đi cùng với mẹ nó, đến thăm nó ở lưu xá. Đó là một người hiền lành, dễ thương, gương mặt phúc hậu. Với đôi mắt to thật to, trong sáng hình như người con gái đó, không thấy đường đi. Luôn luôn nó thấy mẹ nó phải dắt tay dì Mị. Trong tình cảm của nó, dì Mị cũng đã chiếm vị trí quan trọng. Dì Mị rất thương nó. Gặp nó lần nào. Dì Mị cũng vuốt ve, rờ rẫm mặt nó, xong bảo “con giống mẹ con lắm”. Nó thích nhất câu nói ấy. Có lẽ tại vì nó không có cha, nó không biết mặt cha nó ra sao hết, nên nó chỉ luôn mong mỏi mọi người bảo nó giống mẹ nó mà thôi.

Giờ dì Mị chết, người bạn thứ hai, sau mẹ nó, như vậy là đã không còn. Nó không tiếc những gói kẹo, những câu chuyện cổ tích mà dì Mị đã dành cho nó, nhưng nó tiếc những cử chỉ vuốt ve âu yếm cùa dì Mị. Nó thèm lắm những cử chỉ ngọt ngào ấy. Mẹ nó gặp nó thường hơn, nhưng ít khi có những cử chỉ giống như dì Mị. Nó nghĩ có lẽ mẹ nó bận làm ăn kiếm tiền trả tiền học cho nó.

Dì Mị không còn, nó biết mẹ nó buồn lắm. Dì Mị là người bạn duy nhất, thân thiết với mẹ nó còn hơn cả chị em ruột nữa.

Từ lúc nghe tin dì Mị chết, nó nhớ không dám hỏi han gì thêm. Lúc buồn mẹ nó hay bẳn gắt lắm, kinh nghiệm cho nó biết như vậy. Nó cũng không dám hỏi về nguyên nhân cái chết đột ngột kia, nó cũng không dám đề nghị với mẹ cho nó đi thăm Mị. Với đầu óc và trí tưởng non nớt của nó, nó chỉ có thể hình dung, người chết là người đang ngủ, mắt nhắm nghiền, lay gọi cũng đều không biết gì cả. Và bởi thế nó không thấy run sợ khi nghĩ nếu được lại gần dì Mị. Nó sẽ cúi hôn dì Mị như mỗi lần nó gặp. Có khác chăng lần này nó sẽ tự ý chứ không đợi dì Mị yêu cầu nữa, bởi dì Mị có nói được nữa đâu.

Con đường thưa vắng và dần dần lên cao.

Nàng đã nhìn thấy trên mặt biển xanh phía dưới.

Đi thêm một đỗi xa nữa, con nhỏ thấy ngọn đồi với nhiều nấm mộ xây hoặc mới đắp đất dưới những tàn cây dương xanh mát.

“Dì Mị chôn ở đây”. Con bé nói thầm trong đầu nó, rảo cẳng để theo kịp mẹ nó, đang hăm hở len lách dưới những hàng dương.

Cuối cùng, mẹ nó dừng lại trước một ngôi mộ còn tươi đất đỏ. Miếng cỏ xanh to bằng tấm thảm đặt trên chốc mộ đã hơi héo úa những rễ cỏ đã ăn bám xuống lòng đất.

Mẹ nó chỉ tay vào ngôi mộ:

-Chỗ nằm của dì Năm đấy.

Con bé gật đầu. Nó cũng muốn tỏ ra là một người lớn, nghiêm tranh, trịnh trọng. Con nhỏ chắp tay trước ngực, đứng im, nhìn ngôi mộ và cố tưởng tượng trong đó dì Mị mến yêu của nó đang nằm ngủ trong khi mẹ nó, người thiếu phụ trẻ thắp hương cắm trên phần mộ. Nàng cũng lấy ra từ trong giỏ xách một bó hoa huệ trắng, đặt trên đầu mộ. Tất cả những công việc nàng được làm trong niềm im lặng tuyệt đối… với những hạt lệ cũng âm thầm chảy.

Sau một tuần hương thắp và lời khấn nguyện lâm râm, con nhỏ thấy mẹ nó ngồi bệt xuống thảm cỏ bên cạnh ngôi mộ. Nó cũng ghé ngồi theo. Mẹ nó tỳ cằm lên đầu nó. Nó linh cảm thấy, hình như mẹ nó đang ngóng trông, chờ đợi một chuyện gì đó, sắp xảy ra, mẹ nó luôn luôn day mặt nghe ngóng về phía con đường mòn, mà nó vừa được dẫn đi qua, chốc chốc, mẹ nó lại thở dài. Tiếng thở dài não ruột, khiến nó không thể cầm lòng. Nó hỏi:

-Mẹ lại buồn gì nữa vậy?

Mẹ nó cúi hôn nó (lâu lắm nó mới được mẹ nó âu yếm như vậy một lần. Thường sau đấy, mẹ nó sẽ nói cho nó nghe một chuyện gì đó hoặc vui hoặc buồn nhưng phần nhiều đều là chuyện quan trọng). Lần này cũng vậy. Quả nhiên sau khi cúi hôn con, người thiếu phụ nói:

-Nếu một ngày kia, chẳng may mẹ bị tai nạn, mặt mẹ gớm ghiếc, người mẹ không lành lặn nữa, con có thương mẹ không? Con có còn nhìn nhận mẹ nữa không?

Con nhỏ không hiểu mẹ nó muốn nói gì, nhưng mới nghe chừng đó thôi, nó đã hốt hoảng òa khóc, ôm chặt lấy mẹ nó:

-Mẹ có làm sao, có thế nào chăng nữa, con cũng yêu mẹ. Nếu mẹ chết, con sẽ chết theo. Làm sao con có thể sống khi không có mẹ, mẹ đừng bỏ con nha mẹ.

Người thiếu phụ trẻ mỉm cười cúi nhìn con, xoa đầu nó:

-Không. Mẹ không bao giờ chết cả. Còn con, có con, mẹ không bao giờ chết.

-Thế sao mẹ hỏi con câu vừa rồi?

Người thiếu phụ trẻ ngập ngừng:

-Mẹ có việc.

-Vậy mẹ nói thẳng ngay với con đi. Chuyện gì mẹ?

Đứa con gái đưa cả hai bàn tay nhỏ bé lên bưng lấy mặt mẹ nó. Người thiếu phụ trẻ nhìn sâu vào mắt con, cười dịu dàng:

-Thí dụ, bây giờ con được gặp ba con, con có mừng không?

Đứa nhỏ nhảy lên, nó đứng thẳng người dáo dác nhìn quanh:

-Đâu, ba con đâu mẹ?

Người thiếu phụ điềm đạm kéo tay con ngồi xuống chỗ cũ, nhỏ nhẹ:

-Khoan đã con. Nếu ba con mặt mũi gớm ghiếc, thân thể không toàn vẹn như mẹ vừa nói lúc nãy, con có nhận ba con không?

Con nhỏ tròn xoe mắt, phùng má:

-Sao không mẹ? Ba con mà. Con sẽ hôn ba con. Con không sợ gì hết.

Người thiếu phụ trẻ vẫn giữ nguyên nụ cười sung sướng.

Chợt từ phía xa có tiếng nạng gỗ gõ lạch cạch trên con lộ chính.

Người thiếu phụ trẻ và đứa con gái nhỏ, cùng nín thở lắng nghe.

Mặt trời đã cao ngang khu rừng dương. Những tia nắng đầu ngày lọc qua màn lá xanh, còn ngấn đọng sương đêm, thành những dòng thủy tinh óng ánh trên nền cỏ ướt. Những ngôi mộ cũng nhuốm một màu vàng tươi, ấm áp.

DU TỬ LÊ

2-1971