Chương 8

Sân ga Hàng Cỏ đông đúc. Khách xuống chuyến sớm đứng ngáp vặt chờ người thân đến đón. Khách lần đầu ra Hà Nội lơ ngơ chưa biết về đâu. Đám xe kéo xúm lại mời chào. Đầu phố Gambetta, một gánh xẩm chào đón họ bằng tiếng nhị eo éo và lời hát vui tai. Cái lạnh làm người khỏe phải xuýt xoa mà ông lão vẫn hát.

Bắc Kỳ vui nhất Hà thành

Phố phường sầm uất văn minh rợp trời

Thanh tao, thanh lịch đủ mùi

Cao lâu rạp hát vui chơi đủ đầy

Đâu đâu khắp hết đông tây

Thăng Long thắng địa xưa nay tiếng đồn

Cũ thời băm sáu phố phường

Ngày nay mở rộng đến hàng vài trăm...

Gió thổi ào ào kèm theo vài hạt mưa. Mọi người vội chạy vào nấp dưới mái hiên, chỉ còn trơ hai người. Lan như kẻ mất hồn, mặc cho gió thổi tung cái khăn lụa đỏ, cô đứng im như không có mưa. Laglan quay mặt về phía tòa nhà, điếu thuốc lá trên môi cháy đỏ. Tòa xử đã cho hai người ly hôn và hôm nay Laglan đi tàu xuống Hải Phòng về Pháp.

Tối qua, Laglan khóc lóc trên giấy nói xin Lan bỏ qua mọi chuyện. Rằng ông không biết sẽ thế nào nếu sống thiếu cô nhưng Lan cương quyết không chịu. Cô chỉ đồng ý sẽ ra ga tiễn ông. Có lẽ chẳng gì nặng nề hơn chia ly, bao điều cần nói, cần thanh minh, giải thích hay xin lỗi đã nói rồi, chia ly là bậc cuối cùng trong nấc thang tình cảm. Laglan quay lại nhìn Lan rồi rút túi đưa cho cô mảnh giấy.

- Đây là bức thư Hồng gửi cho tôi lúc hai ta cưới nhau chưa lâu.

Lan đã đọc thư này. Sao từ ngày đó ông ta không bao giờ nhắc đến, hôm nay đưa lại chắc có ý “tôi yêu cô, thế mà cô lại bỏ tôi”. Lan lắc đầu:

- Ông ta gửi anh thì nó là của anh.

Laglan thả xuống sân ga. Tiếng loa thông báo mời khách lên tàu đã giải thoát cho cả hai. Móc lá thư trong túi, giọng Laglan trầm trầm.

- Về nhà hãy đọc...

Lan ôm Laglan, mắt rơm rớm. Ông ta vuốt tóc cô rồi xách chiếc va-li đi nhanh vào nhà chờ. Lan đứng nhìn cho đến khi bóng ông ta khuất vào trong. Lan ào lên chiếc Citroën, cô vội vàng bóc thư.

Em yêu thương!

Em là tình yêu đầu và cũng là cuối cùng của anh. Anh từ chối thừa kế cả cánh đồng nho, cả xưởng rượu làm ra những chai vang có chữ F nổi tiếng khắp thế giới. Anh không giải thích nổi tại sao anh yêu em. Có lẽ bản chất của tình yêu là sự mù quáng.

Em biết rõ anh không muốn chia tay em. Nhưng không hiểu tại sao em lại muốn ly hôn, chắc tình cảm đối với anh đã chẳng còn, vì thế lời anh nói, việc anh làm trái ý em khiến em khó chịu. Nói như người An Nam, hết tình còn nghĩa nhưng em hết cả nghĩa. Thôi trách nhau chả để làm gì. Nếu có dịp qua Pháp, em có thể xuống Bordeaux. Không còn là vợ chồng nhưng chẳng có gì ngăn chúng ta không gặp lại nhau. Hy vọng được đón em ở Bordeaux.

Yêu em nhiều.

Laglan

Tái bút: Anh rất lo cho em vì ở An Nam song hành với người tài bao giờ cũng là sự ghen ghét, đố kỵ.

Ô-tô đỗ ngay sảnh giữa, cô lao lên nhanh lên phòng sợ con sen nhìn thấy cô yếu đuối. Gió khan luồn qua khe cửa chớp ngấm cái lạnh qua tấm kính dày. Chưa năm nào rét dài ngày và lạnh thấu như mùa đông năm nay. Khúc củi trong lò sưởi vẫn hồng rực. Lan nhắm mắt lại. những con chữ liêu xiêu cứ hiện ra. Cây hoàng lan bị gió quật liên hồi. Đêm dài lê thê. Hay cô có quá ít cái để nhớ?

Chẳng hiểu hình bà đầm đầu đội vương miện, tay cầm ngọn đuốc ý nghĩa gì, Thiên chỉ biết đám trẻ đánh giày ư ử.

Ông Bôn Be lấy bà đầm xòe

Bà đầm xòe ngoại tình khi Bôn Be vắng nhà

Tên bồi mách với Bôn Be

Bôn Be sẵn gộc tre

Đánh đầm xòe ra Neyret [1]

Thiên bị bắt đúng lúc ngồi dưới chân tượng ở vườn hoa Neyret, lúc đang ngắm ảnh một cô gái. Bao nhiêu lần nằm dài dưới bệ đá vuông khi tượng này còn đặt ở vườn hoa Paul Bert [2] đâu có thấy cảnh sát nói gì. Kinh nghiệm bao năm bờ bụi đường phố cho Thiên biết, nhiều khi cảnh sát cứ hót bừa người vô công rồi nghề nên anh cãi.

- Thưa ông, con không làm bẩn tượng ạ.

Viên cảnh sát cao lớn quát:

- Mày bị bắt về tội ăn cắp.

Thiên ngớ người.

- Thưa ông, con ăn cắp gì đâu, đây ông khám người con đi!

- Rồi mày sẽ biết!

Hai viên cảnh sát khóa tay đẩy Thiên lên xe hòm đưa về bót Hàng Trống. Vừa tống vào căn phòng rộng chừng hơn chục thước, viên cảnh sát đánh đòn phủ đầu, Thiên ngã sấp mặt xuống sàn xi-măng.

- Mày ăn cắp tấm ảnh này ở đâu?

Thì ra là bị bắt vì tấm ảnh.

- Thưa ông... con nhặt được ở thùng rác... thấy cô gái trong ảnh đẹp con giữ lại để ngắm... con nghĩ gái đẹp ai cũng thích ạ.

- Nói láo! Một tấm ảnh đẹp không ai bỏ vào thùng rác cả.

- Thưa ông, con nói thật mà!

Hai cảnh sát thay nhau đá, đạp vào mạng sườn cho đến khi Thiên bất tỉnh. Một gã lấy xô nước dội vào mặt. Lúc sau thấy Thiên mở mắt gã dựng dậy cho ngồi lên ghế sắt.

- Mày không bịp chúng ông được, bức ảnh do ông Dieulefils chụp chắc chắn cô gái này phải sinh ra trong gia đình giàu có hay đầy thế lực trong thành phố này. Mày không nghề nghiệp thì chỉ có ăn cắp thôi. Mẹ kiếp khai nhanh không ăn đòn săngtan [3].

Sự thật đó là ảnh Lan hồi mới quen Laglan, khi ấy cô ta mới ngoài hai mươi. Để có tấm ảnh, Thiên phải giả làm người của nhà máy đèn Bờ Hồ đến chữa điện và nhân lúc gia nhân không để ý đã nhét nó vào trong bụng. Bố đang ốm nặng, ruộng bỏ hoang không ai làm, gia cảnh túng bấn nên Thiên định ăn cắp tấm ảnh “mang người tình về quê” nhưng lại bị bắt trong tình thế chẳng bao thể ngờ. Cảnh sát đánh thế nào Thiên cũng nhất nhất khai “nhặt được trong thùng rác”, không tiền hậu bất nhất, bài học Thiên nghe dân đường phố truyền lại, và họ sẽ phải tha. Ác nỗi cảnh sát không tha còn tống vào Hỏa Lò. Lan gặp Thiên đúng lúc anh ta bị giam chờ xử. Nhìn anh ta gày gò sau song sắt, hôm đó Lan đã khóc và tự hứa phải giúp anh ta.

Để cứu Thiên, Lan thuê hai luật sư có tiếng người Pháp từ Sài Gòn ra. Chỉ có những luật sư hành nghề lâu năm ở An Nam mới có kinh nghiệm và mưu mẹo đấu với đám cảnh sát gian xảo. Sau năm lần làm việc, Sở Cẩm non chứng cứ, lý thì đuối, họ buộc phải tha.

Nhưng sau vài ngày Thiên ra khỏi Hỏa Lò thì Lan bị mật thám gọi lên tra hỏi. Cảnh sát Tây và An Nam mặt cô hồn xúm vào quay. Hôm bắt gặp buổi sáng, hôm gặp buổi chiều, câu hỏi cứ lặp đi lặp lại “tại sao bà cứu hết người này đến người khác”, “tại sao bà muốn cứu Hồng”, “bà đã nói gì hôm gặp ông Hồng”. Có hôm bọn họ giở trò gây ức chế, gọi lên sở nhưng chẳng hỏi gì, bắt ngồi một lúc rồi cho về.

Một buổi sáng, cô bảo lái xe chuẩn bị ô-tô đưa đến văn phòng thì có chuông điện thoại. Bên kia đầu dây là giám đốc nhà tù Hỏa Lò, ông ta muốn gặp cô có việc gấp. Tù nhân nào đó được cô cứu ra tù chống lại người Pháp chăng? Thực phẩm ôi thiu? Tù nhân bị ngộ độc thức ăn? Cô không đoán được, chỉ linh cảm tin rất xấu. Bước chân vào phòng, chẳng còn vẻ niềm nở kèm vài câu hài hước như mọi lần, viên giám đốc vỗ mặt.

- Thưa bà, nhà giam muốn thanh lý hợp đồng cung cấp thực phẩm của công ty bắt đầu từ ngày hôm nay.

Quá bất ngờ, Lan hỏi:

- Thưa ngài, đã có chuyện gì xảy ra?

- Chẳng có chuyện gì cả. Chúng tôi đã tìm được nhà cung cấp mới.

- Nhưng hợp đồng vẫn còn thời hạn sáu tháng nữa kia mà?

- Chúng tôi tự ý chấm dứt trước thời hạn chúng tôi sẽ bồi thường khoản thiệt hại đó cho bà.

- Ngài có thể nói thẳng lý do được không?

Ông ta cũng chẳng vòng vo.

- Chúng tôi nhận được lệnh cắt đứt hợp đồng với bà. Mong bà thông cảm và cho quản lý sang tính toán ngay.

Vậy là chính phủ Bảo hộ đã ra lệnh. Họ nghi cô chống đối nhà nước Pháp. Cô muốn báo tin này cho con trai Hồng nhưng không biết cậu ta ở đâu. Trở về văn phòng, ký lục gãi đầu báo nhà tù Hải Phòng vừa điện lên mời cô ngày mai xuống làm việc gấp. Lan im lặng. Giờ cô mới thấm thía lời cảnh báo của Laglan. Tại sao họ không làm việc đó khi ông ta chưa về Pháp? Chắc chẳng ai quan trọng bằng nước Pháp, có thể họ chưa nghĩ ra lý do xuôi tai để ra một quyết định. Bỗng dưng nhớ Laglan dữ dội, cô lấy giấy viết thư.

Hà Nội ngày...

Anh yêu nhớ!

Dù là người mạnh mẽ song sâu thẳm em cũng chỉ là một con đàn bà và anh không hề nhận ra em cần anh đến mức nào. Khi còn ít tiền, em muốn ví tiền lúc nào cũng căng phồng nhưng nhiều năm trở lại đây em thấy cần anh hơn, ở với anh em luôn thấy mình còn thiếu nhiều thứ. Bây giờ em mới nhận ra anh là chỗ dựa vững chắc nhất cho em... Không còn anh, em biết cuộc đời sẽ khác... Và em không về Pháp cùng anh là sai lầm lớn nhất của đời em... nó làm em ân hận... dù An Nam là quê em... Sự thật chẳng thể chối cãi, từ khi anh về, giây phút nào rảnh rang trong ngày là em nhớ anh. Khoảng cách như người hay nói đúng là thước đo tình yêu. Anh là người đàn ông có ý chí, nghị lực, anh hài hước một cách khô khan, cứng nhắc, vì thế anh chỉ là một ông quan tư. Một quan tư tốt và là người chồng tử tế. Sự tử tế đã cảm hóa được em, một cô gái quê liều lĩnh trở thành người đàn bà đằm thắm, nhân ái hơn. Song tất cả đã quá muộn... lỗi là ở em quá cố chấp.

Dù anh đã già, sức đã yếu nhưng em vẫn mong ngày nào đó anh sẽ trở lại An Nam. Cho em có lời chúc sức khỏe tới Morel.

Mãi yêu anh.

Lan

Gió heo may thổi nhẹ trên phố Paul Bert, trời hiu hiu lạnh làm tim cô thót lại. Mùa đông sắp về. Cô chợt nhớ lần cùng Laglan dạo quanh Bờ Hồ, lúc cô còn bán gạo, Laglan đã nhặt bông hoa sấu li ti dùng kim xâu thành dây hoa đeo lên cổ cao của cô...

Bỏ lá thư vào thùng, cô quay ra thì gặp Thiên. Kỳ lạ anh ta luôn xuất hiện bất ngờ. Ngày gặp ở Hải Phòng, tóc anh ta còn xanh, giờ cô thấy có nhiều sợi bạc. Gần hết một đời theo đuổi một người như cô để làm gì, cô không hiểu nổi. Đời nay đâu chỉ có mình cô là đàn bà?

- Tôi vô cùng biết ơn cô cứu tôi thoát cảnh tù đày.

Nói xong Thiên đi thẳng. Lan kéo lại.

- Sớm muộn anh cũng sẽ về nhà, tôi muốn anh giả lời giúp tôi một câu hỏi mà từ nhiều năm qua tôi bế tắc... Gói tiền phu xe ngựa đưa cho tôi có phải là của anh không?

- Chuyện lâu rồi tôi không nhớ...

- Anh có tham gia vào màn tuồng đánh ghen rồi lại cứu tôi không?

Thiên lắc đầu. Anh ta đi thẳng ra phía bờ sông.

Nếu gói tiền đó là của anh ta thì sao anh ta có nhiều tiền đến thế. Mà số tiền đó đúng bằng số tiền của cô. Cái nhà bị cố ý sau khi ai đó lấy tiền hay chỉ là vụ cháy do hàng xóm bất cẩn?

Cô rẽ đại lộ Đồng Khánh [4], tàu điện leng keng dừng ngay nhà Godard [5], tiện chân cô bước lên. Từ ngày Hà Nội có tàu điện cô chưa bao giờ đi dù chỉ thử cho biết. Nó dành cho người nghèo. Giàu có như cô ngồi ghế giá vé ba xu bị thiên hạ cho là đồ keo kiệt. Thỉnh thoảng ông lái tàu lại dậm chân vào miếng đồng lồi trên sàn, tiếng leng keng phát ra như trò chơi, cô thấy vô cùng thú vị. Cô nhớ chú Vẹn có lần vừa kéo nhị vừa gân cổ hát.

Thằng Tây ngồi ngẫm cũng tài

Nghĩ ra đèn điện thắp hoài năm canh

Thằng Tây ngồi ngẫm cũng sành

Nghĩ ra tàu điện chạy quanh phố phường

La ga thì ở Thụy Chương

Dây đồng cột sắt tìm đường kéo ngang

Bồi bếp cho chí bồi bàn

Chạy tiền ký cược đi làm sơ vơ [6]

Xưa nay có thế bao giờ

Có cái tàu điện đứng chờ ngã ba

Tàu dừng ở chợ Hôm để tránh tàu từ ngã tư Trung Hiền lên, cô thấy các bà bán rau muống nhấc bổng quang rau xuống đất gánh thốc vào chợ. Ra tàu không chỉ chở người. Lại leng keng, tàu chuyển bánh xuống phố Bạch Mai. Đến Ô Chợ Dừa thì dừng cho khách lên và xuống. Ăn mày la liệt kêu la chìa tay. Thấy cô ăn mặc sang trọng, một bà quỳ xuống trước mặt lạy, giọng cực kỳ đau khổ, “Ối bà ơi, khổ cái thân con quá bà ơi, con xin bà thương tình cho con xin vài xu đong đấu gạo, mấy ngày nay con cháu không có gì vào bụng, con lạy bà, xin bà nhủ lòng thương”. Nghe tiếng kêu xin cô thấy nhoi nhói trong lòng. Hiếm khi đi bộ nên hôm nay cô mới chứng kiến dám bị hủi, kẻ cụt chân nằm xoài trên đất lấm lem. Sở Cẩm lập trạm ngay đầu cầu bắc qua sông Kim Ngưu, nối phố Huế với Bạch Mai để chặn ăn mày, cấm họ không được vào nội đô. Nước sông Kim Ngưu, Tô Lịch giờ đâu còn như câu ca dao “vừa trong vừa mát”, nó đen ngòm vì nước thải trong phố đổ ra. Bến tắm Ô Chợ Dừa, mùa hè đông đúc trẻ con ngụp lặn cũng biến mất. Nhà Lục Xì, nơi chuyên khám chữa bệnh lậu, giang mai cho gái điếm mà cô từng cung cấp thực phẩm thời Toàn quyền Paul Doumer giờ là một trường tiểu học.

Sẵn có ít tiền lẻ sơvơ vừa trả lại, cô bỏ vào nón một chị địu thằng bé con mặt lem luốc đang gà gật. Rồi bỏ vào nón một bà cụ mù hai mắt. Cô nhanh chân đi lối tắt vào cánh đồng làng Bạch Mai. Ruộng rau cải hai bên xanh ngắt, mùi nước tiểu còn hăng. Rau muống bè mơn mởn trên mặt ao, một bà cụ ngồi trên thuyền thúng thoăn thoát hái rồi lấy lạt bó thành mớ đến khéo. Cô mở cổng gỗ bước vào lô đất rào kín xung quanh bằng dứa dại. Miếng đất này cô mua sau khi vợ chồng chia tay. Cô sợ ở Hội Vũ ra vào đều va kỷ niệm. Chồng con Nụ đang quát tháo mấy anh phu hồ trát ẩu. Cô thấy mừng vì có được những người giúp việc như vậy, coi việc của chủ như của mình. Sau khi cô mở công ty, con Nụ xin về quê lấy chồng. Giờ là mẹ của năm đứa con. Cuộc sống ở quê khốn khó, hai vợ chồng đầu tắt mặt tối mà vẫn bữa cơm bữa cháo, nó đành phải ra Hà Nội tìm cô xin việc, may cho nó và cũng may cho cô. Con Thơm cũng xin nghỉ sau khi Nụ về quê. Nó lấy anh lính gốc Algierie gác cổng thành và theo về nước khi anh này mãn hạn.

Trang trại đã rõ hình hài. Cây ăn quả đã cao. Giàn nho đã phủ kín sân gạch trước cái nhà một tầng lợp ngói, có sênô xung quanh.

2.

Bệnh lao phổi của Lân ngày càng trầm trọng. Nó vẫn nằm nhà thương Phủ Doãn từ đận Laglan tát cô. Bác sĩ không nói cụ thể song Lan biết sự sống của em chỉ còn tính từng ngày. Và đúng vào ngày nồm nhất thì Lân mất. Khi thu dọn quần áo đem đốt, bất ngờ dì Mùng phát hiện trong đáy tủ có bức ảnh chụp ở hiệu Hương Ký. Lân mặc áo vét thắt nơ, còn cô gái mặc áo năm thân cài khuy, tóc bỏ đuôi gà. Con bé làm con sen nhà hàng xóm cách nhà Lân đúng một gian, hai đứa kín đến mức hàng ngày bà vẫn gặp mà không hay biết. Bức ảnh chụp từ rất lâu vì con bé về quê lấy chồng và đã có con.

Tang lễ tổ chức chính tại căn nhà ở phố Hàng Da cô tặng em, cạnh nhà chú Sáng và dì Mùng. Hàng phố đến viếng rất đông. Bạn bè Lan đọc phân ưu trên Hà thành ngọ báo cũng mang hoa chia buồn. Lan nhìn thấy cả những người chẳng ưa cô thời cô còn kinh doanh. Hoa trắng và câu đối kín vỉa hè. Phường bát âm quần áo đồng phục màu vàng viền đỏ, chân quấn xà cạp, đầu đội nón chóp bạc tấu điệu Bắc ai oán, bi thảm. Xe tứ mã của nhà đòn Louis Chức phố Hàng Cót chầm chậm chở quan tài dọc con phố đông đúc hàng quán. Đằng trước có hai long đình rước ảnh và vong.

Ngồi ngay cạnh quan tài Lân chỉ có cô và vợ chồng Trúc. Sợ cô mệt, vợ Trúc thủ sẵn trong người củ sâm Cao Ly, thỉnh thoảng con bé lấy dao cắt một miếng đưa cho cô và cho chồng ngậm. Quá trưa xe tang về đến Bình Thơ. Cô bảo xà ích cho xe qua ngôi nhà nó đã sinh ra nay là nhà của cháu nội Lý Tung rồi mới vòng lại ngôi nhà ngói ba gian hai chái to nhất làng. Cô mua đất và xây gần chục năm nay.

Đám đàn ông trong làng ra tận bãi tha ma đưa tiễn. Lan không ngờ họ Trần cũng có mặt đầy đủ. Người quê ghét ai chỉ cần nghe tên cũng ghét luôn cả người nói huống chi là nhìn thấy mặt, có lẽ vì ông trưởng họ thủ cựu không còn, con trai ông thay cha hương khói không phải loại người cố chấp. Lan chôn tấm bia đá chuẩn bị từ trước lên mộ em, trên ghi dòng chữ “Vô cùng thương tiếc em tôi đã chết vì sự độc ác”, cô cũng chôn tấm bia ghi “Đời đời căm thù kẻ đã giết cha tôi” lên mộ cha mẹ. Lạ là cô không thấy Thiên.

Người có khác nhưng làng vẫn thế. Xác xơ mái tranh. Ba đêm cô ở quê nhưng cả ba đêm cô không chợp mắt nổi. Cô thấy khác lạ. Có thể mấy chục năm cô mới ngủ ở quê? Cũng chả phải, quê là đây mà sao xa xôi và cô như người lạ. Dì Mùng cũng không ngủ được, người rũ ra như tàu lá. Chôn cháu xong chắc dì sẽ chôn chồng. Chú Vẹn đang ốm nặng. Chả ngờ cái ông hát xẩm một thời làm nghề bốc vác nặng nhọc còn thọ hơn ông Sáng. Lan đã đánh điện cho thằng Tơi, may ra nó về kịp vì tàu thủy từ Pháp về An Nam bây giờ đi nhanh. Cô trở dậy ra ngõ. Tiếng chó sủa ầm xóm. Cô chợt nghĩ mình rồi cũng sẽ chết. Khi ta cực khổ cuộc đời sao lê thê, khi đầy đủ lại thấy nó quá ngắn.

3.

Thầy Cả ở nhà thờ Hàng Bột vừa về. Thi thoảng thầy ghé thăm nhưng bao giờ cũng đến vào ban ngày, hôm nay có việc gấp thầy mới xuống buổi tối. Thầy Cả phiền cô xin thêm ít tiền vì người tàn tật xin trú quá đông, lại không nỡ từ chối mà quỹ ngày càng teo tóp.

Từ ngày giao hết việc buôn bán cho các em các cháu, cô chuyển hẳn về sống ở trại Bạch Mai. Không khí thoáng đãng, nhà lại có vườn có ao nên cô thấy dễ chịu. Chắc ngại xa, đường vào lại hẹp nên khách khứa cũng ít. Trúc làm chủ nhiệm nhật báo Tin Mới bận bịu tối mắt nhưng cứ rỗi là hai vợ chồng dẫn con xuống “thăm chị”. Vốn mở báo là của cô. Trúc hướng Tin Mới ủng hộ phong hóa, phê phán thói hủ lậu bằng giọng điệu hài hước nhẹ nhàng, đúng như cô mong muốn.

Thầy Cả ra về, cô lấy thư của Laglan mới nhận hôm qua ra đọc lại.

Bordeaux ngày...

Em yêu thương!

Có lẽ đây là lá thư cuối cùng anh viết cho em vì mắt anh đã mờ, tay cầm bút đã run. Morel sống ở Paris, chỉ còn mình anh ở Bordeaux. Xưởng ủ rượu bỏ hoang từ lâu vì ruộng nho đã bán. Hàng ngày chỉ còn duy nhất một việc chống gậy đi ra đi vào. Anh sống được là nhờ gặm nhấm kỷ niệm ở An Nam, tưởng tượng ra em ngồi bên đống sổ sách tính toán. Em là phụ nữ mạnh mẽ, luôn biết khát khao, biết bực tức, có những tính cách đó nghĩa là em có tố chất muốn làm, muốn thành công. Con người chẳng bao giờ khám phá hết bản thân ngay cả khi sắp lên Thiên đàng nên anh chỉ khuyên em hãy cảnh giác với bản thân mình. Anh luôn không tin vào số nhưng bây giờ thì anh tin.

Vĩnh biệt em!

Ông già Laglan

Cất lá thư vào hộp. Chuyện cũ lần lượt hiện về. Mùi nhãn chín phảng phất báo hiệu đầu thu. Cô đóng cửa lấy giấy viết thư cho Laglan.

Hà Nội ngày...

Ông già Laglan của em!

Già mà còn nói chuyện yêu đương thật là lãng mạn. Và bất hạnh nếu ai không yêu và không được yêu. Em yêu anh. Đến bây giờ em đủ bình tĩnh chiêm nghiệm, nếu hồi đó không có anh thì em sẽ ra sao? Vẫn mặc áo tứ thân ngồi bán gạo? Hay về quê làm ruộng? Và dù có là gì đi chăng nữa thì cũng không bằng những thứ anh mang lại. Anh làm em thay đổi cách suy nghĩ, điều đó quý hơn tiền bạc và cũng nhờ nó em mới có mọi thứ như ngày hôm nay...

Bỗng ba con chó thi nhau sủa, cô dừng bút. Tiếng sủa dồn dập chắc không phải cắn ma, cũng không phải dọa rắn hổ mang kiếm ăn đêm, có vẻ như dọa kẻ định vào vườn. Ba đêm nay lũ chó đều sủa. Bỏ cây bút Parker, cô đứng dậy nghe ngóng. Tiếng sủa nhỏ dần rồi lịm tắt. Hàng rào bên ngoài bằng dứa dại cao vổng, gai nhọn và sắc, trộm có chui qua cũng chẳng dễ. Cô nhẹ chân ra hiên, dãy nhà ngang không động tĩnh, vợ chồng con Nụ và người làm ngủ say. Cô bước ra sân, ba con chó không chạy đến quấn quýt như mọi đêm khiến cô nhờn nhợn. Hay nó đã trúng bả? Đàn ông làng Bạch Mai hiền lành chăm chỉ lao động, làng không có đầu trộm đuôi cướp. Nếu có trộm thì chỉ từ nơi khác đến. Cách đây một tuần, chợ Mơ vào phiên cô xuống chơi và cũng muốn mua vài cây giống bất ngờ gặp Thiên. Nhìn thấy cô, anh ta nép vào sau cột gỗ tránh mặt. Có thể từ ngày gặp nhau ở Bờ Hồ anh ta chưa về quê. Dạo này các báo hay đăng tin Hà Nội xuất hiện hội kín hay anh ta có chân trong hội nào chăng? Mà tại sao anh ta cứ quẩn quanh chỗ cô ở? Cô chợt nhớ đến lá thư con Nụ thấy trong túi Laglan, cô đã hỏi Hồng hôm thăm ông ta ở Hỏa Lò, ông ta lắc đầu bảo không biết. Người biết kỹ chuyện cô với Hồng chỉ có Thiên. Hồng không viết thì chỉ có anh ta thuê người viết rồi gửi cho Laglan. Quả là không vừa.

Trời lặng nên lá cây nhãn không bị gió đánh thức, chỉ có tiếng quả thi thoảng rơi xuống đất do dơi ăn nhãn. Cô vào trong nhà mở chai vang uống một cốc lấy lại tinh thần. Bỗng một vật giáng mạnh vào đầu cô, bản năng sống mách bảo, cô nghiêng đầu, thanh gỗ đập trúng vào bả vai. Cô ngã xuống sàn nhà và nhìn thấy kẻ đánh mình cao gầy mặt bịt kín chỉ để hở hai con mắt. Hắn vung thanh gỗ nện tiếp, sinh lực trào lên, cô vùng dậy sẵn cái mở rượu trong tay cô đâm mạnh vào bụng tên sát nhân, nó ối một tiếng nhưng thanh gỗ đã kịp đập ngang hông cô. Nó bồi phát nữa. Cô ngã vật bất tỉnh, máu chảy tứa ra sàn. Bóng đen vọt nhanh ra cửa lẩn vào vườn cây.

Chú thích:

[1] Nay là vườn hoa Cửa Nam.

[2] Nay là vườn hoa Lý Thái Tổ.

[3] Tù bị đánh dã man khi bị giam ở Maison Centrale (tức nhà tù Hỏa Lò), nên người tù gọi là đòn săngtan (phiên âm của từ Centrale).

[4] Nay là phố Hàng Bài.

[5] Sau 1954 gọi là Bách hóa Tổng hợp, bị phá năm 1998 để xây lại, nay là Tràng Tiền Plaza.

[6] La ga (tiếng Pháp bồi): nơi đỗ toa tàu điện ở Sở xe điện ngày trước. Sơ vơ: Người bán và soát vé trên tàu điện.