- 2 -
Cô cựu me Tây lắc đầu nói:
– Ba bông![Không tốt (pas bon)]
Bụng lạnh vì ngâm nước từ sớm đến giờ ăn tôm luộc vào thì nguy. Ngỡ các anh có mang đồ ăn theo chớ.
– Hay các cậu chia với chị em tôi. – Thu Vân mời.
Người mời bỗng hóa ra thực khách sau hai câu ngắn trên đây.
Họ rời quán, theo Thu Vân đi vào công trường. Tới trước một chiếc Volkswagen đen còn mới tinh khôi, Thu Vân vừa mở cửa xe thì năm sáu thằng bé giữ xe bu lại. Nàng nói:
– Chưa về đâu các em.
– Chị phát tài dữ; sắm xe hồi nào vậy? – Cần hỏi.
– Không, xe của ổng.
Cả bốn người bạn trai, không ai biết “ổng” là ông nào, nhưng không dám hỏi.
Thu Vân tên thật là Lê thị Vân. Phụ nữ ta thừa dịp loạn ly, sổ hộ tịch bị tiêu hủy để đổi tên, đổi họ, và đổi cả tuổi tác. Có những con sen tên cúng cơm là Nguyễn thị Hén mà bây giờ giấy căn cước lại là Trần thị Ái Hoa, có những nữ sinh già mà lập khai sinh mười bảy tuổi.
Thu Vân không ăn gian về hộ tịch của nàng, mà chỉ lấy biệt hiệu thôi. Ấy, trong thời hậu chiến, phụ nữ ta lại bày ra mốt lấy biệt hiệu. Không là nữ sĩ, nhạc sĩ gì cả, họ cũng nhờ bạn trai đặt cho biệt hiệu. Biệt hiệu lại sáo và giống nhau. Sàigòn có đến mấy trăm người cùng biệt hiệu với Thu Vân.
Trước kia Thu Vân làm thư ký đánh máy cho một hãng buôn và sống một cuộc đời không được đứng đắn lắm. Nàng không lẳng, không lãng mạn, nhưng rất cần tiền để nuôi em. Cha mẹ đã qua đời, nàng có một người anh cả là Phong để nương tựa thì bỗng người anh nầy mất tích.
Bọn con trai, trừ Thăng, chỉ biết về Thu Vân bấy nhiêu đó. Bẵng đi bốn năm không gặp nhau nữa, họ không rõ được những biến cố trong đời Thu Vân.
Thạnh bước lại dòm qua cửa xe thì đọc được trên tấm lắc (plaque) hai hàng chữ:
Nguyễn Văn Nhì
Thương gia
“Ổng” là Nguyễn văn Nhì nào đó. Nhưng “ổng” là gì của Thu Vân?
Thu Vân lấy bánh hỏi thịt quay, rau sống và một ve nước mắm tương ớt ra trao lần từng món cho các cậu con trai, vừa trao vừa nói:
– Ta vào rừng ăn. Ở đây mỗi lần xe tới hay xe đi là bụi ụp vào đến lấp mất thịt quay không còn biết đâu mà sắp nữa.
Họ đi ra lộ rồi chun tuốt vào khu rừng dày ở bên kia lộ.
Quang đi tiên phuông để vạch lá, vẹt cành và tới một khoảng đất trống phủ rêu cỏ xanh lờ, cạnh một khe nước nhỏ bằng hai ngón tay, họ dừng chơn hạ trại.
– Đói bụng quá má ơi! Mau cho thằng Trường ăn đi má.
– Đừng có hỗn mà phải đòn bây giờ.
Thu Vân rầy con rồi cười nói:
– Bánh mì thì tiện hơn bánh hỏi, nhưng không ngon bằng.
– Khổ một cái là ăn xong, lại phải xuống nước rửa miệng cho hết mùi nước mắm. Đi xuống đi lên hai bận là đói lại ngay.
Cô me Tây lo lắng:
– Các anh ăn vừa vừa nghe không. Có mua nhiều phòng hờ, nhưng số khách bất ngờ tới bốn người thì phải liệu cơm mà gắp mắm đa nghe.
Thằng Trường đói dữ nên ăn ngốn ngấu đến Thu Vân phải mắng nó lần nữa.
– Con ăn uống như vậy là vô lễ lắm. Quên hết phép nhà rồi hả?
Cả ba người con trai lớn tuổi đều cảm động trước lời quở trách đó. Tưởng Vân đã hỏng, và chắc còn hỏng nên người bạn cũ me Tây nầy vẫn còn tới lui với nàng. Nhưng nàng cũng có “phép nhà” như ai, thế nghĩa là nàng quyết hỏng một mình thôi. Hai cô em gái kia, một cô học Marie Curie, một cô Gia Long xem ra đoan trang lắm như con nhà gia giáo.
Thăng thì có ý nghĩ khác trước cảnh mẹ con nầy. Té ra Thu Vân đã có con, và chắc chỉ một con thôi, vì lúc tắm chàng đã nhìn kỹ và thấy rằng nây của nàng thon như nây con gái. Một con đủ cho một người đờn bà rỗng bụng và méo mó, nhưng Thu Vân nhờ sức khỏe dồi dào và chắc cũng nhờ thể thao nên không biến dạng.
Một con, người đờn bà nở trọn vẹn hơn con gái. Nhưng nếu không sinh đẻ lần nào, họ vẫn chưa nở tới mức độ tột cùng. Đời sống sinh lý của người đờn bà cần ít lắm là một lần sinh đẻ mới đầy đủ, mới giúp thân thể leo lên tới tột đỉnh của nó.
Chàng ngồi gần Tuyết, nên trò chuyện với Tuyết là tự nhiên. Nhưng nếu không gần cô nữ sinh ấy, chàng cũng tìm cách gần vì chỉ như vậy mới có lý do mong gần Thu Vân về sau nầy.
Chàng không tự hỏi Thu Vân đang có chồng hay không, và không thèm tìm biết điều đó. Chàng chỉ là một nghệ sĩ bị cái đẹp quyến rủ, chỉ có thế thôi. Cái đẹp ấy có thể là mọt gốc cây, một phiến đá hay một người đờn bà. Tình cảm của chàng đối với tất cả các thứ ấy giống như nhau, không hơn không kém. Quả chàng mong được gần gũi Thu Vân về sau nầy, nhưng chẳng qua như là muốn trở lại cội cây trên rừng để ngắm vẻ đẹp của rêu phủ lên đó thôi.
– Năm tới lên lớp nhứt, cô thi tú tài I chớ?- Thăng hỏi Tuyết.
– Dạ.
– Còn cô Nguyệt?
– Nguyệt nó mới đệ ngũ thôi. Trước nó theo lớp năm chương trình Pháp ở một tư thục kia, rồi thi vào đệ thất Gia Long nên mất hết hai năm. Còn anh? Đại học à?
– Không, tôi học điêu khắc bên La Mã mấy năm nay, mới về nước tháng rồi.
– Vậy là đại học rồi, còn gì nữa. Mà là đã ra khỏi đại học kia, oai quá.
– Không, ở các nước khác, không phải cứ hễ trường nào mà buộc sinh viên phải có tú tài thì gọi là đại học đâu. Đại học có một nghĩa riêng biệt lắm.
– Em không biết nghĩa ấy.
– Rồi cô sẽ biết khi cô đỗ tú tài toàn phần. Về Sàigòn, tôi có thể đến thăm cô và quý cô kia được chớ?
Tuyết cười dòn:
– Anh nầy hỏi lạ. Sao lại không được? Bên La Mã cấm thăm bạn gái à?
– Trái lại. Nhưng ở đây là Việt Nam. Tôi không biết phụ nữ ta có tiếp bạn trai hay không.
– Việt Nam cũng y hệt như bên La Mã.
– Nhà cô ở đâu?
– Con đường nào cũng đưa về La Mã hết, và cũng đưa về nhà em hết…
– Tôi chưa hiểu.
– Em ở ngả Bảy; có đến bảy con đường đưa về đó; đường Lý Thái Tổ số 997/138B.
– Cô nhắc tới câu tục ngữ “Con đường nào cũng về La Mã hết”, làm tôi nhớ lại phận tôi, La Mã của tôi thì tuyệt đường lui tới.
– La Mã của anh?
– Ừ, quê tôi ở La Mã, một vùng trong tỉnh Bến tre, tôi không về đó được vì không tiền.
– Hà há, xứ ta cũng có La Mã à? Nhưng chắc là anh nói quá, làm gì đến đỗi không tiền xe về xứ.
– Tôi thất nghiệp thật sự cô à. Ở xứ ta, chưa có nhà giàu, hay nói đúng ra chưa có ai đủ giàu để dám chơi tượng, thành ra …
– Bây giờ cậu Thư làm gì?
Câu hỏi nầy là của Thu Vân. Nãy giờ đôi bạn trẻ mải mê chuyện với nhau mà không nghe kẻ khác nói, giờ họ mới gia nhập thật sự vào đoàn.
– Nó nghèo quá, đã sang Lào. – Thạnh đáp.
– Sao mà người bạn nào, các anh cũng bảo là nghèo quá vậy?
– Thì bọn văn nghệ sĩ chúng tôi, ai cũng nghèo cả; trừ ngành cải lương.
– Sao lạ vậy?
– Vì quần chúng cải lương bằng lòng nuôi cải lương, còn quần chúng văn, nhạc, họa v.v… thì không nuôi các ngành mà họ thích.
– Tôi chưa hiểu.
– Một vé cải lương, 88 đồng, quần chúng cải lương vui lòng bỏ tiền ra mua; nhưng một bản nhạc 4 đồng, quần chúng nhạc thích mượn chép hơn là mua.
Thu Vân nhìn lại thực khách trẻ tuổi nhứt bọn là Thăng thì thấy chàng xứng đôi với Tuyết quá. Tuyết còn đang học, lại chỉ mới có hai mươi thôi. Đời bây giờ con gái hai mươi thì kể như là chưa cần kíp lấy chồng lắm. Tuy nhiên nàng thường hay nghĩ đến khoản đó cho em nàng.
Ừ, hai mươi thì chưa quýnh lấy chồng. Nhưng nếu lấy chồng được vào tuổi đó thì cũng quí hóa lắm! Riêng phận nàng, cũng chỉ vì không lấy chồng vào tuổi đó mà về sau nầy lấy chồng không được nữa. Phương chi Tuyết nó sẽ thành trí thức vài năm nữa đây, khi nó leo lên đại học, thì càng khó lấy chồng biết bao.
Nên chi nàng thường để tâm đến việc chồng con của đứa em nầy. Mỗi lần thấy một người quen, một người bạn trai nào của gia đình thì nàng ngắm nghía thử xem người ấy có thể làm chồng của Tuyết được hay không.
Mãi cho đến ngày nay, nàng chưa tìm ra ai đẹp trai cả. Tài, đức, địa vị thì họ có, nhưng họ xấu đứa quá, khó lòng mà Tuyết nó yêu được.
Nàng hỏi đùa:
– Nãy giờ tôi nghe đến hai ba lần danh từ La Mã, hai cô cậu nói gì với nhau mà nghe có vẻ sử địa lắm vậy? Cùng niên học à?
Tuyết cười dòn:
– Anh ấy đáng thầy của em đó a chị ba. Ảnh vừa ở đại học La Mã ra.
– Vậy à. Giỏi lắm. Cậu là bên giáo?
– Thưa không.
– Sao đi học ở La Mã?
– Ban đầu tôi học ở Ba lê, nhưng rồi sau, trường đưa tôi sang La Mã.
– Cậu đỗ bằng gì?
– Tôi tốt nghiệp về điêu khắc.
– Cũng lại nghệ sĩ nữa?
– Vâng, và khổ lắm, sẽ khổ lắm.
Thu Vân, tuy không dám nói ra, cũng chia sẻ ý kiến của Thăng. Trong vòng quen biết của nàng, có hằng tá văn nghệ sĩ mà anh nào cũng nghèo xơ xác cả. Mặc dầu thế, ý nghĩ thoáng qua trong trí nàng về cuộc hôn nhơn có thể có giữa Thăng và em gái nàng không bị xóa phai vì viễn ảnh khốn khổ của một gia đình văn nghệ sĩ. Nàng nói to ra lý do thầm kín nó cắt nghĩa sự nguyên vẹn của mong ước của nàng.
– Nhưng con người văn nghệ thật dễ mến và tấm lòng họ hấp dẫn quá. Họ phủ hòa quang chính vì những nỗi khổ tinh thần và vật chất của họ.
– Chị an ủi bọn tôi rất khéo. Cám ơn chị đó.
– Thế là ta không còn thiếu nợ nhau nữa chớ?
– Nợ gì, thưa chị?
– Hồi nãy cậu đã khen tôi đẹp, để an ủi cảnh xế bóng của tôi.
– Không, khi nãy tôi thành thật.
– Thì bây giờ tôi cũng thành thật đấy.
– Ê, Thạnh phản đối, cô thơ ký và anh chàng đẽo đá đừng có cướp nghề của tôi chớ!
– Ai cướp nghề anh hồi nào?
– Cô cậu nói chuyện với nhau, sao mà nghe mê như tôi làm thơ vậy.
– …. (thiếu 1 dòng) … hôm nào cậu rảnh, xin cậu đến nhà tôi chơi nha.
– Em mới vừa cho ảnh địa chỉ. À, có biên chưa, kẻo quên.
– Khỏi biên. Ngõ hẻm cạnh một trà thất đã bị đóng cửa. Nhà nào mà trong sân con có trồng cây mai là nhà của chị em tôi.
– Tôi thì rảnh nhiều quá, suốt ngày không biết làm gì. Vâng, tôi sẽ đến, chỉ sợ chị và các cô đây phải bực mình vì sự siêng tới lui của tôi.
– Nghệ sĩ lại học đòi khách sáo lần nữa! Có khát nước, thèm bánh thì tới, không ai tiếc đâu.
***
Mặc dầu là nghệ sĩ Thăng vẫn nhớ đến phép lịch sự. Chàng đến thăm mấy chị em Thu Vân lần đầu, bảy ngày sau cuộc gặp gỡ trên hàn Ông Sâm, và vào lúc ba giờ rưỡi xế là lúc mà người ta có thể rảnh rang hơn hết trong ngày.
Thu Vân đang tiếp khách, một người khách đờn ông độ năm mươi tuổi. Cô chủ nhà reo lên khi thấy khách ngần ngại toan quay gót:
– A, cậu Thăng, cứ vào đây chớ. Anh em cả mà.
Chàng bắt chợt trong chớp nhoáng Thu Vân nói nhỏ riêng cái gì với ông khách rồi hai người cười với nhau.
– Anh Hải, chồng tôi. Cậu Thăng, bạn của Tuyết và Nguyệt.
Thì ra đó là “Ông”, chủ của chiếc Volkswagen. À phải, chiếc xe ấy đậu ngoài ngõ mà chàng đã quên chú ý.
Thăng ngạc nhiên vì ông già thì ít, mà rất ngạc nhiên vì sao ông lại có vẻ là một người khách. Cái vẻ ấy, được ổng xác nhận ngay, vì ổng đứng lên nói:
– Thôi anh đi về.
Rồi đưa tay ra để giã từ chàng.
Sao lại “đi về”? Đây không phải là nhà của họ à? Vợ chồng mà ở riêng nhau à?
Bỗng Thăng thừ người ra vì chàng vừa nghĩ đến một điều rất có thể là sự thật: Thu Vân làm bé ông thương gia nầy.
Thu Vân xin phép Thăng:
– Cậu cứ ngồi chơi, Tuyết nó đang tắm, còn Nguyệt thì đi học thêm lớp hè. Tôi đưa anh Hải rồi trở vào ngay.
Bấy giờ ở trong có tiếng đàn Hạ uy cầm điệu valse nghe rất ngây ngô. Có lẽ là thằng bé.
Ngõ nầy là ngõ tuyệt đạo, nhưng nhà cửa cũng khá xinh. Nhà gỗ thôi, nhưng có gác và vật liệu là thứ gỗ và ván tốt. Riêng nhà nầy, vách bên trong và trần đều được che bằng giấy cứng isorel sơn dầu màu.
Đồ đạc trong nhà sang trọng như bàn ghế của một biệt thự, lại hợp thẩm mỹ. Có cả tủ lạnh bên buồng trong nữa.
Thăng hơi sốt ruột vì Thu Vân mãi chưa trở vào. Nàng mặc bi-da-ma khoét cổ rộng mà dám đứng lâu như thế ngoài đầu ngõ à?
Để đỡ buồn, chàng xem tranh treo trên vách. Một bức chơn dung của Thu Vân, được phóng đại và tô màu, ngự trị giữa ba tranh lập thể nhỏ hơn. Đó là Thu Vân thời xuân thắm, gương mặt tươi như hoa sáng. Chàng không được biết Thu Vân đó, nhưng không hối tiếc gì cả. Chưa chắc Thu Vân đó đã đẹp bằng Thu Vân nầy về thân thể và cả về gương mặt nữa. Buổi sáng đẹp thật, nhưng buổi chiều lại đẹp với một nét ngậm ngùi sâu sắc hơn.
Thăng nhớ lại những lần có mặt của chàng trong những buổi bạn chàng gặp gỡ những gái dễ dãi. Lũ ấy thường nói: “Trời ơi, sao thuở em còn thanh xuân, anh lại không quen biết em!” Đó là những lời than cà rỡn nối giọng, nhưng chơn thật tự đáy lòng nó tố giác sự hối tiếc thật sự của lũ ấy, cái lũ chỉ biết thưởng thức một gương mặt trẻ mà thôi, ngoài ra không tế nhận được nét đẹp nào khác nữa.
Thăng lần lần nghĩ đến một cuộc quen biết nhau thuở Thu Vân hai mươi tuổi. Thuở ấy, chàng chỉ mới lên mười. Nhưng cứ cho là hai người đồng lứa đi. Thu Vân chắc chắn được cả một lữ đoàn trai trẻ săn đón. Cuộc chiến đấu cam go và say sưa hết sức. Nếu chàng yêu Thu Vân, và chiếm được nàng sau khi đánh ngã hằng trăm tình địch, Thu Vân vẫn không hoàn toàn là của chàng. Chàng chỉ hơn họ kẽ tóc đường tơ thôi, và Thu Vân cứ mến tiếc những con người chiến bại vì rủi may của trận địa.
Giờ đây, nếu chàng yêu Thu Vân, và nếu chàng được Thu Vân thì Thu Vân sẽ là của chàng. Ong bướm lánh xa nhị rữa và đóa hoa tàn đã đủ thì giờ, đủ kinh nghiệm phân biệt con bướm nào du phiếm với con bướm nào biết yêu.
Cuộc chinh phục e hết cam go chăng? Không, một người đờn bà kinh nghiệm tự vệ kiên cố hơn bất kỳ cô gái nào hết. Xác thịt họ đã bình thản sau bao cơn bão hạn của tuổi dậy thì, lòng họ đã bớt mơ mộng và trí họ đã ý thức rõ rệt về lòng người. Trong con người Thăng có một nghệ sĩ tế nhận cái đẹp và một kẻ ích kỷ muốn độc quyền vì cái đẹp ấy, ích kỷ như một số đờn ông kia lấy những cô gái giang hồ xế bóng làm vợ, để được nuông chiều và được trung thành.
Yêu Thu Vân? Thăng bật cười. Không, chàng không yêu người chị cao niên nầy đâu. Con người nghệ sĩ thì đa tình, nhưng không phải hễ cứ thấy phụ nữ đẹp là yêu ngay đâu. Đã nói là chàng thích, có thể mê nữa, thích người đờn bà nầy như là thích cái gốc cây rêu phủ trên rừng, ưa xem nàng bằng con mắt nhà mỹ thuật, chỉ có thế thôi.
– Hù!
Thăng ngồi đưa lưng ra sân, Thu Vân đi dép Nhựt Bổn và bước rất nhẹ. Nàng trở vào nhà và tin rằng cậu con trai không nghe tiếng đi của nàng nên mới hù một tiếng to, thử xem bóng vía của cậu ta nặng hay nhẹ.
Thăng ngồi trơ ra đó như khúc củi, cũng chẳng giựt mình mà cũng chẳng thèm day lại sau tiếng hù. Thu Vân nhờ thông minh và sống nhiều nên tế nhận được rằng nhà nghệ sĩ ấy không thai nghén một chút tình nào cả đối với nàng. Nếu hắn muốn yêu nàng, tất hắn phải nịnh. Mà đây là một dịp nịnh rất tốt: tham gia vào trò chơi, giả đò hết cả hồn vía, cho vui. Thế là rõ, hắn khen nàng đẹp, và rất có thể chơn thật, nhưng không vì thế mà hắn yêu nàng.
Không, Thu Vân không có hy vọng hão huyền nào cả. Nàng chỉ nghĩ vẩn vơ khi thấy một người con trai hiền lành ca tụng sắc đẹp của nàng khiến nàng ngỡ là hắn yêu bậy vì thiếu kinh nghiệm. Nên chi biết rõ tâm trạng của Thăng, nàng không thất vọng chút nào, lại còn mừng thầm vì hy vọng cho em nàng.
Thu Vân bước vào ngồi đối diện với khách rồi nói:
– Cậu không có căn bản văn nghệ sĩ chút nào.
– Vậy à? Nhưng chị căn cứ vào đâu để …
– Tôi nghe người ta nói văn nghệ sĩ nào bộ thần kinh cũng rất nhạy. Có thế họ mới dễ xúc động và mới thành văn nghệ sĩ được. Cậu, cậu không hết hồn khi tôi hù, tức là thần kinh cậu vững lắm. Vậy thì làm sao mà cậu xúc động được để mà …
– Họ nói cũng đúng phần nào. Nhưng cũng còn tùy.
– Hôm nay sao cậu không được vui?
Thăng không buồn, nhưng tại vẻ mặt của chàng như thế, với lại vì chàng đương nghĩ vẩn vơ. Nhưng chàng cứ nhận, và cắt nghĩa:
– Là tại chị giới thiệu với “ổng” rằng tôi là bạn của Tuyết và Nguyệt. Tôi quen với chị y như đã quen với hai cô kia. Tại sao tôi không là bạn của chị?
Thu Vân cười dòn rất lâu rồi nói:
– Hay, cậu nói đúng, tôi có lỗi. Cậu cũng là bạn của tôi nữa. Lần sau, tôi sẽ nói cậu là bạn của gia đình tôi.
– Tôi cũng chưa thỏa mãn. Nếu chị chịu nhận tôi là bạn của chị, tôi thích hơn.
Lần nầy cái cười của Thu Vân có pha lo lắng:
– Cậu nầy kỳ cục. Được, tôi sẽ nhận như vậy. Chà, mà ổng sẽ bỏ dấu hỏi nhiều lắm.
– Sao lạ vậy chị?
– Chúng tôi đã giao kết với nhau là tôi không có bạn trai nữa.
– Nhưng sao chị dám nhận?
– Xé rào một lần, vì cậu, rồi ra sao thì ra.
Đòi hỏi điều đó, Thăng quả là ương ngạnh, và nhiều tự ái. Được thỏa mãn, chàng nghe chàng thắng một trận đầu, trận đánh chỉ nhỏ thôi, nhưng mà cũng là thắng đó.
Và bỗng chàng nghe kỳ lạ hết sức trong lòng. Không, chàng không còn dửng dưng tình cảm đối với Thu Vân được nữa. Thu Vân không còn là một gốc cây rêu phủ trên rừng, mà là một cái gì có hồn, và hồn ấy bắt đầu dính líu với hồn chàng.
Vừa lúc ấy thì Bạch Tuyết ra ngoài.
– Dữ hôn, nửa thế kỷ rồi! – nàng nói, giọng nửa đùa, nửa trách móc, mà trách móc thì chỉ chơi chơi thôi, như là trách vì lịch sự
– Kỷ của cô là kỷ cảnh tiên của Từ Thức sao mà …
– Anh tìm nhà có khó lắm không?
– Rất là dễ, tìm cô mới là khó. Tôi hút xong ba điếu thuốc, mới thấy được mặt cô.
– Để chuộc tôi, em xin anh mời em đi coi chiếu bóng.
– Tôi đến đây chỉ có mỗi một mục đích ấy thôi, sau khi thăm viếng quí cô. Tối nay mời quí cô đi ăn cơm, ăn cơm xong ta xem chiếu bóng.
– Sao anh nói không đủ tiền để về La Mã?
– Mới vay được vài trăm.
– Không về xứ à?
– Chưa cần về lắm. Quí cô nhận lời chớ?
Thu Vân đáp trước:
– Nhà nầy luôn luôn phải có một người hy sinh ở nhà, vì bé Trường. Không được phép đem nó theo trong các buổi chiếu đêm, mà để nó ở nhà một mình cũng ngại.
– À, tôi quên điều đó nữa. Thôi thì phải tù tì, ai thua, phải coi nhà.
– Tôi hy sinh thì phải hơn. – Thu Vân giải quyết.
Nàng nói rất hữu lý, nên Thăng không cãi vào đâu được nữa. Tuy nhiên chàng vẫn nghe là không ổn, lối giải quyết đó. Thu Vân không phải không muốn bất công với em, mà chính ra vì nàng không háo hức đi xi-nê lắm với một người con trai không đồng lứa với nàng. Nàng không mong mỏi gì được nơi anh con trai trẻ hơn nàng mười tuổi, thì lấy nê là hy sinh cho em, là chăm lo con cái, nghe cao quí hơn. Lại còn “ổng” nữa! Ổng có thể đến bất cứ giờ nào trong ngày! À, ổng! Chàng lại tin rằng không phải Thu Vân làm bé, mà tệ hơn nữa, nàng là gái bao. Hai em, một con, cái gánh nặng ấy phải được một người đưa lưng ra mà chịu, không thôi em nàng không đi học được mà chính họ cũng đến hỏng thôi vì sinh kế.
Tuy nhiên, là kẻ không chịu chiến bại sớm, Thăng kèo nài:
– Chị hy sinh lần đầu là phải. Nhưng tuần sau, chắc ai khác phải hy sinh chớ?
– Nếu cậu muốn đãi tôi xi-nê lắm, thì như vậy. À, cậu uống gì? Bia chăng?
– Bia thì bia.
Thu Vân xây lưng đi vào trong, Thăng nói với Tuyết:
– Cô giống hệt như chị Thu Vân hồi ấy!
Vừa nói, chàng vừa chỉ bức ảnh chân dung phóng đại.
– Ừ, rất nhiều người thấy như vậy. Và ngày sau, chắc em sẽ giống hệt chị Thu Vân bây giờ.
– Có thể, nhưng về gương mặt thôi.
– Chớ anh còn bảo giống về gì nữa?
Thăng không đáp vì chàng biết Tuyết không hiểu được thâm ý của chàng, mà nếu hiểu, e nàng sẽ mích lòng. Chàng muốn nói đến hình dáng, thân thể của Thu Vân, một điểm mà người ta không chú trọng đến như cái mặt. Nếu nhấn mạnh về chỗ ấy, tất phải khen Thu Vân có thân thể đẹp mà Tuyết sẽ không giống nổi thì nàng sẽ giận biết bao nhiêu.
Bà bếp bưng ra một mâm đồ uống ba màu khác nhau: bia màu hung cho Thăng, sữa màu trắng cho Tuyết và nước cam màu vàng lợt cho Thu Vân. Cô chủ nhà vừa bưng ly nước cam của cô lên nói:
– Mời cậu.
– Hồi nãy không thấy ổng uống gì cả?
– Ổng không uống ở đây. Thói quen ổng như vậy. Hôm nào ăn cơm trưa tại đây, ổng nghỉ trưa và thức dậy là ổng lật đật đi uống ở cái bar là nơi ổng gặp bạn.
Ổng nghỉ trưa tại đây? Thế nghĩa là ổng không ở đây và ổng không phải là chồng chánh thức của Thu Vân. Nhưng Thu Vân làm bé hay làm gái bao? Hai thứ ấy cũng gần gần như thế, nhưng có khác nếu xét một cách tế nhị.
Thăng ngạc nhiên mà thấy chàng băn khoăn về điều đó nhiều quá. Tò mò thì ai cũng tò mò, nhưng chàng đã bước quá mức tò mò. Chàng nhớ lại tâm trạng kỳ lạ của chàng khi nãy, lúc Thu Vân nhận xé rào.
Hay là mình yêu Thu Vân? Chàng tự hỏi rồi tự đính chánh: không, mình không yêu nàng. Con mắt thẩm mỹ của mình đã khám phá ra được một người đờn bà đẹp tuyệt trần, và mình thích ngắm người đó, chỉ có thế thôi.
Mình có thèm muốn Thu Vân chăng? Chắc chắn là có.
Nhưng thèm muốn không phải là yêu. Và Thăng là một anh con trai đã đứng đắn để dẹp thèm muốn lại khi người đờn bà gợi thèm đã có chủ.
***
Con gái không đủ đẹp và đủ ngon lành cho Thăng thèm, đó là việc đã đành. Nhưng suốt bữa ăn chiều hôm nay, Thăng không nghe thích Tuyết tí nào cả, chớ đừng nói thèm.
Lần đầu tiên, chàng nhận thấy là chàng già quá, không già vì tuổi tác mà già ở tâm hồn. Đôi bạn đồng lứa với nhau, nhưng chàng cứ nghe Tuyết là một cô gái bé. Bây giờ chàng mới thấy rõ là sách nói đúng. Sách đã nói rằng con người văn nghệ sĩ luôn luôn già trước tuổi về mọi mặt tâm hồn. Họ cảm nghĩ như một người đã sống trước họ mười năm, mười lăm năm. Như vậy chàng nghệ sĩ hăm ba làm sao thông cảm được với cô gái hai mươi.
Họ đã nói đùa với nhau rất trẻ, và nếu ở ngoài biển, họ đã nô đùa với nhau cũng rất trẻ. Nhưng động nói đến những cái gì hơi nghiêm trang một tí là họ nghe xa nhau bằng vạn dặm.
Không, Tuyết phải sống nhiều hơn, rất nhiều năm hơn mới mong hiểu chàng được và mới mong làm cho chàng lay được những cảm nghĩ của cô ta.
Phim chiều hôm ấy là cả một hòn đá thử vàng. Phim tâm lý già giặn nhưng không đượm thơ mộng. Thăng đã cảm loại phim thơ mộng, cách đây mười năm và bây giờ chỉ thích xem phim sầu thôi, trong khi đó thì hai cô con gái của chàng ngáp lên, ngáp xuống đến mấy lượt.
Không, Tuyết phải sống nhiều hơn kia, sống ít lắm là bằng Thu Vân. Tuyết phải là Thu Vân hay nói cho đúng ra, người bạn gái của chàng phải là Thu Vân mới được.
Thăng xem phim mà không hiểu nữa; chàng lo ra, và bận nghĩ về chỗ so le tuổi tác cần thiết giữa một người văn nghệ sĩ (nam hay nữ) và người tình của y.
Một văn nghệ sĩ xứng đáng cái danh hiệu đó, chỉ có thể yêu kẻ cao niên hơn mình thôi. Nếu văn nghệ sĩ ấy là nam và trẻ tuổi thì sự cao niên hơn lại rất cần, vì lý lẽ đã kể ra. Người bạn của y không thể là con gái được, vì con gái chưa đủ đẹp.
Nhưng nếu văn nghệ sĩ nam kia đã cao niên? Không lẽ y lại cưới một bà già? Hẳn là y phải yêu một nữ văn nghệ sĩ trẻ hơn, nhưng phải rất là văn nghệ sĩ để cảm nghĩ già giặn của nàng chạy theo kịp tuổi tác của y.
Thật là rắc rối to trong sự so le nầy.
Dầu sao, hôm nay ngồi giữa hai cô nữ sinh trẻ – mà rất có nhiều người cho là đẹp – Thăng không nghe lòng chàng rung động lần nào hết. Thân thể họ không gợi thèm, tâm hồn họ không phải là đường tơ hưởng ứng âm điệu tâm hồn chàng.
Đi chơi với hai cô bạn trẻ, Thăng bị miễn cưỡng, nhưng tự an ủi đó là một dịp thử lại bài toán.
Bài toán thử xong, chàng thấy nó đúng, nên thỏa mãn và sự thỏa mãn an ủi được chàng. Ít ra, hôm nay chàng được biết chắc những điều chàng biết lờ mờ: văn nghệ sĩ già trước tuổi về mặt tâm hồn, và nếu muốn yêu một người thường, thì người ấy phải già hơn y về tuổi tác.
Vì thế mà từ thuở giờ, Thăng rất ít bạn gái và chưa có người yêu. Khó lòng mà một anh con trai đánh bạn với một mệnh phụ phu nhơn, và anh con trai ấy đứng đắn thì không thể yêu các phu nhơn được. Những cô gái đồng lứa với chàng, không có cô nào đủ văn nghệ sĩ cả. Họ chỉ văn nghệ mặt ngoài, thì tính họ như người thường.
Tình trạng không phân minh trong gia đạo của Thu Vân cho chàng thoáng thấy nàng còn tự do phần nào. Như thế, chàng có thể làm bạn với một người đờn bà tự do mà khỏi sợ lương tâm quở mắng.