Chương 17

Mặt trời vừa đúng ngọ. Ánh nắng buổi trưa mùa xuân lọt qua giàn thiên lý tỏa xuống mặt sân một thứ hương ấm dịu dàng. Trời xanh dịu như chưa bao giờ từng xanh như thế, trải rộng ra trên nhà cửa, đồng ruộng như một niềm nhớ thương cao khiết muôn đời.

Thủy chống tay ngồi sau khung cửa sổ, đưa mắt nhìn chăm chú từng thoáng lá động một, từng cánh bướm bay một, trong hơi gió bâng khuâng như chính là hơi mát của hoa lạ hội lại, gây thành. Chưa bao giờ, từ ngày lấy Gái, Thủy nhận thấy cái cảm giác phù phiếm, êm ái trước khung cảnh hằng ngày quen biết như hôm nay, có nỗi gì vẫn nằm ngủ lâu nay sực tỉnh dậy, nhẹ nhàng như nắng mới trong một buổi sáng đẹp trời. Lòng Thủy rung động buồn bã, khi chàng thoáng ngửi thấy cái hương vị đặc biệt toả từ bát nước chè tươi cầm ở tay lên. Nhưng Thủy không dám nhớ nhiều nữa. Chàng quay mặt đi để tránh những sợi khói mỏng manh, uốn éo trên miệng bát, như tránh những kỷ niệm không đẹp đẽ của ngày xưa. Thủy vẫn mang máng nghe thấy một thứ tiếng nói huyền bí vang lại:

- Em thích thứ chè này lắm, vì uống xong nó cũng hơi say say!

Hình ảnh người con gái năm xưa uống bát nước chè tươi trong gian nhà lá của chàng, hiện lại trong óc Thủy rõ rệt như một việc mới xảy ra hôm qua. Thủy thấy cả những làn tóc rối, lòa xòa trên khuôn mặt hứng nắng, ngụ một vẻ đẹp hồn hậu chỉ riêng có trong những ngày tháng đã qua hẳn rồi.

Thủy lấy Gái đã được chín tháng. Chín tháng của một cảnh đời bình dị, chảy chậm và đều như giòng nước sông con không bao giờ biết đến bão táp. Thủy, hoàn toàn thành người nhà ông Bộ. Chàng có, như chàng vẫn ao ước, một căn nhà cất lên ở cuối vườn trước mặt một cái sân con trồng toàn hoa thiên lý. Ngày ngày, trong khi chàng đi làm. Gái đi chợ, hoặc nấu nướng, dọn dẹp ở nhà Thủy dùng những giờ rảnh để sửa lại vườn tược, rau cỏ, mải miết trong cái công việc mà trước kia chàng cho là lầm thường, vô nghĩa. Nhà ông Bộ ở gần ngay nhà chàng vì thế, tiếng nói cũng như tình thân ái, càng được gần thêm nữa. Ở đây, cảnh sống đơn sơ mở hết cho Thủy thấy cái ý nghĩa của một cuộc đời chân bùn, tay lấm, vắng hẳn những ước vọng và ghen tuông. Ở đây, bóng nắng trong sân là mực thước để đo giờ phút, cũng như chiều chiều, những ngọn đèn dầu lạc hiu hắt rủ nhau sáng lên để báo những bữa cơm dưới ánh đèn.

Ông Bộ thường ngâm Kiều vào buổi tối và đó là một thường lệ không bỏ được. Ông nằm bắt chân chữ ngũ, đầu đặt lên chiếc gối tre rung đùi, bình thản ngâm từ những đoạn vui nhất đến những đoạn buồn nhất. Giọng ngâm rè rè ấy, đã có lần làm Thủy khó chịu, nhưng sau dần dần chàng quen đi, và những tối vắng nó, chàng đâm nhớ. Mỗi lần thấy đèn lên một lúc lâu, mà không nghe tiếng ông Bộ ngâm, Thủy thường giục:

- Sao hôm nay ông Bộ không Kiều à?

Thủy sống yên lặng như thế cho mãi đến hôm nay, khi ngẫu nhiên bát nước chè tươi bốc khói, ánh nắng một buổi trưa mùa xuân làm sống hẳn lại những giờ phút ngày xưa.

Thủy đưa mắt nhìn ra sân. Trong bóng mát một cây bưởi mới lác đác ra hoa, con bò vàng nằm gặm có, uẻ oải dưới những làn cánh bay vo ve của ruồi nhặng. Bỗng có tiếng chó cắn khẽ và tiếng quang gánh kêu thẽo thợt. Thủy biết là vợ về, nên nhủ thầm:

- Chợ hôm nay tan sớm quá!

Tự nhiên, Thủy cảm thấy bực bội khi có người đến khuấy phá sự trầm mặc của mình. Nhưng chàng cũng đứng lên vui vẻ, lúc Gái bước vào sân:

- Sao nay chợ tan sớm thế mình?

Gái đặt gánh cau xuống hè, mặt nàng ướt đẫm những mồ hôi; hơi nắng làm hồng hào đôi má thêm lên. Thủy bảo vợ:

- Sao mình không ngồi ở gốc cây đa ngoài đình cho mát đã?

Gái lắc đầu:

- Ngồi mãi rồi đến lúc đi cũng bức quá tội. Thà cứ chạy thẳng một mạch về nhà còn hơn.

Nói xong Gái ngồi xuống chỗ tấm phản Thủy vừa ngồi, cầm bát nước chè lên uống một hơi. Thủy đưa mắt nhìn vợ, vì đột nhiên chàng có cái ý nghĩ so sánh người con gái ngày trước là Nguyện với người vợ hiện giờ của chàng. Nhưng chàng không dám nhìn lâu, cúi mặt xuống, e dè như một người sắp phạm lỗi bội phản lớn.

- Hôm nay mình có mua được con cá gì như hôm nọ không?

Gái quay lại nhìn chồng:

- Chỉ có thịt thôi. Thịt làm chả cũng ngon gấp mười cá.

Thủy cầm miếng thịt lợn lên, soi vào nắng mỉm cười bảo vợ:

- Một chốc nữa, mình mua hộ tôi một chai rượu con rồi mời ông Bộ sang đánh chén.

Không đợi Gái trả lời, Thủy gọi với người bạn già, qua hàng dậu:

- Ông Bộ ạ, chốc nữa mời ông sang nhắm rượu ty, với thịt lợn.

Ông Bộ ngừng tay cuốc ở sau hàng rào, ngoảnh lên nhìn Thủỵ:

- Thế thì còn gì phải bàn. Tha hồ tốt giọng mà ngâm Kiều.

Tự nhiên, Thủy cũng thấy lòng vui vui truớc những câu nói khôi hài của ông Bộ.

Chàng hỏi:

- Sao hôm nay ông chịu khó thế?

- Ngồi mãi cũng chán. Chả có việc gì làm nên sinh ra cuốc vài đường cỏ chơi.

Ông Bộ dựng cán cuốc vào hàng rào, đẩy tấm cửa phên, sang nhà Thủy.

- Chà, cô hôm nay chiều thầy gớm. Thịt, tôm, rau đủ thứ.

Thủy vui miệng chêm vào:

- Lại sắp có rượu nữa. Nhà tôi tiếng thế, nhưng được cái chiều chồng?

Gái nguýt yêu Thủy một cái, đoạn xếp gánh vào trong nhà. Ông Bộ và Thủy ngồi lại hút thuốc lào, uống nước.

- Nếu không có ông thì chắc chẳng bao giờ tôi được sống an nhàn như thế này.

- Thầy cứ nói thế, nếu không có tôi thì thầy lại sống khác, thư ký, thông phán chẳng hạn.

Thủy mỉm cười:

- Tôi đã bảo không gì hơn được sống như thế này. Nghèo mà sướng.

Bóng nắng lúc ấy đã xế. Mấy cây cau đã hơi chếch bóng ra ngoài gốc. Gió thổi hơi mạnh, lật trái những cành lá thù đu, lá soan lên. Bỗng có tiếng chó sủa mạnh, và tiếng người lao xao ngoài ngõ, làm Thủy giật mình, lo lắng.

- Có phải đây là nhà ông Thủy không cậu?

Tiếng đáp lại:

- Phải, cô hỏi làm gì ạ.

- Tôi là bạn ông ta, cậu vào bảo hộ nhá.

Thủy đứng ngay lên, chàng khoác vội chiếc áo dài, bước ra sân, vừa lúc thằng Dung, con ông Bộ, hấp lấp chạy vào bảo chàng:

- Có cô nào hỏi thăm thầy, cô ta sắp vào đây bây giờ.

Thủy chưa kịp hỏi thêm gì thì người con gải mặc quần áo trắng đã yên lặng tiến vào sân.

- Nguyện!

Nguyện gật đầu, chào Thủy giữa sự ngạc nhiên của ông Bộ và Gái. Thủy chỉ Nguyện nói to để giới thiệu với mọi người:

- Đây là cô bạn ngày xưa đến thăm tôi.

Đoạn chàng đưa Nguyện vào nhà, mời ngồi ở chiếc sập ban nẫy. Nguyện nhìn chung quanh, nhìn ra vườn, rồi cuối cùng nàng chau mày hỏi Thủy:

- Anh quên em rồi chắc?

Thủy có vẻ lúng lúng trông thấy:

- Anh… tôi vẫn nhớ.

- Anh cứ tự do xưng hô như ngày trước cho thì hơn, nếu không có gì cản trở.

Thủy biết Nguyện cố ý dằn giọng ở câu: “Nếu không cỏ cản trở”. Chàng nhìn bạn, ngạc nhiên vì cách đến thăm hỏi đội ngột của nàng:

- Chắc cô nhân tiện qua đây, tạt vào thăm tôi?

Nguyện cười chua chát:

- Nếu bây giờ em cũng gọi anh bằng ông, thì có tiện không? Sao anh vẫn không dùng được cách xưng hô ngày trước, khi ta còn…

Thủy gạt ngay đi:

- Ngày xưa khác, bây giờ khác. Bây giờ cô đã lấy chồng, và biết đâu lại không có cháu nữa.

Nguyện ngừng hẳn lại giữa lúc nàng đang định nói một câu gì. Nàng vẫn chăm chăm nhìn Thủy, cặp mắt như dò xét những sự thay đổi trên nét mặt người bạn xưa. Thủy rót nước mời Nguyện, và khi sự thương nhớ của lòng chàng được gợi lại bằng thứ hương nước chè tươi bao giờ cũng đậm, chàng lạnh lùng:

- Cô sơi nước. Nhà nghèo quá, chả có thứ chè gì hơn là mấy cánh lá trồng ngay ngoài vườn.

Thủy muốn câu nói của mình làm Nguyện nhớ đến một buổi trưa năm nào và nhân thế nhắc lại tấm tình đơn bạc của nàng. Nhưng Nguyện chỉ mỉm cười lạnh lùng:

- Nếu không có chè tàu thì thôi vậy. Người Hà Nội không quen uống thứ chè này.

Thủy thấy một nỗi tức giận đè lên ngực. Chàng nhìn Nguyện chăm chăm, rồi buột miệng:

- À ra thế!

Nghe giọng Thủy đầy hờn trách, mỉa mai. Nguyện chỉ yên lặng, cười thầm. Sau cùng nàng điềm tĩnh bảo bạn:

- Trông anh Thủy ngày nay khác xưa quá! Anh Thủy bây giờ đứng đắn, nghiêm nghị lắm rồi.

Thủy gay gắt:

- Chả đứng đắn cũng không được. Đời có ai lại giống mãi như trước bao giờ?

Nguyện bẻ mười đầu ngón tay vào nhau, nhìn Thủy buồn bã:

- Bây giờ anh Thủy được mấy cháu rồi?

Thủy trả lời dùng dằng:

- Cũng sắp thôi ạ. Bao giờ sinh cháu sẽ mời cô về chơi.

Nguyện không lạnh lùng nữa. Mặt nàng đổi khác ngay đi. Nàng nhìn Thủy mà không nói. Đoán chắc là Nguyện muốn che đậy sự giả dối của mình, Thủy thoáng nhớ đến giấc mơ hôm nào, hỏi Nguyện:

- Chắc…cô cũng đã có cháu rồi? Đã ngót hai năm rồi còn gì nữa!

Nhưng bỗng Thủy giật mình vì đôi mắt Nguyện lúc ấy ngầu đỏ. Như một người tự nhiên được nhận biết tội lỗi mình, Thủy thấy lạnh người, khi chàng bắt đầu để ý đến bộ quần áo tang chế của Nguyện.

- Có để trở?

- Vâng. Thầy me tôi mất vì nạn ô tô đến ngót nửa năm nay.

Cuộc đời xưa ở nhà quê vụt hiện ra trong trí Thủy. Chàng hỏi dồn:

- Thế còn các em?

Nguyện trả lời, nhưng không nhìn Thủy, hai giọt nước mắt từ từ trên má:

- Em vẫn nuôi và vẫn cho đi học. Em Phong mới đỗ xong bằng Cơ Thủy, con Thảo, Thu thì đã vào trường học lớp ba.

Thủy hỏi dồn Nguyện:

- Còn ông nhà?

Nguyện không nén nổi tiếng khóc mạnh, Nàng cúi mặt xuống, nức nở:

- Em chưa lấy chồng, và rồi đây em cũng sẽ không lấy chồng nữa.

Thủy chợt hiểu hết. Những vùng bóng nghi ngờ vẫn đọng trong óc Thủy, lúc này được cởi bỏ xuống, để lộ ra một sự thật gay gắt, chói lòa. Chàng bước lại bên Nguyện, hai bàn tay gần chạm nhau.

- Thế còn … Quân, em lấy Quân kia mà?

Nguyện nhẹ nhàng đứng cách Thủy ra, miệng cắn lấy đầu chiếc khăn tay trắng:

- Nếu anh biết! Nếu anh biết rằng sau khi lấy Quân, em bị ốm, xin về nhà cho mãi đến nay.

Thủy tối mắt lại. Chàng không còn thấy gì nữa, ngoài cái bóng trắng đứng trước mặt chàng, cái bóng trắng ngày xưa chàng từng nhớ thương và bây giờ đây đương làm chàng đau khổ.

- Em không sống với Quân vì lẽ rất giản tiện là chúng em không hợp nhau. Quân tử tế và nhân từ cũng để em trở về dưỡng bệnh. Cách mấy tháng sau đấy, thầy mẹ em mất đi, em phải trông nom mấy em nhỏ, nhờ ở sự giúp đỡ thành thực, không tư lợi của Quân, người mà em chỉ còn xem như là bạn tốt.

Nguyện ngừng lại vì tiếng thở dài của Thủy. Cả hai người cùng nhìn nhau, hai cặp mắt cùng long lanh ướt. Giữa lúc ấy, có tiếng người hỏi ở ngoài vườn, hình như trả lời câu hỏi:

- Nhà tôi đang bận có khách ở nhà trên.

Nguyện hỏi Thủy:

- Anh lấy vợ đã lâu chưa?

Thủy không ngoảnh mặt lên, chàng cũng không dám đáp.

- Có vợ rồi. Sắp có cháu. Em cũng chỉ còn biết mừng anh thôi. May mà hôm nay em đi lại được việc!

Nghe tiếng cười lanh lảnh của Nguyện, Thủy quay lên:

- Nguyện không được…

Nguyện cười gần:

- Anh cấm cả em nói! Ô hay! Sao anh nghiệt thế!

Đôi mắt Thủy lúc ấy đã hơi đỏ. Chàng ngồi xuống phản, ôm lấy đầu, trong khi Nguyện tiếp theo, giọng nói mỗi lúc một run thêm:

- Em biết anh giận em lắm, sau khi tưởng em đi lấy chồng. Em còn biết anh sang bên nhà em ở Vân Hạc để dò biết đích xác tin em đi lấy chồng nữa. Anh thất vọng, anh đi, và sau bao nhiêu ngày trông đợi, tìm kiếm, em đã đến đây để mừng anh… lấy vợ!

Thủy đứng ngay dậy tiến lại gần Nguyện như một người điên. Chàng nắm chặt lấy tay nàng:

- Nguyện! Em tha lỗi cho anh!

Nghe có tiếng reo nặng dưới chân, Nguyện hốt hoảng khi nhận thấy Thủy đã quỳ xuống trước mặt mình, đầu tóc bối rối.

- Anh van em, tha lỗi cho anh! Anh đã ngờ oan em, anh đã nhắm mắt trước một tấm tình hiếm có… anh đã phản lại lòng hy sinh cao quý của em!

Nguyện cúi xuống đỡ Thủy dậy, an ủi:

- Anh chả có lỗi gì hết. Những người thiếu niên giầu lòng tự ái, mà thiếu hẳn sự xét đoán thông minh đều như thế cả. Anh đứng lên, vì lúc này, anh không thể ăn năn thương tiếc được!

Thủy vẫn nắm chặt lấy tay Nguyện, giọng nói thỉnh thoảng lại bị nghẹn đứt vì nước mắt:

- Nếu em muốn, anh xin theo em ngay bây giờ … ngay bây giờ!

Nguyện run run:

- Ngay bây giờ… Không được! Anh không được điên như thế nữa! Anh đã có gia đình, anh có cả một nhiệm vụ thiêng liêng trong đầu óc. Anh phải sống…

- Không, anh… theo em…, vì nếu em đi, anh sẽ…

Nguyện cười qua tiếng khóc:

- Nếu em đi thì anh phải ở lại! Anh đừng làm cho một người đàn bà và đứa con sắp ra đời vô tội bị đau khổ vì anh, vì chúng ta. Anh phải sống để làm trọn cái thiên chức của một người chồng, một người cha, một… người tình. Anh nên ở lại!

Thủy không còn hay biết gì nữa. Mắt chàng hoa lên. Trước mặt chàng, sự sụp đổ của tất cả những cái vừa lập thành, dựng lên. Trước mặt chàng là Nguyện, là cái bóng trắng, ngày xưa cũng như ngày nay, đứng choán cả cuộc đời sống của chàng.

Thủy nhắc lại như mê:

- “Anh phải sống để làm trọn cái thiên chức của một người chồng, một người cha, một… người tình!”

Mãi đến lúc nghe tiếng Nguyện chào chàng ra về. Thủy mới giật mình sực tỉnh. Chàng cầm lấy tay bạn lần cuối cùng cảm động:

- Anh sẽ nghe em. Nhưng trước lúc cái nhiệm vụ nặng nề, đau đớn ấy được anh làm trọn vẹn, anh cũng xin khuyên em…

Nguyện chau mày không đáp. Nàng hiểu là Thủy định nói gì rồi, nên nàng cúi mặt, yên lặng.

- Anh muốn em trở lại với Quân như anh đã nghe em ở lại sống với vợ. Chúng ta sẽ chuộc lại sự lỡ làng của tình yêu, bằng cách làm đầy đủ hai cái nhiệm vụ to tát kể trên.

Nguyện đáp rất khẽ:

- Cảm ơn anh, nhưng em không thể sống như thế được.

Nhưng bỗng nàng ngừng lại, đưa mắt nhìn Thủy và lần này giọng nói của nàng trở nên mạnh mẽ:

- Vâng… Em sẽ nghe anh, em sẽ làm đúng như lòng mong ước của anh, mặc dầu phải chịu đau đớn đến mấy đi nữa.

Hai cặp mắt cùng nhìn nhau và cả hai cùng sáng lên trong một tình yêu đã đau khổ.

- Thôi chào anh, em về…

Thủy như người chợt tỉnh mộng, nhắc lại:

- Em về…?

Rồi chàng hỏi bạn:

- Em có thể cho phép anh đưa chân em ra quá đây được không?

Nguyện ngần ngại rồi bảo bạn:

- Thôi anh ạ, để khi khác, khi nào chúng ta gặp nhau vào một ngày quang đãng hơn.

Nói xong Nguyện chào Thủy, bước ra. Thủy đứng tựa ở cổng, đợi cho lúc bóng Nguyện nhỏ dần rồi mất hẳn trên con đường đất đỏ, mới quay vào, thở dài kín đáo…

Trong gió chiều mới bắt đầu, Thủy mang máng nghe có tiếng sáo diều nổi lên, âm vọng như một nỗi lòng thương nhớ. Bên kia hàng dậu thưa mỏng, Thủy thoáng thấy bóng Gái đương lúi húi phơi áo, tĩnh lặng trong cái hạnh phúc đơn giản tầm thường. Trong cảnh yên tĩnh đầy ý nghĩa ấy, một chuỗi cười của ông Bộ nổi lên, vô tư và ròn rã:

- Hừ! Rượu này mà nhắm với thịt nướng thì tuyệt!

HẾT