Chương 16

Rạp hát Tây Hà Nội, hôm ấy, rộn rịp như một buổi dạ hội thần tiên. Tất cả sự thanh lịch, đàng điếm, xa hoa của một đô thị như đến tụ cả ở đấy, trong mầu áo, hương phấn, dáng đẹp của những người sóng bước nhau, thanh nhàn. Thủy bước lẫn vào lớp người sang trọng, vui chân theo họ trong một cuộc ăn chơi đắt đỏ, huy hoàng. Đâu đấy, tiếng kèn hát nổi lên như giục lòng người thêm náo nức trước sự rộn rịp.

Lần này là lần đầu, Thủy về Hà Nội, sau mười tám tháng ở Vĩnh Yên. Chả có gì thay đổi dưới mắt Thủy cả. Hà Nội vẫn xa hoa như cũ, lãnh đạm như cũ. Con đường từ nhà chàng đến trường học vẫn im lìm ngày lại ngày đưa đón những bước chân khác. Chỉ có căn nhà là của Thủy là đã đổi chủ rồi.

Thủy đứng vơ vẩn cạnh đấy một lúc lâu, lòng buồn rười rượi. Chàng hoang mang nhờ những ngày trước, nơi đây, chàng đã yêu Nguyện nhưng rồi Nguyện cũng đã bỏ chàng đi từ bao giờ.

Vài ba cánh hoa phượng rơi xuống tóc Thủy, bay rải trên lớp nắng vàng úa như một buổi chiều tàn rớt lại của cuộc đời. Thủy đi mãi, hết phố này đến phố khác, nhưng không gặp ai quen hết. Những bạn xưa của Thủy đã tản mác đi cả, bóng họ vương ở óc chàng như những kỷ niệm không đẹp đẽ.

Gió hồ Kiếm về mát rọi vào một buổi chiều mùa hè bắt đầu lên đèn. Thủy nhớ lại ngày xưa, đã nhiều lần chàng đi ở lối này để ngắm nước, hay ngồi trên chiếc ghế xi măng, nhớ nhà.

Thủy đi lại. Chàng đi mãi cho đến khi bị cuốn vào lớp người lúc nào không biết. Hình như có ai gọi Thủy; chàng quay lại, nhưng lại lủi thủi đi ngay vì biết mình bị lừa. Đến trước chỗ bán vé, Thủy đừng lại chăm chú đọc tờ chương trình treo trên tường.

Tối hôm ấy, một ban kịch ngoại quốc diễn giúp dân bị lụt. Thủy mở ví ra đếm cẩn thận từng tập bạc một, chàng cất kỹ trong túi. Chung quanh Thủy, những người xem xô nhau mua vé. Hai người thiếu nữ đứng cạnh đấy, thấy Thủy lại gần, thì rủ nhau lảng ra xa. Tự nhiên Thủy đưa tay lên rờ đúng chỗ mụn áo vá vai. Thủy nhìn luôn xuống đôi giầy rách, bộ quần áo không được trắng lắm của chàng, mặc đầu ánh đèn điện ở ngoài chiếu vào lúc ấy không sáng mấy.

Thủy cầm một tập giấy bạc ở tay, hỏi người bán vé:

- Hạng nhất bao nhiêu ông?

Người bán vé nhìn chàng có vẻ lạnh lùng:

- Sáu đồng!

Thủy điềm nhiên đưa ra hai đồng bạc năm, khiến mọi người chung quanh đều trố mắt nhìn chàng.

Thủy nghĩ thầm:

- Tiền để đành trong bao nhiêu lâu, tiêu một tí cũng chẳng sao.

Rồi chàng đường hoàng bước vào rạp, ngồi giữa những người mà y phục lộng lẫy làm chàng hoa cả mắt.

Bỗng Thủy tái mặt lại, Cách chỗ chàng ngồi không xa, chàng nhận thấy Nguyện sát đầu vào Quân, nhìn chàng, cười ròn rã. Tiếng cười chế giễu nổi lên, rồi vang khắp phòng. Thủy dụi mắt nhìn lại lần nữa, thì rõ ràng là Nguyện. Thủy xô ghế chạy lại, trước sự ngạc nhiên của mọi người. Chàng thấy Nguyện lúc ấy đã thôi cười, dắt tay Quân bước ra ngoài. Thủy vừa chạy theo, vừa kêu:

- Nguyện! Nguyện!

Gió thổi tạt lại những lời tha thiết của Thủy. Cuối cùng, khi đến một đoạn đường vắng. Quân mở cửa xe ô tô đặt Nguyện vào, rồi mở máy chạy, Thủy vừa đau đớn, vừa uất ức, gục xuống trong khi đôi mắt chàng đỏ ngầu…

Thủy chợt tỉnh thấy mình nằm trên chiếc giường tre mọi ngày, xung quanh vây kín những người quen thuộc.

Ông Bộ đặt tay lên trán Thủy, hỏi:

- Thầy có thấy nhức đầu lắm không?

Thủy ngơ ngác, đưa mắt nhìn mọi người:

- Ô hay! Tôi có việc gì đâu?

- Không, thầy bị bệnh đấy, thầy vừa kêu làm chúng tôi sợ quá!

Thủy thoáng nhớ đến giấc mộng chàng vừa sống, hình ảnh Nguyện chế giễu chàng trong rạp hát. Chàng lấy khăn lau mồ hôi, miệng thở hổn hển. Tâm hồn chàng như bị tê liệt, cuộc đời bao lâu nay gây dựng như vừa bị vỡ nát tan. Thủy run run:

- Chắc là tôi bị cảm.

- Thầy nên nghỉ ít lâu để tĩnh dưỡng.

Thủy không ngờ cuộc đời trước lại có thể trở về với chàng trong cái ảnh ghê gớm như thế được. Thủy thấy Nguyện cười, Nguyện ngả đầu vào vai Quân, Nguyện chạy. Cả một cuộc đời sang trọng, no ấm trong chiếc ô tô hòm bóng loáng vụt biến như một… giấc mơ!

Nắm chặt hai tay lại, Thủy gượng đứng dậy, khiến ông Bộ lo ngại:

- Thầy nghỉ đi mấy ngày cho đỡ đã.

- Không, tôi đi làm.

Nói xong, Thủy vớ chiếc mũ trắng đi ra, làm ông Bộ phải chạy theo.

Suốt ngày hôm ấy, chàng làm việc liên miên để đánh đổ sự buồn nản sau giấc mộng. Nghe ông Bộ khuyên chàng ở lại nhà lần thứ hai, Thủy mỉm cười:

- Nghe thấy trong mình mệt thì phải đi làm cho khuây chớ. Ở nhà thì biết đến bao giờ mới khỏi,

- Nắng này, gió này chúng tôi lo lắm đấy. Vả lại ở nhà có các cháu hầu hạ thì lại càng tiện hơn.

Thủy nhìn ông Bộ lộ vẻ cảm động. Con người cao tuổi nhưng quắc thước ấy, lâu nay đã mang đến cho cuộc đời Thủy cái ý vị đậm đà của sự sống bằng tình thân ái tự nhiên.

Chàng thường bảo ông Bộ:

- Những người hiền hậu như ông, nếu cũng sống ở thành thị, chắc không còn được cái đức tính đáng quý ấy nữa.

- Thầy tính có gì mà quý. Trời sinh ra người sinh luôn cả tính. Có gian giảo mấy đi nữa cũng không ăn ai.

Thủy mỉm cười, bảo ông Bộ:

- Ông muốn cho tôi lấy vợ mà cứ bắt tôi ở nhà thì lấy tiền đâu mà cưới?

- Nhưng nếu thầy ốm, thì cũng chẳng lấy được tiền đâu mà cưới vợ.

Thủy nghĩ ngợi một lát rồi tiếp:

- Chắc cô Gái cô ấy cũng thẹn vì những câu nói chơi của những người xung quanh đấy nhỉ?

- Con gái nhà quê mà lại. Nhưng ra phết đấy thầy ạ.

Thủy nhớ rất thẳng thắn đến một buổi trưa bên ao làng. Gái đang ngồi nhặt rau, thì vừa lúc chàng đến. Liếc mắt nhìn thấy Thủy, Gái cúi mặt xuống, vén đầu giải yếm chấm nước lên. Cái khung cảnh ấy rất đẹp, như trong một bài thơ ca dao. Thủy rảo bước đi qua, vì chàng sợ sự dừng lâu của mình làm Gái thẹn.

Thủy nói bâng quơ:

- Người ở nhà quê yêu nhau dễ như lấy nhau! Ở tỉnh thì phải biết!

- Hay thầy lấy vợ tỉnh, đám cưới tha hồ mà ô tô.

Thủy phá ra cười:

- Ông bảo tôi làm một tháng hơn chục đồng, mà lại đòi thưởng thức sang trọng như thế, thì sao được. Thôi, tôi lấy vợ nhà quê vậy.

Ông Bộ mừng rỡ, nhìn chàng:

- Thật nhé. Thầy lấy vợ nhà quê thì chúng tôi còn hòng kiếm được chén rượu, miếng trầu chứ! Thầy lấy vợ ở đây, rồi vào làng đóng góp với chúng tôi lại càng tiện hơn nữa.

Thủy không nhịn được cười, bảo ông Bộ:

- Hay tôi vào họ với ông luôn vậy!

- Càng hay!

Cả hai người cùng đưa mắt nhìn nhau.

- Đấy ông xem, có phải tôi cũng muốn sống như các ông không? Trước kia tôi nói thì ông không tin.

- Vâng, tôi cũng tưởng thầy như bao nhiêu thầy ký khác, đến được vài tháng lại xin thôi.

- Vì tôi khác họ ở chỗ tôi sớm biết xa lánh thành thị, sớm biết cân nhắc tình đời.

Thủy vẽ phác ra trong óc những buổi cơm thanh đạm, dưới ánh sáng của ngọn đèn dầu lạc. Thủy sẽ lấy một người vợ nhà quê, lấy Gái, nếu Thủy muốn lấy, và sẽ ở lại gian nhà lá cuối vườn, cách nhà ông Bộ bằng cái sân con con. Thủy để những thì giờ rỗi vào công việc trồng rau, nuôi gà, bên cạnh một người vợ thùy mị, không biết đọc một chữ nào. Cuộc sống bình tĩnh ấy, sẽ giúp Thủy quên hẳn những việc ngày trước, và nhất là không bao giờ chàng còn nằm mơ những giấc mơ ghê gớm như vừa rồi nữa.

Thủy nhìn ông Bộ, cười thầm:

- Thoát gì ông này lại không đánh tiếng hộ mình!

Quả thật, vài hôm sau, tin Thủy lấy Gái đã vang dậy cả xóm. Thấy Thủy ở đâu là người làng chế riễu:

- Chú rể đấy!

Khổ nhất là Gái. Nàng không dám đi ra ngoài nhiều nữa, vì má nàng thường bị đỏ luôn. Nàng phải chọn con đường vắng và dài gấp hai con đường thường ngày để đến chợ.

Một hôm đi làm về, tình cờ khi rẽ vào một lối gần đấy, Thủy bỗng gặp Gái đi lại. Sự gặp gỡ bất thần, không ngờ được vì cách một hàng rào găng khá dầy, làm cả hai cùng giật mình. Gái luống cuống, ngần ngại giữa hai lối đi, rồi cuối cùng, nàng chạy vội xuống một con đường tắt ngay đấy. Một tình thương êm dịu, lúc ấy nổi lên trong lòng Thủy, trước bóng dáng cô gái quê cả thẹn và nhu mì. Thủy bật cười đến những buổi hẹn năm nào, tuy cũng đẹp đẽ, nhưng đã trở thành những kỷ niệm chua xót đánh dấu mãi vào đời chàng.

Thủy đưa mắt nhìn giải yếm mầu xanh hoa lý của Gái bay trong gió, vô tình tưởng tượng đến một cuộc đời giản dị, trong đẹp như thứ nhan sắc và tấm lòng hiền hậu kia.

Cánh đồng lúa xanh liên miên giãi ra trước mặt Thủy, dồi dào như một triết lý vững chãi của sự sống khuôn phép đã lâu đời. Ở bên kia cánh đồng lúa, là Hà Nội, là những tỉnh nhỏ hay to bằng Hà Nội, là cảnh sống phức tạp đã hoàn toàn không hợp với Thủy nữa.

Chiều về dần dần, bóng tối chiếm từ vùng cây cao, đến mặt ao thấp nhất. Thủy nghe đâu đây như có tiếng ai hát vẳng lại, qua thời gian và không gian, làm chàng rộn lòng buồn bã:

“Mình về mình nhớ ta chăng”

“Ta về ta nhớ hàm răng mình cười”