- 9 -

Sáng hôm sau Ma-la-khốp về tới nhà. Vừa mới trút được bộ quần áo ngoài, anh bỗng nghe thấy trong buồng có tiếng thở dài, có lẽ là tiếng rền rĩ. Anh vội vã chạy vào và thấy vợ bệt hẳn xuống giường, mặt gục vào gối.

- Ka-ti-a...Ka-ti-u-cha - Anh lờ mờ thấy như có một cái gì đã xảy ra, không thể sao hàn gắn được nữa.

Chị ngẩng phắt mặt lên. Tức tối, nước mắt giàn giụa khắp mặt chị. Mắt trừng trừng nhìn anh như người xa lạ.

-Anh muốn gì tôi nào?

- Việc gì xảy ra thế? - Vừa hỏi anh vừa ghé lại gần.

- Vát-xi-li! Tôi nói với anh việc này khổ tâm đến phát khóc. Tôi đã lầm về anh rồi. Anh tồi lắm...

- Tại sao vậy? - Ma-la-khốp đã ngờ ngợ là chị đã rõ việc anh đến gặp Tỉnh ủy.

- Đồng chí Séc-nép đã nói với tôi cả rồi. Nói chiều qua. Anh không thẹn à? Anh lại muốn đẩy tôi về cái xó trại ấy à! Anh đã quên là tôi đã làm việc ở đó suốt đêm suốt ngày...?

- Ông ta nói thế! - Tiếng Ma-la-khốp gần như thủ thỉ. Anh không muốn giấu giếm vợ cái gì, nhưng anh hiểu chắc là Ka-ti-u-cha cho anh là hèn hạ lắm.

Thực thế, chị nhìn anh với cả một vẻ oán thù. Nhớ những lúc được dự trong phòng Thánh Gioóc, tại cung điện Kờ-rem-lin, nhớ đến những con người có chức vị cao ấy, nhớ đến cái không khí trang nghiêm vĩ đại đã bao phủ chung quanh mình, chị trả lời một cách uể oải:

- Đừng có nói gì nữa và đừng có gần tôi.

Chị thắt lại khăn, rồi nặng nề bước ra.

Ma-la-khốp đứng sững giữa căn buồng bếp. Chiếc đồng hồ quả lắc nhả ra những tiếng tích tắc. Cây tường vi xòe hoa trên cửa sổ. Tiếng của mấy đứa nhỏ lọt từ ngoài vào.

- Làm thế nào bây giờ đây?

Anh đi ra. Ánh nắng lóe lên. Cây bạch dương rung rinh cành lá mà trên đó chim chuyền cành nọ sang cành kia. Tít tận trên cao, một con chim cắt lượn vòng tròn. Mấy tiếng hát ở đâu nổi lên. Đầu cúi gằm xuống, Ma-la-khốp đi thẳng ra chỗ tiếng hát xa xôi ấy. “Từ ngoài khơi ấm áp, chim nọ bay tới đây... "Anh nhớ tới lời ca mà Ka-ti-u-cha đã từng hát lên, lòng anh càng thất lại một cách đau đớn. Anh như muốn bật lên khóc vì anh thèm khát sự thuận hòa và tình yêu.

Ma-la-khốp thủng thẳng bước, không còn nghĩ tới đường hướng, cỏ xanh tươi lướt vào chân, ngoan ngoãn ẹp xuống dưới bước đi. Nó giữ nguyên vết chân anh một lát rồi nó lại ngẩng lên, run rẩy, hân hoan mà đón chào ánh nắng, gió mát và cuộc sống.

Đường đi ra sông Vôn-ga qua các đồng cỏ, anh gặp toàn những vũng đầy nước. Những buổi khí trời oi bức mùa hạ thế này, hàng đàn chuồn chuồn lượn bay trên các đóa hoa quỳ, cánh đập kêu sột soạt. Trong cỏ rậm, tiếng ve kêu không biết mỏi. Cỏ nở hoa...

Ma-la-khốp nhìn mọi vật tựa như thể được nhìn lần cuối cùng. Bây giờ anh mới nhận ra có những cái mà anh chưa hề nhìn thấy trước kia. Hoa kèn rung rinh, và anh tưởng như nghe thấy rõ tiếng nó ngân lên êm dịu. Hoa cúc đang thời, giống như các thiếu nữ mặt rám nắng, áo trắng muốt. Nó ngắm nhìn anh vừa thủ thỉ. Không hề hoảng sợ, mấy chú chích cõi bay cách anh chừng mấy bước cất lên tiếng hót. Gió thổi từ ngoài sông Vôn-ga vào, xô cỏ xuống đẩy cả từng mảng bụi cây ra một bên, làm nhăn nheo mặt nước. Mọi vật đang tràn trề sức sống và tươi vui. Hoa kèn kêu, hoa cúc càng cúi rạp xuống để thủ thỉ những lời tâm sự. Mấy bụi cây cùng nhau rạp xuống mặt nước ủ ấp cả một cuộc sống âm thầm.

Trước mọi sự vật tươi đẹp ấy, sự đau khổ của Ma-la-khốp càng như biêm mạnh vào trái tim.

Anh bước ra đến bờ sông Vôn-ga. Ở đây, kỷ niệm của hạnh phúc tươi vui xưa kia mà Ka-ti-u-cha đã mang lại, càng nhói vào lòng anh. Đáng mến thay là con sông lớn kia đang cuốn dòng nước mát lạnh với cả một vẻ thanh lịch hùng vĩ. Nó phản chiếu cả bầu trời, bờ đê, chim muông, thành thị và thuyền bè. Tất cả những cái đó trong trắng và đẹp biết bao. Trong khoảnh khắc, Ma-la-khốp quên bẵng tưởng như không có cái buổi sáng ghê sợ này, không có đôi mắt nhìn dữ dội kia của Ka-ti-u-cha, không có cái câu chuyện buồn phiền đó, không có gì hết. Nhưng tất cả lại hiện lên trước mắt rõ rệt quá làm anh suýt rền rĩ lên. “Không, chả có lẽ thế, chuyện đó có đâu. Nào ta có ý gì xấu với vợ. Ta yêu vợ. Cần phải giải thích cho nhau nghe, vợ ta rồi sẽ hiểu rõ. Và như vậy, mọi việc sẽ ổn, hạnh phúc êm đềm sẽ trở lại”.

Con chim cắt từ trên trời bổ xuống kèm theo một tiếng kêu não nuột rồi vút lên với con chim màu xám trong vuốt chân.

Hấp tấp, như thể sợ nhỡ tàu, anh quay trở về. Càng gần đến nhà, anh càng bước nhanh. Vào trong nhà anh thở hồng hộc, lo lắng. Anh kiếm Ka-ti-u-cha trong buồng, trong bếp. Chả thấy bóng chị đâu cả.

Mất công, suốt một ngày, anh chờ mong chị không thấy. Người ta đã triệu tập chị đi họp trên ủy ban tỉnh. Hai ngày sau trở về, chị đã trở thành một con người khác. Đối với chị, Ma-la-khốp không còn đáng kể là cái gì nữa.