Loài Chim Trên Cát

Bức ảnh duy nhất coi được cũng có một vẻ tức cười thế nào. Chị Châu đẫy đà tuy hơi buồn trong bộ у phục ngày cưới, đứng gần như tựa lưng vào gốc cây trứng cá trước nhà, bên cạnh chị, cách đó mấy chục phân, ông chồng đứng lạc lõng, bối rối, thấp hơn chị vài phân (thật ra chị đi giày cao) hai tay chắp phía trước, vẻ mặt ngơ ngẫn, đen sạm...

Nhiên cầm tấm ảnh trên tay, bật cười, nghe cay cay ở hai mắt. Điều đó sao đối với nhiều người lại đẹp đẽ và rực rỡ quá?! Người ta thêu hoa vẽ bướm cho cái cảnh cô dâu bước lên xẹ hoa về nhà chồng. Còn chị Châu... Và cả Nhiên nữa… Nhiên thầm nghĩ: đó chỉ là một cách thoát ly ra khỏi một nhà tù để bước vào một nhà tù khác, chỉ khác ở chỗ người ta kết hoa lá cho cái nhà tù thứ hai này nhưng điều đó chẳng làm vui được chị Châu. Chị chỉ có một ý nghĩ trong đầu: lấy chồng, cho xong. Chị chẳng hề thương yêu người đàn ông đó. Có lẽ chị cũng chưa hề yêu thương ai trong cuộc sống trễ muộn của chi. Nhiên thầm hỏi: làm sao có thể chịu đựng được thân thể của một người đàn ông mình không hề thương yêu và có lẽ cũng chẳng thấy thích.

Đêm đầu tiên Nhiên nằm một mình trong căn gác lần đầu vắng hơi thở của chị Châu, câu hỏi đó lởn vởn trong đấu Nhiên. Bỗng nhiên nàng bật cười lớn, tiếng cười nghe như tiếng thủy tinh vỡ va chạm vào nhau nghe lạo xạo. Nhiên kinh hoàng trước giọng cười lạ lẫm của mình. Nghe như của một người nào xa la. Tiếng bà Vũ đột ngột cất lên ngạc nhiên:

- Con Nhiên cười cái gì đó?

Nhiên cắn chặt lấy môi, để nén tiếng cười cho trở vào trong cổ, nằm nín lặng. Sau một hồi nghe ngóng thấy không động tịnh gì, bà Vũ trở mình, lẩm bẩm:

- Cái con nhỏ, chắc lại nằm mơ?

Lức sau. Bà thiếp đi trong giấc ngủ mệt nhọc sau mấy hôm quá bận rộn với đám cưới của Châu, đứa con đầu tiên trong ba đứa con bà đã khó nhọc cho ra chào đời, đi lập gia đình. Ở tuổi bà, gần sáu chục tuổi đầu; nhiều người đã sắp có chắt mà bà vẫn chưa có lấy một mống cháu đố bỗng bế, đễ íhăy mình được gọi bẳng bà để thấy mình được thưởng thức các khung cảnh có đàn cháu vây quanh tíu tít. Ngày xưa khi lấy chồng, bà mới mười sáu, mười bảy. Sinh con trễ, bà khao khát được làm mẹ, và bây giờ bà mong mỏi được làm bà. Với một người đàn bà quanh quẩn trong nếр sống gia đình, bà không mong ước gì khác hơn những mong ước muôn đời đó ở mỗi một người đàn bà. Nhiều lúc bà không hiểu bọn trẻ bây giờ nhất là những người con gái Nhiên, Châu, nghĩ gì. Họ sống thực khác xa với bà, ít ra về phương diện tư tưởng. Nhất là Nhiên. Nàng lảng tránh mỗi khi bà đề cập đến chuyện chồng con. Ngày xưa, lớn lên, bà chỉ mong có người tới hỏi để có chỗ nương tựa sau này. Vì vậy, từ đó suy ra, bà nghĩ: có lẽ vì các con gái bà không biết nghĩ xa chăng? Chúng tưởng sống nhờ bố mẹ mãi được à? Bố mẹ rồi cũng già cũng phải chết chứ, sống mãi để cho chúng nó nương tựa hoài sao? Tuy nhiên, trong thâm tâm, bà cũng cảm thấy sự trì hoãn lấy chồng của Châu và Nhiên có một cái gì đó mà bà không hiểu nổi. Bà thì bà chẳng hy vọng gì ép Trọng, đứa con trai cả, lấy vợ rồi. Chủ trương của Trọng là phải có một sự nghiệp vững chắc đã. Bà cho như vậy có lý. Bà đâu có biết những lý do thầm kín nào khiến cho Trọng say mê cuộc đời độc thân hiện tại, Trong nhà có lẽ chỉ có Nhiên hiểu được anh. Bà chỉ còn trông nhờ ở con gái. Nhiên thoái thác là mình nhỏ nhất nhà và còn đang học dở dang.

Một lần bà đã cố tình ép Nhiên phải lấy một người anh họ xa. Nhiên hết sức phản đối. Mỗi bữa cơm là mỗi bài thuyết trình Nhiên đâm ghét cay ghét đắng nguời anh họ mà có một dạo Nhiên rất quý mến, đến nỗi có lúc Nhiên tưởng mình yêu anh ta, vì những tư tưởng của anh. Cho đến bây giờ Nhiên cũng không hiểu rõ lắm. Vì sao mình lại có một thái độ phủ nhận quyết liệt như vậy đối với hôn nhân.

Nhiên xin phép bà ra Nha trang tìm đến anh Trọng lúc ấy là Trung úy Quân у đóng tại đây. Ông bà Vũ bằng lòng nhưng không quên gửi ra cho Trọng một lá thư nhắn nhủ: ‘‘ Anh gắng thuỵết phục em nó còn nhỏ dại...’’

Nhiên hồi tưởng lại những ngày sống với anh Trọng ở biển thật thần tiên. Trọng tổ chức những cuộc đi chơi bằng xe jeep riêng của anh để giải khuây cho em, tuyệt nhiên không đá động gì đến việc ông bà Vũ nhờ anh. Những lúc Trọng bận việc tại bệnh viện, Nhiên thường nằm dài nơi một ghế bố thuê mất năm đồng kê dưới hàng cây dương phóng tầm mắt ra ngoài xa tìm nbững cánh chim nhỏ, những cánh buồm phiêu dạt giữa vùng trời nước mênh mang và triền miên trong những tư tưởng dằn vặt buồn bã.

Nhiên vẫn gọi đó là những điều cổ điển và có tính cách sách vỡ - những day dứt dằn dặt đó. Nhưng nàng vẫn thấy chúng có mặt như một thứ thực tại không thể phủ nhận, như cái thực tại làm thân con gái của nàng.

Tại sao. Nhiên tự hỏi, mình không thể sống và chấp nhận cái thực tại làm thân con gái đó, như những đứa bạn gái khác, như Hương, như Vân, như Hải chẳng hạn? - Có lấy một người tình chọn trong đám bạn trai quen biết, rồi xây dựng bằng một cuộc lễ ăn hỏi và vui vẻ hồn nhiên chờ đến ngày ‘‘đại đăng khoa’’ của hai đứa rồi ‘‘tiểu đăng khoa’’ luôn? Điều đó giản dị mà. Thầy mẹ mình cũng chỉ chờ đợi một cái gật đầu của mình là mình sẽ trở nên như những đứa bạn gái kia. Nhiên nhớ lại một cuộc đối thoại với thầy mẹ trong một bữa cơm. Bà Vũ:

- Mẹ vẫn nghe con nói con quý mến anh Khoa mà?

- Thì vẫn. Con quý mến anh ây vì con tưởng anh ấy hợp với con.

- Thế bây giờ mày không thấy người ta hợp với mày nữa vì cái gì?

- Con không biết nữa. Con chỉ cảm thấy thế từ khi nghe tin anh ấy hỏi cưới con.

- Cái con bé này, nói chuyện nghe hay nhỉ? Thế nghĩa là làm sao? Mày muốn cái gì bây giờ?

- Con chả muốn cái gì cả...

Nhiên suýt lãnh cái tát của ông Vũ nếu không có bà Vũ cản ngăn. Mày muốn gì? - Chả muốn gì cả. Thực ra nếu tôi nói cái ý muốn của tôi ra, nhiều người sẽ cho là điên rồ. Tôi muốn được tự do chọn lựa, chọn lựa cái thân phận của tôi.

Làm sao được?. Nhân vật của Georghiu bị đẩy từ nhà tù này vào một nhà tù khác. Người bạn chụp hình chị Châu với ông chồng đã vô tình nói lại cái câu nói mỉa mai: ‘‘ Cười lên nào! Cười lên nào! Kết quả: mặt chị Châu buồn hơn và anh chồng thì ngơ ngẩn. Nhưng mình có đang bi quan quá lắm không?

Hoặc là nếu không sống giản dị được như mọi người thi ít ra cũng cố lấy một chút ít can đảm như Hiển, để sống theo ý mình muốn, bất chấp tất cả? Hiển. Hiển. Đối với Nhiên, Hiển xa vời như một vùng đất lạ ở đâu tít mù ngoài khơi kia. Nhiên tự hỏi có bao giờ Hiển cảm thấy đơn độc quá lắm trên con đường một mình mình dấn bước và không biết có cái gì đang chờ đợi mình ở cuối đường đằng kia? Nhiên có cảm tưởng hạnh phúc của Hiển chính ở sự liều lĩnh và cái ham muốn phiêu lưu. Nét mặt Hiển có vẻ cương nghị đến lạnh nhạt khi trách Nhiên

- Tại sao Nhiên ít nói, it có phản ứng hay phản ứng chậm đến gần như không có phản ứng!? Đôi khi tôi cảm thấy nói với Nhiên mà như mình độc thoại vậy!

Mỗi một lời nói của Hiển đối với Nhiên tựa như một nhát dao chém xuống, không làm tóe lửa trên mặt đe thì cũng làm cái mặt thớt có vết hằn Nhiên cảm thấy đau đớn thực sự trước nhận xét đó của Hiển. Nhiên định phản đối, nhưng cái ý định đó lại quá yếu ớt đến không thành một quyết định Hiển ấm ức thất vọng về bạn, về mình Hiển không hiểu được Nhiên yêu Hiển đến độ nào. Cái tình yêu đó manh nha nơi Nhiên khi hai người còn học chung ở Trung-học. Hiển dạo ấу còn nhí nhảnh như một con chim non. Tuy nhiên, ở con chim non ấy đã thấy như lên cái mầm quyến rũ của sự nổi loạn, quyến rũ đối với Nhiên cố nhiên. Nhiên thán phục Hiển những lúc đấu lý tay đôi với giáo sư trong lớp, bất chấp cả hai con số không hạnh kiểm có thể có. Khác với những người con gái khác thường khóc tấm tức mỗi khi vì một lý do gì bị bớt một vài điểm hạnh kiểm.

Những điểm hạnh kiểm ấy chúng làm được cái gì? Bản tính nhút nhát của Nhiên thường đem lại cho Nhiên những con số đầy đặn, tròn trịa về phương diện hạnh kiểm. Điều đó đã làm Nhiên cười thầm mỗi lần nhận được giấy ban khen. Nhiên thương Hiển, nhưng những cố gắng để đến gần với Hiển thường chẳng giúp được gì. Hiển bay nhảy như một con chim non. Và con chim non mong chờ ngày đủ lông đủ cánh để vượt khỏi bức tường cao của nhà trường. Ngày tựu trường của năm học cuối cùng, Nhiên chỉ gặp Hiển mấy lần rồi biệt hẳn! Những nguồn tin Nhiên biết được về Hiển làm Nhiên mơ hồ khổ sở cho những giờ học kéo dài buồn nản giữa những đứa bạn chẳng bao giờ biết được những gì Nhiên mang trong tâm tư, giữa những triết thuyết khô khan Nhiên đang tập làm quen và những giờ khoa học Nhiên lơ đãng nhìn khoảng trời xanh thấp thoáng sau những vòm cây cao lá um tùm nơi sân trường... Nhiên sống như một kẻ mang trong hồn một nhớ nhung - nhớ nhung gì Nhiên không rõ. Chỉ thấy là mình nhớ như một người không có quê hương nhớ về một thứ quê hương quá đẹp do mình vẽ ra trong tưởng tượng, hay một cái gì tương tự như vậy... ‘‘ Nhiên phản ứng chậm đến gần như không có phản ứng’’. Có nhẽ Hiển nói đúng. Tôi không có phản ứng, ngay cả với cuộc sống, với thân phận của tôi. Và tôi sống buông thả trong cái dòng sông muốn đưa mình đến đâu thì đưa. Đôi khi tôi gặp phải một đôi tảng đá chặn đường. Tôi không tìm cách trườn qua chúng để tiếp tục cuộc hành trình. Tôi lách tránh chúng.

Đời con gái của tôi thật buồn và cũng thật bình thản. Rồi tôi gặp Hiển trong cái làn sóng những khuôn mặt trẻ ngơ ngác và hoan hỉ một cách khôi hài trong những ngày đầu chen chúc tìm cho mình một chỗ ngồi trong giảng đường văn khoa. Hiển làm quen với viết lách và có một người tình cùng học. Hắn cao, gầy, có nụ cười rất sáng. Hiển càng có vẻ xa tôi hơn mặc dù chúng tôi gặp nhau thường hơn, đi với nhau thường hơn, nói với nhau nhiều hơn - thực ra thì tôi nghe Hiển nói nhiều hơn là tôi nói. Tôi chả có gì để nói về đời tôi, cái cuộc đời bình lặng như mặt nước hồ đã đóng băng. Còn Hiển say sưa kể về mình, về những chuyến phiêu lưu, thường là có thêm sự hiện diện của một người đàn ông. Tội khám phá ra con người đam mê ở Hiển - đam mê cuộc sống và đam mê chính sự cuồng nhiệt của mình. Và Hiển ích kỷ một cách lạ lùng. Nhưng ít ra Hiển còn hơn tôi. Nàng còn có thể yêu - (Có thể gọi một người yêu nhiều như Hiển là ích kỷ hay chính thực ra những kẻ như tôi mới Ịà ích kỷ vì chưa yêu bao giờ? Tôi cho là mỗi người đều ích kỷ, chỉ khác nhau ở chỗ mỗi người ích kỷ theo một lối riêng của mình mà thôi.) - Những lúc nghe Hiển kể chuyện một cách say sưa tôi thấy như mình không có ở đấy. Đôi khi tôi cũng bắt gặp ở Hiển những nét ân hận, xót xa thoáng qua.

Bầu trời xanh như thế kia mà cũng còn có những lúc xám xịt nữa là, phải không? Tôi quay vào thơ thẩn buồn bã trong căn nhà trống trải của tâm hồn mình. Đôi khi Hiển ngừng nói, trách tôi ít nói khiến cho Hiển cảm thấy là mình đang độc thoại. Tôi có thể nói thẳng với Hiển thực ra tôi ghen với sự đam mê của Hiển. Nó nằm giữa tôi và Hiển - sự đam mê ấy - ngăn cách tôi đến với Hiển, dù bằng câu nói ‘‘tôi yêu Hiển’’, tôi cũng chẳng thể làm cho chúng trở thành sự thật bằng âm thanh, bằng ngôn từ ‘‘Tôi đi Nha trang để tìm lại con người của mình - thực ra, tôi cũng không biết chắc mình có con người thật của mình không mà tìm? Tuy nhiên tôi cảm thấy phải đi xa Hiển với ý nghĩ mơ hồ - biết đâu đó chẳng là một hy vọng? - sẽ gây nơi Hiển một vết thương? Bởi vì tôi chẳng thể nói thẳng với Hiển như Thy, người bạn gái của chúng ta, là tôi yêu Hiển. Một câu nói như vậy ở cửa miệng tôi nó có vẻ... rẻ tiền thế nào ấy!...’’ Nhiên úp cuốn sách đang đọc dở lên mặt. Tôi không thể đọc được nữa. Những hàng chữ nhảy nhót, giả hình. Ý nghĩ tôi bị lôi về thành phố, về những con đường đầy những cơn mưa lá me mà tôi với Hiển thường đi dạo trong những giờ đáng lẽ phải đi cours.

Bỏ học đã không còn gây nơi chúng tôi cái mặc cảm phạm tội như dạo còn ở dưới trung học nữa. Và danh từ trong sách vở trở thành hư vô, kịch cỡm. Tôi viết tá thư đó cho Hiển, bỏ vào phong bì dán kín lại ngoài để chữ ‘‘khẩn’’ to tướng – khẩn như những tâm tình tôi đã gửi lại cho Hiển, khẩn như tiếng gọi của biển thúc đẩy tôi rời xa thành phố, rời xa với một vẻ hờn giỗi, để tìm đến sự cô đơn tuyệt đối như một khóa lấp. Đó là tất cả một sự mâu thuẫn lớn lao mà tôi có. Bây giờ ngồi đây, tôi đoán chừng phản ứng của Hiển khi nhận được thư tôi và sau khi đã đọc hết bẩy, tám trang giấy xé trong tập giấy nháp ra. Tôi mong nhận được thư Hiển dù biết là chẳng thể có vì tôi đã cố tình không ghi địa chỉ của tôi cho Hiển. Ghi để làm gì? Có nhẽ tôi đã có vài vẻ khôi hài? Biết đâu là thư ấy chỉ để gây cho Hiển một chút bâng khuâng day dứt, rồi Hiển sẽ quên đi? Loay hoay mãi tôi lại tự trách đã viết lá thư ấy. Biết đâu tôi lại chỉ làm cái việc tầm thường là ve vãn cái tự ái nơi Hiển cái tự ái đó vốn dĩ đã được ve vãn nhiều. Tôi tự nhủ đó là lá thư tình đầu tiên và cuối cùng của tôi.

Nhiên nhắm mắt lại. Gió từ ngoài khơi đem muối vào rải trên da thịt, quần áo và tóc Nhiên. Nàng thiếp đi trong nỗi buồn bã của cả tâm hồn lẫn thể xác. Nhiên không biết là mình đã ngủ trong bao lâu cho đến khi thức giấc, dở cuốn sách úp trên mặt ra và thấy Trọng đã bắc ghế nằm bên cạnh từ hồi nào. Trọng nói:

- Anh gọi mấy lần, biết là cô ngủ, nên để yên cho cô ngủ.

Nhiên cười gượng, lấy lại dáng ngồi, hỏi аnh dáng bâng quơ:

- Anh đi làm về lâu chưa?

- Chừng một giờ.

- Thế em ngủ lâu thế cơ à?

- Gió biển đã cuốn cô ra khơi hay đẩy cô vào sâu trong đất liền?

Nhiên cười:

- Chẳng biết nữa. Vẫn thấy mình ngồi đây từ trước khi thiếp đi và lúc thức dậy, giống như...

Nhiên định nói ‘‘như nỗi buồn em có khi đi vào giấc ngủ’’ nhưng nàng bỏ lửng câu nói, chỉ ngại đó là một cớ để Trọng đưa ra những câu hỏi mà chính nàng không muốn đối diện. Nhiên cũng tự hỏi tại sao mình không có lấy một lần để dứt khoát tất cả. Trọng cười:

- Cô lúc nào cũng như một diễn viên trên sân khấu nói những lời do một thằng khùng viết!

Nhiên sa sầm nét mặt:

- Anh cho là em sống giả tạo chắc?

- Cô đừng vội nổi khùng với anh. Câu đó, cô nên hỏi lại chính cô thì hơn. Tôi lâu nay sống xa cô, làm sao biết có cái gì trong cái đầu khùng khùng của cô?

Nhiên chua xót nghĩ thầm: ‘‘chính đó là điều làm chúng ta xa nhau hơn, em, con người luôn luôn bị canh giữ, nếu không muốn dùng chữ ‘‘bi coi sóc’’, còn anh, con người của tự do, của vẫy vùng…’’ Tiếng Trọng đượm buồn, nghe xa như tiếng sóng vỗ:

- Những điều cô viết cho anh, anh muốn nói những lá thự cô viết cho anh những lúc về sau này, mỗi lần đọc là một lần đầu óc anh phải làm việc nhiều hơn. Anh không biết có phải vì mỗi ngày cô chịu ảnh hưởng sâu xa của sách vở? Hay thực ra chính vì anh chung đụng quá nhiều với thực tế, với những thân thể con người quằn quại, đau đớn vì những vết thương do chiến tranh gây ra, đòi hỏi những cứu cấp cấp thời hơn sự suy nghĩ về thân phận của nó. Anh không biết phải viết trả lời cô những gì, phần quá bận rộn, phần nhiều lúc anh có ý nghĩ chúng mình hình như đã không cùng một ngôn ngữ. Anh nhớ ngày xưa mới làm quen với у khoa, anh thường tạo cho mình những cơ hội để mình có dịp suy nghĩ về thân phận con người. Chẳng hạn như, dạo còn học ở năm thứ nhất, anh đâu đã được tiếp xúc với các tử thi dùng trong việc mổ xẻ. Nhưng anh thường mượn cái danh nghĩa sinh viên у khoa để vào thăm cơ thể học viện để nhìn hàng dẫy những xác chết vô thừa nhận ngâm trong các bể chứa chất formol, để suy nghĩ về đời người, hoặc vào nhà thương nhìn những người bị bịnh nặng hoặc tai nạn nào khác... Bây giờ ra hành nghề, mình không còn thì giờ để suy nghĩ viễn vông nữa. Vấn đề hệ trọng là làm sao phải hành động cho mau để cứu sống các thương binh.

Trọng chợt ngừng nói, cười thành tiếng:

- Đặc biệt với cô hôm nay, anh mới lý sự như vậy. Hôm qua anh thấy cô cười khi thấy trên đầu giường anh một chồng sách kiếm hiệp. Cô có hỏi anh, anh mà cũng đọc cái này cơ à. Cô thấy đấy, nhiều lúc anh còn muốn tránh suy nghĩ như tránh một thứ vi trùng nguy hiểm vậy. Cô có thể thấy là anh khác xa với thằng Trọng dạo còn là sinh viên. Nhiên cười vẻ tính quái:

- Em biết. Chẳng những khác xa mà còn khác xa lắm nữa ấy chứ! Nguyên cái vu cô nào ở đây cũng biết anh thì anh đâu phải của vừa!

Trọng cười:

- Thực ra, anh cũng chẳng quá lắm đâu, cô đừng ngại...!

- Em đâu có ngại cho anh. Đặc quyền của con trai mà!...

- Cô có vẻ chua chát rồi đấy.

- Chua chát hay không, cũng thế mà thôi.

Một sự im lặng rơi xuống giữa hai anh em. Nhiên cầm cuốn sách, lật lật vài trang rồi đóng lại. Trọng ngã lưng ra ghế, phóng mắt ra khơi. Anh thấy những gì vừa nói với Nhiên chính là một xác định cho những điều bấy lâu anh mơ hồ cảm thấy trong thâm tâm mà chưa có dịp thành hình. Quá khứ của thời tôi là sinh viên trở nên xa vời như một thứ đồ cổ đẹp đẽ người ta trưng lên để mà ngắm nghía, Ngay cả về phương diện tình cảm của anh cũng vậy. Tình yêu trở thành một danh từ cổ điển và xác thịt lên ngôi. Đã bao lâu rồi, Trọng không dám dùng đến danh từ ‘‘yêu’’ đó, anh cũng không nhớ. Anh yêu em, em yêu anh, điều đó nói lên được cái gì? Anh không nghĩ là mình coi thường tình yêu. Anh không dám dùng đến chữ ‘ yêu’’, chỉ vì anh chưa thấy mình có thể dùng được chữ đó. Có một cái gi đó anh muốn tôn thờ - một cái gì đó hết sức tuyệt hảo... Chính thế. Khi tôi tuyên bố xác thịt lên ngôi chẳng phải tôi là người tôn thờ xác thịt. Tôi vẫn nghĩ rằng cái gì mà tôi quí báu là cái mà tôi giữ cho riêng tôi, mà tôi ít đem nó ra dùng và khi chết tôi sẽ đem nó theo với tôi - nó, cái mà thực sự chưa bao giờ thành hình cả và tôi thường xuyên vuốt ve nó... ít ra phải cho tôi được thận trọng lấy một lần, dù chỉ là trên cái phương diện dùng hay không dùng một danh từ nào đó.

- Nếu cô là con trai, anh sẽ khuyên cô bỏ vài năm ra sống đời quân ngũ, tự nhiên cô sẽ thấy cô đổi khác ngay.

Nhiên cười nhạt, vẻ lơ đãng. Nếu, nếu, nếu... Có nói đến hàng trăm, ngàn lần như vậy cũng chẳng thay đổi được gì.

- Đôi khi anh tự hỏi giả thử cô cứ chấp nhận cuộc sống như mọi người, như các bạn có chẳng hạn... Cứ tự coi mình như một diễn viên. Giả thử bây giờ hết những vở tuồng có vai trò thích hợp với cô, bắt buộc cô phải nhận một vai trò một người vợ hay một người mẹ chẳng hạn, có phải tỏ ra cô là một diễn viên có tài chứ!...

- Nhưng em không có tài thì sao?

- Này Nhiên, anh hỏi cô, cô chống đối như vậy ích lợi gì cơ chứ?

- Chính em cũng tự hỏi như vậy.

- Vậy thì tại sao không bỏ quách những ỹ nghĩ gàn bướng đó đi có phải đỡ làm nhọc lòng những người có bổn phận phải lo cho cô không?

Nhiên cười nhạt, nghe cổ nghẹn ngào. Bỗng nhiên nàng giận mình, giận Trọng, giận mọi người. Phải chi cho tôi được si mê ai đó một lần và tôi sẽ lấy người ta, rồi xong. Ừ, sao tôi không thể hành động như Thérèse Desqueyroux? Cần gì phải si mê? Lấy chồng để được yên thân. Nhưng Thérèse có thực sự được yên thân? Nàng đã đầu độc chồng không nguyên cớ rõ rệt để rồi kéo dài một cuộc sống hiu quạnh trong một căn phòng nhỏ tại thành phố Paris đầy dẫy những thú vui vật chất mà nàng chẳng thế tham dự. Nàng là hiện thân của xa lạ. của lạnh lẽo - một thứ thần tiên bị đầy ải, không biết cả đến cái vui thú mà một thể xác lành mạnh có thế mang lại trên phương diện tình yêu, không biết cả đến tình yêu, dù là thứ tình yêu dành cho đứa hài nhi tách ra từ chính thân thể mình! Có thể nào như vây được chăng? Nhiên nhớ lại hôm đi xem phim Thérèse Desqueyroux, lúc ra khỏi rạp, nàng bàng hoàng như người mất trí, mặc cho chị Châu kéo đi đâu thì đi. Có một lúc, hai chị em dừng lại trước một cửa tiệm bán vải, chị Châu chỉ trỏ một thứ vải đẹp. Nhiên nhìn, nước mắt ứa ra lúc nào không hay. Nàng giấu mặt vào phía sau tóc chị Châu, chờ cho nước mắt tự ý khô cạn, không cố gắng kềm chế. Chị Châu nhìn nàng, đôi mắt mở to, ngac nhiên cùng độ.

Hai anh em ra xe về câu lạc bộ sĩ quan ăn cơm tối. Nhiên để anh tự ý gọi thức ăn. Ngay cả đến ăn uống, tôi cũng cảm thấy xa lạ. Tôi ăn như thể sống thì phải có ăn, vậy thôi. Ngày mai anh Trọng phải đi, công tác xa, tôi lại trở về Sài-gòn. Anh muốn tôi trở về vì cho là tôi ở một mình ở ngoài này lúc không có anh, bất tiện. ‘‘Nếu cô là con trai...’’. Vẫn cái câu mở đầu ấy! Tôi im lặng, không phản ứng - ‘‘gần như không có phản ứng’’. Tôi ăn uống lơ là, nhìn những người đàn ông xung quanh vừa ăn vừa uống vừa hút thuốc vừa nói chuyện. Tôi cảm thấy như mình đang chờ đợi và tôi biết rằng anh Trọng sắp đề cập đến vấn đề Khoa. Khoa. Khoa, Sao anh không cho tôi được quý anh mãi mãi? Sao anh không cho em được quý anh mãi mãi?

‘‘Anh bắt đầu yêu em trong dịp nghỉ hè năm ngoái tại Đà-lạt chúng mình đã cùng đi chơi chung với cả gia đình. Có nhẽ em đang cười anh: một người như anh mà lại có thể lẩm cẩm và cổ điển đến cái độ phải viết thư tỏ tình như cái việc anh đang làm với em đây? Nhưng Nhiên ạ, anh chân thành nhắc lại một lần nữa: anh yêu em. Ở em không có những lời nói giả tạo trống rỗng như ở những người con gái mà anh đã gặp, ngay cả ở các cô em gái của anh. Mỗi câu em nói ra đều làm anh phải suy nghĩ. Em là một người con gái tế nhị mà anh đã gặp...’’

Nhiên bật cười. Nhiên vẫn cảm thấy những điều đó sáo và rỗng thế nào. Sao mình không tin tưởng được cái gì hết vậy kia? Nhiên cũng phải thú nhận là sau kỳ nghỉ hè năm ấy, nàng thấy mình người đen đi, khoẻ hơn. Nàng vui hoàn toàn trong chuyến đi ấy và nàng nghĩ đến Khoa thật nhiều sau đó. Nhưng vẫn có một bức rào ngăn cách giữa nàng và Khoa - một bức rào mà Nhiên không muốn tìm hiểu.

- Anh thành thật muốn biết vì sao cô không nhận lời Khoa?

- Chính em cũng không rõ lắm. Em chỉ biết là hiện giờ em chưa muốn lấy chồng, chưa thể chấp nhận một người đàn ông nào đi vào đời mình....

Tôi chưa hề nghĩ rằng có thể có một người hiểu mình. Và tôi không muốn thấy mình khổ sở khi sống bên cạnh một người không hiểu mình. Những day dứt của riêng tư đã quá đủ rồi tội gì mà phải làm tội làm tình mình thêm? Tôi cũng biết rằng mình đừng nên đòi hỏi cuộc sống nhiều quá...

- Cô không còn nhỏ nữa. Hãy thử phóng cái nhìn về tương lai một chút.

- Tương lai là cái gì sẽ đến, đương nhiên là phải đến, cứ để nó đến, có được không, anh.

- Cô không được nói bướng như vậy.

- Anh có đang ra lệnh không? Nếu có thì em sẽ im.

- Tôi không muốn bó buộc cô gì hết. Tôi chỉ muốn cô suy nghĩ lại, thế thôi.

Trọng uống một ngụm bia, nhìn Nhiên. Tự nhiên anh thấy thương em lạ lùng. Trong cái đầu nhỏ bé kia, đoàn quân tư tưởng nào đang hoành hành? Từ ngày ra khỏi gia đình, thoát khỏi vòng ảnh hưởng của thầy mẹ, Trọng hầu như không hề nghĩ gì đến hai cô em gái nếu không là chỉ hỏi thăm qua loa về sức khoẻ, việc học hành, làm ăn. Những ngày cơ cực xưa đã xa rồi, bấy giờ cuộc sống gia đình đỡ chật vật hơn. Trọng cứ nghĩ là Châu và Nhiên phải sung sướng và hài lòng lắm. Nhưng anh đâu biết những gì đã đến vây tỏa lấy cuộc sống của Châu và Nhiên, nhất là Nhiên. Mỗi lần về thăm nhà. Trọng cảm thấy một bầu không khí ngột ngạt, khó thở thế nào. Nhưng anh không tìm hiểu nguyên do và cũng chẳng ai nói với anh. Có lẽ chính những người trong nhà cũng không ý thức được những gì đang diễn ra ngấm ngầm giữa họ và trong họ...

Trọng đẩy chai bia về phía Nhiên

- Cô bỏ nước ngọt, uống cái này. Say thử lấy một lần trước khi rời đây xem sao?

Nhiên ngước nhìn anh một thoáng ngạc nhiên rồi cười nhẹ, rót bia ra lỵ. Mùi nồng của bia bốc lên mũi, chất say của bia ngấm vào cơ thể. Mặt Nhiên đỏ bừng. Tâm tư ngất ngây. Nhiên đi chân đất trên cát ngướt mắt nhìn về biển cả trong đêm tối. Một vài ngôi sao trên nền trời đen chẳng làm bóng tối bớt dầy hơn, Nhiên tưởng tượng đến những sinh vật sinh sống dưới lòng biển, thốt nhiên rùng mình và thấy mình quá nhỏ bé đến lạc lõng

bơ vơ…

Và thế là chị Châu đi lấy chồng. Anh Trọng vẫn nay đây mai đó với cuộc sống phóng khoáng, đặc ân của con trai. Còn lại Nhiên, Nhiên tự hỏi mình thế này đến bao giờ? Nhiên có cảm tưởng mình như một loài chim trên cát. Chim thì thường ở với cỏ cây chứ. Nhưng con chim Nhiên đã quên màu xanh của lá để có thể tìm đường về với cây. Nó đang ngóng ra bể, tìm kiếm dáo dác và ngóng đợi...

(12 -1966)