Sa mạc người

Cứ tưởng tượng trong tay bạn chẳng có gì ngoài Định Mệnh.

Bạn ngồi trong lòng mẹ để giết thời giờ hoặc thời giờ giết bạn.

Bạn ngồi và ca lên bài tân ca vạn vật ngoài tầm tay bạn.

Luôn luôn ở ngoài tầm tay...

LÚC thành phố đáng yêu nhất là lúc lưỡi hái của thần Chết ra tay. Ở đô thị người ta sống như bất cần thiên nhiên, chỉ cần hơi điện tủ lạnh và những bức tường ngăn âm thanh. Nhà cửa chẳng khác gì những cái hộp chống lên nhau. Đường phố len lỏi giữa những bức tường khô ráo với những móng tay sơn bóng, áo lông phơ phất trên nền trời chập chùng. Từ đáy những quan tài ta thấy mọc lên những đóa hoa giả do bưu điện gởi tới. Dưới dòng sông, có những nén vàng nằm yên. Một sa mạc đầy mica và tiếng chuông điện thoại reo vang vang.

Vào sẫm tối, khi thần Chết vặn xương răng rắc, lũ đông đi lại dầy đặc, khuỷu tay đụng cùi chỏ, mỗi người là một thế giới cô độc, ngực chạm ngực, đẩy nhau vào bức tường của ích kỷ, phản kháng, cô độc, ép nhau như cá mòi, tất cả đều tìm một lối sống riêng cho mình. Khi sẫm tối, lúc đám đông chan hòa ánh điện, cả mặt trái thành phố như vùng đứng dậy nhất tề, xồ đẩy những cửa ngăn rụm xuống hết. Trong cảnh tán loạn đó, có một con người trừu tượng rẽ đám đông mà đi. Hắn vô cùng ích kỷ và nằm tròn trong cái vỏ ốc đơn độc của hắn. Người ta gọi hắn là «con người của chiều sâu,» hoặc là đơn nhất tính. Ai cũng tự cho mình là chẳng biết, chẳng nhớ gì cả ngoại trừ «con người chiều sâu» của mình, nhưng cái đó cũng thật sâu thăm thẳm như những vì sao xa tít mù trên không gian. Đầy khắp không gian và thời gian là cái cảnh đơn độc vô cùng. Danh hiệu đó cứ lan tỏa mãi mãi và trở thành một cái gì trường tồn vĩnh cửu: Thượng Đế. Trong đám đông, đi không ai nghe tiếng động, trong cảnh xô bồ tán loạn, người cô độc đó là một nỗi kinh hoàng nhất trần gian: Thượng Đế. Thượng Đế cháy sáng như một vì sao trên vòm trời lương tâm của con người: Thượng Đế của những con trâu, của những con tuần lộc, của con người... của...

Không bao giờ Thượng Đế hiện hữu trong một đám đông vô thần như vậy. Không bao giờ Thượng Đế lại hiện hữu trong cái cảnh sẫm tối, khi xương sống rung lên vì những điện tín báo ai tín, với những bài ca yêu đương luôn trong mọi thớ thần kinh phát ra từ các radio ở những cửa tiệm trên đường Broadway. Radio đốp chát với máy phóng thanh và máy quay đĩa, ampli. Không bao giờ con người lại thấm thía nỗi cô đơn trong cái đám đông lũ lượt như thế. Con người của thành phố bị bao vây vì chính những phát minh của mình. Con người bị chìm trong cảnh đồng nhất mênh mang. Cái thành trì đầy mạng nhện chăng của con người cô độc được xây lên trong mê tách ra khỏi cái thành trì cô độc thiếu tình thương của lũ đông. Chỗ trú ẫn cuối cùng này không một lối thoát, ngoại trừ đường lên trời. Từ đó ta bay về Trời, ghi lại những vết tích trên không trung.

Sống đời ở dưới lòng đất, những con sâu róm dần dà mọc cánh bay. Mất hút, không nhìn, không nghe, ngửi, nếm được, nó bay nhào về cõi Vô Tri. Bay mãi. Bay mãi. Bay tới bất cứ nơi nào trong vũ trụ: Thổ Tinh, Hải Vương Tinh, Vega... không cần biết là đi tới đâu, miễn đi khỏi trái đất là được. Cao lên trên không xanh với những tiếng nổ lốp bốp ở đàng sau. Con sâu thiên thần đó bay như điên. Nó uống và ăn ngược đầu, ngủ cũng ngược đầu luôn. Làm gì cũng ngược cả. Với tốc độ nhanh nhất, thân thể nó nhẹ hơn không khí. Ở một nhịp độ tối đa, nó là một giấc mơ. Một mình trong không xanh, nó tung cánh hướng về Thượng Đế với tiếng kêu vù vù. Chuyến bay cuối cùng. Giấc mơ cuối cùng của sự sanh đẻ trước khi dạ con bị chọc thủng.

Giờ đây, đâu là kẻ đã vùng ra khỏi cơn ác mộng vô tận để vụt ra ánh sáng. Ai là kẻ đứng trên mặt đất với bộ phổi xẹp lép, miệng ngậm con dao, mắt như nổ ra? Đớn đau vì phiền muộn và hấp hối, nó đứng kinh hoàng giữa dòng nước chảy xiết, bại hoại của thế giới. Mắt đỏ ngầu máu, hắn nhìn cái thế giới này có vẻ huy hoàng biết bao. Cái thế giới của loài người đầy tươi sáng và đẫm máu xiết bao. Nhìn xem kìa, hắn đang ngối trên xe trượt tuyết lăn tròn, chân cụt, mắt lòi ra hết. Bạn có nghe hắn đang đàn không? Hắn đang đàn «Bài Ca Tình Bác Ái,» khi hắn đang lướt trên xe trượt tuyết bé nhỏ. Ở quán càfê, một mình với giấc mơ, súng lục giấu dưới tim, có một người khách đang ngồi, một kẻ thất tình. Khách đã đi hết rồi còn mình hắn. Hắn cô độc với nỗi cô độc của hắn. Khẩu súng lục im lặng. Bên cạnh hắn có một con chó và một khúc xương. Con chó không cần ăn xương. Chó cũng cô độc. Ánh nắng ùa tràn vào cửa sổ, chiếu sáng trên cái sọ màu tím của kẻ bị tình phụ. Mặt hắn tái mét, cắt không một giọt máu.

Mùa đông cuộc đời đẹp xiết bao. Mặt trời tái mét và các thiên sứ bay về trời với tiếng pháo nổ lốp bốp. Ta cứ đi thật nhẹ nhàng và suy tư qua các phố. Vận động trường mở toang và ta thấy những hình nhân mới được làm bằng các ống khói bếp và các ống tròn chuyển động theo các lược đồ. Hình nhân mới này không thể bị tàn tạ vì các bộ phận có thể thay thế được. Những con người mới này không có mắt, mũi, tai, miệng, không đầu gối và bàn chân. Những con người không biết cách mạng và nổi loạn là gì cả. Phố phường vui vẻ và đông đúc xiết bao. Trên cửa hầm rượu, Jack và Ripper đang đứng xoay một cái trục, vị linh mục đang lên tòa giảng... bị cương lên thủng cả quần. Các chưởng lý đang đi tay khệ nệ những bìa đựng giấy dầy cộm, còi xe hơi bóp hết cỡ. Con người đang say sưa với niềm tự do mới được thành lập. Một cảnh tượng vô tận của máy điện báo ghi âm, những người không bàn tay điều khiển các hình trụ; trụ nhà máy chạy suốt đêm ngày để sản xuất thêm nào là lạp xưởng, xúc xích, nào là giày đeo quần, cúc áo, lưỡi lê, than đốt, nha phiến tễ, những chiếc rìu sắc hơn, những chiếc súng lục tự động hơn.

Tôi không thể nghĩ rằng có một ngày nào khác lại đẹp hơn cái ngày đó giữa thế kỷ hai mươi, khi mặt trời úa héo, có một người bé nhỏ ngồi trên xe trượt tuyết thổi sáo «Bài Ca Tình Bác Ái.» Ngày đó chiếu sáng trong lòng tôi với làn ánh sáng nhợt nhạt, như thể tôi là con người buồn nhất trên đời mà tôi vẫn không muốn lìa bỏ trái đất.

Cuộc thiên cư vĩ đại, cuộc bay cuối cùng về trời tới đô thị linh thiêng. Nhìn xuống, tôi thấy trái đất mềm như bông và rất đáng yêu. Trái đất không người. Trừ tuyệt hết mọi kẻ săn Thượng Đế, trừ tuyệt hết mọi cảnh trụy lạc dâm ô. Người Mẹ của mọi sinh vật quay cuồng một cách đáng yêu, và uy hùng. Trái đất không còn biết Chúa, không còn biết tình bác ái và tình yêu thương. Trái đất là một tử cung vừa sáng tạo vừa phá hủy.

Loài người không thuộc về trái đất nhưng thuộc về Thượng Đế. Hãy dẫn hắn về với Thượng Đế trong cảnh trần truồng, trụy lạc, rách nát, chia rẽ, cô độc hơn là cái hố thẳm. Tuy nhiên hôm nay, một chút Tiến Bộ và Phát Minh đã cùng tôi đang lên đỉnh núi cao. Mai đây, con người văn minh trên trái đất sẽ chết vì thuốc độc và gươm giáo, súng đạn. Nhưng hôm nay, bạn còn có thể tắm gội trong tình yêu thương kỳ diệu của Thượng Đế. Hôm nay đây, vẫn còn phòng ca nhạc, giấc mơ, ảo tưởng. Chỉ còn năm phút cuối cùng. Một giấc mơ, một bài luân xướng khúc, không có đoạn chót. Mọi nốt nhạc chết đi như những miếng thịt treo trên móc câu, một chứng hoại thư mà âm điệu bị chìm trong vũng mủ thối. Một lần nữa, cơ thể cảm thấy trong vòng tay thần Chết, đang sung sướng run người. Một niềm phấn khởi vượt lên cơn hấp hối của một người chết vì đệ nhất khoái và đệ tam khoái là một. Cái xoáy nước! Mọi vật bị hút vào đó và chìm luôn trong đó. Cái man rợ chưa từng thấy trên đời, bắt đầu quẫy cái đuôi lung tung và khắp mọi ngõ ngách trong những mê lộ và giờ đây nó tiến tới trung tâm tử điểm, quay tít và tóe ra những tia lửa xuyên vào mọi ngõ ngách tâm hồn. Cứ quay cuồng hoài hủy như ma cà rồng xơi hết vòng bụng, thùng chứa rượu, xương sườn, da, máu, các mô, tinh thần, trái tim... tất cả đều bị tiêu ma chẳng còn sót một cái gì cả.

Đây là đô thị và đây là âm nhạc. Một dòng sông bất tận của thói lãng mạn thoát ra từ cái hộp đen nho nhỏ, có những con cá sấu khóc. Tất cả đều hưởng đi lên phía đỉnh núi. Tất cả đều tiến lên từng bậc. Từ căn nhà uy quyền, Thượng Đế đổ tràn xuống phố những âm nhạc và âm nhạc. Chính Thượng Đế vặn nhạc lên mỗi chiều chúng ta quên vặn. Có vài người trong chúng tôi được Chúa ban cho mẩu bánh, có người được chiếc bích qui Rolls Royce. Tất cả đều hướng về các lối đi ra, bánh đóng đầy trong các hộp. Cái gì làm cho tất cả chân chúng tôi cùng hợp lại để hưởng tới cảnh cao siêu, tươi sáng. Phải chăng đó là bản «Bài Ca Bác Ái» mà Ba Vua Phương Đông đã được nghe trong máng cỏ. Một người không chân, mắt mù đang ngồi trên xe trượt tuyết nho nhỏ thổi sáo Bài Ca Bác Ái. Chiếc xe lăn bánh qua Đô Thành linh thiêng. Chính Bản Ca Bác Ái đã đổ ra hàng triệu những hộp nho nhỏ từng đợt lại từng đợt, đến nỗi những người anh em da màu cua đồng bé nhỏ mãi tận Phi Luật Tân cũng được nghe. Chính Bài Ca Bác Ái tuyệt vời này đã tăng sức mạnh cho chúng ta để xây lên những tòa nhà cao ngất, hạ thủy những chiến hạm lớn nhất và bắc những cây cầy qua những con sông rộng nhất. Chính Bài Ca Bác Ái này đã ban cho chúng ta lòng can đảm để giết hàng triệu người tức khắc bằng cách chỉ bấm vào một cái nút. Bài ca này cũng cho ta có nghị lực để cưỡng đoạt trái đất và làm cho mọi sự vật thành trần trụi.

Đi lên đỉnh núi, tôi khảo cứu những góc cạnh cứng ngắc của những bin-đinh, mà mai đây sẽ đổ rụm trong khói lửa ngất trời. Tôi khảo cứu chương trình hòa bình của chúng ta kết thúc bằng một trận bão đạn, mưa bom. Tôi khảo thấy trong các cửa tiệm lấp lánh đầy những sáng chế tối tân để mai đây thành vô dụng. Tôi khảo thấy bộ mặt rách nát vì lao nhọc, đau khổ và dạ dầy lép kẹp của bạn. Tôi khảo cứu con người cá nhân của anh và thấy anh thối tha quá mức. Anh thối tha như Thượng Đế với tình yêu đầy xót thương và sự khôn ngoan của Ngài.Thượng Đế, đấng ăn thịt người! Thượng Đế, loài cá mập đang bơi cùng với những loại ký sinh!

Ta nên nhớ chính Thượng Đế mỗi buổi sáng đã vặn radio lên. Chính Thượng Đế đã làm mắt ta ngợp trong ánh sáng chói lòa. Không bao lâu, chúng ta sẽ về với Thượng Đế và nằm gọn trong lòng Ngài, cùng tụ họp với nhau trong niềm hạnh phúc đời đời với Ngôi Lời và bình đẳng trước Pháp Luật. Đó tất cả cũng nhờ tình yêu, một tình yêu bao la vĩ đại mà bên cạnh đó thì máy phát điện mạnh nhất cũng chỉ như tiếng muỗi vo ve.

Giờ đây, tôi tạm biệt bạn cùng với đô thành linh thiêng của bạn. Giờ đây tôi ngồi trên đỉnh núi để chờ 10.000 năm khác trong khi bạn chiến đấu để vượt lên vùng ánh sáng... Chiều nay, tôi chúc bạn làm sao cho ánh sáng dịu bớt đi, và bạn sẽ làm cho các máy phóng thanh câm họng hết. Chiều nay, tôi muốn ngồi suy ngẩm trong bình an và thanh tĩnh. Tôi muốn quên đi trong giây lát rằng bạn đang hung hăng trong căn nhà bé nhỏ của bạn.

Ngày mai đây, bạn có thể thực hiện công việc tàn phá chính thế giới của bạn. Ngày mai, bạn sẽ ca hát trên Thiên Đàng bên trên những cảnh tàn phá đang bốc khói của chính cái Thành Đô trần gian của bạn. Nhưng đêm nay, tôi muốn nghĩ tới một con người, một kẻ cô độc, không có tên gọi, không có quê hương, một con người mà tôi kính trọng bởi vì người đó là một cái gì tuyệt đối, độc đặc, không có gì là giống với bạn cả đó là chính- THẰNG TÔI. Đêm nay, tôi muốn suy tư về cái con người của tôi là gì.

LOUVECIENNES, CLICHY;VILLA SEURAT 1934-35.

SÀI-GÒN VIỆT-NAM.MÙA THU 1971

Biệt Thự: QUỲNH-DAO