NHỮNG DỮ LIỆU KỲ THÚ 8 : NỮ SĨ MARY VÀ HỒ SƠ FRANKENSTEIN

1. Khi viết truyện Frankenstein, Mary chỉ mới vừa 18 tuổi. Nàng nghĩ ra cốt truyện trong khi nghỉ mát với người yêu Pency Shelley (một nhà thơ nổi tiếng mà sau này bà kết hôn cùng), ngài Byron (một nhà thơ nổi tiếng khác) và một bác sĩ tên John Polidori. Cùng vài người bạn nữa, họ ngụ tại một căn biệt thự sang trọng bên bờ hồ Geneva giữa các ngọn núi của Thụy Sĩ.

2. Thời tiết rất lạnh, ẩm và cực kỳ khó chịu (mặc dù họ đang nghỉ hè đấy nhé) cho nên họ buộc phải ở trong nhà, ngồi bên lò sưởi trong phần lớn thời gian. Để đỡ buồn, họ thường đọc các tiểu thuyết ma quái, rùng rợn. Ít lâu sau, ngài Byron thấy chán quá nên thốt ra một câu đại loại như sau: "Biết làm gì rồi! Ta thi tài coi ai viết truyện rùng rợn nhất. Ai viết được truyện làm sởn nhiều tóc gáy nhất thì người đó chiến thắng!"

3. Bốn người họ liền bắt tay vào việc viết lách, từng người cố vắt óc nghĩ ra một câu chuyện nổi da gà, tè ra quần hay nhất. Để có được những ý tưởng kỳ quái cho câu chuyện ghê rợn của mình, nghe đồn họ đã tìm đến những cơn ác mộng bằng cách ăn thịt thối, mặc dù cũng có thêm mắm dặm muối đôi chút (là nói về tin đồn chứ không phải món thịt).

4. Do chưa viết lách nhiều trước đó, Mary gặp đôi chút khó khăn. Nhiều ngày trôi qua, rốt cuộc nàng mới tìm được cảm hứng. Và rồi, trong một đêm đen nhiều sấm chớp, trong lúc trằn trọc không ngủ được, nàng cố nhắm mắt và lập tức nhìn thấy cảnh tượng mà sau này sẽ trở thành khung cảnh nổi tiếng nhất trong cuốn truyện. Vâng, chính là như thế! Con mắt trong tâm tưởng của Mary đã thấy một sinh viên đang quỳ gối trước một "sự cường điệu" khủng khiếp mang hình dáng một người đàn ông mà chàng sinh viên nhà ta vừa mới ghép nối xong các bộ phận cơ thể. Vài giây sau, nàng chứng kiến "vật" kia thể hiện những dấu hiệu của sự sống và bắt đầu cử động.

Hình ảnh đó như từ chốn hư vô chợt xuất hiện trong đầu nàng, và nàng thấy nó rất rất là rùng rợn. Nàng biết rằng nếu sáng tác ra một câu chuyện làm người đọc run sợ giống như nàng từng run sợ thì chắc chắn nàng sẽ thắng cuộc. Chỉ cần nàng mô tả lại được cái "vật" kinh dị đã "ám theo chiếc gối của tôi" (theo như cách nàng thường nói). Và thế là nàng đã nhập cuộc... và phần còn lại của câu chuyện là tùy nàng dẫn dắt.

5. Vào thời đó, có đủ loại ý tưởng khoa học rùng rợn mới xuất hiện và người ta rất hào hứng với những con rô-bốt, những cuộc phẫu thuật và cái món giật gân vừa được phát hiện có tên gọi là "dòng điện". Một nhà khoa học tên là Galvanic đã dùng dòng điện làm cho cẳng một con ếch đã chết chợt co giật cứ như thể nó sống lại. Ngày nay, chỉ có những "bậc" đại ngốc mới tìm cách làm cho ếch chết biết nhảy, nhưng người ta vẫn nói ai đó được "nạp điện" để bắt tay vào hành động. Một người cháu của Galvanic thậm chí đã toan dùng dòng điện để làm sống dậy một tên sát nhân vừa bị xử treo cổ. Khi anh ta ra tay, chiếc hàm của tên sát nhân rung lên và mắt trái của hắn mở to ra! Rõ ràng Mary đã nhớ đến tất cả những sự kiện này khi nàng mơ đến tác phẩm bom tấn của mình.

6. Ngoài việc đặt tựa tác phẩm là Frankenstein, Mary còn cho nó một cái tựa phụ là "Prometheus Hiện đại". Prometheus là một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp. Giống như Victor, vị thần này rất thích ghép nối, chế tác ra cái hình hài lạ lẫm của con người. Ông tạo ra những con người của mình bằng đất sét và chôm lửa của Thiên đình để giúp đỡ loài người. Cũng y như Victor, Prometheus đáng thương rốt cuộc đã nhận lãnh đủ thứ hậu quả tồi tệ từ những nỗ lực ghép người của mình. Thần Zeus đã trói ông vào một tảng đá để một con đại bàng ăn phần lớn gan của ông.

7. Trong ấn bản Frankeinstein lần đầu, người ta không thấy ghi tên tác giả. Nói cách khác, khi tác phẩm này ra mắt vào năm 1818, không ai có mảy may ý niệm về người đã viết ra câu chuyện kỳ thú mà số mệnh sau đó sẽ trở thành một thành công vang dội trong thể loại truyện kinh dị. Khi phát hiện ra tác giả của nó là một phụ nữ, ai nấy đều sững sờ! Một nhà phê bình sách đã cay cú nói rằng tác phẩm này lẽ ra là "xuất sắc", nhưng với một phụ nữ thì nó chỉ là "khác thường" mà thôi! Đó là vì họ có bộ óc nhỏ hơn những người khác, bạn biết đấy (là nói về các nhà phê bình sách chứ không phải phụ nữ).

8. Trong bản thảo gốc, Victor mô tả tạo vật của mình là "đẹp đẽ" mặc dù (như bạn cũng biết đấy) anh ta không bao giờ ưng cặp mắt kỳ dị của nó. Sau một thời gian, tác giả mới đi đến ý tưởng là tạo vật này phải trông thật gớm khiếp. Lúc câu truyện này được đưa lên sân khấu kịch vào năm 1823, mọi người đều nghĩ tạo vật đó phải là một thứ "quái vật". Kết quả là người diễn viên thủ vai tạo vật của Frankenstein đã bị hóa trang thành một quái nhân rùng rợn. Nghe đồn, lượng vật phẩm hóa trang gắn lên mặt anh ta nhiều đến mức làm cho môi anh thâm xì và da anh nhăn nhúm. Người ta còn kể rằng một nụ cười ngờ nghệch đã lưu lại vĩnh viễn trên khuôn mặt anh.

9. Năm 1931, một hãng phim ở Hollywood đã tung ra một phiên bản phim Frankenstein và nó đã nhanh chóng trở thành một bộ phim bom tấn thời bấy giờ. Bộ phim trình làng một hình ảnh quái nhân không bao giờ phai nhòa trong tâm trí người đời cho đến tận ngày nay. Cái đầu vuông vức, những bù-lon ốc vít ở cần cổ, những bộ phận biến dạng của cơ thể đã trở thành hình ảnh mà tất cả các fan hâm mộ phim kinh dị luôn nhớ mãi và yêu thích mãi. Vai quái nhân trong phim được trao cho một diễn viên điển trai tên là William Henry Pratt (mặc dù nhiều người chỉ nhớ cái tên sân khấu của anh ta, Boris Karloff). Nhằm khuếch trương một vài ý tưởng kinh dị và biến Boris thành một món thịt vụn hoàn hảo, người nghệ sĩ hóa trang đã dành ra hàng tháng trời nghiên cứu về giải phẫu học. Anh ta kết luận rằng để cấy não cho ai đó, nhà phẫu thuật chỉ có nước làm toác đầu người đó ra giống như ta đập bể đầu một trái trứng vịt lộn (chỉ khác một chỗ là khi đó phải kềm nén cơn thèm đối với nội dung ở bên trong).

Sau đó, nhà phẫu thuật mới đưa được bộ não mới vào đó, gắn "nắp" cho cái đầu... và cài chặt nó lại! Giờ thì bạn hiểu vì sao cái đầu gã quái nhân của Frankenstein lại vuông vức rồi chứ? Cái chốt hay con bù-lon gì đó ở cần cổ được hiểu là những thứ để kết nối với mạch điện nhằm nạp điện cho quái nhân sống dậy (và chúng cũng rất tiện lợi để máng chìa khóa xe).

10. Một số chuyên gia nói rằng Frankenstein là tiểu thuyết viễn tưởng đầu tiên. Số khác cho rằng nó là tiểu thuyết kinh dị đầu tiên mới đúng. Số khác nữa cho rằng tiểu thuyết này là một món khai vị cho các thế hệ truyện kinh dị tương lai. Kể từ đó, khi nói về những thí nghiệm mà các nhà khoa học bị cho là can thiệp vào tự nhiên một cách quá sức hiểm nghèo, người ta dùng luôn thuật ngữ "tạo vật Frankenstein". Những thứ như cà chua hay ngũ cốc biến đổi gen mà báo chí rất hay nói tới thường được gọi là "thực phẩm Frankenstein". Bằng cách mô tả những thứ này theo cách đó, những người chỉ trích muốn cảnh báo rằng việc can thiệp quá nhiều vào tự nhiên có thể đưa đến những thảm họa cho loài người chẳng khác gì những hệ quả mà Victor đã gây ra cho chính bản thân anh ta và những người xung quanh. Hay nhỉ!

Cuối cùng, có lẽ bạn cũng muốn biết về những câu chuyện mà "bộ tứ hãi hùng" đã sáng tác. Thì đây: hai đại thi hào (Byron và Shelley) nghĩ chán chê một hồi rồi cũng chẳng viết ra được gì ra hồn. Bác sĩ Polidoti thì viết được Câu chuyện về ma cà rồng, một câu chuyện cũng tương đối nổi tiếng. Tất nhiên, nó chẳng thể bì với câu chuyện thông minh, có tầm vóc của Mary, mà từ đó đã nảy sinh ra rất nhiều dị bản, phim, trò chơi, trang phục và mặt nạ Halloween. Và tất nhiên, nó đã giúp cho các nhà máy sản xuất bù-lon tiếp tục làm ăn khấm khá trong nhiều năm kế tiếp.