NHỮNG ĐỒ NỮ TRANG KHÔNG KÍN ĐÁO

Bị Ăngbrôgiaôtô lừa. Bênabô ở Giênơ mất tiền và ra lệnh giết vợ mình, dù nàng vô tội Người vợ thoát chết và cải trang làm đàn ông, phục vụ trong quân đội nước Ai- Cập. Nàng gặp lại kẻ phản phúc, và cho gọi Becnabô đến Alêcxăngđri. Trừng trị xong kẻ có tội, nàng mặc lại áo đàn bà. Cặp vợ chồng giầu có thêm, trở về Giênơ.

(Filômen kể chuyện).

Các bạn biết câu tục ngữ thường ở cửa miệng mọi người: "lừa người rút cục bị kẻ mình lừa quật lại". Chân lý ấy được chứng thực không phải bằng lý thuyết, mà bằng những chuyện có thực hẳn hoi, các chị ạ. trong khi vẫn theo đề tài cho ngày hôm nay tôi có định chứng tỏ ra sự hợp lẽ của câu tục ngữ tôi dẫn ra. Các bạn sẽ không khó chịu nghe truyện kể của tôi, các bạn sẽ biết giữ mình hơn đối với những kẻ đi lừa.

Vì những lợi ích khác nhau, nhiều nhà buôn người Ý, khách quen của một quán trọ Pari đã tới nhà trọ này. Một buổi tối nọ, họ họp nhau ăn một bữa tối ngon lành. Chuyện trò mới đầu chung chung con cà con kê rồi sau tới chuyện những bà vợ ở nhà. Một trong những người buôn lấy giọng đùa cợt:

- Tôi không biết vợ tôi xử trí ra sao, nhưng tôi biết chắc rằng, nếu tôi bắt gặp một cô gái nom hấp dẫn thì tôi gạt sang bên cái tình yêu đã dành cho vợ, để hái lấy tất cả vui thú ở phía này.

- Tôi cũng làm thế, - một người khác nói, - tôi có những lý do của tôi. Dù tin hay không vợ tôi, kiếm tìm chuyện trăng hoa thì cô ấy cũng chẳng tha nào. Vậy ông ăn chả bà ăn nem. Con lừa nhận lấy cái đá mà nó nện vào tường!

Một người thứ ba cũng nói theo chiều như vậy. Tóm lại tất cả hình như đồng tình công nhận rằng vợ họ, người giữ nhà, không muốn bỏ phí thời gian. Duy chỉ có một người - Becnabô Lômenli, ở thành Giênơ, - là nghĩ khác. Viện lý một đặc ân của Chúa, anh ta cho rằng, hơn bất cứ người Ý nào, anh được kết duyên với một người vợ có đủ mọi đức tính thích hợp không những với các phu nhân, mà với các hiệp sĩ và các thị đồng[23]. Nàng chẳng phải có sắc đẹp, tuổi khá trẻ vẻ thanh lịch và duyên dáng sao? Nàng chẳng vượt các bạn gái về các việc nữ công như viền tơ lụa và mọi loại khâu vá sao? Hơn nữa, chẳng có kỵ sĩ theo hầu nào, chúng tôi muốn nói người đầy tớ nào, có khả năng hơn, nàng rất lịch thiệp, ân cần chú ý và thành thạo. Lời tán tụng cứ theo đà ấy mà tuôn ra. Về tài cưỡi ngựa luyện chim ưng, đọc sách văn thư, kế toán không có nhà buôn nào sánh kịp nàng. Sau những lời khen khác, cuối cùng anh chàng đi thẳng vào vấn đề. Anh đem lời thề rất cam đoan rằng người ta không thể tìm được một người đàn bà trinh thục và đạo đức hơn. Anh còn quả quyết rằng, dù mình có vắng mặt suốt mười năm hay mãi mãi, nàng cũng sẽ không bao giờ muốn dan díu với một gã điếm đàng.

Trong số những khách thương trao đổi các lời lẽ đó có một nhà buôn trẻ tuổi tên là Ăngbrôgiuôlô ở Pleăngxơ. Những lời khen ngợi cuối cùng của Becnabô khiến hắn cười ngất. Giọng nhạo báng, hắn hỏi Becnabô xem hoàng đế có dành đặc ân gì cho anh ta về mặt đó không. Becnabô tỏ ra hơi cáu kỉnh. Theo anh ta, người bạn cho cái ân đức đó không phải là hoàng đế, mà là Chúa, có quyền lực hơn hoàng đế một chút. Ăngbrơgiuôlô bèn nói:

- Anh Becnabô ạ, tôi không ngờ vực lòng tin của anh đâu, nhưng theo tôi, anh đã chẳng tìm hiểu bản tính con người. Cứ nhìn cho kỹ - kể ra anh cũng chẳng phải là ngu đụt đến thế? - Anh sẽ nhận thấy ở vợ anh một vài dấu hiệu làm cho anh đỡ khẳng định hơn. Nếu chúng tôi đã nói thực về vợ chúng tôi, xin anh chớ nên tưởng chúng tôi nghĩ rằng, về căn bản, họ khác vợ anh. Chúng tôi đã nghe theo một sự thận trọng tự nhiên. Anh có muốn tôi đi vào cốt lõi vấn đề với anh không? Xưa nay tôi vẫn coi người đàn ông là vật cao quý nhất mà Chúa đã tạo ra ở cõi trần này; người đàn bà chỉ đến sau thôi. Theo ý kiến chúng và nhìn vào mọi kết quả, thì người đàn ông hoàn hảo hơn. Với danh nghĩa ấy, nó bắt buộc phải là người vững chắc hơn. Đúng như thế, vì đàn bà, không trừ một ai, có tính cách dễ dao động hơn. Nếu đem nhiều lý lẽ lấy ở thiên tính ra để chứng minh điều đó thì chẳng khó khăn gì; nhưng lúc này tôi không nhấn mạnh làm gì. Vậy mà, người đàn ông bẩm sinh kiên định hơn vẫn không thể cưỡng lại, tôi không nói chuyện người ta mời mọc mình, mà sự say mê một người đàn bà gây cho mình và ý muốn ôm con người mình yêu trong vòng tay mình. Người ta thấy hẳn ở tình trạng như thế không phải mỗi tháng một lần, mà mỗi ngày ngàn lần. Vậy một người đàn bà, vốn dễ dao động, làm thế nào mà chống lại được những lời van nài, nịnh nọt, những quà tặng, tất cả mọi thủ đoạn của một kẻ lắm mánh khóe? Anh nghĩ cô ta giữ vững được ư? Anh có khẳng định lòng tin của mình cũng vô ích thôi. Tôi không tin anh là thành thực. Chính anh nói là anh lấy một người đàn bà, và người ấy cũng là xương là thịt như các chị em. Nếu như vậy thì cô ta phải chia sẻ những thèm muốn mà tất cả đều cảm thấy, và cô ta không làm gì có những sức lực riêng để chống lại những thiên hướng tự nhiên. Dù cô ta đức hạnh đến đâu, ta cũng phải không có quyền nói quyết đoán như tôi đã làm để khăng khăng chống lại thuyết của tôi.

- Tôi là nhà buôn, - Becnabô đáp, - chứ không phải nhà triết học. Tôi sẽ trả lời theo lối nhà buôn. Phải, tôi chấp nhận rằng có thể xảy ra điều anh nói, khi nói đến những kẻ không đầu óc, không biết e thẹn là gì. Song những người đàn bà hiểu đời thì hết sức lo giữ gìn danh dự của mình và trở thành cương quyết hơn đàn ông vốn ít khó tính về điểm đó. Người vợ tôi thuộc vào loại được tôi luyện như thế đấy.

- Nói thật chứ, - Ăngbrôgiuôlô cãi lại, - ví thử cứ mỗi lần họ làm cái trò chơi nhỏ ấy, một cái sừng lại mọc lên trên trán họ và làm chứng cho lỗi lầm của họ thì tôi nghĩ rất ít người muốn thử chuyện phiêu lưu. Nhưng không có sừng siếc gì cả? Và đối với những cô ả tinh ranh thì cần chẳng có vết tích hay dấu hiệu phân biệt gì hết? Anh thấy không, chỉ khi nào lỗi lầm trở thành công khai mới sỉ nhục và thấy xấu hổ. Có cơ hội là họ nắm lấy ngay và họ phải là quỷnh lắm mới chịu nhịn thôi. Anh hãy nên tự nhủ rằng chỉ có những cô nào không được yêu cầu, hoặc mưu chước bị thất bại thì mới sống trinh thục thôi. Tôi biết những lý do thể xác cụ thể của cái chân lý hiển nhiên ấy, song nếu không có nhiều kinh nghiệm riêng thì tôi sẽ chẳng nói toạc ra như thế này làm gì. Phải, nếu tình cờ tôi được ở trước mặt bà vợ chí thánh của anh, tôi dám quyết, chỉ ít lâu, tôi sẽ đưa cô ta đến cái chỗ đã dồn nhiều người khác vào rồi.

Becnabô nổi nóng:

- Cứ cãi vã theo kiểu này thì vô cùng tận. Anh sẽ cứ nói, tôi cũng thế, và sẽ chẳng đi đến kết quả gì hết. Nhưng anh là người cho rằng tất cả đàn bà đều không dễ sợ đến thế, anh là người tự coi như không sao cưỡng nổi, tôi mong anh nhận thấy đức hạnh của vợ tôi. Tôi bằng lòng cho anh chém đầu tôi đi nếu có bao giờ anh uốn được nàng theo sở thích đồng bóng của anh; và nếu anh thất bại, tôi sẽ chỉ bằng lòng nhận một ngàn đồng flôranh vàng thôi. Ăngbrôgiuôlô đã rất hăng tiết vì câu chuyện này.

- Becnabô ơi, - hắn đáp, - tôi dùng máu anh làm trò gì, một khi thắng cuộc. Anh muốn có chứng cớ hiển nhiên về cái điều tôi nói không? Hãy cuộc năm ngàn flôranh vàng đổi lại một flôranh của tôi. Anh không đặt cho tôi một thời hạn này nhé tôi cam kết đi đến tận Giênơ, và không đầy ba tháng, sau ngày tôi ra đi làm cho vợ anh thành đồ chơi theo ý thích của tôi, chứng minh điều đó tôi sẽ đem đến những đồ vật nàng coi là quý hóa, và bao dấu tích rất rõ ràng và rất sâu kín khiến chính anh sẽ bắt buộc phải công nhận. Song, anh hãy lấy danh dự thề với tôi rằng, từ giờ đến lúc đó anh sẽ không đi Giênơ, và anh sẽ không viết thư nói gì về chuyện này với vợ anh hết.

Becnabô tuyên bố hoàn toàn đồng ý. Tất cả các thương nhân có mặt hết sức can ngăn chuyện đánh cuộc ấy đi vì biết rõ mọi hậu quả tai hai có thể xảy ra. Nhưng hai người đã bốc lên đến mức bỏ ngoài tai mọi lời khuyên can và viết văn bản theo đúng thủ tục về những điểm cam kết. Giữ đúng lời, Becnabô ở nguyên tại chỗ, và gã kia, ngay khi có thể, liền đi Giênơ ngay.

Ăngbrogiuôlô ở lại vài ngày trong thành phố này, gã hỏi thăm rất cẩn thận về cái phố bà kia ở và về cách sống của bà. Những điều gã nghe nói chứng minh quá mức những lời khẳng định của Becnabô. Gã tự nhủ mình đã chót chơi một trò vụng dại. Tuy nhiên gã cũng trò chuyện với một người đàn bà rất quan tâm giúp đỡ. Gã bỏ rất nhiều tiền ra mua chuộc mụ già, nhưng cũng chỉ được có một điều là mụ cho gã vào một cái hòm mà gã đã đặt làm theo kế hoạch của gã và mụ đem gửi gã như thế không những vào trong nhà, mà vào hẳn buồng của hai vợ chồng. Mụ già giả vờ phải đi xa và theo lời Ăngbrôgiuôlô dặn bảo, xin bà chủ trông nom cẩn thận cho cái hòm gửi ấy trong vài hôm.

Vậy là cái hòm ở lại trong buồng. Tối đến, cho là bà kia đã ngủ, Ăngbrôgiuôlô lấy dụng cụ mà y đã mang sẵn theo để mở nắp hòm. Y cẩn thận bước ra ngoài, và nhờ ánh đèn thắp trong buồng, y đi đi lại lại trong phòng. Thế là y có thể xem xét các nơi chốn, các bức tranh và mọi chi tiết lớn mà y ghi khắc vào trí nhớ. Rồi y lại gần giường và nhận thấy bà kia, cùng một em bé gái nằm bên cạnh, đang ngủ rất say. Y nhẹ nhàng mở tấm chăn đắp người nàng và nhận thấy nàng khỏa thân cũng đẹp như khi mặc quần áo. Nhưng về dấu tích đang nói, y chỉ thấy nàng có một nốt ruồi dưới vú bên trái, và, chung quanh vết đó, một túm lông màu vàng óng. Y bèn đắp lại chăn cẩn thận, mặc dù vẻ đẹp của nàng xui y cứ muốn liều mình vào trong giường. Nhưng y được cho biết một cách đích xác là bà kia rất nghiêm và rất ít ưa chuyện đùa cợt, nên không dám liều. Y ở lại trong phòng và sống thoải mái phần lớn của đêm ở đấy, y lấy trộm trong tủ "túi" tiền, áo khoác trong nhà, những nhẫn, dây lưng, và giấu các thứ đó vào chiếc hòm mà chính y cũng chui vào và đậy nắp lại như cũ. Y tiếp tục thủ đoạn của y hai đêm liền, mà bà kia không hay biết gì hết. Ngày thứ ba, theo lệnh của y, mụ già trở lại tìm cái hòm và đem nó về nơi mụ đã cho y vào hòm. Ăngbrôgiuôlô ra khỏi hòm trả tiền mụ như đã hứa và trở về Pari ngay trước cả thời hạn đã định.

Đến nơi, Ăngbrôgiôlô triệu tập tất cả các khách thương đã dự cảnh đánh cuộc và, trước mặt Becnebô, tự tuyên bố là thắng cuộc vì đã thỏa mãn mọi điều y cam kết. Để xác nhận điều y nói, y bắt đầu mô tả hình dáng căn buồng và các bức tranh trang trí các tường. Rồi y trưng bày những đồ nữ trang đã đem về, nói là được bà chủ nhà trao cho. Becnabô nhận rằng lời mô tả kia là đúng, và thú nhận các đồ vật đúng là của vợ mình. Song, anh nhận xét, người ta có thể có được đồ vật hay lời chỉ bảo từ một kẻ đầy tớ. Trừ phi có những điều rõ rệt thuộc một loại khác, chứ như thế chẳng có gì đáng ca khải hoàn.

- Thực ra, - Ăngbrôgiuôlô bẻ lại, - đáng lẽ không cần phải đòi hỏi nữa, nhưng anh muốn có những chi tiết kín hơn, thì hãy nghe đây. Ginervơ, vợ anh, ở dưới vú bên trái có một nốt ruồi, chung quanh là dăm sáu sợi lông lông vàng óng.

Nghe câu tiết lộ ấy, Benabô cảm thấy đau nhói tưởng như vừa bị một nhát dao đâm. Nhìn khuôn mặt tái mét và vẻ lầm lì chẳng nói chẳng rằng của anh, mọi người hiểu là Ăngbrôgiuôlô nói đúng.

- Thưa các ông, - Cuối cùng Becnabô nói, - điều Ăngbrôgiuôlô nói là đúng. Anh ta đã được cuộc. Tiền được cuộc anh ta muốn đến lấy lúc nào, tùy ý.

Ngày hôm sau, Ăngbrôgiuôlô nhận tiền đầy đủ. Còn về phần Becnabô, anh rời Pari, lên đường về Giênơ còn ôm ấp những ý định ghê gớm đối với vợ. Gần tới thành phố, anh chưa muốn vào vội, vì dừng lại khoảng còn hai chục dặm, ở một trang trại của anh. Anh phái một người hầu rất tin cẩn dắt theo hai con ngựa, mang thư về Giênơ. Thư gửi cho vợ anh báo anh đã trở về và yêu cầu nàng đi cùng người cầm thư tới gặp anh. Còn về phần người hầu, anh ngầm ra lệnh cho y chọn một nơi nào thuận tiện để giết không thương tiếc bà kia rồi trở về gặp anh sau khi đã giết.

Người hầu tới Giênơ, đưa thư làm theo những điều anh dặn bảo. Ta hãy tưởng tượng hắn được tiếp đón với sự mừng rỡ thế nào? Hôm sau, bà kia lên ngựa theo người dẫn đường, đi về trang trại. Hai người vừa đi vừa nói chuyện này chuyện nọ. Họ tới một khe núi sâu, vắng vẻ. hai bên vách đá sừng sững, phủ đầy cây cũ. Nơi đây xem ra thuận lợi cho tên hầu thi hành mệnh lệnh của ông chủ đã bắt buộc y làm mà không phương hại gì cho bản thân. Y rút dao găm ra, nắm lấy cánh tay bà kia và kêu lên:

- Thưa bà, xin bà hãy cầu Chúa phù hộ tôi! Ta dừng lại đây, bà phải chết!

Nghe nói vậy và nhìn thấy lưỡi dao, Ginervơ hoảng sợ.

- Đội ơn Chúa, xin anh hãy rủ lòng thương? Trước khi giết tôi xin anh cho biết tôi đã xúc phạm gì anh và tại sao anh lại muốn tôi phải chết?

- Thưa bà, bà đã không làm gì tôi cả. Và tôi không biết bà đã xúc phạm gì chồng bà. Nhưng ông đã ra lệnh cho tôi giết bà không thương tiếc ở dọc đường, nếu không thì chính tôi bị treo cổ. Bà biết tôi chịu ơn ông đến mức nào và tôi không thể bỏ qua lệnh của ông. Chúa chứng giám tất cả nỗi đau khổ của tôi trước cảnh ngộ của bà. Nhưng tôi không có thể làm gì được.

Bà kia khóc:

- Đội ơn Chúa, xin anh hãy rủ lòng thương! Mong anh chớ vì tuân lời một người khác mà giết hại kẻ chưa hề làm gì đến anh. Chúa thấu hiểu mọi việc, người biết rõ rằng tôi không mắc tội tình gì khiến chồng tôi đối xử như thế này. Nếu anh muốn anh có thể làm hài lòng cả Chúa, lẫn ông chủ anh và chính tôi. Thế này nhé? Anh hãy lấy quần áo của tôi và chỉ cho lại tôi cái áo chẽn ngắn với cái mũ của anh, rồi đem những thứ ấy về đưa chủ anh và bảo rằng anh đã giết tôi rồi. Được anh cứu vớt, tôi thề sẽ lánh xa và đi đến một nơi mà không bao giờ Becnabô, hay anh, hay bất cứ ai ở Giênơ nghe nói tới tôi.

Người hầu đang sửa soạn giết người bất đắc dĩ dễ dàng bị lay chuyển. Hắn lấy quần áo của bà, cho bà cái áo chẽn rất cũ của mình và một chiếc mũ, đưa biếu bà ít tiền có ở trong mình, và dặn bà rời bỏ xứ sở. Hắn để bà lại đi bộ, giữa khe núi và trở về gặp chủ. Hắn nói với chủ là đã thi hành mệnh lệnh của ông, và lại còn bỏ xác bà cho một đàn chó sói nữa. Becnabô trở về Giênơ. Việc này bị tiết lộ và anh ta bị phê phán gay gắt.

Bà vợ ở lại một mình, lòng tuyệt vọng. Tối đến, nàng cố hết sức cải dạng đi đến xóm gần đấy, xin được một bà già nông dân những thứ cần thiết, sửa cái áo chẽn cho vừa thân mình: rút nó ngắn đi, cắt áo lót của mình, chữa thành một cái quần theo kiểu cướp biển, nhờ người xén hộ tóc, cố bắt chước dáng bộ một anh thủy thủ. Sau đó nàng ra bờ biển. Ở đây, tình cờ nàng gặp một người quí tộc xứ Catalônhơ tên là Ăngcarac, có thuyền đậu ở gần đấy và đã lên bộ ở đất Anba để hưởng chút hơi mát bên một con suối Ginevrơ bắt chuyện, xin được làm người hầu và xuống thuyền với cái tên là Xiquyrăng đa Finalê. Khi lên thuyền Xiquyrăng được cấp cho những quần áo tươm tất hơn, và hết lòng tận tụy phục vụ khiến chủ rất mực tin yêu.

Sáu đó ít lâu người xứ Catalônhơ chở hàng hóa đến Alếcxăngđri, ra mắt quốc vương nước đó để tặng những con chim ưng. Nhà vua mời ông nhiều lần dự tiệc tối. Vua để ý tới Xiquyrăng và sự chăm sóc của anh luôn dành cho chủ. Nhà vua thay mến anh và yêu cầu Ăngcarac nhượng Xiquyrăng cho mình. Dù ông này rất luyến tiếc, song cũng phải bằng lòng. Xiquyrăng chỉ vài ngày sau đã tỏ rõ được tài săn sóc của mình, và khiến nhà vua cũng tin và yêu anh như Ăngcarac.

Ít lâu sau như mọi năm vào hồi này, ở xứ Acrơ nhân dịp một chợ phiên, thường có cuộc họp mặt quan trọng những thương nhân Hồi giáo và Gia tô giáo do nhà vua chủ trì. Để hội nghị được thực an toàn, nhà vua thường gửi tới đó ngoài một số đại biểu, một viên cảnh vệ lớn để chỉ huy những lực lượng cảnh binh. Do bị thời gian thôi thúc, nhà vua quyết định phái Xiquyrăng tới đó, anh đã nói thạo tiếng Ả rập. Thế là Xiquyrăng đến xứ Acrơ, cầm đầu đội cảnh binh bảo vệ các thương nhân và hàng hóa. Anh làm tròn nhiệm vụ cẩn thận. Anh đi khắp nơi, gặp các thương nhân xứ Xixilơ, Pidơ, Giênơ, Viên và nhiều xứ khác nước Ý. Nhớ tổ quốc mình, anh vui lòng nói chuyện với họ. Một hôm, anh dừng chân trước một cái quầy xứ Viên và, giữa những hàng hóa khác, để ý một túi đựng tiền và một dây lưng mà anh nhận ngay ra là vật của mình. Ta hiểu anh sửng sốt như thế nào. Anh không để lộ gì hết và, lấy giọng vui đùa, hỏi chủ những vật đó là ai, và chúng có để bán không, ở quầy hàng đó có mặt Ăngbrôgiuôlô xứ Pledăngxơ, y đã chở một chuyến hàng hóa trên một chiếc thuyền của Viên. Y thấy viên quản cảnh binh hỏi chủ của các đồ vật thì tiến lên, vừa nói vừa cười:

- Thưa ngài, những nữ trang ấy là của tôi, nhưng tôi không bán nó. Nếu chúng được ngài thích, tôi xin vui lòng tặng ngài.

Thấy y cười cợt, Xiquyrăng tưởng mình có cử chỉ gì khiến y đã đoán được giới tính của mình chăng? Nên Xinuyrăng, giữ vẻ trang nghiêm.

- Có lẽ anh cười vì thấy một quân nhân đi tìm những trang sức đàn bà hẳn?

- Không, thưa ngài, tôi cười vì cái cách của tôi đã kiếm được chúng.

- Chúa phù giúp anh! Nếu đó không phải là điều bí mật, anh kể chuyện tôi nghe.

- Thưa ngài, tôi lấy chúng của một bà lịch sự ở Giênơ, bà Gienecơ, vợ của Becnabô Lômenli. Nàng đã đem chúng cho tôi vào các đêm tôi cùng nàng chung chăn gối và yêu cầu tôi giữ chúng vì yêu nàng. Và tôi cười khi như tôi điều dại dột của Becnabô. Hắn đã điên đến mức đánh cuộc năm ngàn flôranh vàng lấy một flôranh vàng của tôi, rằng tôi sẽ không làm cho vợ hắn chiều theo ý thích của tôi. Tôi đã làm được và tôi đã thắng cuộc. Đáng lẽ hắn phải tự trừng phạt vì sự ngu dại của mình, đúng hơn là vợ hắn, vì đã phạm một việc mà các bà vợ đều phạm. Nhưng không! Khi ở Pari về Giênơ, như về sau tôi biết tin, hắn đã ra lệnh giết vợ.

Nghe nói vậy, Xiquyrăng bỗng hiểu ngọn nguồn lòng căm hận của Becnabô đối với mình, và biết kẻ phải chịu trách nhiệm về tất cả mọi tai họa. Không thể để cho tội ác không bị trừng phạt? Viên cảnh lại giả vờ thích thú câu chuyện và, rất khéo léo? Kết thân với gã khách thương. Hết chợ phiên, Ăngbrôgiuôlô nghe lời anh khuyên, theo anh về Alêcxăngđri với tất cả vốn liếng của mình. Xiquyrăn bảo hắn dựng một cửa hàng, và cấp vốn cho hắn. Biết rằng mình sẽ vớ bẫm, Ăngbrôgiuôlô vui lòng ở lại thành phố.

Chủ định của Xiquyrăng là nói rõ cho Becnabô thấy được rằng anh vô tội. Xiquyrăng còn chưa yên tâm chừng nào chưa tìm ra được một cớ để kéo Becnabô đến, nên đã nhờ nhiều khách thương lớn người Giênơ đang ở Alêcxăngđri giúp cho việc này. Lưng vốn của Becnabô chẳng có là bao. Xiquyrăng lẳng lặng như một bạn thân cho Becnabô ở trọ, trong khi chờ đợi ngày thuận tiện thực hiện ý định của mình. Xiquyrăng lại còn thận trọng đưa Ăngbrôgiuôlô vào yết kiến quốc vương và kể câu chuyện nổi tiếng ấy, khiến nhà vua đã mỉm cười. Nhưng, thấy Becnabô đã đến. Xiquyrăng tự nhủ rằng không nên trì hoãn nữa, vậy anh chọn một lúc thích hợp và xin được phép vua cho gọi cả Ăngbrôgiuôlô lẫn Becnabô. Vấn đề được thỏa thuận là, nếu nhẹ nhàng mà không xong, thì sẽ sử dụng những biện pháp cứng rắn để buộc tên khách thương phải khai ra sự thực về câu chuyện của y với vợ Becnabô mà y rất hãnh diện. Ăngbrôgiuôlô và Becnabô tới. Cử tọa đông đúc.

Nhà vua làm vẻ nghiêm khắc, ra lệnh cho Ăngbrôgiuôlô bày tỏ thật đúng bằng cách nào y đã kiếm được năm ngàn flôranh vàng, Xiquyrăng, người bảo lĩnh chắc chắn nhất của Ăngbrôgiuôlô lúc này nhìn lại y với một vẻ mặt còn bừng bừng giận dữ hơn, và dọa y sẽ dùng những cực hình tệ hại nhất nếu y không chịu khai. Gã chỉ thấy xung quanh mình toàn những đối tượng ghê sợ. Do lại bị buộc, nhưng bụng chỉ mới lo là phải hoàn lại năm ngàn flôranh vàng và những đồ nữ trang lấy trộm thôi, Ăngbrôgiuôlô trước mặt Becnabô và nhiều người khác nữa, trình bày rõ mọi chi tiết về việc đó. Khi y đã nói xong, Xiquyranh, với danh nghĩa là kiểm sát viên của nhà vua, bấy giờ quay sang phía Becnabô:

- Còn anh, anh đã đối xử như thế nào với vợ anh, sau việc lừa lọc ấy?

- Tức giận vì đã mất tiền, tức điên người vì hành động của vợ đã làm tôi bị sỉ nhục, tôi không tự chủ nổi, nên đã sai một tên hầu giết Ginervơ. Theo anh ta thuật lại thì một đàn chó sói đã ăn thịt nàng ngay.

Đó là những câu trả lời trước nhà vua, chính nhà vua cũng không biết người bày ra cái cảnh này muốn đi tới đâu. Nhưng Xiquyrăng liền can thiệp:

- Thưa đức ông, hẳn ngài thấy rõ là thiếu phụ nọ đã có một người tình nhân và một người chồng quý như thế nào. Anh tình nhân tước bỏ danh dự của nàng bằng cách đem chuyện ô nhục ra làm mất giá trị của nàng, đồng thời y làm người chồng bị phá sản. Còn anh chồng, cả tin lời dối trá đến thế đã gạt bỏ mọi tin tưởng vào sự thực mà đáng lẽ anh phải nắm chắc vì đã chung sống lâu với nhau; anh cho giết vợ, ném xác làm mồi cho chó sói. Nhưng chưa hết. Lòng âu yếm và tình yêu của cả hai người tỏ ra đối với Ginervơ sao mà quý hóa thế, đến nỗi sau một thời gian dài ở bên nàng không một ai nhận ra được nàng hết. Song để Đức ông nhìn thấy rõ giá trị riêng của từng người, và nếu, về đặc ân, Đức ông chấp nhận cho phép trừng trị kẻ xảo trá và tha thứ cho người chồng là nạn nhân, thì tôi sẽ xin gọi người vợ ra trước Đức Ông và trước mặt họ.

Nhà vua quyết định sẽ làm tất cả những gì Xiquyrăng muốn, nên để cho anh toàn quyền hành động và yêu cầu anh đưa người vợ tới. Becnabô hết sức ngạc nhiên, vì anh tin chắc rằng Ginervơ đã chết, Ăngbrôgiuôlô đã linh cảm thấy số phận của mình, và sợ rằng nó sẽ còn tệ hơn chuyện phải bồi hoàn tiền. Y không rõ bằng cách nào mà việc bà kia tôi có thể làm tăng hy vọng hay lo sợ của y, nhưng y rất ngạc nhiên chờ đợi nàng xuất hiện.

Tuy nhiên, vững lòng được nhà vua cho phép. Xiquyrăng òa lên khóc và phủ phục dưới chân ông. Đồng thời nàng thôi không nói giả giọng đàn ông và cũng chẳng phải đóng vai nam giới nữa.

- Thưa đức ông, chính tôi là nàng Ginervơ bất hạnh đã sáu năm ròng che giấu giới tính của mình, đi khắp thế giới, chính tôi là người mà tên bội phản Ăngbrôgiuôlô đã vu cáo độc ác, chính tôi là kẻ mà người đàn ông kia, bất công và tàn tệ, đã muốn sai đầy tớ giết đi và ném cho chó sói.

Ginervơ liền xé áo mình đến cổ, phô ngực ra, và chứng tỏ cho nhà vua cũng như cả cử tọa thấy mình là đàn bà. Rồi nàng quay về phía Ăngbrôgiuôlô, và gay gắt hỏi y xem vào hồi nào, theo lời y khoác lác, y đã cùng nàng chung chăn gối. Ăngbrôgiubôlô nhận ra nàng, y câm tịt vì quá xấu hổ, y không nói gì hết. Về phần nhà vua, ông cứ đinh ninh rằng Xiquyrăng là đàn ông. Điều mà ông nhìn và nghe thấy đã khiến ông hết sức kinh ngạc, thậm chí nhiều lần tưởng mình đang mơ hơn là chứng kiến sự thực. Nhưng một khi nỗi ngạc nhiên đã qua nhà vua nhận ra sự việc, và hết lời khen ngợi cuộc sống, sự chung thủy và lòng can đảm của nàng Ginervơ mà từ trước đến nay vẫn gọi là Xiquyrăng. Người cho đem tới những y phục thích hợp với giới tính của nàng. cho nàng một đoàn tùy tùng phụ nữ, và y theo lời nàng yêu cầu tha cho Becnabô tội chết mà anh lẽ ra phải chịu. Dù anh rất không xứng. Ginervơ cũng tha thứ cho anh, nâng anh đứng dậy và âu yếm ôm anh trong tay, như chồng mình.

Còn lại Ăngbrôgiuôlô, nhà vua lập tức ra lệnh bêu y ra ngoài nắng, trói vào một cái cọc và phết mật ong lên người, ở một nơi cao của thành phố, và chừng nào thân thê y không tự băng hoại thì không được tháo gỡ ra. Lệnh được thi hành ngay? Một biện pháp khác liên quan đến tài sản của tên tội phản bội; nó được giao nộp cho Ginervơ; và trị giá của nó tồi ra cũng là một vạn đúp. Nhà vua bèn ra lệnh tổ chức một lễ lớn mừng Becnabô, người chồng, và Ginervơ, người vợ rất hoàn hảo, ông còn dành cho nữ anh hùng một tặng phẩm khác hoặc châu báu, hoặc bát đĩa bằng vàng bạc, hoặc tiền bạc, trị giá hơn một vạn đúp. Rồi người ra lệnh cho trang bị một chiếc thuyền, và tiệc hội xong, cho phép đôi vợ chồng người Giênơ trở về nhà mình khi nào họ muốn. Họ chất lên thuyền của cải lớn của họ rồi trở về, được mọi người nhiệt liệt mừng đón, nhất là Ginervơ mà ai cũng tưởng chết. Suốt đời nàng, người ta không ngớt ca tụng đạo đức cao quý và giá trị của nàng.

Ngay hôm đó người ta trói Ăngbrôgiuôlô vào cọc và phết mật ong lên người y, y bị lũ ruồi nhặng, ong bò vẽ và ruồi trâu đầy dẫy trong xứ xâu xé, hành hạ cho đến chết và thân thể y bị gặm mòn đến tận xương. Bộ xương y nhờ các đường gân chằng, nên vẫn đứng trơ khá lâu, khiến tất cả những ai nhìn nó đều thấy rõ hình ảnh tội ác của y.

Thành thử: "kẻ lừa đảo rút cục sa vào tay nạn nhân của mình", là như vậy.