28. Thu phục nhân tâm 29. Tuyệt đối bí mật

“Thánh nhân ở giữa trời đất, lập thân tạo nghiệp, lên tiếng, tuyên truyền đều phải quan sát tượng trời để chớp đúng thời cơ.”

Một người cao minh trước sự biến đổi mau lẹ của sự vật, sẽ biết nắm lấy thời cơ, vận hội một cách kịp thời mà thực thi hoặc điều chỉnh kế hoạch của mình.

“Dùng tâm hệ trọng hơn dùng binh.”

Dùng binh vẫn phải lấy việc dùng tâm làm nguyên tắc cao nhất. Chỉ dùng binh mà không dùng tâm thì rất nguy hiểm. Bởi lẽ dùng binh vốn là để giết địch, nếu ta thất bại địch sẽ giết ta.

Cho nên, dùng binh cũng có thể đem lại hậu quả tự giết mình.

Dùng binh hoàn toàn không chỉ giới hạn ở việc dùng mệnh lệnh hoặc kỷ luật bắt người ta phục tùng, mà còn phải làm cho người ta “tâm phục”.

Lòng người đã phục, thì dù hành động, động tác có thể chệch choạc, song hết thảy đồng lòng như một.

29. Tuyệt đối bí mật

“Giữ kín mưu đồ, sự việc mới thành.”

Một vị thống soái hoặc tướng lãnh muốn dành thắng lợi phải giữ bí mật tuyệt đối.

“Cuối năm 1788, nạn xâm lược của quân Thanh trở thành nguy cơ trực tiếp và chủ yếu đối với nước ta.

Nhà Thanh huy động một lực lượng bộ binh gồm 20 vạn quân chiến đấu và hàng vạn quân vận chuyển phục dịch, do Tổng đốc lưỡng quảng Tôn Sĩ Nghị làm thống soái.

Ngày 17 tháng 12 quân Thanh chiếm đóng thành Thăng Long. Thu được thắng lợi tương đối dễ dàng, Tôn Sĩ Nghị tỏ ra rất khinh địch và ngạo mạn. Hắn ra lệnh cho quân sĩ tạm thời nghỉ ngơi để chuẩn bị ăn Tết Nguyên Đán và dự định sang xuân sẽ tiếp tục cuộc tiến công. Hắn đóng đại bản doanh ở cung Tây Long (phía đông nam Thăng Long) và bố trí lực lượng thành thế phòng ngự tạm thời.

Ngày 15 tháng 1 năm 1789 (tức ngày 20 tháng Chạp năm Mậu Thân), quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ thống lĩnh họp nhau ở Tam Điệp. Sau khi nghiên cứu tình hình mọi mặt Quang Trung Nguyễn Huệ quyết định mở cuộc tiến công lớn nhằm tiêu diệt nhanh chóng và triệt để toàn bộ lực lượng quân địch. Quân Tây Sơn chia làm năm đạo tiến ra theo những hướng khác nhau tạo thành một thế bao vây chiến lược, dồn quân địch vào tình thế hoàn toàn bị động, bị tiến công dồn dập và bị bao vây tiêu diệt không cách nào cứu vãn nổi.

Đêm 25 tháng 1 năm 1789, tức đêm 30 Tết, đạo quân chủ lực vượt sông Gián Khẩu (sông Đáy) tiêu diệt đồn tiền tiêu trên hệ thống phòng ngự của địch, mở đầu cuộc tiến công đại phá quân Thanh. Quân Tây Sơn nhanh chóng tiến lên, liên tiếp tiêu diệt các đồn quân Thanh và đuổi theo bắt gọn quân do thám của giặc. Đêm 28 tháng 1, tức đêm mùng 3 tết Kỷ Dậu, quân Tây Sơn bí mật vây chặt đồn Hà Hồi (Thường Tín, Hà Tây) rồi uy hiếp buộc địch đầu hàng. Quân ta tiêu diệt một đồn lũy trọng yếu của địch cách Thăng Long 20 kilômét mà không tốn một mũi tên hòn đạn.

Mờ sáng ngày 30 tức ngày mùng 5 tết, quân ta bước vào trận quyết chiến với địch ở đồn Ngọc Hồi. Đây là một đồn lũy kiên cố giữ vị trí then chốt trong hệ thống phòng ngự của địch, bảo vệ trực tiếp cửa ngõ phía nam Thăng Long.

Trước sức công phá như vũ bảo và tinh thần chiến đấu dũng cảm tuyệt vời của quân Tây Sơn, đồn Ngọc Hồi bị san bằng. Một bộ phận quân địch bị tiêu diệt tại trận. Bọn sống sót sau cơn bão lửa khủng khiếp đó bỏ chạy về phía Thăng Long. Nhưng Quang Trung đã bố trí một lực lượng nghi binh chặn đường, buộc chúng phải dấn thân vào cánh đầm Mực (Thanh Trì, Hà Nội) rộng lớn và lầy lội. Tại đây đạo quân của đô đốc Bảo đã được lệnh lợi dụng địa hình, bố trí sẵn một trận địa để tiêu diệt bọn tàn quân Thanh. Hàng vạn quân giặc bị vùi xác dưới cánh đầm đó.

Bằng trận Ngọc Hồi _ đầm Mực, quân Tây Sơn đã tiêu diệt toàn bộ quân Thanh và bộ chỉ huy của chúng tại cứ điểm then chốt nhất, đập tan hệ thống phòng ngự của địch và mở toang cửa ngõ tiến về giải phóng thành Thăng Long.

Cũng vào mờ sáng ngày 30 tháng 1, đạo quân của đô đốc Long bất ngờ bao vây tiêu diệt đồn Khương Thượng (Đống Đa, Hà Nội) ở phía Tây Nam thành Thăng Long.

Tại đại bản doanh, Tôn Sĩ Nghị đang lo lắng theo dõi mặt trận phía nam để sẵn sàng điều quân đi cứu viện. Bỗng nhiên hắn được tin cấp báo đồn Khương Thượng bị tiêu diệt. Hắn đang hoảng hốt chưa kịp đối phó thì đạo quân của đô đốc Long đã tràn vào thành Thăng Long và như một mũi dao nhọn, đang lao thẳng về phía đại bản doanh của hắn. Hắn khiếp sợ đến nỗi không kịp mặc áo giáp và đóng yên ngựa, vội vàng cùng với đám kỵ binh hậu cần vượt cầu phao tháo chạy trước hết. Quân Thanh tan vỡ tranh nhau tìm đường chạy trốn. Tôn Sĩ Nghị ra lệnh cắt cầu phao để cản đường truy kích của quân Tây Sơn. Do hành động tàn nhẫn của hắn hàng vạn quân Thanh bị bỏ xác dưới sông Hồng.

Sáng 30 tháng 1, đạo quân của Đô đốc Long tiến vào giải phóng thành Thăng Long. Trưa hôm đó Quang Trung và đạo quân chủ lực tiến vào kinh thành giữa sự hoan hô đón chào của nhân dân. Chiến bào của người anh hùng “áo vải” hôm đó nhuộm đen khói súng của những ngày đêm chiến đấu ác liệt. Lá cờ đã từng giương cao từ những ngày đầu khởi nghĩa, tung bay theo bước đường thắng lợi của nghĩa quân, nay lại dẫn đầu đoàn quân chiến thắng tiến vào giải phóng kinh thành.