26. Giành hết thiên cơ 27. Không màng danh lợi
“Thánh nhân ở giữa trời đất, lập thân tạo nghiệp, lên tiếng, tuyên truyền đều phải quan sát tượng trời để chớp đúng thời cơ.”
Một người cao minh trước sự biến đổi mau lẹ của sự vật, sẽ biết nắm lấy thời cơ, vận hội một cách kịp thời mà thực thi hoặc điều chỉnh kế hoạch của mình.
27. Không màng danh lợi
“Bậc chân nhân hợp với đạo trời. Một người trải qua tu luyện lâu dài, đạt tới cảnh giới thoát tục thì gọi là chân nhân.”
Người ta sinh ra, hầu như ban đầu chẳng khác nhau là mấy. Chỉ sau đó, do môi trường hoàn cảnh khác nhau, do sự tu luyện nhiều ít mà thành những hạng người khác nhau.
Người nào chìm đắm trong danh lợi ắt chuốt họa sát thân. Người nào gác bỏ danh lợi thế tục sẽ thanh thản sung sướng.
“Trương Lương cáo bệnh, ngồi nơi tư dinh suốt ngày tịch cốc. Hễ có ai đến chơi, Trương Lương lại nói:
- Đời người chẳng khác nào bóng câu qua cửa sổ, trăm năm chỉ là một cái chớp mắt thì công danh phú quí mà chi. Tôi muốn vào núi tầm tiên học đạo, tìm kế trường sinh, thoát vòng danh lợi, nhưng vì hoàng thượng quá trọng hậu tôi nên tôi chưa nỡ rời.
Hán Đế thấy Trương Lương không vào chầu, lòng nghi hoặc, nhưng khi nghe Trương Lương nói câu ấy lấy làm lạ. Một hôm cho vời Trương Lương vào dò ý.
- Trẫm từ khi được tiên sinh chẳng khác nào như chim hồng thêm cánh. Nhờ tiên sinh mà trẫm dựng nên nghiệp cả. Ý trẫm muốn lựa một nước lớn phong cho để đền ơn tiên sinh.
Trương Lương nói:
- Thần từ khi theo bệ hạ vào đất Quan Trung, được nhờ hồng phúc của bệ hạ làm nên đôi việc. Tuy nhiên thần là kẻ áo vải, chân không mà được bệ hạ cho làm Lưu hầu, thế cũng đã cao sang lắm rồi, đâu còn dám mong ước gì hơn. Sau khi đã được đội ơn dày của bệ hạ, thần muốn xa lánh nhân gian, theo ông Xích Tùng Tử tu luyện nghiên cứu cái phép tịch cốc làm kế trường sinh, để sống một cuộc đời an nhàn cho thỏa thích.
Hán Đế thấy Trương Lương có ý thành thực và khẩn thiết, bèn chuẩn y cho về dưỡng bệnh, lại truyền mỗi tháng phải một lần vào chầu.
Trương Lương từ đó đóng cửa, không bước chân ra khỏi nhà, ngồi tu tâm dưỡng tánh, mỗi tháng chỉ theo các quan vào chầu một lần. Khi tan chầu chẳng hề bận nghĩ đến điều gì cả.
Một hôm, con Trương Lương là Trương Tích Cường nói với cha:
- Phụ thân suốt đời tận tụy việc nước, công lao rất lớn. Đến lúc nước thịnh dân an, lẽ ra vui hưởng phú quý, sao lại cam chịu khắc khổ?
Trương Lương nói:
- Con có biết đâu được thói đời, leo cao té nặng, càng vinh hoa phú quý càng mang lấy họa vào thân. Hễ ngồi cao thì bị đời ghen ghét, vua sanh lòng ngờ. Cái phú quý ấy chẳng khác nào như phù vân. Sao bằng đem vinh hoa đổi lấy gió mây, tận hưởng cảnh thanh nhàn, không vướng mùi tục lụy.
Tích Cường bái phục, thưa:
- Bây giờ con mới rõ cái tịch cốc của phụ thân tức là phương châm giữ mình vậy.
Sau đó, Trương Lương thường ngao du sơn thủy để hưởng nhàn. Bao nhiêu công thần của Hán Đế, cho đến Hàn Tín là bậc đại chủ soái, về sau cũng đều mang họa diệt thân, duy có Trương Lương là thoát khỏi.