- 3 -

Sáng hôm sau, trời còn mờ mờ sáng, con gà cường hoa mơ trong trại Tùng Châu đã chụm chân từ trên chuồng nhảy bạch xuống đất, loạng choạng đi vài bước ra vườn, vỗ cánh vài ba cái, rồi bay lên đậu trên một cành chanh. Nó rung mào, vươn cổ gáy lên một tiếng dài,

Thằng Chè, lúc ấy đã thổi xong nồi cơm sáng cho thợ gặt. Nó cầm một chiếc mẹt con ra huân để lấy lúa cho gà vịt ăn. Nhưng có tiếng bà Cử gọi nó:

- Chè, mày để mẹt đấy cho thím xã Nhận, đi đằng này cho tao đã. Mày có biết nhà bác phó Mợi không?

- Bẩm bà, bác phó Mợi ở bên Thanh miện ngay cửa dinh đi vào.

- Phải đấy. Mày sang ngay bảo bác ấy bán cho tao mấy hào nho ngon.

- Phải đấy. Mày sang ngay bảo bác ấy bán cho tao mấy hào nho ngon.

Có lẽ suốt đêm qua bà Cử đã nghĩ đến mua nho cho cháu. Thằng Chè đi rồi, bà lên nhà ngang. Đến buồng Phi nằm, bà đi khe khẽ, rón rén như người mẹ vào phòng ngủ của đứa con thơ. Thấy cửa buồg đóng kín, bà lại lẳng lặng xuống bếp, để xem nồi cháo sáng. Lòng bà chứa chan một cảm giác dịu dàng âu yếm. Vừa đi, bà vừa ngầm nghĩ ‘‘Ông nó ngày xưa cũng thế này đây!’’

Hồi ông Phi còn để trái đào, và bà Cử cũng còn nhỏ, mỗi buổi sáng bà cũng cứ phải vào buồng em như thế, để rước em dậy, cho ăn cháo sáng. Cụ Nghè thân sinh ra bà Cử chỉ được có một mình bà là gái và mình ông Phi là trai. Năm ông Phi lên năm thì bà Nghè mất. Bà Cử mới mười hai mà phải trông nom, cho em trai thay mẹ. Bốn năm năm trời từ miếng ăn đến tấm áo cái gì bà cũng phải săn sóc cho em cả. Mỗi khi ngắm em chạy tung tăng dưới nắng, má đỏ hồng lên, thì bà lại sung sướng ôm em vào lòng và bảo:

- Em tôi ngoan quá. Chị không muốn rời em ra một tý nào!

Tuy vậy đến năm bà mười bảy thì chị em phải xa nhau: bà đi lấy chồng, về làm dâu ở trại Tùng Châu, còn em thì theo ông Nghè vào Huế ; thế là bằng đi suốt mười mấy năm ròng, chị em không được thấy nhau. Đến cả tin tức của nhau cũng bặt. Làm ruộng ở trại Tùng Châu, cái tình âu yếm em của bà Cử chỉ còn sống lại trong những buổi chiều thu vàng nhạt sau khi bà ở ruộng cấy ra về, hay những buổi sáng mùa đông bà dậy giục người nhà thổi cơm sớm, những phút buồn ấy gợi cho người ta nhớ lại những niềm xưa. Chỉ trong những phút ấy thôi, nhưng bà Cử nhớ lắm.

Cho nên bà yêu Phi lắm. Có lẽ còn yêu Phi hơn Đào nữa, vì hai đứa cùng là cháu cả nhưng con gái bao giờ cũng có phần ngoan ngoãn dễ yêu hơn.

Đầu năm nay thấy Đào nói Phi ra Hà nội học, bà bảo Đào viết giấy ngay vào ông Phi xin phép cho Phi đến nghỉ hè thì về trại vói bà.

- Bà ơi!

Có tiếng người gọi. Bà Cử đang thủng thẳng ở sân vội quay lại: thím xã Nhận, nhổ cỏ ở vườn chè, đương giơ tay vẫy bà.

- Bà ra mà xem, ở vườn đào...

Bà Cử lật đật chạy ra và trông về phía tay thím xã trỏ: Trên một cành đào còn sót một chùm quả muộn. Phi đang trèo lê víun hái.

- Ối chao! Con tôi đang ăn trộm đào!

Phi ngoảnh lại, cười khanh khách nhảy xuống rồi ton tả chạy lại với bà:

- Bà ơi, bà! Con dậy có sớm không?

- Thưa cô sớm lắm ạ. Sớm đến nỗi mặt trời đã lên được một ngũ rồi!

Thím xã và bà Cử cùng cười. Nhận thấy cháu có vẻ nhọc mệt thì bà Cử âu yếm bảo:

- Nhưng thôi, con đi vào, con ạ, không có sương sớm độc lắm. Con không ra sương quen, lại cảm thôi!

- Thưa bà, không sao! Ở Hà nội sáng nào con chả ra sân trường tập thể thao. Tập thể thao chóng lớn lắm cơ, bà ạ.

Bà Cử ngắm nghía cháu:

- Năm nay con mười bảy nhỉ?

- Vâng.

Thím xã cười và cũng hỏi:

- Anh Đào này, anh mười mấy nhỉ?

Phi vẫn tưởng không có Đào ở đây, ngạc nhiên quay lại thì Đào đang đứng sau lưng ngắm nghía nàng. Tự nhiên Phi e thẹn, nàng cúi đầu và đưa cho bà Cử một quả đào, nói lảng:

- Bà xơi quả đào này, bà ạ, quả này chín nhất.

Thím xã thấy không ai trả lời câu hỏi của mình, lại hỏi lại:

- Anh Đào năm nay mười mấy, bà nhỉ?

Bà Cử trả lời:

- Anh ấy hai mươi hai, tuổi Mão.

Thím xã so sánh ngay; đấy là cái thói quen của người nhà quê:

- Chị Phi mười bảy, anh Đào hai mươi hai, ơ thế anh Đào hơn chị Phi những năm tuổi cơ à?

Câu nói tự nhiên của thím xã làm Phi ngượng, nàng chạy về sân vừa nói lảng:

- Về bếp xem cháo đã được chưa.

Đào cũng chạy theo Phi.

Vào trong bếp thấy con mèo mướp đương nằm thu hình trên đống tro, mắt lim dim một cách bình tĩnh nhu mì, Phi lấy tay khẽ vuốt đầu nó. Con mướp uể oải đứng dậy, đi ra giữa bếp vươn mình ngáp một cáí dài rồi rung đầu rũ tung bụi lên. Phi ôm nó lên lòng, và nựng như một em bé.

Đào cũng đã đến bếp, chàng lững thững vào nói một câu vơ vẩn:

- Ờ! mình tuổi Mão thì hóa ra tuổi mèo.

Phi bò vội con mèo xuống và chạy ra sân, reo lên:

- Ngoài kia gà, vịt ăn vui quá, phải ra xem mới được!

Nhưng thực ra gà vịt đã ăn xong hết cả rồi. Chỉ còn mẹ con con gà mái nâu là còn đang rối rít với nhau. Đàn con vàng và mượt như những nắm tơ, xoắn xuýt lăng xăng cả chung quanh mẹ Con mổ tấm, con đến nép vào cánh mẹ, con tung tăng chạy, con co một chân đứng ngơ ngác nhìn. Phi thấy đàn gà con hay hay quá. Nàng chạy lại vô lấy một con. Nhưng chúng nó chạy tán loạn cả.

- Để tôi bắt hộ cho.

Phi ngẩng lên: lại là Đào.

Đào sầm chạy đến đàn gà. Con gà mẹ hoảng sợ bỏ chạy. Đàn con cũng cuống quýt theo mẹ và ngã tứ tung. Đào nhẹ nhàng bắt lấy một con và ngoảnh lại đưa cho Phi. Nhưng Phi đã đang chạy lên nhà ngang, về buồng riêng mình.

Đào nhìn theo và cau có bực tức:

- Kiêu hãnh! khó chịu lạ!