Chương 5

Sau nửa đêm. Dù đã vào giường cả hai tiếng đồng hồ rồi, Christmas vẫn chưa ngủ được. Y nghe Brown trước khi thấy hắn. Y nghe Brown đến gần cánh cửa ra vào, va phải nó, cả thân hình thẳng đứng dựa hẳn lên cửa. Brown thở hổn hển. Đứng hai tay chống nạnh, Brown bắt đầu hát, với giọng nam cao ngọt ngào và qua mũi. Và cách xướng âm kéo lê rất dài của giọng hắn có vẻ nặng mùi uýt-ki. “Câm mẹ cái họng đi,” Christmas nói. Y không cử động và không lên giọng. Vậy mà Brown ngừng hát ngay tức khắc. Hắn đứng tựa cửa để giữ thẳng người thêm một lát. Rồi hắn rời cánh cửa và Christmas nghe hắn đi loạng choạng vào phòng; một lát sau hắn vấp phải cái gì đó. Sau đó thì chỉ nghe tiếng thở khó khăn và nặng nhọc. Rồi Brown té xuống sàn nhà trong một tiếng rầm khủng khiếp, đụng vào cái giường Christmas đang nằm, làm đầy căn phòng bằng những tiếng cười ồn ào và ngu ngốc.

Christmas đứng dậy. Phía dưới y, và không thể thấy được, Brown nằm dài dưới đất, cười to và không cố gắng đứng dậy chút nào. “Câm miệng,” Christmas nói. Brown vẫn còn cười. Christmas bước qua người Brown, đưa tay về phía cái thùng gỗ dùng làm bàn và trên đó để cái đèn xách tay và hộp diêm. Nhưng y không thể tìm ra cái thùng gỗ, và y nhớ lại tiếng đèn vỡ khi Brown ngã xuống. Y cúi xuống, hai chân ở hai bên người Brown, tìm ra cổ áo hắn, kéo hắn ra khỏi gầm giường, rồi dựng đầu Brown lên, và y bắt đầu tát hắn, từng cú ngắn, khô khốc, hiểm hóc cho tới khi Brown ngừng cười.

Brown thì mềm nhũn. Christmas giở đầu Brown lên, nguyền rủa hắn bằng cái giọng nhỏ nhẹ như tiếng thầm thì. Y kéo Brown đến cái giường khác và đẩy hắn vào, để hắn nằm ngửa. Brown bắt đầu cười lại. Christmas đặt bàn tay mình lên miệng và mũi hắn. Y kẹp cằm Brown bằng bàn tay trái trong khi dùng bàn tay mặt tát Brown lần nữa bằng cùng những cú chậm, khô khốc, đều đặn như thể y đếm từng cú đánh một. Brown đã thôi cười. Hắn vùng vẫy. Dưới bàn tay của Christmas, hắn vừa cố sức cựa quậy rất mạnh, vừa bắt đầu phát ra tiếng kêu ồng ộc, nghẹn thở. Christmas vẫn giữ chặt cho đến khi hắn ngừng và nằm im. Rồi Christmas nới lỏng tay một chút. “Bây giờ mày có câm họng đi không?” y nói. “Câm đi không?”

Brown lại vùng vẫy. “Rút cái bàn tay mọi đen của mày ra khỏi người tao, đồ lai mọi trời đánh...” Bàn tay lại siết chặt lần nữa. Và Christmas lại tát vào mặt hắn tới tấp. Brown ngừng và nằm im. Christmas nới lỏng bàn tay. Sau một lát Brown lên tiếng, giọng nhỏ nhẹ nhưng xảo trá: “Mày là thằng mọi đen, hiểu không? Chính mày nói ra mà. Mày nói ra với tao mà. Nhưng tao, da trắng đó. Tao là dân trắ...” Bàn tay siết chặt. Brown lại vùng vẫy lần nữa, miệng phát ra tiếng rên nghẹn thở dưới bàn tay, nước dãi chảy ra trên các ngón tay. Khi hắn thôi cựa quậy, bàn tay nới lỏng. Rồi hắn nằm yên, tiếng thở nặng nhọc.

“Bây giờ mày im được chưa?” Christmas nói.

“Được rồi,” Brown nói. Hắn thở hồng hộc. “Để tao thở cái đã. Tao sẽ im. Để tao thở đi.”

Christmas nới lỏng thêm bàn tay nhưng không rút đi. Brown thở dễ hơn, hơi thở đến và đi dễ hơn, ít ồn hơn. Nhưng Christmas không rút tay ra. Y đứng trong bóng tối, phía trên cái thân thể sóng soài, với hơi thở của Brown khi nóng, khi lạnh trên các ngón tay y, và một cách thầm lặng, y nghĩ Cái gì đó sắp xảy ra với mình. Mình sắp làm cái gì đó Vẫn để bàn tay trái trên mặt Brown, y có thể với bằng bàn tay mặt tới giường của mình, tới cái gối bên dưới có cái dao cạo lưỡi dài gần 12,5 centimét [43] . Nhưng y không đưa tay ra. Có lẽ y đã suy nghĩ khá xa và khá sâu từ trước khiến y tự nhủ Không, đây không phải đúng người Dù sao đi nữa, y không với tay lấy cái dao cạo. Sau một lúc, y rút tay ra khỏi mặt Brown. Nhưng y không bỏ đi. Y vẫn đứng phía trên cái giường, hơi thở nhẹ và êm đến mức không gây ra tiếng, ngay với chính y. Không thể thấy được hắn trong bóng tối, Brown bây giờ thở một cách nhẹ nhàng hơn, và sau một lúc, Christmas quay về ngồi trên giường mình, sờ soạng lấy ra một điếu thuốc và bao diêm từ trong túi quần treo ở tường. Khi diêm bật sáng thì có thể thấy Brown được. Trước khi tắt, Christmas giơ cao que diêm và nhìn Brown. Hắn ườn người nằm ngửa, một cánh tay đung đưa xuống sàn. Miệng hắn mở, và trong khi Christmas quan sát, hắn bắt đầu ngáy.

Christmas châm thuốc và ném que diêm về phía cửa mở, nhìn ngọn lửa lụi tắt trong khoảng không. Rồi y lắng tai chờ tiếng động nhẹ, vô nghĩa mà que diêm tàn sắp gây ra khi đụng đất; và y dường như nghe được. Rồi, ngồi trên giường trong căn phòng đầy bóng tối, y dường như nghe ra vô số âm thanh cũng nhẹ như tiếng que diêm rơi - tiếng nói, tiếng rì rầm, tiếng thầm thì: của cây lá, bóng tối, mặt đất; những con người: giọng nói của riêng y, các giọng nói khác gợi lên những cái tên, những thời gian và những nơi chốn mà y có ý thức suốt cả đời y, dù không biết điều này, tất cả những thứ đó là chính cuộc đời y. Và y nghĩ Chúa có lẽ và mình cũng không biết điều đó Y có thể xem điều đó như một câu chữ đã in, sinh ra đúng hạn và đã chết Chúa cũng thương yêu mình giống như những chữ trên các tấm bảng quảng cáo ngoài trời của năm trước đã nhạt nhòa vì mưa nắng Chúa cũng thương yêu mình

Y hút hết điếu thuốc mà không dùng đến tay một lần nào. Y ném nó ra phía cửa. Khác với que diêm, nó không lụi tắt giữa đường bay. Y nhìn nó lộn vòng lấp lánh xuyên qua cửa. Y ngả lưng lên giường, hai tay để sau gáy, như một người nằm mà không định ngủ, nghĩ Mình vào giường nằm từ lúc mười giờ và mình không ngủ. Mình không biết bây giờ là mấy giờ nhưng đã quá nửa đêm rồi và mình vẫn không ngủ “Mình tức điên lên vì cổ bắt đầu cầu nguyện cho mình,” y nói. Y nói to, với cái giọng đột ngột và oang oang trong căn phòng tối, phủ lên trên tiếng ngáy say rượu của Brown. “Chính là chuyện đó. Bởi vì cổ bắt đầu cầu nguyện cho mình.”

Y đứng dậy. Đôi bàn chân trần không gây ra tiếng động. Y đứng trong bóng tối, chỉ mặc đồ lót. Trên cái giường khác, Brown nằm ngáy. Christmas đứng một lát, mặt quay về phía tiếng ngáy. Rồi y bước về phía cửa. Chỉ mặc đồ lót và đi chân không, y rời căn lều. Bên ngoài, trời sáng hơn một chút. Trên đầu y, những chùm sao quay chậm chạp, trong đó có những vì sao y biết từ ba mươi năm nay mà đối với y, không có cái nào có tên hay mang một ý nghĩa gì theo hình dạng, vị trí hay sự sáng chói của chúng. Phía trước, nhô cao hơn một đám cây cối dày đặc, y có thể thấy một ống khói và một đầu hồi của ngôi nhà. Còn chính ngôi nhà thì chìm trong bóng tối và không thể thấy được. Không ánh sáng hay âm thanh nào phát ra từ nó trong khi y đến gần và đứng dưới cửa sổ của căn phòng, nơi mà cô ngủ, nghĩ Nếu cổ cũng ngủ. Nếu cổ ngủ? Các cánh cửa đều không bao giờ khóa; vì vậy, thường là vào bất cứ giờ nào giữa đêm và rạng đông mà thấy động lên cơn ham muốn, y có thể vào trong nhà và tìm tới phòng ngủ của cô, bước chân tỏ lối xuyên qua bóng tối đến tận giường cô. Đôi khi cô còn thức đợi và gọi tên y. Vào những lần khác, y phải đánh thức cô dậy bằng bàn tay cứng rắn và hung bạo và đôi khi, y làm tình với cô một cách cũng cứng rắn và hung bạo không kém cho đến lúc cô tỉnh ngủ hẳn.

Đó là hai năm trước đây, là hai năm sau lưng họ, bây giờ. Y nghĩ Có lẽ sự sỉ nhục nằm ngay ở chỗ đó. Có lẽ mình tin là mình đã bị lừa, bị phỉnh rồi. Thật tức là cổ đã nói láo với mình về tuổi cổ, về những chuyện xảy ra với đàn bà vào tuổi trung niên Đứng một mình trong bóng đêm, dưới cái cửa sổ tối tăm, y nói to: “Cổ không nên bắt đầu cầu nguyện cho mình mới phải chớ. Cổ đã được yên ổn rồi nếu cổ không bắt đầu cầu nguyện cho mình. Đâu phải lỗi cổ nếu cổ bây giờ trở nên quá già để còn làm ăn được gì nữa. Nhưng đáng lẽ cổ phải có đủ lương tri để đừng bắt đầu cầu nguyện cho mình chớ.” Y bắt đầu nguyền rủa cô. Đứng dưới cửa sổ tối tăm, y nguyền rủa cô với những lời tục tĩu chậm rãi và có tính toán. Y không nhìn lên cửa sổ. Trong bóng đêm nhạt nhòa, y có vẻ quan sát thân thể của mình. Y có vẻ nhìn nó từ từ trở nên dâm dật, trong tiếng thầm thì của những lời tục tĩu thô bỉ, giống như một xác chết trôi trong một vũng đen, đặc sệt, tù đọng của cái gì đó khác hơn là nước. Với lòng bàn tay cứng rắn, y tự sờ mó mình, từ từ lên bụng và ngực ở dưới lớp đồ lót, nó chỉ có một hạt nút ở trên cùng để giữ khỏi bị tụt. Một thời y đã có những bộ quần áo lót còn nguyên các hạt nút. Một người đàn bà đã khâu chúng. Chuyện này chỉ kéo dài một thời gian, một thời gian nào đó. Rồi cái thời gian này qua đi. Sau đó, y rút quần áo lót ra khỏi đống đồ dơ của mình trước khi đem đi giặt chung để nàng không thể lấy nó mà thay thế các hạt nút bị thiếu. Khi nàng ngăn chặn được cái trò này, y cố ý tự buộc mình học và nhớ những hạt nút nào bị mất và được khâu lại. Và, với con dao nhíp cùng sự thận trọng lạnh lùng và khô khan của một nhà giải phẫu, y cắt phăng những hạt nút mà nàng vừa mới thay thế.

Bàn tay mặt của y trượt nhanh và êm ả như lưỡi dao nhíp đó, cho tới chỗ hở ra của bộ đồ lót. Dùng cạnh bàn tay, y gạt phăng hạt nút còn lại. Khi bộ đồ lót tụt xuống dọc hai chân, khí trời ban đêm thổi qua người y, thổi dịu dàng; cái miệng mát lạnh của bóng tối, cái lưỡi mềm mại và mát lạnh. Khi bước đi lại, y có thể cảm thấy khí trời ban đêm như nước chảy trên da thịt mình; dưới hai bàn chân, y cảm thấy những hạt sương đêm mà y chưa từng cảm thấy trước đó. Y đi qua cánh cổng gãy đổ và dừng ở bên cạnh con lộ. Cỏ dại tháng tám lên cao tới giữa đùi. Trên những cành, những lá, bụi bặm từ những chiếc xe la đi ngang qua tích tụ lại từ một tháng nay. Con lộ chạy trước mặt y. Nó nhợt nhạt hơn bóng tối của cây cối và mặt đất một chút. Thành phố trải dài ở một bên; và bên kia, con lộ chạy lên một ngọn đồi. Sau một lát, ánh sáng bắt đầu lớn dần sau lưng đồi, vẽ ra những đường viền quanh nó. Rồi y có thể nghe tiếng xe hơi. Y không cử động. Y đứng, trần truồng, hai tay chống nạnh, hai chân ngập trong đám cỏ dại đầy bụi lên tận giữa đùi. Chiếc xe từ trên sườn đồi chạy xuống, tiến lại gần, đèn pha chiếu thẳng trên người y. Y nhìn thân hình mình ra khỏi bóng tối, trở nên sáng trắng, giống như một bức ảnh mới lấy ra từ chậu dung dịch rửa ảnh. Y nhìn thẳng vào ngọn đèn pha khi chiếc xe chạy vụt qua. Một giọng đàn bà trong xe phọt ra phía sau, một tiếng hét chói tai. “Đồ da trắng bẩn thỉu khốn kiếp!” y thét lên. “Đâu phải lần đầu con đĩ ngựa của tụi mày thấy con...” Nhưng chiếc xe hơi đã đi mất. Chẳng còn ai để nghe, để lắng nghe. Nó đã đi mất, hút theo nó, đằng sau nó, nào bụi, nào ánh đèn, hút theo nó tiếng hét yếu dần của người đàn bà da trắng. Y bây giờ thấy lạnh. Như thể y chỉ đến đó để dự vào một biến cố không thể tránh được nào đó, và biến cố này giờ đã xảy ra nên y được tự do thêm một lần nữa. Y trở lại ngôi nhà. Dưới cái cửa sổ tối tăm, y dừng bước, đưa mắt tìm và thấy ra bộ đồ lót của mình, và mặc lại. Nó giờ không còn hạt nút nào cả và y phải dùng tay giữ chặt nó khi quay về căn lều. Chưa gì y đã nghe Brown ngáy. Y đứng ở ngưỡng cửa một lát, bất động và lặng thinh, lắng tai nghe cái hơi thở kéo dài, khó chịu, không đều, và chấm dứt, ở cuối mỗi vòng thở, bằng tiếng ồng ộc bị tắc ngang. ‘Đáng lẽ mình phải đánh bẹp mẹ cái mũi nó hơn nữa.’ y nghĩ. ‘Đồ chó đẻ trời đánh thánh vật.’ Y bước vào trong, đến bên giường y và sẵn sàng nằm xuống. Y đang ngả mình xuống thì bỗng dưng ngừng lại, mới nằm nửa chừng. Có lẽ y không thể chịu nổi khi nghĩ đến cảnh y nằm đó đến khi trời sáng với một tên say đang ngáy ùng ục trong bóng tối và trong khoảng thời gian ở giữa thì đầy những tiếng người nhiều không đếm xuể. Y ngồi dậy, đưa tay sờ soạng nhẹ nhàng dưới gầm giường. Y tìm ra đôi giày, xỏ vào, rồi lấy từ trên giường cái mền đơn bằng vải bông duy nhất làm thành bộ chăn chiếu của y và bỏ ra khỏi căn lều. Chuồng ngựa nằm cách đó độ ba trăm thước [44] . Nó thì đổ nát và không có một con ngựa nào ở trong đó từ ba chục năm nay. Thế nhưng, chính cái chuồng ngựa này mà y đi tới. Y bước khá nhanh. Bây giờ, y suy nghĩ, bây giờ, thành tiếng, ‘Quỷ thần ơi, sao mình lại muốn ngửi mùi ngựa?’ Rồi y nói, dò dẫm tìm ý: “Chính vì tụi nó không phải đàn bà. Ngay cả con ngựa cái cũng là một loại đàn ông đó.”

Y ngủ chưa đến hai tiếng đồng hồ. Khi y thức giấc, rạng đông vừa mới bắt đầu. Trên người đắp chiếc mền đơn, nằm trên sàn ván bị long ra của cái hang đổ nát và tăm tối, không khí hăng mùi bụi mịn, hơi hơi a-mô-ni-ac, mà rơm rạ để lại, với sự trống vắng ngột ngạt thường thấy ở những chuồng ngựa cũ, y có thể thấy qua cửa sổ không có ván ô trên bức tường phía đông khung trời màu vàng nhạt và ngôi sao mai chính hạ nhợt nhạt, xa tít.

Y cảm thấy khỏe khoắn cả người, như thể y đã ngủ thẳng cẳng một giấc tám giờ. Đó là một giấc ngủ không trông đợi, vì y từng nghĩ là mình sẽ không tài nào chợp mắt được. Mang lại đôi giày không cột dây, cặp nách cái mền đã xếp lại, y leo xuống cái thang gỗ thẳng đứng, bàn chân dò dẫm những thanh ngang mục nát và không thể thấy được, hạ mình xuống từ từ từng bậc một với chỉ một tay bấu chặt. Rồi y ra khỏi chuồng ngựa cũ, trong buổi rạng đông xám và vàng, không khí lạnh và trong mà y hít thở thật sâu.

Bây giờ, căn lều thấy đứng nổi bật trên nền trời phía đông càng lúc càng sáng tỏ, và cái khóm cây che khuất ngôi nhà, trừ cái ống khói duy nhất, cũng nổi bật lên. Trên những ngọn cỏ cao, sương đêm đọng dày và nặng. Giày y bị ướt tức khắc, lớp da giày gây lạnh ở hai bàn chân. Những ngọn cỏ ẩm ướt quệt vào hai chân trần của y giống như được các nhũ băng mềm mại vuốt ve. Brown đã thôi ngáy. Khi bước vào, Christmas có thể thấy Brown nhờ ánh sáng chiếu qua cửa sổ ở phía đông. Giờ thì hắn thở êm. ‘Tỉnh rượu rồi đó,’ y nghĩ. ‘Tỉnh rượu mà không biết. Thật tội nghiệp!’ Y nhìn Brown. ‘Thật tội nghiệp. Nó sẽ phát khùng khi thức dậy và biết ra là nó lại không còn say. Có lẽ nó cần đến cả tiếng đồng hồ để uống cho say xỉn lần nữa.’ Y thả tấm mền xuống và mặc đồ, quần “xéc”, áo sơ-mi trắng giờ hơi dơ, nơ con bướm. Y hút thuốc. Một tấm gương vỡ móc trên vách bằng đinh. Y nhìn khuôn mặt lờ mờ của mình trong mảnh vỡ khi thắt nơ. Chiếc mũ rơm rộng vành mắc vào một cây đinh. Y không đưa tay lấy nó. Y lấy một cái mũ cát-két vải từ một cái đinh khác, rồi y cúi xuống lấy từ dưới đất, gần giường, một tờ tạp chí thuộc loại in hình đàn bà trẻ mặc nội y hoặc hình đàn ông đang cầm súng lục bắn nhau. Từ dưới chiếc gối trên giường, y lôi ra dao cạo, ống kem và chổi cạo râu và bỏ tất cả vào túi quần.

Khi y rời căn lều thì trời đã khá sáng. Chim hót vang. Lần này, y quay lưng về phía ngôi nhà. Y đi qua trước chuồng ngựa và đi vào cánh đồng cỏ ở xa hơn. Chẳng mấy chốc đôi giày và phần dưới hai ống quần y thấm ướt sương xám. Y ngừng bước, cẩn thận xăn ống quần lên gần đầu gối và đi tiếp. Ở cuối đồng cỏ là bắt đầu rừng cây. Sương đêm ở đấy không còn dày đặc đến vậy, và y hạ ống quần xuống lại. Sau một lúc, y đến một thung lũng nhỏ có một dòng suối chảy. Y đặt tờ tạp chí xuống, đi lượm những nhánh củi khô, nhóm lửa, rồi ngồi xuống, lưng tựa vào một gốc cây, hai chân để gần ngọn lửa. Chỉ một lát sau đó, đôi giày ẩm ướt của y bắt đầu bốc hơi. Rồi y cảm thấy luồng hơi nóng lan dần lên hai chân, rồi bỗng dưng y mở mắt và thấy mặt trời đã lên cao và lửa đã tắt ngúm, và y biết là y đã ngủ một đỗi lâu. ‘Chắc chắn mình đã,’ y nghĩ. ‘Chắc chắn mình đã ngủ quên lần nữa rồi.’

Lần này, y đã ngủ hơn hai tiếng đồng hồ, bởi vì mặt trời chiếu sáng xuống cả con suối, phản chiếu lấp lánh trên dòng nước không ngừng chảy. Y đứng dậy, làm vài động tác giãn gân cốt, nhất là cái lưng ê ẩm và cứng đờ. Y lấy từ túi ra dao cạo, ống kem và chổi cạo râu. Quỳ bên suối, mặt nước là gương soi, y cạo râu, thỉnh thoảng mài lưỡi dao dài lóe sáng trên chiếc giày.

Y giấu các đồ cạo râu đó và tờ tạp chí trong một bụi cây và đeo lại nơ con bướm. Khi rời con suối, y đi theo hướng hoàn toàn ngược lại với ngôi nhà. Khi ra tới đường cái, y đã xa nhà cả nửa dặm [45] . Cách đó một khoảng ngắn có một cửa hàng nhỏ với một cột bơm xăng. Y đi vào cửa hàng và một người đàn bà bán cho y bánh quy và một lon thịt hộp. Y quay lại con suối và đám lửa đã lụi tàn.

Lưng tựa vào gốc cây, y dùng bữa sáng, vừa ăn vừa đọc tờ tạp chí. Y đã đọc nó trước đó, nhưng chỉ đọc độc nhất một bài báo; giờ y bắt đầu bài thứ hai, đọc một mạch tờ tạp chí như thể nó là một cuốn tiểu thuyết. Thỉnh thoảng y ngước mắt ra khỏi trang giấy, miệng vẫn nhai, nhìn những lá cây chập chờn ánh sáng mặt trời uốn vòng cung bên trên khe nước. ‘Có lẽ mình đã làm chuyện đó rồi,’ y nghĩ. ‘Bây giờ, có lẽ không còn phải làm nữa.’ Y có cảm tưởng là y có thể thấy một ngày vàng rực đang mở ra một cách yên bình trước mắt y, như một hành lang, như một bức thảm treo tường, trong ánh sáng mờ ảo, tĩnh lặng và thư thả. Dường như đối với y, trong khi ngồi đây, cái ngày vàng rực đó ngắm nhìn y một cách uể oải, như một con mèo vàng ngái ngủ nằm sóng soài. Rồi y lại đọc. Y lật các trang giấy, lật hết trang này đến trang khác không ngừng, mặc dù thỉnh thoảng y cũng có vẻ dừng hơi lâu một chút ở một trang, một hàng, hay có lẽ một từ. Y không ngước mắt lên lúc đó. Y không cử động, hẳn là bị chặn lại, bị giữ yên bởi một từ đơn lẻ có lẽ chưa định hình; cả bản thân y bị treo bởi sự kết hợp đơn giản, tầm thường của những con chữ trong không gian tĩnh lặng và đầy nắng. Bị treo như vậy, bất động và không trọng lượng cơ thể, y có vẻ nhìn thời gian trôi đi chậm chạp phía dưới mình, và nghĩ Mình chỉ muốn một điều, sự bình yên trong khi nghĩ, ‘Đáng lẽ cổ không nên bắt đầu cầu nguyện cho mình mới phải chớ.’

Khi đến bài báo cuối cùng, y ngừng đọc và đếm số trang còn lại. Rồi y nhìn mặt trời và đọc tiếp. Bây giờ y đọc như một người vừa đi bộ dọc theo một đường phố vừa đếm những vết nứt trên vỉa hè, đọc cho tới trang cuối cùng, tới chữ cuối cùng và chấm hết. Rồi y đứng dậy, bật diêm đốt tờ báo, kiên nhẫn di chuyển ngọn lửa bên dưới nó cho đến khi nó cháy hết. Sau đó y bỏ bộ đồ cạo râu vào túi quần rồi đi xuống khe nước.

Sau một lúc, cái khe đó mở rộng ra: đáy khe thì bằng phẳng, phủ cát trắng, giữa hai bờ dốc thẳng đứng đầy ứ từ cao đến thấp những bụi cây gai rậm rạp. Những cây lớn vẫn uốn vòng cung phía trên nó, và những cành lá mục rơi đầy trong một cái vũng nằm dưới sườn dốc. Y kéo chúng qua một bên, dọn dẹp cái vũng và một cái xẻng cán ngắn lộ ra. Y bắt đầu dùng xẻng đào vào lớp cát bị phủ bởi cành lá mục, và lấy ra, từng cái một, sáu cái lon bằng kim loại có nắp vặn xoắn. Y không vặn mở nắp. Y đặt chúng nằm ngang, rồi với mũi xẻng bén y chọc thủng chúng, lớp cát bên dưới sẫm lại trong khi uýt-ki phọt ra, chảy tràn, và nỗi cô đơn dưới ánh mặt trời chứa chan và bầu không khí xung quanh bỗng sực nức mùi rượu. Y cẩn thận, không vội vã, đổ cạn từng lon một, bộ mặt hoàn toàn lạnh lùng, gần giống như một mặt nạ. Khi tất cả đều không còn một giọt, y ném chúng vào cái lỗ cũ, chôn chúng qua loa rồi kéo cành lá mục phủ lên lại và giấu cái xẻng lần nữa. Các cành cây có thể che đậy dấu vết sậm màu trên cát nhưng không thể giấu được mùi hương, mùi rượu. Y lại nhìn mặt trời. Bây giờ đã là buổi chiều.

Tối hôm đó, lúc bảy giờ, y ở dưới phố, trong một tiệm ăn nằm trên một con đường nhỏ. Y dùng bữa tối, ngồi trên chiếc ghế cao không có lưng tựa trước cái quày gỗ trơn bóng nhờ cọ xát nhiều. Ăn.

Lúc chín giờ, đứng bên ngoài tiệm hớt tóc, y nhìn, qua cửa sổ, tên đàn ông mà y đã nhận làm người hợp tác làm ăn. Y đứng bất động, hai tay đút túi quần và khói từ điếu thuốc lá lởn vởn trước khuôn mặt trầm lặng của y và cái mũ cát-két vải được y đội lệch, như chiếc mũ rơm rộng vành, tạo ra một cái vẻ vênh váo và hung dữ cùng lúc. Y đứng đấy, lạnh lùng và hung dữ đến nỗi Brown bên trong cửa tiệm, dưới ánh đèn sáng sủa, trong không khí sực mùi nước thơm và xà bông ấm, mặc cái quần sọc đỏ đã bẩn và áo sơ-mi cũng bẩn, đang khoa tay múa chân, giọng nói nặng nề, ngước mắt nhìn ra ngoài, câu nói bỗng tắt ngủm nửa chừng, và bằng đôi mắt của một tên say, hắn nhìn thẳng vào đôi mắt của người đàn ông đằng sau khung kính. Lạnh lùng và hung dữ đến mức khi thấy gương mặt nhìn nghiêng của Christmas, một tên thanh niên da đen đang vừa đi tản bộ trên đường vừa huýt gió bỗng im bặt, bước tránh ra xa, đi qua sau lưng y, rồi ngoái cổ nhìn lại. Nhưng bây giờ Christmas di chuyển lại. Y dường như đã ngừng ở đó một lát chỉ để cho Brown nhìn thấy y.

Y bước đi tiếp, không vội vã, rời xa quảng trường. Đường phố này, luôn luôn yên tĩnh, vào giờ đó thì không có lấy một bóng người. Nó dẫn xuống nhà ga, xuyên qua Freedman Town, khu phố người da đen. Nếu là bảy giờ tối thì y hẳn đã gặp nhiều người, da trắng cũng như da đen, trên đường đi đến quảng trường hay rạp chiếu bóng; và chín giờ rưỡi, họ có lẽ sẽ quay về nhà. Nhưng phim chiếu chưa chấm dứt, và y có cả con đường dành riêng cho mình. Y tiếp tục đi, vẫn giữa những căn nhà của dân da trắng. Từ cột đèn này tới cột đèn khác, những cái bóng nặng nề của những cành lá cây sồi và cây phong trượt qua áo sơ-mi trắng của y giống như những mảnh vải nhung đen. Không có gì thấy cô độc bằng cảnh một người đàn ông vạm vỡ bước đi trên con đường vắng lặng. Thế nhưng, dù không to, không cao, y xoay sở sao đó mà thấy cô độc hơn cả cái cột điện thoại đứng một mình ngay giữa sa mạc. Trên con đường rộng, vắng, đầy bóng cây ban đêm, y trông như một bóng ma, một hồn ma lỡ bước ra khỏi thế giới riêng của mình, và thất lạc.

Rồi y nhận ra mình. Y không thấy ra liền là con đường bắt đầu xuống dốc và tỏ ra bất ngờ biết mình đã đi vào Freedman Town rồi, y được các mùi vị mùa hè, các tiếng nói mùa hè của những người da đen vô hình, vô ảnh vây quanh. Chúng dường như quấn lấy y như những tiếng nói vô hình, vô thể, thầm thì hay nói to hay cười vang, bằng một ngôn ngữ không phải của y. Như cái đáy tối đen của một cái giếng, y thấy mình bị vây bọc bởi những hình dạng như túp lều, lờ mờ, soi sáng bằng đèn dầu lửa. Ngay những ngọn đèn đường cũng có vẻ đặt cách nhau xa hơn, như thể cuộc đời đen, hơi thở đen cấu thành chất khí có thể thở được đến mức không những các tiếng nói mà lại còn các cơ thể còn sống và chính ánh sáng nữa, tất cả phải trở thành thể lỏng và kết tụ một cách chậm chạp, từ tí ti này đến tí ti kia, cùng với đêm, vì giờ đây đêm đã có trọng lượng, không thể ngăn chia và duy nhất.

Bây giờ đứng bất động, thở hổn hển, y đảo mắt giận dữ nhìn hết chỗ này đến chỗ nọ. Nhờ ánh sáng mờ đục và ngột ngạt của các ngọn đèn dầu lửa, những căn lều xung quanh y nổi rõ trong bóng đêm. Từ mọi hướng, ngay cả bên trong người y, thầm thì những giọng nói vô hình, vô thể, phong phú và êm dịu của đàn bà da đen. Như thể chính y và toàn bộ cuộc đời đàn ông của y đã quay lại trong bóng tối, cái bóng tối nóng và ướt của con Cái nguyên thủy. Y bắt đầu chạy, cặp mắt sáng rỡ, răng có ánh chói, hơi thở vào thì lạnh trên hàm răng và đôi môi khô, cho tới cột đèn đường gần nhất. Phía dưới nó, một con hẻm nhỏ hẹp và lồi lõm uốn cong và lên cao cho đến một đường phố song song, ra khỏi khu đất trũng tối đen. Y rẽ vào con hẻm đó, vẫn chạy, và tim đập thình thịch, lao lên con dốc đứng, cho tới con đường phía trên. Y dừng ở đấy, thở hổn hển, mắt sáng rỡ, tim đập mạnh, như thể quả tim không thể hay chưa muốn tin không khí lúc này là cái không khí cứng và lạnh của người da trắng.

Rồi Christmas tự trấn tĩnh. Mùi da đen, giọng nói da đen giờ đã ở sau lưng y và bên dưới y. Phía tay trái là quảng trường với những cụm ánh sáng: những con chim sáng chói bị treo rung rinh, lượn thấp trong những đôi cánh không động đậy. Phía tay mặt, những cột đèn đường nối tiếp nhau, cách quãng, xen kẽ với những cành cây gãy đổ và không lay động. Y đi tiếp, lại chậm rãi, quay lưng về phía quảng trường, đi ngang một lần nữa giữa những căn nhà của cư dân da trắng. Người ta ngồi ở hàng hiên hay trên các chiếc ghế ở sân cỏ trước nhà; nhưng ở đây y có thể im lặng đi bộ. Thỉnh thoảng y có thể thấy họ: những cái đầu chỉ thấy bóng, những hình người mặc đồ trắng lờ mờ; ở một hàng hiên sáng đèn, bốn người ngồi chơi bài, các gương mặt trắng chăm chú và sắc nét dưới ngọn đèn thấp, những cánh tay trần của các người đàn bà trông sáng bóng, dịu và trắng ở trên những lá bài tầm thường. ‘Đó là tất cả những gì mình muốn,’ y nghĩ. ‘Đâu có nhiều nhặn gì lắm đâu.’

Con đường này, đến lượt nó, bắt đầu lên dốc. Nhưng đó là một cái dốc an toàn. Chiếc áo sơ-mi trắng thẳng thớm, đôi chân tối tăm đang xê dịch của y, bị chìm khuất dưới những cái bóng dài đứng thẳng vuông vức và đồ sộ trên nền trời tháng tám đầy sao: một nhà kho chứa bông vải, một bể chứa nằm ngang có hình trụ trông giống như thân mình của một con voi răng mấu [46] cụt đầu, một dãy toa tàu chở hàng. Y băng qua hai đường ray xe lửa mà trên đó ánh lên thoáng qua một phản chiếu kép màu lục đến từ ngọn đèn dành cho sự bẻ ghi đang lập lòe liên tục ở đàng xa. Bên kia đường rầy là bắt đầu khu rừng cây. Nhưng y tìm ra đúng ngay con đường mòn. Nó lên cao, giữa các lùm cây. Ánh đèn thành phố lại bắt đầu hiện ra lần nữa, phía bên kia thung lũng, nơi đường xe lửa chạy qua. Nhưng y chỉ quay lại nhìn một khi đã đặt chân lên đỉnh đồi. Vậy là y có thể nhìn thành phố, ánh sáng chói lọi, và những ánh đèn riêng rẽ, nơi mà các đường phố tỏa ra từ quảng trường. Y có thể thấy con đường phía dưới mà y đã đi qua để đến đây, và con đường kia, nó đã suýt làm y đi lạc đó; xa hơn và nằm thẳng góc với các con đường, là cái thành lũy của chính thành phố, xa và sáng rực, và ở một góc giữa là khu đất trũng tối đen mà từ đó y đã chạy trốn, tim đập thình thịch, môi bỏng rát. Không có ánh sáng nào, hơi thở nào, mùi vị nào đến từ chỗ ấy. Nó nằm ngay đó, đơn giản vậy thôi, tối đen, không thể thâm nhập được, trong vòng hoa kết bằng những ánh sáng tháng tám lung linh. Nó có lẽ đã là một mỏ đá ban sơ, là chính vực thẳm của hư vô.

Y bước đi một cách tự tin, bất kể bóng tối và cây cối. Y không bao giờ, dù chỉ một lần, lạc khỏi con đường mòn mà y thậm chí không thể thấy. Khu rừng cây còn tiếp tục đến một dặm nữa. Rồi y bước ra con lộ, cảm thấy vướng bụi dưới chân. Bây giờ, y có thể thấy cái thế giới mơ hồ đang trải dài, cái chân trời đó. Đây đó, những cửa sổ nhợt nhạt sáng đèn. Nhưng phần lớn các căn lều đều tối đen. Tuy nhiên, máu y lại bắt đầu nói chuyện và nói chuyện lần nữa. Y đi nhanh, đều một nhịp bước; y có vẻ biết là cái nhóm đó thì gồm những người da đen dù y không thể phân biệt họ hay nghe họ nói trước đó chút nào, dù họ đã xuất hiện lờ mờ trong đám bụi mù giờ đã lắng xuống. Họ gồm năm hay sáu người, phân tán nhưng mơ hồ từng hai người một; và một lần nữa, y nghe ra, chế ngự cả tiếng động của chính dòng máu mình, tiếng thầm thì ấm áp của các giọng nói đàn bà. Y đi thẳng tới phía họ, chân bước nhanh. Họ đã thấy y và họ giạt qua một bên đường. Các tiếng nói im bặt. Y cũng đổi hướng, băng ngang qua con lộ và đi về phía họ như thể muốn tông cho họ té ngửa. Như thể nghe theo một khẩu lệnh, các người đàn bà bước tránh ra cùng một lúc, nhường đường cho y nhưng đi bên cạnh y với một khoảng cách an toàn. Một trong những người đàn ông bước theo họ, như thể hắn đẩy họ ra phía trước hắn, và hắn vừa đi vừa quay nhìn qua vai. Hai người đàn ông khác đã dừng giữa đường, đối mặt với Christmas. Christmas cũng đã dừng chân. Cả hai bên tưởng chừng không dấn bước nữa, vậy mà họ tiến đến gần nhau, như một ảo ảnh, như những cái bóng trôi dạt. Y có thể ngửi mùi da đen; y có thể ngửi mùi mồ hôi và mùi áo quần rẻ tiền. Đầu tên da đen, cao hơn đầu y, có vẻ cúi xuống, ở ngoài bầu trời, hiện trên nền trời. “Một tên da trắng đó,” hắn nói, điềm tĩnh, không quay đầu lại. “Này ông da trắng, muốn gì đây? Ông tìm ai đó?” Giọng nói không thấy gì đe dọa. Cũng không quỵ lụy.

“Jupe ơi, quay lại đây đi,” người đàn ông hồi nãy bước theo sau những người đàn bà nói.

“Tìm ai đây hả sếp?” tên da đen nói.

“Nè Jupe,” một trong những người đàn bà nói, hơi lên giọng. “Quay lại đi chớ.”

Trong một lúc, hai cái đầu, một trắng, một đen, có vẻ như treo trong bóng tối, phả hơi thở vào nhau. Rồi cái đầu tên da đen dường như trôi đi và biến mất; một làn gió mát không biết từ đâu thổi tới. Christmas từ từ quay người lại, vừa giương mắt nhìn họ hòa lẫn và biến dần một lần nữa trên con lộ nhợt nhạt, vừa nhận ra mình đang cầm cái dao cạo trong tay. Nó thì không mở ra. Không phải vì sợ đâu. “Đồ đĩ ngựa!” y nói khá to. “Đồ chó đẻ!”

Gió thổi, lạnh và tối tăm; Bụi cũng lạnh, ngay cả xuyên qua đôi giày y. ‘Mình làm sao vậy trời?’ y nghĩ. Y bỏ cái dao cạo vào túi lại và ngừng bước, châm thuốc hút. Y phải liếm môi nhiều lần mới giữ được điếu thuốc trên miệng. Dưới ánh lửa que diêm, y có thể thấy chính hai bàn tay mình run rẩy. ‘Mọi thứ rắc rối này,’ y nghĩ. “Mọi thứ rắc rối trời đánh này,” y nói to, chân bước đi lại. Y đưa mắt nhìn lên những vì sao, lên bầu trời. ‘Bây giờ chắc phải gần mười giờ rồi,’ y nghĩ; rồi hầu như cùng lúc, y nghe tiếng chuông đồng hồ vang đến từ tháp chuông tòa án cách đó hai dặm. Chậm, rõ, nhịp nhàng, mười tiếng rền vang. Y đếm, ngừng bước lần nữa trên con lộ trống vắng và cô chiếc. ‘Mười giờ,’ y nghĩ. ‘Mình cũng nghe chuông điểm mười giờ đêm qua mà. Và mười một. Và mười hai. Nhưng mình không nghe một giờ. Có lẽ gió đã đổi chiều.’

Đêm đó, khi nghe chuông đánh mười một giờ, y đang ngồi, lưng tựa vào một gốc cây bên trong cánh cổng gãy, trong khi sau lưng y, ngôi nhà vẫn tối tăm và giấu mình trong lùm cây rậm rạp. Đêm đó, y không nghĩ Có lẽ cổ cũng không ngủ Y không nghĩ gì cả, bây giờ; sự suy nghĩ đã không bắt đầu bây giờ; những tiếng nói cũng đã không bắt đầu bây giờ. Y chỉ ngồi đó, không cử động, cho tới lúc y nghe ở ngoài xa tiếng chuông đồng hồ điểm mười hai giờ. Rồi y đứng dậy và đi về phía ngôi nhà. Y không bước nhanh. Lúc đó, y thậm chí không nghĩ Chuyện gì đó sắp xảy ra. Chuyện gì đó sắp xảy ra với mình