Chủ Nhật 15A (Mt. 13:1-23)

Lời Chúa hôm nay đến với chúng ta qua dụ ngôn “Người Gieo Giống.” Đọc phúc âm, nếu chú tâm để ý, chúng ta sẽ nhận thấy phúc âm bao gồm những câu nói khôn ngoan và các dụ ngôn; đồng thời những phần, những câu được viết thêm vào tạo thành diễn trình một câu truyện về cuộc đời của Chúa Giêsu. Thế nên, phúc âm thường được coi như câu truyện lịch sử về Chúa Giêsu đến nỗi cho tới nay, các nhà học giả Kinh Thánh đều cho rằng phúc âm viết về cuộc đời của Ngài, giáng sinh, sự giảng dạy, sự thương khó và sự sống lại.

Dụ ngôn là câu truyện mang ngụ ý nào đó, dùng sự việc, sự vật nào đó để ám định sự thể hay diễn trình của sự việc sự thể diễn tiến nơi tâm tư của độc giả hay của người nghe. Tất nhiên, dụ ngôn hay những câu khôn ngoan đòi hỏi người đọc hay người nghe cần để tâm suy nghĩ, suy tư. Nơi ngôn từ tiếng Việt còn được gọi là nghiệm chứng, nghiệm xét, suy nghiệm hầu mong qua hành trình tâm tưởng, người nghe hay đọc đạt được nhận thức được gọi là mạc khải nào đó. Nói cách khác, nếu tự mình suy nghĩ, suy tư, nghiệm xét mà nhận thức được hay ngộ dù chỉ một câu hay một dụ ngôn, người suy nghĩ, suy tư sẽ ngộ được tất cả những câu khôn ngoan hay dụ ngôn khác.

Nói như thế, tôi muốn phân định cho rõ ràng về sự hiểu biết, kiến thức, tri thức, học thức về phúc âm, với sự nhận thức hay còn gọi là ngộ dù chỉ một câu nơi phúc âm. Ai không hiểu những câu nói được gọi là khôn ngoan nhưng coi bộ nghịch thường đến độ chói tai nơi phúc âm theo nghĩa từ chương hay nghĩa đen; chẳng hạn, “Nếu mắt các ngươi làm cớ cho ngươi vấp phạm thì móc mà quăng nó đi; nếu tay ngươi là cớ cho ngươi vấp phạm thì chặt mà quăng nó đi.” Hoặc, “Kẻ nào yêu cha mẹ, con cái hơn Ta thì không đáng là môn đệ Ta,” hay, “Kẻ nào cầm cày mà quay trở lại phía sau thì bất kham với Nước Thiên Chúa,” hay, dụ ngôn Mười Nàng Trinh Nữ, Ba Người Làm Công, v.v…

Những câu này nếu hiểu theo nghĩa đen, nghĩa từ chương, sẽ không thể, không cách nào áp dụng nơi cuộc sống, nên thường bị o ép, gò ép cách nào đó qua quan điểm luân lý, đạo đức nhân sinh, thế tục. Thử hỏi, luân lý, đạo đức nhân sinh, thế tục thay đổi, khác biệt tùy thuộc dân tộc, văn hóa địa phương và thời điểm; mà phúc âm, lời Chúa được viết nơi miền Trung Đông đã hơn kém hai ngàn năm, sao vẫn có thể đứng vững, tồn tại tới ngày nay.

Những câu khôn ngoan này nếu được hiểu dưới quan điểm luân lý, đạo đức nhân sinh, thế tục, nói cách khác, hiểu theo nghĩa đen thì quả là vô lý, nghịch thường, không thể nào chấp nhận được, chứ đừng nói chi đến thực hành hay áp dụng nơi cuộc sống bất cứ ai. Đồng thời, lại có những câu mới thoạt nghe hay đọc, lại đầy vẻ ngây ngô, ngớ ngẩn; chẳng hạn câu, “Ai có tai thì nghe,” hoặc, “Ai có tai để nghe thì hãy nghe.” Hiểu câu này thì ai cũng hiểu, một đứa con nít cũng biết, mắc mớ gì được gọi là khôn ngoan mà chẳng những thế, nó được lặp đi, lặp lại những tám lần nơi ba phúc âm Matthêu, Marcô, và Luca (Mt. 11:15; 13:9; 43; Mc, 4:9; 23; 7:16; Lc. 8:8; 14:35).

Tuy nhiên, nếu để tâm suy tư, lời phúc âm nói thế như ám định không phải thế mà đòi hỏi, khuyến khích, thách đố người nghe, kẻ đọc, cần định tâm, chú ý suy tư, suy nghĩ, nghiệm xét đặt vấn đề. Như vậy, thử xét câu ngờ nghệch, ai cũng biết, “Ai có tai thì nghe,” xem lời Chúa ngây thơ đến độ nào! Ai trong chúng ta đang hiện diện nơi nhà thờ lúc này đều nghe thấy tôi nói dù để ý lắng nghe, hay tai thì nghe nhưng đầu thì đang nghĩ về những chuyện gì đâu đâu. Nhưng thử hỏi, cái tai có thể nghe tự nó được không? Nhớ lại lần nào mình tham dự đám ma hay viếng xác một người mới qua đời, thế tai người chết còn có thể nghe được không. Tất nhiên, họ không nghe được nữa vì linh hồn họ đã ra khỏi xác. Nhận thực được hồn họ đã ra khỏi xác thì tai của họ hết nghe, sự thể này minh chứng, cái tai không thể nghe tự nó mà chỉ là phương tiện cho linh hồn dùng để nghe.

Tương tự như vậy, mắt, miệng, bộ óc, cũng đều là phương tiện cho linh hồn nghe. Vậy linh hồn mình là gì, liên hệ đến thân xác và cuộc đời của mình ra sao. Linh hồn mình liên hệ với Thiên Chúa thế nào, và Thiên Chúa là gì. Câu nói ai cũng hiểu, bị coi là ngờ nghệch nơi phúc âm quả là không đơn giản chút nào. Thế các câu nghịch thường, nghịch nhĩ, phản luân lý, đạo đức nhân sinh khác ám định sự gì, chúng ta cần chú tâm suy nghĩ hầu nhận biết lời Chúa muốn mạc khải cho mình nhận thức điều chi.

Đặt vấn đề như thế, chúng ta thấy rõ, phúc âm được viết để khuyến khích, thách đố mọi người suy nghĩ, suy tư, hay nghiệm xét hầu thức ngộ, nhận ra bản thể đích thực của mình và vị thế làm người của mình trước mặt Thiên Chúa. Chia sẻ với mọi người như vậy, tôi chợt tự hỏi, không biết trong các luận án tiến sĩ Kinh Thánh từ ngàn xưa tới ngày nay, có luận đề chi dùng bất cứ câu phúc âm nào làm đề án để giải trình chăng; vì lời Chúa, lời phúc âm cho tới lúc này vẫn bị coi là huyền nhiệm. Xét như vậy, lời Chúa bị coi là huyền nhiệm có lẽ bởi chúng ta không suy nghĩ dẫu chúng ta khá tuyệt vời trong suy tư, tính toán nhân sinh, thế tục.

Thử đặt mình vào dụ ngôn Người Gieo Giống nơi vị thế đất đai, vườn tược, xem lời Chúa muốn nói gì với chúng ta. Tâm trí chúng ta sẽ là vùng sỏi đá, hoặc để lời Chúa chơ vơ, lộ liễu như trên đường đi, hay những bụi gai, hoặc đất tốt, tùy thuộc chúng ta có thực tâm suy nghĩ, chúng ta có chín chắn, cẩn trọng suy nghĩ hay không. Suy nghĩ thế nào, cách nào, thánh Phao lô đã rõ ràng minh xác, "Đừng dập tắt Thần Khí! Chớ khinh thị các ơn tiên tri! Nhưng hãy nghiệm xét mọi sự; điều gì lành hãy giữ lấy! Hãy kỵ điều dữ bất cứ dưới hình thức nào" (1Thes. 5:19-22); với điều kiện tâm trí, "Hãy coi chừng đừng để ai lấy cách vật trí tri làm mồi rỗng tuếch đánh bã anh em, thể theo truyền thống người phàm, thể theo nhân tố trần gian, chứ không theo đức Kitô" (Col. 2:8).

Xin Thánh Thần soi sáng và dẫn dắt chúng ta nơi hành trình suy tư, suy nghĩ nhận biết lời Ngài. Amen.

Chủ Nhật 16A (Mt. 13:24-43)

Bài phúc âm vừa được công bố nêu lên đôi điểm vừa đúng, vừa nghịch thường khiến tâm trí chúng ta phải đối diện với sự rối loạn khi suy nghĩ. Thử để tâm chú ý suy nghĩ đôi câu, “Trong khi mọi người đang ngủ, thì kẻ thù của người ấy đến gieo cỏ lùng vào giữa lúa rồi đi mất” (Mt. 13:25). Và câu khác, khi tôi tớ của chủ ruộng lúa đề nghị nhổ cỏ thì, “Ông nói, không, lỡ ra khi nhặt cỏ lùng, các anh lại nhổ lúa cả rễ một thể. Hãy cứ để chúng mọc lên cả hai cho đến mùa gặt” (Mt. 13:29-30).

Những ai làm vườn, nhất là cấy lúa, đều kinh nghiệm, cho dù không có ai, không có kẻ thù nào đến gieo cỏ lùng thì cỏ lùng vẫn mọc ngập đầy. Nếu cấy lúa ruộng nước, ít nhất cũng phải làm cỏ một lần khi những cây mạ đã bén rễ. Trồng lúa ruộng khô, ít ra cũng phải làm cỏ hai lần, nếu không, sẽ bị thất mùa. Đối với những thửa đất mà cỏ đã không mọc được, có lẽ sẽ không trồng cấy gì được.

Thế nên, điểm chính yếu của lời Chúa hôm nay là câu trả lời của ông chủ ruộng lúa khi tôi tớ đề nghị nhổ cỏ, “Ông nói, không, lỡ ra khi nhặt cỏ lùng, các anh lại nhổ lúa cả rễ một thể. Hãy cứ để chúng mọc lên cả hai cho đến mùa gặt” (Mt. 13:29-30). Kinh Thánh thường dùng vườn nho để ám chỉ về dân Chúa và Thiên Chúa là chủ vườn. Nơi bài phúc âm vừa được công bố, sự gieo lúa nơi ruộng được dùng để ám chỉ sự phát triển của Nước Thiên Chúa. Dĩ nhiên, Nước Thiên Chúa là chính Ngài; vì Thiên Chúa ở khắp mọi nơi. Thế nên, nói về sự phát triển của Nước Thiên Chúa tất nhiên nói đến nhận thức về Nước Thiên Chúa, nhận thức về Thiên Chúa của con người.

Phúc âm dùng những hình ảnh phát triển của hạt cải được gieo xuống đất và như men khiến dậy bột làm bánh. Khi hạt cải đã được gieo xuống đất, nó sẽ phát triển tự nó tùy theo điều kiện đất đai, mưa nắng. Khi men đã được ủ với bột ướt, men sẽ làm dậy bột không cần ai chăm sóc. Như vậy, sự phát triển nơi nhận thức về Nước Thiên Chúa, về Thiên Chúa sẽ tự phát triển. Vấn đề được đặt ra đó là, đã hơn kém hai ngàn năm từ ngày đức Giêsu rao giảng Nước Thiên Chúa đến nay, chúng ta vẫn chưa nhận ra Thiên Chúa, Nước Thiên Chúa là gì, liên hệ thế nào đối với cuộc đời của mỗi người.

Đã bao giờ chúng ta có được, hoặc bỏ ra đôi giây phút để suy nghĩ, để tự hỏi “Nước Thiên Chúa ở giữa các ông; Nước Thiên Chúa ở trong các ông” nghĩa là gì chưa? “Thiên Chúa ở cùng chúng ta,” nói cho ngắn gọn chỉ là “Emmanuel” theo ngôn ngữ Hy Lạp, chính là Tin Mừng Nước Thiên Chúa, đức Giêsu đã rao giảng. Chúng ta cảm thấy gì khi vị chủ tế trong nghi thức thờ phượng cất lời “Chúa ở cùng anh chị em” và chúng ta thưa, “Và ở cùng cha”?

Đã bao lâu rồi chúng ta chưa để tâm suy nghĩ về những câu nói, về những dụ ngôn nơi phúc âm dẫu chúng ta rất thông minh và giỏi dang trong sự suy tư, tính toán về cuộc sống nhân sinh, nếu không muốn nói là lắm mưu, nhiều mánh, với muôn ngàn đường binh sao cho có được cuộc sống dễ thở hơn nơi bất cứ trường hợp nào của cuộc đời. Lời Chúa, lời phúc âm là những phương tiện, là những cơ hội cho chúng ta suy nghĩ để thức ngộ, để nhận thực, biết thực về thực thể chính mình là gì, nhận biết Thiên Chúa liên hệ đến cuộc đời mình ra sao.

Hôm nay, một lần nữa lời Chúa cống hiến chúng ta thực thể Nước Thiên Chúa qua dụ ngôn “Cỏ Lùng” mọc lẫn nơi cánh đồng lúa. Thiên Chúa hiện diện, ngự trị, và hoạt động nơi mỗi người. Sự phát triển tâm linh, sự thăng tiến nhận thức về chính mình, về Thiên Chúa được ám định qua diễn tiến của thửa đất trồng lúa. Chúng ta luôn luôn tuyên xưng mình là con người đầy lỗi lầm chẳng khác gì thửa đất, thửa ruộng trồng lúa lắm cỏ lùng. Nói cho đúng, hình như sự tuyên xưng mình đầy lỗi lầm của mỗi người chúng ta chẳng khác chi lặp lại những câu ngạn ngữ theo thói quen. Nếu nhìn cỏ lùng nơi ruộng lúa như những lỗi lầm, khổ ải cuộc sống chúng ta đang phải chen chân dành sống, và suy nghĩ phương cách giải quyết; tất nhiên, chúng ta sẽ thăng tiến nơi hành trình tâm linh, hành trình nhận thức.

Nước Thiên Chúa chính là Thiên Chúa đang hiện diện, ngự trị, và hoạt động nơi mỗi người. Suy nghĩ để nhận biết mình thực sự là gì, nên thế nào trước mặt Chúa được gọi là hành trình đức tin, hành trình tâm linh. Xin Thánh Thần của Thiên Chúa soi sáng và dẫn dắt chúng ta thăng tiến trên đường nhận biết sự hiện diện và hoạt động của Thiên Chúa nơi mỗi người. Amen.

Chủ Nhật 17A (Mt. 13:44-52)

Lời Chúa hôm nay nêu lên dụ ngôn về Nước Thiên Chúa. Ai cũng biết, cũng thuộc nằm lòng phạm trù, “Thiên Chúa ở khắp mọi nơi.” Phúc âm lại đưa lên hình ảnh sự thể, “Nước Thiên Chúa giống như kho tàng được chôn giấu nơi một miếng đất, một thửa ruộng, và có người thấy được, ông hay bà ta vội âm thầm che giấu nó kỹ hơn rồi về nhà thu góp tiền bạc để mua thửa đất ấy.

Hôm nay, lời Chúa muốn nói với chúng ta điều gì? Hãy đặt mình vào vị thế người vô tình thấy được kho tàng quý giá. Phúc âm dùng giá trị hữu vi của kho tàng để chỉ về Nước Thiên Chúa. Phúc âm cũng đã khuyên chúng ta, “Tiên vàn hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Ngài” (Mt. 6:33); đồng thời chúng ta cũng đọc được, “Nước Thiên Chúa không đến một cách nhãn tiền. Người ta không thể nói được, ‘Này ở đây’ hay ‘Ở đó.’ Vì này, Nước Thiên Chúa ở giữa các ông, ở trong các ông, và ở trên các ông” (Lc. 11:20;17:21). Tin Mừng Nước Thiên Chúa đức Giêsu đem đến cho chúng ta cũng chỉ là “Emmanuel, Thiên Chúa ở cùng chúng ta.”

Nói cách khác, ngay nơi sách Sáng Thế Ký của Cựu Ước cũng đã được viết, “Thiên Chúa tạo dựng con người theo hình ảnh của Ngài” (STK 1:27). Mỗi người chúng ta là hình ảnh của Thiên Chúa, Nước Thiên Chúa ở giữa, ở trên, và ở trong mỗi người; thì phương cách, phương tiện tìm kiếm Nước Thiên Chúa, phương tiện, cơ hội nhận biết Thiên Chúa, chính là sự suy nghĩ, suy tư, nghiệm xét. Như vậy, phúc âm khuyến khích chúng ta dùng tâm trí để suy tư hầu nhận biết Thiên Chúa, Nước Thiên Chúa là thế nào, liên hệ với chúng ta ra sao.

Ai không thấy mình khôn ngoan, tài giỏi trong suy tư, tính toán cho cuộc sống. Ai không hay, không thông minh lo toan cho cuộc đời; dẫu trong trường hợp phải “Giật gấu vá vai,” chúng ta cũng biết, “Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm.” Đồng thời, xin đừng bao giờ nói với tôi, “Chúng con ngu si, ít học, làm sao biết suy nghĩ.” Quý vị ngu si mà có được gia đình yên ấm, có được cuộc sống an hòa, đôi khi còn hứng khởi nổ tào lao, huênh hoang mình thế nọ, mình thế kia à? Quý vị dốt nát mà trãi qua bao sóng gió, khó khăn cuộc đời đến nay vẫn còn có thể đến nhà thờ được ư?

Xin thưa, chính Thiên Chúa hiện diện và hoạt động nơi quý vị, dẫn dắt quý vị vượt qua những ba đào gian trần; chính Thiên Chúa dẫn đưa quý vị đến nhà thờ lúc này vì Thiên Chúa đang hiện diện và hoạt động nơi mọi người, vì “Thiên Chúa ở cùng chúng ta.”

Thế nên, phương pháp để nhận biết Thiên Chúa, nhận biết Nước Thiên Chúa chính là suy nghĩ, suy tư, nghiệm xét, như thánh Phao lô đề nghị, “"Đừng dập tắt Thần Khí! Chớ khinh thị các ơn tiên tri! Nhưng hãy nghiệm xét mọi sự; điều gì lành hãy giữ lấy! Hãy kỵ điều dữ bất cứ dưới hình thức nào" (1Thes. 5:19-22). Thánh Thần đang ngự trị nơi mỗi người và hoạt động của Thánh Thần chính là sự suy nghĩ nơi chúng ta. Suy nghĩ hôm nay chưa xong tiếp tục suy nghĩ ngày mai, khi đang rửa chén, quét nhà, giặt quần áo hay nấu ăn, đi chợ.

Phúc âm nói rõ, “Không ai có thể đến với Ta, nếu Cha, Đấng đã sai Ta không lôi kéo nó” (Gioan 6:44). Chính Thiên Chúa dẫn dắt từng người để nhận thức lời Chúa, lời phúc âm. Suy nghĩ, suy tư phát xuất từ linh hồn, và nếu không suy nghĩ, sao Chúa có thể dẫn dắt.

Dĩ nhiên, con người không phải gỗ đá, cây cối. Con người có trí khôn, có tâm trí, và hoạt động của linh hồn chính là tâm trí. Ước mơ, tham vọng, ý định, ý nghĩ, đều phát xuất tự linh hồn. Linh hồn mình muốn gì, ước mơ gì, thân xác, cuộc đời của mình sẽ chiều theo và cố gắng thực hiện để đạt cho được. Trong khi suy nghĩ để đạt tới nhận thức về Thiên Chúa, về Nước Thiên Chúa, thánh Phao lô đề nghị, "Hãy coi chừng đừng để ai lấy cách vật trí tri làm mồi rỗng tuếch đánh bã anh em, thể theo truyền thống người phàm, thể theo nhân tố trần gian, chứ không theo đức Kitô" (Col. 2:8). Thiên Chúa ngự trị và hoạt động nơi mọi người; thế nên, công việc đầu tiên để thăng tiến đời sống tâm linh, thăng tiến hành trình đức tin, hành trình nhận biết Thiên Chúa nơi mình là suy tư, suy nghĩ về sự hiện diện của Chúa nơi cuộc đời mình. Khi suy nghĩ về sự hiện diện của Chúa nơi mình, thì không để cho bất cứ tư tưởng, ý nghĩ, ham muốn nào khác chen vào làm phiền tâm tư. Suy nghĩ, suy tư, nghiệm xét về sự thể, thực thể Thiên Chúa ngự trị và hoạt động nơi mình không cần và không lệ thuộc sự khôn ngoan, kiến thức, học thức nhân sinh thế tục.

Thử hỏi, ai không biết một cộng với một là hai. Đó là sự đúng, kiến thức đúng của số học, của thực nghiệm cuộc sống. Nhưng một thân xác cộng với một linh hồn thì bằng mấy? Số học, kiến thức, học thức có chứng minh được không? Nếu nói rằng một thân xác cộng với một linh hồn bằng hai, coi chừng bị người khác cho là nóng đầu. Nếu nói bằng một lại cảm thấy ngớ ngẩn, thiếu sót; bởi hãy còn thiếu tâm trí. Vậy tâm trí ở đâu ra? Cho rằng do bộ óc, vậy khi linh hồn ra khỏi xác rồi thì bộ óc có còn suy nghĩ được không? Hơn nữa, bộ óc thuộc về vật chất, và vật chất không thể phát sinh tinh thần, ước mơ, tham vọng. Thế nên, một thân xác cộng với một linh hồn ít nhất phải bằng ba; ba là một, một là ba. Một người bao gồm thân xác, linh hồn, và tâm trí, bất khả phân ly.

Tóm lại, lời Chúa hôm nay khuyến khích chúng ta suy nghĩ, suy tư, nghiệm xét về Thiên Chúa, về Nước Thiên Chúa nơi mình. Hãy suy nghĩ, suy tư; hãy sử dụng hồng ân suy tư được làm người để nhận biết thực thể chính mình, để nhận biết linh hồn mình là gì, liên hệ với xác thân, cuộc đời thế nào. Hãy sử dụng hồng ân suy nghĩ để nhận biết Nước Thiên Chúa, nhận biết sự hiện diện, ngự trị, và hoạt động của Thiên Chúa nơi mình cùng với sự liên hệ giữa Chúa và mình ra sao. Xin Thần Khi của đức Kitô soi sáng và dẫn dắt mọi người nơi hành trình suy nghĩ nhận biết Chúa. Amen.

Chủ Nhật 18A