5 - Thằng hôm ấy
5 - Thằng hôm ấy
nh Thân,
Nếu từ xưa đến nay tụi chúng ta đều coi sự «phải lấy vợ» như mắc một cái nạn, thì lúc này tôi có thể nói với anh:
- Tôi vừa thoát nạn!
Có một nhà văn đã viết một câu rất ngộ nghĩnh: «Người ta ở tù còn có hạn chứ lấy vợ rồi biết khi nào cho mãn hạn?» Câu ấy thực đã tỏ hết những nông nỗi đáng lo, đáng sợ của sự lấy vợ, lấy chồng. Tôi xin quỳ xuống đất, ngửa mặt lên trời, cám ơn Trời Phật đã giun giủi, đã xui khiến cho tôi vừa khỏi vướng vào vòng «tù vợ».
Tù vợ! Viết đến hai chữ này, tôi lại sực nhớ đến vẻ mặt xanh xao, hốc hác của anh Linh năm ngoái, lúc anh đến thăm anh em chúng mình ở nhà trọ, sau khi anh lấy vợ được vài năm. Anh còn nhớ câu trả lời của hắn ta khi chúng mình hỏi thăm đến «bà đầm» (madame) của hắn đấy chứ?
- Ồ «ma phăm» (ma femme)? Đẻ luôn luôn... ốm quặt quẹo thuốc quanh năm... ghen như chết!
Hẳn anh còn nhớ cái giọng chán nản vô cùng của Linh lúc đó với cái dáng đi thất thểu như «ma bùn», mặt ngơ ngác như anh thua bạc, như anh tù đói vừa mới ở nhà pha ra đấy chứ? Anh có còn nhớ tối hôm đó, sau khi chúng mình mời hắn cơm ở Hàng Buồm, rồi mời hắn đi «nhảy», mặt hắn buồn hiu mà cười lạt với chúng mình:
- Nhảy à? Xin mời các bác... đây «vợ con» rồi! Nhảy nhót quái gì nữa!
Thì ra, nếu người ta «vợ con rồi» là người ta phải «cai» hết cả những thú vui chơi của cái tuổi trẻ đáng yêu, đáng quý. Người ta phải vùi sâu chôn chặt cái buổi đời sáng sủa, tươi cười, để tìm về với những ngày tối tăm đầy sự lo âu, đầy những sự phiền hà, vụn vặt, làm cho người ta chán ngán, lạnh lùng với mọi việc ở đời. Ghê gớm không! Anh Thân! Ai có ngờ mới ba năm trời xa nhau mà Linh đã thay đổi hết cả tính tình như thế được? Ai có ngờ cái anh học trò nghịch như ranh, tán gái như ma, diện nhất tụi chúng mình, mới năm kia, chiều đến còn chải cái đầu hai giờ đồng hồ để đi lượn phố, mỗi năm phút lại đứng trước gương, sửa lại «ca vát» (cravate) và «côn» (col) cho ngay ngắn, lại có ngày lắc đầu nói với chúng ta cái câu làm mất hết can đảm này:
- Ồ «ma phăm» (ma femme)? Đẻ luôn luôn... ốm quặt quẹo thuốc quanh năm... ghen như chết!
Tôi viết cho anh đến đây lại phải dừng bút, vì tôi vừa nghe xa xa có tiếng pháo cưới nổ ran. Mùa này là mùa cưới anh ạ, ở cái tỉnh nhỏ xíu của tôi mà từ bữa bắt đầu có gió lạnh thổi tới nay, hình như cũng đã có bốn, năm đám cưới liền liền rồi đấy! Trời! Nếu có anh Linh đây, tôi sẽ dắt anh đến nhà những anh rể mới mà giới thiệu với họ từng người một.
- Các anh mở mắt ra mà xem! Đây là một người có vợ đã ba năm! Ba năm trước anh ta là một chàng trẻ tuổi lanh lợi, vui vẻ vô cùng, trong bữa tiệc cưới, anh ta đã nói với bạn thân một cách tự phụ: «Tôi là một người sung sướng nhất đời». Bây giờ, các anh xem lại...
Nếu tôi có thể làm như thế được, thì có lẽ những «chú rể sung sướng» của tôi đều cụt hứng, ghê hồn, lạy vợ tám mươi lạy, mà xin nhập bọn vào cái hội «suốt đời không vợ» của anh em ta mất.
Tôi kể lể dài dòng từ nãy đến giờ chắc anh nóng ruột lắm đấy, nhưng tôi phải nói thế để tỏ hết cái vui sướng của người ngoài cuộc bao giờ cũng ích kỷ, mạnh mồm, thấy mình không bị vào tròng, thì cười, thì chế, thì «thương thay» những người xấu số.
Rồi bây giờ tôi mới kể đến câu chuyện «thoát nạn» đến buồn cười của tôi cho anh biết. Anh đọc thư xong phải tìm đến anh Dương, anh Bật... đưa cho các anh ấy xem luôn bức thư này và bảo các anh ấy chung tiền đi ăn uống, đi «nhảy», hay «đập» một tối cho long trọng để mừng cho tôi vẫn giữ được lời hứa với hội, vẫn «trung thành» với hội và chúc cho hội ta được vững bền «trường thọ với giang san». Hôm các anh tiễn chân tôi ra ga, các anh thì thầm với nhau những gì tôi biết hết, nhưng chỉ mỉm cười, tôi biết anh Thân đã đọc trộm bức thư của nhà tôi gửi cho tôi dục về đi xem mặt vợ, rối loan báo cả tụi hay tin ấy. Vì thế nên các anh khúc khích cười với nhau đắc chí, các anh khinh tôi ra mặt, nhưng vẫn để bụng, để xem kết cục ra sao. Thì kết cục, tôi vẫn xứng đáng là bạn các anh, anh Thân ạ. Anh còn lạ gì nhà tôi, các cụ thì cố hủ chỉ muốn cho tôi chóng thành gia thất để có cháu bồng, nhưng chính là để cho «yên chuyện», các cụ khỏi phải lắng đắng ngày đêm lo nghĩ về thằng con lông bông ngang ngạnh. Hình như các cụ đã dò được một đám - cố nhiên là «con bé» ngoan ngoãn, hiền lành, hay làm, hà tiện - cho tôi, các «bô» ưng ý lắm rồi, nên năm, bảy lần viết giấy gọi về xem mặt để lo liệu cho xong đi. Tôi thì chối như chối chết, lần nào cũng bảo bận học, bận thi mà các cụ vẫn không nghe. Bất đắc dĩ lần này tôi phải về qua để liệu xếp cái chuyện ấy cho khỏi rầy rà, bận bịu.
Chuyến tầu hôm ấy đông, chật lạ. Tôi bước lên chẳng còn một chỗ hở để ngồi, đành đứng ngoài chỗ cạnh bực đứng lên mà chờ cho tầu chạy một vài ga cho dãn người. Mà chính tụi trẻ chúng mình đi tầu có xa lắm mới phải ngồi với các ông «Lý Toét» mồ hôi dầu, ngồi chung toa với lợn gà, chứ còn gần thì tội gì ngồi cho mất nếp quần, cho khổ cái lỗ mũi.
Tầu chưa chạy, tôi đang hút thuốc lá và thổi sáo vặt cho qua thì giờ thì bỗng một cô con gái vội vàng bước lên «toa» tôi đứng, tay xách một cái bồ con. Cố nhiên là đối với một người phái đẹp, tôi phải tỏ ra mình là một trang thiếu niên lanh lẹn hay sẵn lòng giúp đỡ người. Tôi đỡ lấy cái bồ ở tay cô ta và bằng một giọng rất ngọt ngào:
- Cô để tôi đỡ tay kẻo nặng...
Cô nhìn tôi bằng đôi mắt cám ơn, hai má đỏ bừng. Cô không phải là một thiếu nữ Hà thành mạnh dạn. Tôi đoán thầm như thế, cách phục sức của cô giản dị, tầm thường cố ý như kiểu mấy cô con gái các tỉnh nhỏ, nhưng mặt cô cũng dễ coi. Tôi đang còn quan sát dở thì một cái giọng the thé đằng sau làm cho tôi giật mình quay lại. Một bà béo, mặt dữ tợn, thuộc về loại «đàn bà sư tử» ta thường thấy vẻ ở một vài tờ báo khôi hài, nhìn tôi ra vẻ không bằng lòng rồi lườm người con gái:
- Cái bồ bằng từng ấy nặng lắm hay sao mà phải nhờ «người ta» xách hộ?
Mặt cô con gái lại càng đỏ hơn lên, cô vội bước vào trong «toa» ngồi nép một người đàn bà nhà quê, tôi trông cô mà thương hại. Lúc này tôi đã có thể đoán chắc được rằng: bà béo kia là mẹ cô này, một bà mẹ cẩn thận, đa nghi, ở với chồng thì chồng phải là hạng «quặp râu» không bao giờ được đi hát, mà hễ đi đâu với con gái thì liệu hồn những anh lởn vởn cạnh con gái bà, nhất là những anh «công tử Hà thành» ma quỉ hơn lũ yêu tinh mẹ mìn, hay quyến rũ con gái thơ dại dột.
Biết được chỗ yếu của bà, tôi lập tâm sẽ chờ dịp trêu con gái bà cho bà giận thêm, cho bõ cái tên mình hứng việc mà bị một câu mắng ngọt. Để cho qua cái thì giờ buồn tẻ phải đứng từ Hà Nội đến tỉnh nhà. Cho nên tôi chỉ chăm chú chờ cho người đàn bà nhà quê ngồi cạnh cô con gái xuống một ga nào là tôi nộp ngay «đờ măng» (demande) xin điền vào chỗ khuyết ấy. Các ông Phán già làm mãi cũng phải có lúc «về hưu» để nhường chỗ cho tụi trẻ, thì bà nhà quê kia có ngồi dai lắm cũng chỉ được bốn ga nữa là cùng. Quả thế! Phủ lý - «Ấy chết! Tôi xuống đây» - Bà nhà quê hấp tấp, lồng lộn, cặp thúng xuống ga. Tôi, như một con hổ đã lâu chờ cái mồi ngon, chỉ hai bước, tôi nhảy bổ đến bên người con gái, và nhìn bà béo bằng đôi mắt của người thắng trận. Cảnh trai trẻ chúng mình thường quỉ quyệt như thế, thường mưu mẹo, tìm tòi trăm nghìn cách để cợt ghẹo hang ngớ ngẩn hay đa nghi như bà béo này, để cười chơi chứ chẳng phải có ác tâm gì.
Bà béo biết là mình có chuyện với một thằng trời đánh, biết mình đã gặp tay đối thủ lợi hại, cũng nhìn tôi bằng đôi mắt căm hờn, rồi thay đổi chiến công: bà bắt con gái ngồi sang chỗ bà, rồi bà sấn đến ngồi sát bên người tôi như khiêu khích, như muốn lấy sức nặng của thịt bà mà đè cho bẹp tan quân địch.
Ý, Á, bắt đầu xung đột! Lúc này tôi có thể nói thế được, nếu tôi ví bà béo với một ông tướng Ý họ «Mút» lực lưỡng oai phong. Còn tôi cố nhiên là tên lính gầy gò, thấp bé của dân Á. Trong khi như ông tướng ngồi nghĩ đến chiến lược trên mặt trận, tôi đem thứ thuốc khen khét – chúng mình vẫn gọi là thuốc «Thuyền tình bể ái» vì trên hộp thuốc có vẻ cái thuyền buồm – ra hút, hút là «hun khói» thì cũng thế. Những điếu thuốc của tôi đã có hiệu quả không ngờ, thực là những làn khói làm chảy nước mắt, làm nghẹt thở như thứ hơi hóa học. Hút thuốc bên cạnh một người đàn bà không chịu được khói thuốc là một sự không lịch thiệp, tôi vẫn biết từ lâu, nhưng có hệ gì, miễn là bà béo của tôi khó chịu là tôi hả dạ. Hết điếu nọ đến điếu kia, tôi làm cho bà cựa lên, nghiêng đầu, vẹo cổ, nguýt tôi đến năm sáu cái luôn mà tôi không để ý. Bà đâm gắt gỏng với cô con gái vô tội của bà, sau cùng bà gắt hẳn vào mặt tôi:
- Gớm, ông hút gì mà khói um lên như cháy nhà thế! Xin mời ông ngồi ra đằng kia còn rộng chỗ, chúng tôi không chịu được khói thuốc của ông nữa rồi!
Tôi vứt ngay điếu thuốc còn cháy dở ở tay đi, nhoẻn miệng cười, vờ xin lỗi bà, nhưng bà có cần gì tôi xin lỗi, bà chỉ muốn tôi bước ngay đi chỗ khác, mà nào tôi đã tha đâu. Hình như những hành khách cùng «toa» ngồi trước mặt và cạnh tôi cũng đã để ý đến những thủ đoạn phi thường của tôi rồi. Tôi thấy họ rúc rích cười với nhau mà tôi sướng lạ. Hình như họ cũng động lòng với tôi để trêu cho bà béo tức tối thêm lên để họ cười chơi cho đỡ buồn. Những tiếng cười của họ là lời khuyên tôi nghĩ thêm mưu kế vậy.
Trời hôm ấy rét như cắt ruột, thỉnh thoảng gió ở ngoài lùa vào chỗ tôi ngồi thấy «mát» rợn người. Thế mà tôi vừa hút thuốc xong lại làm ra vẻ nóng nực trong người luôn mồm kêu:
- Chà hôm nay nực lạ!
Rồi, bất thình lình, tôi kéo tấm cửa gỗ ra thật mạnh để cho có gió vào toa. Cái cửa ấy ác thay! Lại ở chính trên đầu bà béo. Bà rùng mình, nhắm mắt, gỡ những sợi tóc bay bám chặt vào mặt bà mà hét:
- Trời ơi! «Cái nhà ông» này mới gớm chứ! Trời rét thế này mà ông mở cửa ra hóng gió. Ông đóng ngay lại cho tôi.
Tuy lúc đó, tôi muốn phá ra cười mà phải cố nhịn, lại còn làm ra bộ chẳng bằng lòng, lẩm bẩm:
- Trời này mà bà kêu rét!
Ở hàng ghế bên kia, tôi lại nghe có tiếng cười. Trông cái mặt bà ta nhăn nhó lúc bấy giờ ai mà nhịn cười cho được?
Tôi biết cái tức của bà béo lúc này đã đến cực điểm, giá bà có ăn thịt được tôi, bà cũng chẳng tha rồi. Cái người trêu bà hôm ấy, nếu chẳng phải tôi, một anh diện quần áo tây, sáng sủa, mà là một anh chàng nào có vẻ tầm thường, ăn mặc xuềnh xoàng thì có lẽ đã được bà cho ăn không biết bao nhiêu của chẳng ngon. Biết thế nên ngồi trầm ngâm một lát, tôi bèn nhất định đứng dậy đi sang «toa» khác cho đỡ gai mắt bà, vì tôi đã hoàn toàn thắng trận rồi kia mà! Còn ngồi làm gì đấy nữa?
Ác nghiệt thay! Vừa lúc tôi đứng dậy thì tầu từ từ đổ trước một ga con, rồi bỗng nhiên đứng phắt lại. Mấy «toa» bắt chước nhau rùng mình một cái mạnh. Tôi đứng không vững nữa, sắp bước đi thì ngã chúi xuống, tôi vội vàng giơ tay túm chặt lấy những cái đùi, những mỡ là mỡ của bà béo, phủ bằng một lần lĩnh tía cũng trơn như mỡ.
Tôi hốt hoảng, hết hồn, mà không nín được cười, vội lần sang «toa» khác thật nhanh, để lại sau lưng những dịp cười sung sướng của tụi hành khách tinh quái hơn tôi. Tiếc rằng lúc đó tôi không được trông mặt bà béo để cho biết nó đỏ hay là xanh, tím hay vàng vì thẹn, vì giận dữ. Tôi chỉ còn nhớ, lúc đó bà béo tru lăn tréo lộn, gầm rít lên đúng như một con sư tử điên cuồng, bà nguyền rủa tôi bằng những câu:
- Con người đâu mà thô tục!
- Đi đâu mà vội vội vàng vàng như quân ăn cướp!
- Sao mà nó vô ý, vô tứ!
Lạy Trời, lạy Phật cái «xen» (scène) cuối cùng này, tôi không chủ bụng lắm, mà lỗi là lỗi ở những «toa rùng mình» cho nên nỗi!
Anh Thân! Tấm hài kịch đó mới hạ màn để sửa soạn cái cảnh thứ hai. Cảnh kết này mới đặc sắc, mới ly kỳ, mới lý thú chứ! Để tôi kể nốt cho anh cười một thể:
- Về đến nhà, tôi đem hết tài ngôn luận như các ngài nghị hôm viện họp hội đồng, chỉ còn thiếu đem hiến tim và phổi để phản kháng cái vấn đề «lấy vợ» cho các cụ «via» nghe, mà các cụ nhất định không nghe. Tôi viện, hết lẽ hết điều, tôi bảo tôi đang tuổi trẻ, dang dở học hành,«Thanh niên là hy vọng của quốc gia» Phí công vô ích! Thanh niên là thanh niên mà đi xem mặt vợ là đi xem mặt vợ! Tôi phải đi không có thì tôi là một thằng bất hiếu! Anh còn lạ gì tánh tôi tuy bướng bỉnh, mà vẫn phải nghe lời các cụ, phải chiều ý các cụ ở nhà luôn, tôi không muốn làm phiền lòng cha mẹ. Ở Hà Nội với các anh thì tôi là một thằng chơi bời nghịch ngợm đủ trò. Đêm nào sớm nhất cũng hai, ba giờ sáng, chuột cống chạy ra đầy hè thành phố mới ở chỗ chơi về, Hà Nội có bao nhiêu tiệm hút, bao nhiêu gái giang hồ, bao nhiêu tiệm nhảy, bao «ca-va-li-e» (cavalière), bao nhiêu nhà hát, bao nhiêu ngõ hẻm hang cùng chúng ta thuộc lầu hơn sách. Thế mà trái lại, về cái tỉnh nhà nhỏ bằng bàn tay, cái tỉnh ba phần tư là những người như bà béo, tò mò ngồi rỗi chuyện người, chê bai, nói xấu, ghen ghét, bép xép, đa nghi... thì tôi có tiếng là một thằng đứng đắn ngây thơ như con nít. Tôi đủ tư cách, đúng lệ luật để đi hỏi một cô vợ trẻ có cái hồi môn kha khá, một cô vợ con nhà cũng đứng đắn, «ngây thơ» thuộc về hạng «cổ điển» như mình thường gọi. Cho nên một ngày tốt đẹp kia, bà cụ nhà tôi và bà mối là một bà bạn thân của nhà, bắt tôi ăn mặt chỉnh tề, để «đi xem mặt vợ».
« Thì cứ đi xem ra sao, đã lấy đâu mà sợ?» Tôi nghĩ bụng thế, rồi theo hai cụ ra đi. Cứ như hai cụ thì thầm với nhau thì họ đưa tôi đến xem mặt con gái bà Hàn Phệ. Chúng tôi ngồi đợi chủ nhân trong một gian phòng rộng rãi, bày biện ra lối nhà giàu: câu đối vàng, hoành phi vàng, tủ chè, sập gụ. Cụ hàn ông ra tiếp chúng tôi là một người gầy ốm - nhưng có vẻ khinh người, khệnh khạng như những ông quan an nam, ông thuộc về hạng người mà chúng mình thường mỗi khi gặp hay bĩu môi nói: «một anh trưởng giả».
- Bà Hàn đâu, ra có khách!
Ông Hàn dõng dạc truyền vào nhà trong. Một tiếng dạ the thé, một cái cửa mở, một cái mặt thò ra, chết tôi rồi! Anh Thân! Cái bà ấy đấy! Cái bà béo tôi đã gặp và đã «làm trò» với bà ấy trên «toa» xe lửa!
Trời đất ơi! Nếu tôi được biết trước là họ đưa tôi đến xem mặt con gái bà! Con gái bà, tôi đã xem mặt từ cái hôm tôi đỡ cái bồ cho cô ta trên xe lửa, nào phải ai xa lạ? Thôi thì cũng đành liều chứ trốn lẫn đi đâu? Bà béo, à quên bà Hàn Phệ đon đả, tươi cười ra tiếp bà mối và bà cụ nhà tôi. Nhưng lúc bà đã nhìn rõ mặt tôi thì bà đã đâm sầm nét mặt lại. Bà nhớ ra rồi, bà lại gặp cái thằng «trời đánh» nó ám ảnh bà hôm nọ suốt một buổi trên xe. Tôi muốn chui xuống đất để tránh những cái lườm kín đáo của bà tặng tôi, và nhất là khỏi phải nghe những câu khen ngợi, ca tụng của bà mối về «đức tính» nhu mì, về hạnh kiểm nết na, đứng đắn của tôi. Cứ mỗi một câu giới thiệu của bà mối đại khái như:
- Cậu ấy học hành chăm chỉ lắm! Hiền lành như con gái.
Thì bà Hàn lai chêm một câu mát mẻ:
- Quý hóa quá! Thực là phúc đức cho những cô nào được làm vợ cậu.
Người trong cuộc ngồi bẹp gí, thu hình một xó không dám ngửng đầu lên nữa. Những nghe những câu bà béo «khen» mình, những nghe tiếng cười «the thé» của bà mà «tan nát» dạ.
Rồi bà gọi con gái yêu của bà:
- Con Hải đâu? Ra pha nước!
Tôi đã hiểu những cái ý định của bà, bà muốn cho con gái bà xem lại cái mặt thằng chực đi hỏi con bà, thằng rể tương lai của bà, cái thằng lấc cấc, tướng ăn cướp, thô tục mà mẹ con bà đã có dịp thừa tiếp qua rồi!
Chẳng nói thì anh cũng thừa hiểu rằng buổi xem mắt ấy chẳng có kết quả hay. Nhưng về đến nhà, tôi ôn lại những cảnh đã qua, tôi cười một mình mà cười gần chết! Bà Hàn nhắn người bắn tin rằng:
- Cháu còn bé dại lắm, vụng về lắm! Chưa nghĩ đến chuyện chồng con, nên chưa dám nhận lời.
Thì tôi đã biết ngay từ lúc tôi trông thấy mặt bà rồi, tôi biết ngay là các vàng bà cũng không gả con gái cho cái «thằng hôm ấy»!
- Thế thì tôi thoát nạn vợ con! Được lúc nào hay lúc ấy phải không anh? Thế là tôi vẫn còn chân trong hội của các anh. Tôi dừng bút và hô lớn:
- «Đông Dương thanh niên không vợ hội» vạn tuế!
Bạn anh: VĂN LẾU
Đánh máy: Nguyen Đ Thanh
Nguồn: http://ndclnh-mytho-usa.org/KhoChuaSachCu.
PHỔ THÔNG BÁN NGUYỆN SAN - 1 THÁNG TƯ 1938
Được bạn: Ct.Ly đưa lên
vào ngày: 11 tháng 11 năm 2015