PHẦN THỨ BA - CHƯƠNG 1
MỘT CHIẾC XE SONG MÃ CỔ điển dừng lại trước khán đài. Trên xe bước xuống một vị công chức đã có tuổi trán hói, râu mép ngả mầu hoa râm, mắt mang kiếng trắng. Ông Quận Trưởng mang dây lưng cờ tam tài vội ra cúi gập người xuống chào đón. Vị mới đến đó chỉ là một công chức đại diện cho ông Tỉnh Trưởng. Thiên hạ chào nhau rồi đưa nhau lên khán đài. Đám đông, như một mặt sông, sôi nổi lên trong vài phút, rồi lại lặng yên. Trong lúc đó, Bửu Quý đưa bà Bô đi cửa sau vào nhà Hội đồng quận. Họ lên trên lầu, chàng đặt hai chiếc ghế bên cửa sổ. Ngồi đó, họ nhìn được hết cả khán đài.
Ông Cố Vấn đứng dậy bước lên diễn đàn. Đến lúc đó, người ta đã biết tên ông ta là Văn Phẩm, giữ chức Cố Vấn trong Hội đồng tỉnh lỵ Rouen. Sau khi rút trong túi ra
mấy tờ giấy đưa lên mắt kính nhìn lại, ông bắt đầu đọc bản diễn văn khai mạc:
‘‘Kính thưa quí vị,
‘‘ Trước hết, xin quí vị cho phép tôi được nói một đôi lời để ca ngợi những công cuộc đã thực hiện được của chánh phủ ta, cùng những công đức mà Quốc Vương ta đã ban ơn mưa móc cho tất cả mọi ngành, trong lúc Ngài lãnh đạo con thuyền quốc gia vượt biển gian nguy tới bến vinh quang. Ngài là người đã biết tôn trọng chiến tranh và hòa bình ngang nhau, và đã hiểu rõ sự quan trọng của ngành canh nông trong xã hội ta...
Trên lầu, Bửu Quý bỗng nói:
- Có lẽ ta nên ngồi lùi lại một chút nữa thì hơn.
- Tại sao vậy?
- Tồi sợ ở dưới kia, người ta trông thấy tôi. Rồi bà lại mang tiếng. Tôi bị người ta để ý nhiều lắm rồi..
- Ông cứ nói thế chứ...
- Không, thật đấy bà ạ. Người ta coi tôi là một gã nguy hiểm lắm.
Giữa lúc ấy, giọng nói Ông Cố vấn bỗng hùng hồn vang lên:
- Thưa quí vị, những thời nội loạn hoang tàn đã hoàn toàn chấm dứt trên đất nước chúng ta. Nhìn đâu, tôi cũng thấy diễn ra những cảnh sống tưng bừng, phồn thịnh. Một nguồn tin tưởng mới đã đến trong tâm hồn tất cả mọi người. Nước Pháp đã chỗi dậy trong một cuộc phục hưng mạnh mẽ…
- Có lẽ người ta đã hiểu lầm tôi - Bửu Quý chậm rãi tiếp - vì người ta không hiểu rằng có những tâm hồn đau khổ bơ vơ lạc lõng trong cuộc đời. Những tâm hồn ấy cần tìm những thú vui kỳ lạ, những cảm giác hiếm có. Trước mắt những kẻ sống tầm thường, những con người lạc lõng ấy trở thành lạ đời, hoặc bị coi là nguy hiểm.
Nàng nhìn chàng như nhìn một người viễn khách đã đi qua hàng trăm núi đồi xa lạ. Và nàng tiếp lời chàng, như một lời than thở:
- Chúng tôi là đàn bà, chúng tôi còn không có cả quyền tự do để sống...
- Tự do mà làm gì thưa bà, nếu được tự do mà người ta vẫn không tìm được hạnh phúc?
- Hạnh phúc có thể nào tìm thấy được không?
- Người ta không thể đi tìm được hạnh phúc, nhưng có thể người ta sẽ gặp hạnh phúc. Hạnh phúc đến một cách bất ngờ, giữa lúc người ta thất vọng nhất. Đến lúc đó, những chân trời hoan lạc sẽ nở hoa vàng, một giọng nói thần tiên sẽ cho ta biết: ‘‘Đây là người ta yêu! Đây là tình yêu!’’. Người ta nhìn nhau và thông cảm nhau trong khóe mắt, trong những giây phút tình cảm rung động nhất của tâm hồn. Tình yêu hiện trước mặt người ta, rung rinh như một ánh lửa dễ dàng tan biến vô cùng. Và trước tình yêu, người ta sững sờ như một kẻ suốt đời ở trong hầm tối bỗng nhiên được nhìn ánh sáng của thiên đàng.
Nói đến đây, Bửu Quý đưa hai tay lên che mắt, y như người bị chóng mặt. Rồi, lúc buông tay xuống, chàng đặt tay lên tay Ánh. Nàng nhẹ nhàng rút tay lại. Trong lúc đó, trên diễn đàn Ông Quận Trưởng Bình Đô đã lên tiếp lời Ông Cố Vấn. Bài diễn văn của Ông Quận Trưởng ít danh từ huê mỹ hơn, nhưng kể lể dông dài về sự tích của những ngành canh nông trong lịch sử, và sự tiến triển của Canh Nông từ ngày loài người còn ăn lông ở lỗ đến nay. Bửu Quý và bà Bô bắt đầu nói về những chuyện tiền định, những mối tình bắt nguồn từ kiếp trước?
- Như chúng ta đây chẳng hạn. Tại sao chúng ta lại gặp nhau? Sự tình cờ nào đã run rủi cho chúng ta gặp nhau? Và gặp nhau để làm gì vậy? Phải chăng chúng ta là hai dòng sông, tuy ở xa nhau, nhưng vì tìm nhau nên cùng chảy về một chiều. Xa lắm nhưng cũng có ngày phải gặp nhau.
Chàng cầm lấy tay nàng, nàng không rút tay lại nữa.
Giọng nói của Ông Quận Trưởng vang trong không gian:
- Giải nhất cuộc thi hạt giống tốt về tay ông Tư Bột ở Canh Căm Poa!
- Như hồi nẩy, khi tôi đến nhà bà, tôi đâu có biết rằng tôi sẽ có cái diễm phúc được ngồi một mình với bà ở đây trong giờ phút này...?
- ….......
- Tôi... sẽ mang trong lòng tôi mãi hình ảnh của bà, tôi sẽ nhớ mãi nụ cười dịu hiền một chiều nào đã nở trên làn môi hồng mịn của bà. Nhưng bà thì sẽ quên tôi, tôi đi qua đời bà lặng lẽ như một cái bóng...
- Cuộc thi về lợn giống: hai giải nhất đồng hạng về các ông Văn Thử và Văn Lang...
- Nhưng không... nhưng không. Tôi sẽ không đến nỗi nào bị bà lãng quên chóng như vậy chứ?
Chàng nắm chặt lấy bàn tay nhỏ của nàng và cảm thấy bàn tay nàng rung động như một con chim nhỏ đang vùng vẫy muốn bay đi. Không hiểu rằng nàng muốn rút tay ra hay nàng cũng nắm lại tay chàng, chỉ biết những ngón tay nhỏ ấy đã làm một cử động. Chàng kêu lên:
- Ồ... cám ơn bà! Bà đã không xua đuổi tôi. Bà đã thấy rõ mối tình uẩn của tôi. Xin cho tôi được gần bà, cho tôi được chiêm ngưỡng bà là đủ.
Bửu Quý không nói nữa. Hai người nhìn nhau. Đôi mắt của họ như lạc tinh thần, hai làn môi cùng rung động. Những ngón tay nắm chặt lấy nhau.
- Bà Nguyễn thị Lành, ở Kẻ Sặt, làm công năm mươi bốn năm trong một trại chăn
nuôi, được thưởng một cái huy chương bạc, giá hai trăm năm mươi đồng...
Đến lúc đó, người ta thấy xuất hiện trên bục gỗ một bà già bé nhỏ, dáng điệu sợ sệt, trông càng có vẻ rúm ró lại trong bộ y phục nghèo nàn. Khuôn mặt của bà ta còn nhiếu nếp răn hơn cả một củ khoai tây héo úa. Đây là lần đầu tiên bà ta phải ra đứng giữa một đám đông quan trọng đến như thế này, bà ta không hiểu tại sao thiên hạ lại xô đẩy bà ta bước lên bục gỗ và tại sao các vị có chức việc bận y phục đen, đội mũ cao lại cứ nhìn bà mà cười ruồi.
Ông Cố Vấn Văn Phẩm ngọt ngào bảo bà:
- Mời bà lại đây, bà Nguyễn thị Lành...
Nhưng bà Lành vẫn đứng đực ra một chỗ, Ông Quận Trưởng Văn Thình đứng bật dậy, nói như hét vào tai bà ta:
- Bà có điếc không? năm mươi bốn năm làm việc gương mẫu được thưởng một cái huy chương bạc, giá hai trăm năm mươi đồng. Đây huy chương của bà đây....
Khi được cầm chiếc mề đay, khuôn mặt răn rúm của bà Lành nở một nụ cười sung sướng. Người ta nghe thấy bà ta vừa đi vừa lẩm bẩm trong miệng:
- Tôi sẽ đưa biếu ông Cha ở trong làng để ông cầu nguyện cho tôi...
Nghe được câu đó, ông Cả Bài nhún vai bảo ông Văn Kỉnh:
- Bà già này thật, là cuồng tín...