Sau Hai Mươi Năm
Con mẹ nó... lại sấp một kìa!
Theo liền câu chửi dằn từng tiếng ấy, Tâm lao mạnh cái bát sắt vào cột nhà.
- A! Tâm định phá đấy phải không?
Cặp mắt của Cai Năm xóc cái long lên, chiếu vào cặp mắt vằn những tia máu của Tâm. Tâm cười gằn, giơ tay ra.
- Không phải nặng nhời.
- Đấy nào dám nặng nhời với ai. Nhưng mà ném bát đi thì định phá chứ còn gì?
Cai Năm hừ một tiếng cười. Hắn bắt cánh tay của Tâm giơ ra rung rung, cái sẹo sâu lõm ở trán Tâm đã cau lại, nhưng, thoáng một ý nghĩ, Tâm dịu giọng:
- Thử vào cái nước ấy xem nào? Khát con mẹ gì mà hàng mười tay lẻ, đều tay mười một cũng lẻ nốt!
Một mụ đàn bà chề môi, quệt cốt trầu. Thị xen nhời:
- Thôi anh Cai cũng thôi mà bố Tâm nó cũng thôi. Bạc nó rền chứ ai khiến được. Mà bóc lột ai chứ bóc lột anh em nhà thì để lấy cái khố rận à?
Mụ cao giọng hơn, ra vẻ kẻ cả hơn, biết điều hơn. Mụ trỏ một người bó gối ngồi bên cái giành nước và cái điếu:
- Gầy! Nhặt cái bát ở ngoài sân vào.
Bốn con mắt nảy lửa thôi nhìn nhau. Một cặp mắt cúi xuống mấy đồng hào vương vãi lẫn lộn với những vỏ diêm, giấy thuốc lào ở dưới gối.
- Gầy! - Tâm hất hàm - Đưa tao cái điếu đây, cả đèn nữa.
Sau một tiếng rít thật dài ở các nõ điếu ngập tàn đóm và bã thuốc rút lên, làn khói nồng nặc tỏa ra, trong đó Tâm ngước mặt lên cười những tiếng cười mệt mỏi, hằn học:
- Canh này lại trần chắc. Sao tháng này xúi thế. Thò đồng nào thì hết đồng ấy.
Cái bát sắt úp trên đĩa sắt lại rung lên ở đầu hai bắp tay Cai Năm bóng như gụ, nổi bật hai con rồng xanh trổ đậm. Tiếng tiền rao sang sảng rồi im lìm. Mọi vẻ mặt đều trở nên nghiêm nghị. Xóc cái đặt bát xuống. Họ - hơn hai chục con người vừa đàn bà, đàn ông, chen vai thích cánh nhau trong cái không khí ngùn ngụt của căn nhà lá úp xúp ấy - đều cùng những con mắt sáng loáng.
- Thừa lẻ sáu đồng.
Một mụ đàn bà bị nóng ngốt, để trật yếm và vén quần lên gần háng, vừa gãi vừa cuống quýt nói:
- Đây dắt... đây dắt rồi... có ai "canh" hai "ăn" năm không nào.
Cởi ruột tượng, dốc ra mấy tờ giấy bạc và hàng chục đồng hào đôi, mụ cười:
- Cha con đẻ mẹ nó, thôi thì bà cũng đành liều. Hết vốn thì mai đi chợ. Chả nhẽ lại "lẻ" đến sáng được.
Nét mặt tươi tỉnh và những nhời thong thả của mụ nọ được ngay một người chồm chỗm ngồi bên cái điếu tán tụng:
- Thua cũng vui như thường chị Lùn nhỉ. Chả chợ thì đừng. Tiền góp tháng đồng bạc ngày năm xu chứ một hào cũng được. Miễn "mẹ nó" được mở bát...
Hắn ta chưa dứt tiếng, mụ nọ đã lườm hắn một cái thật dài.
- Thôi đừng chõ mõm. Giả cái điếu cho thằng Gầy nó mang đến cho người ta đương gọi kia kìa.
Hớ hớ hớ... hắn ta nhăn răng ra cười, rồi lại thưỡi cái miệng vẩu ra hau háu nhìn những đồng tiền trên chiếu bạc mà chẳng mấy canh hắn có được nổi một đồng bạc để đánh một tiếng.
Lại có tiếng người vứt tiền xuống mặt lẻ. Cai Năm ngồi xếp bằng giữa hai mụ quần áo vẫn còn dính những vẩy cá, lại cao cao giọng xướng:
- Thừa lẻ bảy đồng...
- Bảy đồng... lẻ thừa...
- Thừa lẻ bảy đồng - Hắn hạ tiếng, chặc lưỡi - "cáy" (1)thật, làng toàn thấy đâu đánh đấy!
-----
(1) Cáy: sợ.
Một người đàn ông đi làm than về mặt mũi vẫn còn nhọ nhem nhìn Cai Năm và Tâm ngồi lắc đầu thở dài. Cạnh y, một gã đội mũ nồi vận quần nhiễu tây đen, thích khuỷu tay vào một ả chỉ đeo có "coóc-sê" không mà môi thì đỏ nhợt, mắt quầng đen nhẫy:
- Húc một tiếng nữa thôi. Cầm bằng hôm nay không làm được năm đồng của thằng "quéo" ấy chứ gì!
Ả này liền nguýt cho gã một cái và lẳng lặng quăng ra mặt lẻ hai đồng.
- Thừa lẻ chín đồng.
Cai Năm nhăn mặt xướng. Thấy mọi người như không nghe thấy hắn nhắc to hơn:
- Chín đồng... lẻ thừa.
Dứt tiếng hắn gạt mồ hôi trán, đưa mắt cho một gã cũng đội mũ nồi và vận quần nhiễu tây đen ngồi ngay cạnh bầu đèn đất. Gã hồ lì bèn đếm tiền ở hai mặt:
- Chẵn có ba đồng sáu, lẻ có mười tám đồng, cái cân năm đồng, còn lẻ nặng cả mặt... lẻ thừa mười đồng...
Cai Năm xoáy thêm bát:
- Thừa lẻ mười đồng.
Không một tiếng hắng giọng.
Người đánh càng im lặng.
Tiếng bạc càng lâu, càng to, càng làm cho nhiều kẻ gần như bị bẹp ngực vì mong đợi, lo lắng, suy tính, choáng váng...
Chỉ có thế! Tất cả chỉ có mê man có thế. Những con người cùng khổ không còn thấy chút nghĩa lý trong những công việc dằng dặc của mình: buôn bán đầu đường cuối chợ, kéo xe, khuân vác, cúp tóc, đốt lửa, thợ sắt, giang hồ... những đời sống không thể nào có những sự nghỉ ngơi, giải trí vui tươi. Những con người lầm than ấy, trong đêm nay, đầu óc bốc nóng, mắt đã dứt kẽ, chỉ còn mỗi cái sung sướng bóc lột được nhau bằng bốn đồng tiền đen trắng nó sắp hiện ra đây kia như diện quất vào mắt vào ngực người ta...
Tâm hút mồi thuốc lào này không biết thứ bao nhiêu. Nhưng những làn khói mà Tâm thở ra không bị những mụ đàn bà lấy quạt xua, vừa ho, vừa gắt. Còn Tâm, trong cái không khí nóng nực, vẫn ngước nhìn những làn khói của mình thở ra với cặp mắt lờ đờ, ngây ngất. Và càng lịm vào khói thuốc hôi cay mà ngon ngọt kia, đầu óc Tâm càng bừng bừng. Tâm càng được hoàn toàn mê man, buông mình cho mọi sự lôi cuốn...
Áo Tâm lại phanh rộng nữa. Bàn tay trái Tâm đen và gân guốc đã rút hẳn cái ví ở trong túi ra. Tâm vân vê một tờ giấy năm đồng. Gấp chéo, mở hẳn ra, lại gấp chéo, lại gấp làm đôi, tờ giấy bạc cứ lăm lăm ném xuống chiếu:
- Nên đánh một đồng hay cả hai đồng thôi? Mà lẻ hay chẵn đây?
Tâm tự hỏi, vừa đưa cặp mắt sáng ngời nhìn những đống tiền bề bộn dưới chân xóc cái...
Tâm ở sòng bạc ra thì đồng hồ đánh thức ở một nhà trong xóm ran lên một hồi chuông. Mình trần, áo vắt vai. Tâm chập choạng bước. Mắt Tâm đã mờ đi, gần như không còn trông thấy gì. Mấy con chích chòe ở khu vườn cạnh đấy đã đua nhau nổi những tiếng hót vang vang cả một vùng.
Tâm khạc, nhổ vào cửa liếp một nhà nọ, lẩm bẩm chửi rủa. Tiếng chim tưng bừng đón chào và tiếng người gọi thúc giục nhau buổi sớm lúc bấy giờ, bên tai Tâm chỉ là một sự quấy rối.
Đến đầu đường Tâm phải đứng dừng lại. Ở đằng xa xanh mát một vầng vàng ối rực lên. Từ trong dẫy nhà hiên lờ mờ đi ra, Tâm vụt choáng váng vì những mái lá mới và nước hồ lộng gió hắt ánh sáng vào mắt.
Tâm lại chửi rủa.
Quặt sang con đường khác để về nhà, Tâm càng cáu kỉnh vì tiếng guốc inh ỏi và tiếng cười nói om sòm của một bọn thợ dồn bước trong đám phu đàn bà xe than. Bà cụ bán xôi cháo ngay rìa đường, thấy Tâm thất thểu, đầu óc bơ phờ, bèn vội vã mời. Nhưng Tâm làm thinh, lùi lũi đi. Một người phu xe ngồi húp cháo sùm sụp trên càng xe cũng gọi:
- Bố Tâm nó ơi! Cháo đậu rán tốt lắm, hẵng làm vài bát đã. Phát tài thế kia để làm gì.
Hắn cười se sẽ. Tâm quay lại gườm gườm nhìn hắn:
- Tiên sư nó, sung sướng gì mà lúc nào cũng rửng mỡ được thế!
Đến nhà, Tâm ẩy cửa liếp đánh thình rồi nằm vật ra cái giường kê liền với hai cánh phản ngổn ngang bốn đứa trẻ trần truồng. Xế chỗ này, nằm trên cái chõng, một người đàn bà đầu tóc bù xù đương cho một đứa bé bú. Mặc người mẹ nọ ngoái cổ ra gọi, Tâm quay mặt vào bức vách, gối đầu lên cánh tay, nhắm mắt lại, để một cảm giác nặng nặng, bừng bừng đè dần xuống tâm trí.
Tâm đã ngáy. Tiếng ngáy của Tâm ò ò hổn hển bên tiếng ụt ịt làu nhàu của đứa bé nhay vú mẹ. Phút chốc, trong xóm rực nắng lại bắt đầu ồn ào và khói bụi lầm theo lên, cuồn cuộn ngột ngạt.
⚝ ❖ ⚝
- Ớ Tý! Đánh thức thầy dậy đi.
Thằng nọ nhăn nhó:
- Thôi lúc nào thầy con muốn dậy thì thầy con ăn.
Người mẹ hắt mớ tóc ra sau lưng, dằn tiếng:
- Thì tao bảo, mày cứ đánh thức cho tao nào.
Đến bên giường, thằng bé rụt rè mãi mới dám đặt tay lên vai Tâm đã đẫm mồ hôi. Nhưng vừa chạm tới cái da thịt nhầy nhụa ấy, nó vội chùn người lại, xịu mặt nhìn vẻ mặt hầm hầm của Tâm. Mãi nó mới dám lay lay:
- Dậy... thầy ơi! Bu bảo thầy dậy ăn cơm.
Tâm vẫn ngáy. Một lúc sau Tâm mới cựa mình và ú ớ như nói với cơn mê.
- Chốc nữa!... Mà này đi gọi người gánh nước cho tao.
Người mẹ cố giữ giọng nhẹ nhàng:
- Vại nước tôi mới gánh đầy đêm hôm qua đấy, dậy mà tắm đi thôi. Còn quần áo đút xó ở cuối giường, tôi đã giặt phơi gần khô rồi.
Tâm đã không ngồi lên mà quay hẳn mặt vào bức vách. Người mẹ liền tha thiết giục:
- Kìa thầy mày dậy tắm rửa còn cơm nước chứ. Mười giờ hơn, người ta đi làm trên phố sắp về tầm còn gì.
Đáp lại, Tâm quơ lấy cái quạt phạch phạch xua ruồi. Người mẹ không tự nén được, bật tiếng:
- Thức khuya cho lắm vào. Mười một, mười hai giờ còn chưa chịu hốc cho trẻ nó ăn với. Cơm nước đến giờ còn huỳnh hãm. Đứa bé, đứa nhớn khóc quấy như rươi thế này thì còn đi cất hàng cất họ gì được.
Người mẹ chưa dứt lời, lũ con ở dưới bếp đã mếu máo gọi lên:
- Bu ơi! Cơm đi... cơm đi...
Tâm càng làm thinh. Hắn buông cái quạt, nằm dài ra. Mặt hắn tái mét, tóc xồm lên, từng mảng dính bết lấy trán. Sự rã rượi của người chồng bê tha càng thắt chặt lòng người mẹ. Mang sẵn bệnh đau tức kinh niên, ngực y chói buốt thêm vì những cảm tưởng đau đớn.
- Ớ Tý! Thôi mày dọn cơm cho các em ăn đi để tao còn lên phố chạy tiền mai làm hàng chứ.
Chị quay lại rít tiếng bảo Tâm:
- Cơm nhà hầu đến tận miệng không thèm ăn, chốc nữa lại bò ra hàng cơm mẹ Bốn mà ăn chịu, uống chịu. Hai kỳ tiền lĩnh ngót chục bạc, vợ con ở nhà chẳng được một đồng xu, thế mà chỉ giả tiền nốc rượu cũng không đủ.
Choang... cái điếu sành liền bị quăng ra giữa nhà, tung tóe những mảnh vụn và nước đen hôi sặc:
- Giời ơi! Con quỉ Côi này... mày có để yên cho ông nằm, không thì lại vỡ mặt với ông bây giờ.
Tâm trạng người mẹ đã ngùn ngụt và lòng thì chua xót. Nước mắt y ứa ra ròng ròng. Y nuốt và nuốt những cái nghẹn dồn.
Sáu đồng bạc của y vay góp chiều qua, người chồng nghiện đủ mọi thứ nọ đã lấy đi đánh bạc không biết còn hay hết. Mà có lẽ nướng hết rồi! Đầu kỳ tiền, xóc đĩa sòng Cai Năm phải to, phải đầy những kẻ giết nhau. Trước canh bạc lại còn bữa rượu ở hàng con mẹ Bốn béo sưng với đủ cả lòng bò xào, thịt giả cầy, chả mực và thịt gà, thịt vịt, chân giò luộc nữa, chếnh choáng rồi thì lại bỏ sao được mấy điếu thuốc phiện ở tiệm lão bếp Răng vàng nó cứ quyến người ta như mật quyến ruồi ấy.
Người mẹ rít lên:
- Đấy muốn phá gì nữa thì cứ phá, ngót chục bạc nữa lạy van mãi mới vay được của người ta, đem đi phá hết còn không thỏa hay sao? Người đâu, chồng con đâu lại nhẫn tâm như thế?
Một tiếng gầm kéo dài rồi im lìm. Sau đó, những tiếng đập thình thình xuống giường:
- Im! Im!... giời ơi!... nó cứ khêu gan chọc tiết tôi.
Nước mắt người mẹ càng chảy ra, tràn cả hai gò má giờ thật chỉ còn xương với da:
- Quá lắm! Quá lắm! Thua hết chỗ tiền ấy thì anh nên cầm dao thí trước cho tôi mấy nhát rồi đến sáu đứa con anh... hự! Hự...
Nức nở một lúc, người mẹ nói tiếp:
- Con, đứa bé quấy khóc rứt thịt ra, đứa nhớn ốm đương nóng như hòn than kia, vợ tiền ngày gạo góp đòi réo rắt, thế mà chẳng biết lo cho một tí gì cả.
Tiếng gầm lại vẳng lên:
- Ông đã lo nhiều rồi! Làm lụng lắm ông đã mệt đến chết rồi! Bây giờ ông chẳng còn thể lo được nữa. Mặc xác chúng mày! Con mày đẻ ra thì mày phải nuôi.
- Thì tôi có cần anh nuôi đâu. Nhưng đã không giúp đỡ tôi, đi làm về không đưa tiền cho tôi, chỉ việc ăn và đến sòng sao lại còn lấy vốn liếng của tôi, ăn cướp cơm của các con mà rượu chè, cờ bạc?
- A! Con này giỏi!... Mẹ mày khôn ngoan dối cho mày những lời ấy phải không?
Chạm đến vong linh con người chịu mọi sự cùng khổ để nuôi con khôn lớn này, Tâm đã làm người vợ vùng lên:
- Đồ đểu! Mẹ tao nào được của mày miếng trầu quả cau hay nhờ vả mày tấm nhớn, tấm bé gì để mày bới móc. Đồ khốn nạn! Giời ơi!...
Một tiếng động dữ dội. Cả cái mâm cơm đầy rau muống, cà, tương và bát đĩa bị hất ra sân. Lũ trẻ òa lên khóc. Đứa bé bíu lấy đứa nhớn, đứa nhớn run cầm cập lại chực níu lấy mẹ. Thằng Tý nhớn nhất, quen rồi, chạy tót ra sân kêu giời và gọi hàng xóm.
Tâm lại vắt áo lên vai, hầm hầm ra đi.
Người mẹ lại rên rỉ khóc. Y vừa khóc vừa ôm ngực ho. Tiếng ho quang quác, những hơi thở hổn hển và cái mớ tóc rũ rượi càng tăng thêm sự nặng nề, đè nén của gian nhà tồi tàn mà vẻ đau thương đã bao năm cứ bám lấy không một phút rời bỏ.
... Trước kia, ngày một người mẹ còn là người con gái hây hây nhanh nhẹn, thùy mị, ngày một người cha còn là một trai tráng vạm vỡ, tươi cười, thì ai có thể tưởng được hai cuộc đời phối hợp đầy thanh xuân ấy lại đi tới như thế? Người ta, những người phu già trong xóm và những bà đi chợ xa gần từ hàng ba bốn mươi năm nay đã không cầm được lòng vui phải cười nói bông đùa hơn cả bọn giai trẻ để mừng cho đôi lứa ấy trong một lễ cưới chỉ vài mâm cơm cúng thết đãi mấy chỗ bà con quen thuộc thay mặt cho hai bên cha mẹ.
Ông cụ phó mộc, chú họ vỗ vai anh con giai, cười ha hả, nói:
- Thật tốt số nhé. Vớ được cô ả Côi này vừa đẹp gái, vừa đảm đang, vàng cũng không bằng. Chuyến này thì chả mấy chốc tậu được cả nhà gạch trong xóm đấy.
Mặt Tâm đã đỏ bừng, hai con mắt long lanh cúi xuống.
Bà cụ khâu bao ngoài Sáu Kho, đi chia trầu cho Côi, trước khi ra về lại gọi y đến bên, thủ thỉ lần nữa:
- Em Côi ạ, cứ gì phải giầu sang mới sung sướng. Làm thân đàn bà được cảnh chồng một, vợ một, không phải làm dâu con là nhẹ mình rồi. Chị đã trải qua cái cầu điêu đứng ê chề vì mẹ chồng, em chồng, bà cô bà dì nhà chồng, nên chị biết lắm. Em nên nghe chị đừng nên phàn nàn gì về cái cảnh nghèo nàn, vắng vẻ của nhà thằng Tâm. Nó hai bàn tay trắng nhưng nó hiền lành, nó chịu khó làm ăn, nó có nghề nghiệp hẳn hoi, vậy đời em chắc phải được phận nhờ. Em chả xem đấy như, nó chăm chỉ thật thà đến nỗi cai nào hễ được nó làm cho là phải níu lấy nó. Công việc, tiền nong, hàng họ giao phó cả cho nó, tin cậy nó hơn cả người nhà mình... Cảnh em, chồng đi làm, vợ chợ búa, thì chả mấy chốc mà mở mày mở mặt.
Người con gái, tâm trí rạo rực vì cơ man hy vọng rực rỡ, nghe những nhời ngọt ngào kia thì thầm bên tai, đã ngây ngất thêm như được sống sâu nữa trong giấc mơ thần tiên. Tấm lòng trong trắng tươi sáng của y còn mong ước gì hơn được vuốt ve bởi những hứa hẹn của cuộc đời đằm thắm trong tình thương yêu; trong sự bảo ban nhau mà làm, mà ăn.
Gương mặt người con gái càng ửng hồng. Mắt y óng ánh những giọt nước... Rồi người ta thấy đôi vợ chồng trẻ ấy như đôi chim bồ câu chung quanh một đứa con trai bụ bẫm... Rồi người ta thấy tiếng hát ru nhẹ nhàng với tiếng võng đưa trong một căn nhà ngăn nắp, sạch sẽ ở đây cứ sáng sớm thì chồng đi làm, gần trưa vợ gánh hàng đi chợ, đến tối cả hai cùng về ríu rít với con, bên mâm cơm và ánh đèn.
Đến ngày nay...
Người mẹ cúi cúi vào nhà. Y vừa đặt thùng bánh cuốn xuống chõng, cả thằng Tý và ba em nó liền bâu đến. Hai đứa nhỏ tranh nhau lật cái vỉ buồm đen nhờn những mỡ và sặc mùi nước mắm lên. Nhanh mắt, một con bé nhớn túm được gói quà bèn cướp lấy ù té chạy. Thằng Tý vội đuổi cùng với hai đứa nhỏ lếch thếch chạy theo.
Người mẹ lắc đầu, nhìn lũ con. Y chờ chúng nó đi hết thì đến lay thằng bé thứ nhì dậy. Y đưa vào tay nó chiếc bánh giò, xoa xoa trán nó:
- Đây bánh của con đây. Ban nãy hàng cháo đi qua, thằng Tý nó có mua cho con ăn không? Con đã khỏi hẳn sốt chưa?
Thằng bé ấp lấy miếng bánh vào ngực, chỉ lờ mờ nhìn mẹ. Người mẹ vỗ về, dặn dò nó mấy câu nữa đoạn quay sang cánh phản bế nhấc con bé vào lòng. Con bé mở choàng mắt và vừa thoáng nhận ra cái khăn vuông và hơi hướng quen thuộc, nó liền toét miệng cười. Người mẹ vuốt mồ hôi trán cho nó rồi lấy vạt áo lau mũi, mồm nó nhoen nhép. Không dám để nó chờ lâu, y trật vội yếm, nhét vú vào cặp môi đỏ chót của con bé chỉ hau háu hập bú.
Ánh nắng không còn chói lọi. Rải lên mái lá trước nhà Tâm, một thứ bụi vàng diệp lung linh dưới sắc xanh trong của da trời. Đầu nóc nhà, hai chòm cau xào xạc loang loáng như những cánh chim trả. Ngoài sân, những vũng nước mưa đọng chiều qua hắt ánh sáng lên qua những làn hơi trắng mong manh.
Ngồi xoa mảng lưng của con bé sần như da cóc vẫn còn nóng sực, người mẹ thờ thẫn nhìn ngoài trời sáng sủa, lộng lẫy trong ánh sáng và tiếng ồn ào với những ý nghĩ một phút một thêm tơi bời...
Bóng râm dần dần đậm nét! Các mái lá thẫm lại. Mấy thân cau không còn là những dòng ánh sáng chảy từ nền trời lơ nhạt xuống nữa. Bốn đứa trẻ tranh nhau hết gói ngô bung, đã kéo ra đầu ngõ nô ầm ĩ với những trẻ hàng xóm. Ở sân chỉ còn những tiếng chiêm chiếp của những con gà trụi nhỏ xíu bới hết chân giậu này đến đống rác khác!
Chiều rủ gió mát đến. Nhưng ở hướng tây, nhà Tâm vẫn ngốt như cái lò. Áo người mẹ lại đẫm thêm một lần mồ hôi.
Con bé bú no đã ngủ. Đặt nó xuống phản, kéo chăn đắp, người mẹ rón rén đến bên chõng giở thức ăn đựng trong thúng hàng ra cái mẹt to. Rau muống, mắm, muối, hành tỏi... thứ nào cũng từng rổ, từng liễn, và hơn chục bơ gạo chia thành ba bữa. Người mẹ lễ mễ bưng ra sân. Nhưng vừa đến đầu cái giường ở góc nhà, y đặt vội mẹt thức ăn xuống đất, cúi nhìn mặt chồng:
Để tụt hết chăn, Tâm nằm co quắp, run cầm cập, mặt đỏ tía và nhờn nhụa, dãi ngoen trắng cả hai bên mép, miệng há hốc thở hừng hực.
- Mình! Ớ mình này...
Tâm vẫn nhắm nghiền mắt, rên rỉ. Người mẹ luống cuống:
- Ớ mình! Kìa mình này!... bố Tý nó này!...
Ánh sáng của gương mặt người mẹ hơi trở lại, khi Tâm cựa quậy và ấm ú:
- Đừng nào!... Ơ kìa giời ơi!... lấy hết cả tôi rồi.
Một lúc sau Tâm mới mở mắt lờ đờ nhìn vợ. Người vợ bèn sờ trán Tâm, y thở dài:
- Lại nóng hơn thế này! Lại cũng chẳng đỡ được tý nào như thằng Tu ấy?
Người mẹ càng tê tái trông xuống hai cái lỗ mắt sâu hoắm của Tâm đưa đẩy trên khổ mặt xám bì bì chỉ thiếu chút máu nữa thì thật là một người hấp hối. Chợt Tâm phều phào:
- Cho tôi uống nước... khát lắm...
Ấm dành nhà còn nước nhưng nguội quá. Người mẹ phải chạy ra ngoài đường mua nước nóng. Thấy vợ đưa cho mình bát nước bốc hơi ngút, Tâm liền chống tay, lẩy bẩy ngồi dậy. Nhưng chưa cất nổi cái đầu lên, Tâm đã nằm sập xuống, không thể được! Tâm ốm lâu quá rồi. Cái sức khỏe còn sót lại kia được bao nhiêu! Hai cánh tay Tâm cứ run bắn, đầu Tâm lại nặng trĩu, nhức nhói, choáng váng thêm.
Người vợ phải ngồi hẳn xuống đỡ chồng lên cánh tay mình và bưng bát nước kề vào hai răng lập cập của chồng. Cúi sát vào cái miệng vều nọ sộc ra một mùi hôi quá thể, người vợ thoáng rợn. Mắt y xanh lên, toan quay ra chỗ khác.
Tâm uống tham quá. Hết nước rồi mà Tâm vẫn còn níu lấy bát, dốc ngược lên, để nước cặn chảy tong tong cả vào mũi khiến Tâm ho sặc sụa.
- Thôi... đặt tôi nằm xuống. Lưng tôi buốt quá, có mua lá náng chờm cho tôi không?
Người vợ gật đầu, đấm bóp cho Tấm một lúc nữa rồi mới đứng dậy. Sợ giời sập tối, y vội vàng đem nồi niêu ra cầu rửa. Đương vo gạo thấy tiếng Tâm gọi, y tưởng Tâm giục lại càng mải miết:
- Hẵng chờ tý nào, còn phải nhóm bếp chứ.
Vừa nói người vợ vừa đưa cánh tay gạt mồ hôi trên trán. Nhưng chưa kịp chớp mắt vì mồ hôi rớt vào mắt xót, người vợ đã lại thấy tiếng gọi khàn khàn của Tâm. Y đành phải đặt rổ rau và rá gạo lên vại nước, chặn bằng cái thớt rồi vào nhà:
- Cái gì, mình...
Tâm giơ một cánh tay lên rung rung:
- Đỡ tôi dậy, cho tôi uống nước nữa.
- Chết sao uống nhiều thế? Cố chờ tý nữa tôi sắc lá hương nhu mà uống.
Tâm lắc cái đầu bù xù và lừ đừ, đưa hai con mắt đỏ ngầu nhìn vợ:
- Khổ quá cứ cho tôi uống, không tôi chết khát mất; nước chè tươi hay nước lã cũng được. Tôi uống rồi tôi chết cũng được mà.
Người vợ thêm lo sợ. Y thấy tiếng Tâm nói hơi ngọng ngọng và hơi thở càng nặng mùi, càng ngắn. Y cuống quýt, lại xách ấm tích đi mua.
Lần này, được đỡ dậy, Tâm hập luôn bát nước không kịp để vợ đưa, làm sánh quá nửa bát nước ra chăn. Nhưng Tâm chỉ hớp có vài hụm rồi ngặt cổ ra, mắt trợn ngược, thở dội lên. Người vợ suýt buột tay. Đặt được Tâm nằm gọn trong cái chăn. Y cũng run và thở hổn hển. Y vuốt vuốt ngực cho Tâm rồi nắn bóp từ thái dương xuống khắp cả chân tay Tâm.
Bỗng người vợ giật mình, nhớn nhác cúi xuống nhìn Tâm.
- Tàu An Xương trong Nam ra rồi nhỉ? Có nhiều gạo bốc lên không?
Người vợ không đáp. Y càng xoa mạnh ngực Tâm mà những tiếng hừng hực nghe như những tiếng của kẻ bị tra tấn đã lả. Sau mấy cái hớp hớp không khí, Tâm lại nghển cổ lên, lào phào:
- Thằng Tu và cái Tý út đã khỏi sốt chưa? Không! Không... mai tôi phải đi làm thôi... Bu mày mau đi nướng lá cho tôi chườm đi... mau lên...
Ngừng lại, Tâm nấc nấc mấy cái rồi từ từ nhắm mắt. Những giọt nước nóng nóng liền rào ra, ròng ròng xuống gò má.
Tâm thở rốc tiếng nữa, duỗi phịch chân tay. Cả người Tâm thỉnh thoảng lại run bắn lên như khắp cả xương thịt Tâm lại bị những nọc độc cắn rứt.
Mắt người mẹ đã mờ nước. Y toan đứng lên để cất nhắc và kêu gọi hay lấy một vật gì nhưng có một sức mạnh giữ riệt y xuống giường. Y càng sát người vào mình Tâm, tâm trí lạnh giá, y bàng hoàng nhìn cặp mắt nhắm nghiền của Tâm và nghe Tâm lào phào:
- Không!... Không... mai tôi phải đi làm thôi... Thằng Tu và cái Tý út ốm lâu thế thì chết mất! Mà kìa thằng Tý và chúng nó đâu, bu mày gọi chúng nó về ăn cơm đi thôi...
1938