- VII -

20.

"Sau khi cụ già dắt con ngựa đi khỏi, chúng tôi ăn điểm tâm mấy món vùng cao: gừng muối chua với ớt, rau luộc, canh miso và nấm, không phải những thứ xoành xĩnh như cà rốt, dây bầu. Được một nấu nướng và sửa soạn bởi một người đàn bà xinh đẹp nên những thức ăn bình thường trở nên thơm ngon. Nàng nhìn tôi ăn và mỉm cười, cằm tựa lên mu bàn tay còn khuỷu tay đang đặt lên một cái khay bằng gỗ trên đầu gối. Chàng Ngốc đang một mình ngoài hiên có vẻ khó chịu nên lật đật lết cái thân hình tàn phế vào nhà trong nơi chúng tôi đang ngồi và ngả cái uỵch vào bên cạnh người đàn bà. Anh ta cứ nhìn lăm lăm vào cái khay của tôi, trỏ trỏ tay và rên rỉ gì đó.

Người đàn bà nhiếc: "Làm cái gì thế? Ăn sau cũng được mà. Mình không thấy nhà ta có khách sao?" Chàng Ngốc mếu máo, cái miệng méo xệch, lắc đầu. "Sao? Không muốn đợi hả? Thế thì mình ngồi ăn với hòa thượng nhé. Sư thầy chớ để bụng anh ta." Nàng nói với tôi. Tôi không nghĩ ngợi gì thêm, lập tức buông đũa. "Xin cứ tự nhiên. Thí chủ đừng để ý tôi, tôi không muốn gây phiền hà đâu ạ."

"Có gì mà phiền." Nàng quay sang phía Chàng Ngốc, bảo: "Mình nếu không muốn tự biến mình thành trò cười thì chịu khó ăn với tôi sau vậy." Người đàn bà vô tư nói vậy chứ sau đó nàng bưng lên cho Chàng Ngốc một khay thức ăn giống hệt của tôi, cái cách nàng phục vụ chàng ta rất ra dáng một người vợ đảm nhưng đồng thời dáng vẻ của nàng lại vô cùng đài các, trang nhã và quý phái.

Chàng Ngốc hướng ánh mắt ngơ ngáo về đĩa thức ăn, lẩm bẩm: "Đấy cơ. Cho cái đấy cơ." Người đàn bà nghiêm khắc nhìn anh ta: "Hôm nào mà mình chẳng ăn, hôm nay nhà ta có khách thì ăn món khác đã sao."

"Ứ ừ, đi mà! Đi mà!" Chàng ngốc thút thít, người run lên còn người đàn bà rõ ràng đang bối rối, tôi cảm thấy tội nghiệp cho tình cảnh khó xử của nàng.

"Thí chủ, tôi không biết anh ta đòi hỏi gì nhưng thí chủ hãy chiều anh ta thì hơn. Thí chủ chu đáo với tôi quá làm cho tôi rất áy náy." Tôi lịch sự đề nghị. Người đàn bà cố thuyết phục lần nữa: "Đằng ấy không thích ăn món này sao? Không ngon à?" Nàng lườm Chàng Ngốc đang rưng rưng nước mắt rồi đến chỗ cái tủ xập xệ lấy món gì đó bỏ vào bát, để lên cái khay của anh chàng. "Đây này, ăn đi." Giọng nàng có vẻ bực dọc nhưng khuôn mặt lại đang mỉm cười.

Tôi vừa quan sát vừa kinh sợ xen lẫn ngạc nhiên trước món ăn của Chàng Ngốc, không biết anh ta ăn rắn luộc, khỉ có mang hấp, hay là món nào đó đỡ ghê gớm hơn như thịt ếch khô chăng? Trước sự dò xét của tôi, chàng ngốc cầm bát lên, tay kia nhấc ra một miếng dưa muối khô chẻ dọc to tướng. Chàng ngốc cạp cạp miếng dưa như người ta ăn bắp vậy.

Trước chàng ngốc, người đàn bà dường như đã hết cách và nàng liếc trộm tôi, mặt đỏ ửng lên. Nàng cúi đầu, miệng cắn góc chiếc khăn phủ trên gối. Những hành động ấy đủ cho thấy nàng ngượng đến mức độ nào. Có vẻ như món dưa muối vàng vọt này phù hợp với chàng ngốc hơn cả vì thân hình anh ta ục ịch, màu da bủng beo y như miếng dưa. Trong phút chốc chàng ngốc đã ngấu nghiến xong xuôi, mặc dù món ăn đó có vẻ mặn chát nhưng anh chàng chẳng hề há miệng xin cốc nước mà chỉ quay đi và thở dốc.

"Tôi thấy hơi đầy bụng làm sao đó, tôi sẽ dùng bữa sau." Người đàn bà nói, dọn cả hai cái khay vào mà không buồn động đũa."

21.

"Nàng ngồi buồn bã một lúc rồi bảo: "Chắc sư thầy đã mệt rồi, sư thầy có muốn đi ngủ luôn không?"

"Đa tạ tấm lòng hiếu khách của thí chủ, nhưng tôi không buồn ngủ chút nào. Hình như tắm xong sức lực của tôi đã hồi lại rồi ạ."

"Con sông ấy nổi tiếng vì có khả năng hồi phục sinh lực, có thể trị được bách bệnh. Tôi phát hiện ra rằng những lần làm lụng quá vất vả chỉ còn da bọc xương, chỉ cần ngâm mình dưới sông nửa ngày là sẽ hoàn toàn khỏe mạnh như trước. Mùa đông, tứ bề núi non chìm trong tuyết duy chỉ có chỗ nhà sư vừa tắm là bốn mùa đều bốc hơi và không bị đóng băng. Bọn khỉ bị thợ săn sát thương, con chim con cò nào sảy chân hay những súc vật khác đều tìm đến con sông này cả. Nếu sư thầy không mệt xin hãy ở lại đây nói chuyện với tôi một lát cho tôi đỡ cô đơn. Ở nơi thâm sơn cùng cốc lâu ngày e rằng tôi không còn nhớ phải nói chuyện ra làm sao nữa, thật là ngại quá. Tuy nhiên, sư thầy buồn ngủ xin cứ nói, ngôi nhà nghèo khó này không có phòng riêng cho khách nhưng được cái là không có muỗi. Nghe nói người vùng cao xuống làng ngủ thấy người dưới xuôi mắc màn thì chẳng biết chui vào thế nào, bèn xin một cái thang để trèo lên màn ngủ đấy sư thầy ạ! Vùng này không có chùa chiền, không có gà trống gáy sáng, không có chó nên sư thầy có thể ngủ thoải mái không lo bị quấy rầy."

Quay sang chàng ngốc, nàng tiếp lời: "Anh chàng này được sinh ra và lớn lên ở đây nên chẳng biết gì về thế giới bên ngoài. Sư thầy cứ an tâm, anh ta là người tốt, anh ta biết lúc nào nhà có khách và biết mua vui cho khách tới chơi nữa cơ - ấy, anh ta còn chưa làm lễ chào sư thầy đã ghé chơi. Mình ơi! - nàng bảo chàng ngốc - Dạo này mình làm biếng quá nghe!" Nàng nới tiếp với tôi: "Sư thầy đừng nghĩ là anh ta khờ khạo không biết gì, anh ta nhận thức được hết đấy."

"Kìa mình, có sư thầy đến chơi, mình chào sư thầy đi. Sao thế, mình quên phép lịch sự rồi à?" Nàng đến bên chàng ngốc, ghé mặt sát vào anh ta và nhìn thật trìu mến, cố gắng khích lệ anh chàng. Chàng ngốc đặt tay lên tấm chiếu nhưng thay vì cúi đầu chào thì anh ta đổ gục xuống sàn như một con rối. "Cám ơn thí chủ!" Tôi gật đầu đáp lại, trong lòng chợt thấy xót xa.

Chàng ngốc đang cuộn người úp mặt xuống chiếu chuẩn bị mất thăng bằng, vật sang một bên thì người đàn bà nhẹ nhàng đỡ anh ta ngồi dậy. Nàng có vẻ hài lòng với cử chỉ ban nãy của anh chàng, nói: "Mình làm giỏi lắm." và bảo tôi: "Thực ra chúng ta nói gì thì anh ấy hiểu cả, nhưng sư thầy thấy không, căn bệnh của anh ấy không thầy thuốc hay thứ nước thần nào chữa nổi. Từ ngày bé hai chân nhà tôi đã bị tê liệt hoàn toàn, không còn cảm giác gì. Sư thầy xem, tôi đã dạy anh ấy cúi chào nhưng chỉ được đến vậy. Tôi không sai bảo gì nhà tôi phần vì dạy hoài mà ảnh không nhớ, phần vì cử động chân tay làm anh ấy đau. Dần dần anh ấy không nói được và hai tay cũng chẳng làm được việc gì nữa. Nhưng nhà tôi biết hát đấy sư thầy, anh ấy hát được hai, ba bài gì đó. Kìa mình, mình hát cho khách quý nghe đi!"

Chàng ngốc nhìn người đàn bà rồi lại nhìn tôi, sau đó lắc lắc cái đầu tỏ ý từ chối."

22.

"Người đàn bà phải vừa dỗ vừa nịnh chàng ngốc đủ điều anh ta mới ngoẹo cái cổ sang một bên và hát, tay vẫn đang nghịch cái rốn:

"Kiso, trên đỉnh OntakeMùa hè sao vẫn lạnh ghê!

Có manh áo kép và đôi tất

Tôi tặng cho mình, mình đừng chê."

(Dịch nghĩa: Ngay cả mùa hè cũng lạnh/Trên núi Ontake ở Kiso/Hãy để ta tặng cho em/Bộ kimono kép và đôi tất nữa.)

"Đã bảo sư thầy là anh ấy hát hay mà." Nàng mỉm cười.

Thật lạ lùng thí chủ ạ, qua lời kể của tôi thí chủ không thể tưởng tượng được bài hát của chàng ngốc như thế nào đâu, rõ ràng là một trời một vực so với dự đoán của tôi. Những đoạn lên bổng xuống trầm và thanh âm trong trẻo như thế không thể nào phát ra từ miệng một con người như vậy. Bài hát có cái gì đó siêu phàm, thoát tục đến nỗi tôi nghĩ lẽ nào nó được phát ra từ tiền kiếp nào đó của chàng ngốc, phải băng qua mấy tầng địa ngục mới được cất lên nhờ một cái ống vô hình trong bụng anh ta.

Tôi ngồi kính cẩn lắng nghe chàng ngốc hát và khi anh ta kết thúc, tôi vẫn để hai tay trên đầu gối, chẳng hiểu vì lẽ gì mà không thể nhìn thẳng vào hai con người trước mặt mình, thấy cổ họng nghèn nghẹn và đôi mắt rưng rưng. Hình như nàng đã trông thấy những giọt nước mắt của tôi nên mới hỏi: "Sư thầy làm sao thế?"

Tôi không thể trả lời ngay, mãi mới run run đáp lại: "Thí chủ, tôi không sao. Tôi không dám tò mò chuyện riêng của thí chủ, xin thí chủ đừng bắt tôi bình phẩm gì về tiếng hát của anh ấy."

Mấy lời tôi nói được chỉ có thế nhưng rõ ràng người đàn bà này xứng đáng hưởng một cuộc đời giàu sang quyền quý cùng với mọi sự xa hoa tao nhã của chốn cung đình. Tuy tôi đã xuất gia, từ bỏ mối dây ràng buộc với nhân tình thế thái nhưng vẫn bị dáng vẻ nhu mì, âu yếm của nàng khi đối xử với chàng ngốc làm cho cảm kích, cảm kích đến nỗi không cầm được nước mắt. Chắc hẳn đã nhận thấy những tình cảm nơi tôi nên nàng nói: "Sư thầy quả là người đa cảm, nhân hậu", vừa nói vừa dõi theo ánh mắt tôi và cái nhìn của nàng hết sức khó tả, phản ánh một thứ mà tôi chỉ có thể hiểu là dục vọng. Tôi liếc sang chỗ khác thật nhanh và nàng cũng vậy.

Nhà sư tiếp tục:

"Ngọn đèn cầy đã hõm xuống, ánh lửa leo lét. Tôi tự hỏi có phải do chàng ngốc không, vì anh ta ngáp một cái to đến nỗi như muốn hút cả ngọn lửa đèn cầy trước mặt vào mồm. Chàng ngốc ngúng nguẩy khó chịu bảo: "Nệm, ngủ."

"Mình buồn ngủ rồi à? Có muốn đi nằm luôn không?" Người đàn bà đứng dậy nhìn quanh quất như thể đầu óc còn đang mông lung về chuyện khác. Bên ngoài trăng sáng như ban ngày, rọi qua cửa nẻo trong nhà đều đang mở toang vào phòng trong và chiếu tỏ màu xanh biếc của hoa tú cầu ngoài vườn.

"Sư thầy đã muốn nghỉ chưa?" Người đàn bà quay sang hỏi tôi.

"Rồi ạ, nhưng chỉ sợ làm phiền thí chủ."

"Tôi sẽ đưa nhà tôi đi ngủ bây giờ, còn sư thầy nếu muốn thức thì cứ tự nhiên. Phòng này ở trước nhà nhưng mùa hè rất thoáng mát, sư thầy ở đây sẽ dễ chịu hơn. Vợ chồng tôi sẽ vào phòng trong ngủ, sư thầy có thể thoải mái ở đây một mình như ở nhà." Dứt lời nàng nhanh chân bước vào hành lang, bước nhanh đến nỗi mái tóc búi rung rinh tuột xuống vai. Một tay đỡ lọn tóc, nàng mở cửa nhìn ra ngoài lẩm bẩm, "Ban nãy cao hứng chắc là đánh rơi cả lược rồi."

Tôi biết "cao hứng" ở đây là khoảnh khắc nàng trườn xuống con ngựa ban nãy."