- 2 -

Nắng đổ trên dòng sông Luộc. Mặt nước hắt sáng, phản chiếu như một tấm gương lớn. Toán quân địch đi càn về mệt mỏi, lếch thếch trên đường đê. Chúng dừng lại dưới bóng mát hàng cây ven đường. Bọn dõng ngồi dựa vào nhau. Mấy đứa nằm gối đầu trên báng súng lim dim mắt, ngủ gà, ngủ gật. Có đứa ngồi róc mía, ăn bên những vỏ đồ hộp vứt bừa bãi.

Đội Hiệp mở phanh áo ngực, lấy khăn chấm mồ hôi. Chiếc mũ vành rộng đội hất ngược. Hắn nới dây khẩu tống-xông đeo lên vai, nòng súng chúc xuống đất. Chợt xa xa có tiếng hát vẳng lại:

Rủ nhau xuống biển mò cua

Lên ngàn hái quả mơ chua trong rừng,

Ai ơi! Chua ngọt đã từng

Non xanh nước biếc xin đừng quên nhau…

Đội Hiệp tự nhiên quay mặt ra phía có tiếng hát. Điệu xa mạc trong vắt ngân cao. Thoáng nghe cũng biết là tiếng hát của người con gái còn trẻ. Mắt tên đội mở to, sáng hẳn lên giữa buổi trưa nắng, tiếng hát vang đến mát như hơi nước một sáng hè. Đội Hiệp vội vã đưa ống nhòm lên mắt. Trong ống kính hiện ra bóng một cô gái quê tươi trẻ đang đi lên đường. Đến bóng cây mát, cô ngã đòn gánh bắt đầu cắt cỏ ven đê. Chung quanh vắng lặng không một bóng ngưởi. Đội Hiệp ngây nhìn rồi đi dần về phía cô gái.

– Sao cô em lại cắt cỏ giữa trưa nắng thế này? Nghỉ tay một tý.

Hắn cố ý uốn giọng ồm ồm cho có vẻ ngọt ngào, tình tứ. Tý ngước cặp mắt đen láy nhìn lên, dịu dàng khép nép.

– Chào bác!

Đội Hiệp tít mắt cười hềnh hệch:

– Sao lại gọi bác làm người ta già đi? Tôi không bằng lòng. Tôi chỉ đáng tuổi anh cô em chứ mấy?

Tý đỏ mặt bẽn lẽn cúi xuống, mỉm cười. Đội Hiệp càng ngắm càng mê. Hắn đã qua nhiều vùng, nhưng chưa được thấy một cô gái quê nào xinh đẹp dịu dàng và ngây thơ như thế.

– Sao trưa nắng mà không đội nón, nhức đầu chết!

Đội Hiệp tỏ vẻ ái ngại. Hắn nhìn dải khăn mỏ quạ buông lơi trên đôi vai tròn tròn. Tý vừa cắt cỏ vừa trả lời lễ phép:

– Cháu đi làm như thế này, nó quen đi bác ạ!

Tên đội ngồi phịch xuống bờ cỏ. Hắn cười ra vẻ không bằng lòng, gắt yêu cô gái:

– Đấy, đã bảo mà! Cứ gọi bác xưng cháu làm người ta đâm ngượng!

Tý vờ ngượng nghịu quay mặt lên đê. Đội Hiệp thoáng thấy một nốt đồng tiền lúm trên gò má mơn mởn.

– Cô em năm nay bao nhiêu tuổi?

– Em mười bảy.

Đội Hiệp gật gù. Thái độ lễ phép ngoan ngoãn của Tý khác hẳn thái độ những cô gái buôn bán hắn quen. Hắn bám sát:

– Tên em là gì?

– Là Mơ!

– Ồ Mơ à! Cái tên nghe hay quá nhỉ!

Tý làm ra vẻ ngây thơ thành thật:

– Trước tên em là Tân. Nhưng hồi nhỏ tính em thích ăn mơ, hay trèo mơ nên bu em đổi tên là Mơ. Sau nhà em có một cây mơ sai quả lắm!

– Ừ tôi cũng thích ăn mơ. Mơ ngon lắm!

Hắn cười, cặp mắt lộ vẻ thèm khát nhìn chòng chọc vào bộ ngực cô gái xinh tươi. Tý biết ý quay sang phía khác.

– Mơ đã ở riêng chưa?

Tý e thẹn lắc đầu cúi mặt nhỏ nhẻ:

– Em đang ở chung với bu em…

Một ý nghĩ liều lĩnh vụt đến trong óc tên đội:

– Bu ở đâu?

– Bu em đi ăn giỗ bên quê ngoại đến tối mới về.

– Nhà có ai không?

– Mỗi mình em. Đi cắt cỏ em phải bỏ nhà, khép cửa lại đấy.

Đội Hiệp không ngờ tình thế lại đưa lại nhiều thuận lợi cho mình. Hắn sung sướng như mở cờ trong bụng:

– Nhà em ở đâu nhỉ?

Tý giơ tay chỉ gian nhà tranh ở sát ven đường. Một vườn mía bao bọc xung quanh. Đội Hiệp lướt nhanh đôi mắt thăm dò. Cả xóm không thấy một bóng người qua lại.

– Các bác đi qua, dân làng họ sợ, tản cư đi tất cả.

– Ồ! Có gì mà sợ, bà con cả thôi!

Đội Hiệp chớp chớp mắt nhìn vườn mía rồi nhìn Tý:

– Khát quá! Nóng bức thế này, cô em đưa tôi về nhà xin ngụm nước thì tốt quá!

Tý làm bộ ngần ngại không muốn đi. Tên đội tưởng Tý sợ mất việc nên năn nỉ:

– Một tý rồi lại ra ngay mà. Cô em dễ bảo nhé!

Tý có vẻ miễn cưỡng gật đầu, đặt đòn gánh lên vai. Đội Hiệp nhìn thích chí.

Tý đưa Hiệp rẽ xuống bờ cỏ, đi qua ruộng dâu. Hiền nấp ở đây giả làm người hái dâu để theo dõi tình hình. Lúc này, Tý thấy vững dạ hơn. Tý đã lừa được con hổ đói vào tròng. Nhưng sau đó Tý lại phấp phỏng lo sợ anh Thân và Tuấn ở xa, nhỡ đội Hiệp giở trò thì mình Tý đối phó thế nào? Đầu tý nóng lên. Tai và mắt bừng bừng. Đã đến giờ phút quyết định.

Đội Hiệp tin chắc đã lừa được cô gái nên thích chí bước nhanh, cố ý chạm vào vai Tý. Tý ý tứ né sang một bên. Tên đội ỡm ờ phẩy nhẹ dải khăn mỏ quạ:

– Gớm chui vào đâu mà lắm bụi thế này? Đề anh phủi cho.

Tý lo lắng đưa mắt nhìn về phía đê. Chưa thấy động tĩnh gì. Tim Tý đập nhanh. Tý biết chắc quanh đây có bao nhiêu du kích sẵn sàng chờ bảo vệ mình. Chị cố trấn tĩnh.

Mấy hàng mía che khuất bóng hai người. Đội Hiệp quan sát chung quanh. Muốn cẩn thận hơn, hắn lên đạn tiếng quy-lát lách cách.

Đội Hiệp cẩn thận đảo mắt nhìn đằng sau. Bụi mía chạy dài, vắng ngắt. Hắn tính toán nếu không ổn thì phải có kế tháo thân. Hắn nghĩ ngay đến ruộng mía vì thấy có vẻ an toàn nên quay lại bên Tý.

– Cô Mơ ơi! Làm gì cho đỡ khát được bây giờ?

Tý ngơ ngác nhìn lên. Tự nhiên chị thấy sờ sợ vì cứ nhìn cặp mắt đội Hiệp cũng biết hắn đang mưu tính chuyện gì. Tý chỉ một bụi mía xanh tốt:

– Thế để em đi bẻ mía ăn ngay cho đỡ khát vậy!

Đúng ý, tên Đội gật đầu ngay. Một tia vui ánh lên trong đôi mắt đen láy. Tý đến bên đội Hiệp vờ mượn con dao. Đội Hiệp đang móc túi, bỗng Tý tỏ vẻ sợ sệt sờ tay vào khẩu súng. Giọng ngây thơ chị hỏi:

– Súng gì thế này bác?

– Tông-sơn! Súng Đức.

– Nó có nổ không bác? Em sợ lắm!

– Không việc gì!

Tý mủm mỉm cười, má lúm đồng tiền, hơi có vẻ làm nũng:

– Nhưng còn đạn thì em ngại lắm!

Trước vẻ mặt thật thà của cô gái xinh đẹp, Đội Hiệp không còn nghĩ gì khác hơn. Hắn nhìn chung quanh một lượt và để yên lòng cô gái, hắn rút băng đạn cho vào bao và nhìn Tý có vẻ ngộ nghĩnh phì cười. Tý đưa đội Hiệp đi lần vào bụi mía, thân cao che lấp. Đội Hiệp hơi chột dạ, hắn đứng lại nhìn chung quanh. Bốn bề im lặng. Thỉnh thoảng có tiếng lá khô cọ vào nhau loạt soạt theo từng cơn gió nhẹ. Tý giữ vẻ tự nhiên, cúi người sờ vào một gốc mía to. Đội Hiệp nhìn thân hình mềm mại của người con gái, mắt long lên, đỏ như mắt cá chày. Trong người như có lửa ngùn ngụt cháy. Hắn quên hết ý nghĩ ngờ vực vừa qua. Bất thình lình như con thú dữ vồ mồi, tên đội chạy rất nhanh, nhảy xô vào định ôm Tý. Tý hốt hoảng tránh vội sang một bên. Tên đội vồ hụt. Cả thân hình phốp pháp đè gãy bụi mía. Đã có ý đề phòng, suýt nữa Tý vẫn bị nó tóm được. Chị lo sợ không biết anh Thân và Tuấn có theo đúng kế hoạch bố trí ở đây không? Hay lại để Tý một thân một mình đứng trước miệng hùm. Vẫn im lặng. Đáp lại ý nghĩ của Tý chỉ có tiếng gió nhẹ lướt trên đầu ngọn lá. Tý thấy rợn người. Chị nhớ ra cần nói to làm hiệu để du kích bố trí nghe tiếng.

Cơn hăng đang nỗi lên. Đội Hiệp lồng lộn đuổi theo. Hắn giẫm bừa vào các luống mía. Tý tinh ý chạy sâu hơn nữa vào đám mía đan dày. Tên đội kịp đảo người lao vào ghì chặt tay Tý. Miệng hắn không ngớt lảm nhảm:

– Cô em! Cô em!

Tý văng mạnh tay, gọi to hốt hoảng:

– Anh Tuấn! Anh Tuấn!

Nghe tiếng kêu, một thanh niên vạm vỡ từ cuối vườn mía ào lên nhanh như một trận gió. Lá mía rơi tả dạt sang hai bên. Tuấn vác kiếm xông đến. Anh giận dữ sôi người, bàn tay nắm chặt đốc kiếm. Tuy chưa được lệnh anh Thân, Tuấn đã lao đến sát người tên đội, thanh kiếm giơ cao. Anh đã chú ý theo dõi tên đội từ khi bước vào vườn mía nhưng cố nán chờ theo kế hoạch. Với Tuấn, không phải riêng chuyện một tên địch đuổi bắt chị du kích. Đây là việc người yêu mình đang nguy khốn. Tuy Tuấn biết mình ở thế chủ động và Tý đã khéo léo theo kế hoạch dử địch vào tròng, nhưng lúc này chậm tay, Tý có thể bị nguy hại.

Tý lần vào sau bụi mía, đội Hiệp điên cuồng vì lỡ cơ hội, khi thấy Tuấn, mắt hắn trợn trừng, long sòng sọc. Tên đội đột ngột chuyển người. Một cái đá mạnh bất ngờ vào tay anh du kích làm thanh kiếm văng ra xa. Hắn quay mũi súng nhưng không kịp. Tuấn đã chẳng còn biết đau liều lĩnh xô vào. Hai người vật lộn, lăn qua các luống mía huỳnh huỵch. Những khóm mía gãy răng rắc, tàu lá bết xuống đất. Tý đứng ngoài lo sợ cho người yêu. Nhìn hai thân hình quay lông lốc, Tý hốt hoảng. Anh Thân và du kích vẫn chưa thấy đâu? Tuấn và đội Hiệp quần nhau cướp khẩu súng. Tý nhìn chung quanh, sực nghĩ, bẻ ngay cây mía to phang túi bụi vào đầu đội Hiệp. Tên đội văng súng. Tuấn lợi thế, dùng khuỷu tay hất mạnh vào ngực kẻ thù. Đội Hiệp hự lên một tiếng, buông anh du kích, lùi về phía sau. Tý nhặt súng, cả hai người xô vào tên giặc hung dữ. Đội Hiệp núng thế, giơ tay hàng cùng lúc anh Thân và Hân tới. Cả bọn rút nhanh về cuối làng mang theo tên đội dõng. Bọn lính trên đê vẫn không hay biết điều gì.

Trên đường đi, đội Hiệp ngoan ngoãn theo lệnh Tý điều khiển.

– Lạy chị! Chị tha chết cho em…

Tên đội mặt tái mét giọn run run. Tý cười giễu cợt:

– Sao? Chị à? Chú em khuôn phép quá nhỉ? Chú em có thèm mơ nữa không?

Vẻ mặt Tý bình thản như thường. Đội Hiệp cúi gằm mặt không trả lời. Tý giao tên đội cho du kích đưa xuống hầm beng chờ ngày giải huyện.

*

Mấy ngày liền theo chủ trương của Chi uỷ xã, xã đội Thủ Sỹ đã có kế hoạch đề phòng địch trở lại quấy rối vì việc tên đội dõng bị mất tích. Khắp xóm làng, du kích bố trí, từng nhóm thông tin trinh sát theo dõi tình hình địch trên bốt. Tuấn tích cực nhất. Anh sung sướng được thấy rõ kết quả việc làm của người yêu. Luôn luôn thanh kiếm trong tay và quả lưu đạn giắt trên lưng. Tuấn nằm chờ ở hầm bí mật bên dốc đường phòng bọn dõng đi càn quyết trả thù. Anh sẽ nổ tiếng súng đầu tiên để báo hiệu cho du kích trong làng. Tuấn đợi đã mấy ngày nhưng tình hình không có gì thay đổi.

Chẳng bao lâu, tin chị du kích trẻ tuổi xã Thủ Sỹ dùng mưu bắt sống tên đội dõng lan nhanh cả một vùng mấy xã. Đồng bào trầm trồ khen ngợi. Các bà mẹ lắc đầu không ngờ. Nhân dân Thiện Phiến đã thấy tin tưởng ở chị em nữ du kích. Phía nam du kích không còn đùa cợt chế giễu như trước. Họ tin chị em có đủ gan dạ giết giặc lập công.

Nhà bà Cần hôm nào cũng có người ra vào để hỏi chuyện Tý. Nghe những câu khen ngợi, cảm phục con mình, bà thấy mát lòng mát ruột:

– Gớm, con bé thế mà gan dạ thật! Mười bảy tuổi đầu đã bắt được dõng!

Chuyện xa chuyện gần đều đến tai bà Cần. Bà cảm thấy vinh dự thay cho con. Một buổi chiều đồng chí chủ tịch xã đem giấy khen của Huyện đến:

– Lần đầu xã ta có phụ nữ lập thành tích đặc biệt. Cô Tý làm vẻ vang cho du kích đấy!

Bà Cần vui vẻ rót nước mời mọi người.

– Cứ thế này thì kháng chiến nhất định thành công đồng chí ạ! Ai cũng một lòng theo Cụ cả. Hôm nọ chị Hiền nói mà đúng: người lớn làm việc lớn, bé làm việc bé. Trăm khe đổ vào một nguồn, bọn Tây nó lắm súng cũng chả chống lại được.

Bà ngừng lại suy nghĩ rồi nhìn ông chủ tịch tươi cười:

– Tôi biết thế này thì mấy lần trước nó đi càn cũng chẳng tản cư làm gì, người ta lại nói cho. Ở nhà giúp việc cho cán bộ, du kích như bà Quảng ấy cũng chẳng sao. Số chết thì ở đâu cũng chết, phải không ông?

Giọng nói của bà Cần không giấu được sự kiêu hãnh của người mẹ có con được khen ngợi. Đã từ lâu bà Cần cũng muốn có dịp nói cho xã đội, hay anh Thân rõ sự tình, kẻo bà mang tiếng với người ta là nhát gan hay nghe theo mụ xã Vang rủ rê, chỉ nghĩ đến chuyện lo yên thân mình. Thực ra bà không phải sợ Tây đến mức như sợ cọp. Những lần trước giặc càn, ai cũng hò nhau đi tản cư. Uỷ ban, xã đội cũng kêu gọi đồng bào phân tán của cải, đi đánh giặc. Từ khi bà Quảng ở lại nguỵ trang hầm cho du kích thấy được yên lành, mới lác đác có các bà khác ở lại: Mẹ Lâm, mẹ Liễn, bà cả Lầu v.v… Chẳng qua bấy giờ bà Cần chưa có hầm bí mật và thật tình bà chưa tin vào du kích đó thôi.

Nghe bà Cần, đồng chí chủ tịch xã rất phấn khởi. Không ngờ bà Cần tiến bộ nhanh đến thế. Người đàn bà ngăn con vào du kích, bây giờ lại tính đến chuyện hợp lực đánh Tây. Tinh thần người dân hậu địch càng ngày càng trưởng thành. Người cán bộ thêm vững dạ tin tưởng.

Tổ phụ nữ phấn khởi hơn cả. Chị em vui sướng đã lập được công. Phong trào du kích mở rộng. Tý giới thiệu Na vào. Đề nghị của Tý được xã đội chấp nhận, vì chính chị xã đội phó đã chú ý đến Na từ lâu. Mấy năm nay trong công tác Na tỏ ra bền bỉ, chịu khó, trung thành. Có lần Na được biểu dương trong toàn thể anh chị em du kích khi đưa tin kịp thời về trận càn Nội Năng. Tý vui sướng có thêm người bạn thân yêu từ nhỏ cùng trong tiểu đội với mình. Cũng như thời thơ ấu, hai người lại quấn quít bên nhau. Thỉnh thoảng có mặt Tuấn. Bộ ba lại sống lại những ngày trong sáng dưới rặng nhãn đêm trăng. Tình bạn trong chiến đấu thêm vững bền. Họ chia cho nhau từ củ khoai đẵn mía.

Dạo này Mơ gặp Hân luôn. Từ hôm Tý lập công, Mơ ríu rít cười nói suốt ngày. Miệng cô bé cứ liến thoắng, dáng điệu nhởn nhơ như chính mình đã bắt sống được Đội Hiệp. Gặp anh chàng du kích trẻ tuổi tinh nghịch, Mơ nhớ lại buổi họp kiểm điểm ở đình Ba Xã. Chị nghĩ đến những lời trêu đùa, khinh miệt hôm nào. Giọng Mơ ra vẻ đứng đắn nhưng vẫn lộ ý giễu cợt:

– Đồng chí Hân này! Bao giờ mới cho chị em chúng tôi mượn khẩu < tuyn > ở hàng mã đấy? Hoài của! Giá hôm ấy có rồi, cái Tý nó còn bắt thêm mấy thằng dõng luôn để nhờ các anh giải huyện một thể đấy!

Mơ cười kiêu hãnh. Hân bị tấn công đột ngột đâm lúng túng, bực bội, nhưng Hân vẫn giữ vẻ thản nhiên.

– Hôm ấy có thằng Tuấn nên mời bắt gọn. Cô còn bé nên không biết đấy! Sự đời bao giờ cũng thế, phụ nữ phải có dính tí con trai vào mới làm nên chuyện.

Thấy mặt Mơ ửng đỏ, Hân thích chí cười sằng sặc chạy vụt đi. Mơ nhìn theo Hân cau có:

– Đồ phải gió!