5- Lợi Dụng

Đầu tháng vào ngày chủ nhật chúng tôi hay đi shopping sắm sửa quần áo hay mua bán vật dụng cần phải có, luôn thể đưa các cháu nhỏ đi chơi và cũng là dịp để gặp thêm người quen. Những người mới tới thường thích đi shopping sắm đồ và xem các cửa hàng lạ mắt quây quần trong một khu rộng lớn.

Đang mải la cà khu bán quần áo, tôi gặp một ông chống nạng cùng đi với một người đàn ông còn trẻ cũng đang lựa quần áo như tôi. Tuy không quen nhau nhưng biết là người Việt Nam, chúng tôi đều mỉm cười chào nhau. Khi thấy vết sẹo ở cằm ông ta, tôi chợt nhớ như đã gặp ông chống nạng này ở đâu.

Vào thời kinh tế kiệm ước mùa thu của ông tổng Ngọc, nhà cửa, thực phẩm leo thang, giới thương phế binh, quả phụ tử sĩ phải sống theo đồng lương cố định không đủ, nhiều người bị đuổi nhà. Không chỗ trú ẩn, không nơi buôn bán, nghĩ đến thân phận hẩm hiu đã hy sinh một phần thân thể cho tổ quốc, một số bất mãn rủ nhau đi “cắm dùi”. Họ không phạm vào của tư nhân nhưng họ dựng lều các vỉa hè, đất công làm mất vẻ tráng lệ của thành phố, và như thế họ mới buộc được chính phủ đãi ngộ, ưu tư đến họ được.

Đứng trước cửa nhà, tôi đang theo dõi mấy người thương binh dựng quán dựa vào bức tường phía bên kia đường thì có một ông chống nạng vai đeo túi vải tách rời sau khi nói truyện với mấy người bạn thương binh. Ông băng qua đường đứng lại trước cửa nhà tôi nói muốn xin một ly nước lạnh. Tôi mời ông vào nhà láy nước uống. Trông vẻ mặt bơ phờ, tôi hỏi ông đi đâu. Ngần ngừ một lúc ông ta nói: “Tôi vừa ở nhà thương ra, định về quê ở Bến Tre, tiền xe không đủ bà có thể giúp tôi chút ít?”

Tôi có hỏi thăm gia đình nhưng ông ta từ chối khéo: “Tôi không còn nhớ và cũng không muốn nhớ lại những gì đã qua!” Sau khi nhận số tiền nhỏ, ông cảm ơn và hứa khi nào có dịp tới đây để cám ơn bà một lần nữa. Tôi cười nói xin ông hãy quên đi.

Cho đến bây giờ gần 20 năm tình cờ gặp lại, ông chống nạng nhận ra tôi, vui vẻ, vồn vã và mời tôi lại hàng nước gần đây và kể chuyện.

“Tôi vẫn nhớ ơn không quên bà đã giúp tôi có tiền xe về quê. Hôm nay được gặp lại bà tôi rất lấy làm sung sướng. Bây giờ bình tĩnh rồi để tôi kể câu truyện ngày xưa bà muốn biết.

Học xong trường làng, ba má cho tôi lên Sài gòn ở nhà cô tôi để đi học. Ba má tôi thỉnh thoảng mới lên thăm tôi, còn tôi không dám về quê vì vùng tôi ở gần như xôi đậu. Ban đêm cộng sản làm chủ, ban ngày của quốc gia. Năm tôi thi trượt tú tài hai, tôi nhập ngũ đóng đồn gần Bảo Lộc. Lúc rảnh rỗi chúng tôi lấy xe rủ nhau đi xuống Đình Quán, hay ngược tới Đà Lạt. Gặp quán là chúng tôi xà vào uống nước, quán nào có cô gái xinh xinh đều là mục tiêu của chúng tôi.

Phần nhiều quán nào cũng có các cô ngồi thu tiền, chúng tôi tuổi trẻ chẳng suy nghĩ gì sâu xa nên gặp cô nào chúng tôi cũng tán. Riêng tôi nhờ có bông mai trên áo, tôi được một cô thu ngân tên là Lý tỏ vẻ săn sóc, chiêu đãi hơn những người khác. Lâu dần tôi cũng thấy thương cô ta thật tình. Ông bà già cô ta cũng săn đón quý hóa tôi; nhân một dịp tôi ở lại họ đãi tôi một bữa cơm thịnh soạn và ngỏ ý muốn mời ba má tôi lên chơi lo thu xếp cho tôi và Lý. Thực là dịp may, tôi vội viết thơ mời ba má tôi lên xem mặt con dâu tương lai và cưới vợ cho tôi.

Ba má tôi tin tưởng ở tôi, lại được ông bà xui khéo chiều, đón rước nên ba má tôi cũng bằng lòng. Đàng gái lấy cớ xa xôi cho làm đám cưới ngay, tốn bao nhiêu ba má tôi bỏ tiền để nhờ đàng gái lo liệu. Vả lại ở quê tôi không được an ninh nên vợ chồng tôi không cần phải về quê chào họ hàng. Vợ tôi vẫn được ở nhà coi quán bán hàng giải khát. Bên cạnh là cửa hàng bán gạo của bố mẹ vợ. Thấy cửa hàng người ra vô mua gạo vui vẻ, ba má tôi nghe lời ông già vợ tôi rủ hùn vốn để mở lớn hơn. Lại có lợi để cho vợ chồng chúng tôi trông nom luôn thể.

Ba má tôi thực thà dễ tin ngay, về nhà bán ruộng thu xếp được bao nhiêu đưa cho xui gia buôn bán. Mỗi lần ba má đi thăm chúng tôi, thấy những xe chở gạo đầy ắp ông bà rất mừng. Nghe xui gia nói buôn bán muốn khuếch trương vốn bao nhiêu cũng thiếu, ba má tôi lại về gom góp đưa thêm vốn. Đến khi không còn vốn góp thêm, ba má tôi ngỏ ý với xui gia lấy tiền lời ra để tiêu. Ông bà xui bèn hoãn binh rằng hàng còn bán chịu chưa thu được tiền, bán đến đâu phải đặt trước mua hàng, ở Sàigòn họ mới chịu cho hàng lên.

Còn tôi từ ngày lấy vợ, trừ ngày đi hành quân vắng, ngày nào có mặt ở văn phòng là có việc gia đình nhà vợ can thiệp. Nói là có ít hàng ở Sàigòn lên xin bỏ qua. Tôi chẳng biết hàng gì những tính cả nể nhắm mắt theo lệnh bố vợ xin tha! Nếu không thuộc thẩm quyền tôi, bố vợ tôi lại lôi tôi đi lên cấp trên xin, kèm theo quà cáp. Tôi rất khổ tâm, phản đối bố mẹ vợ đôi lời là có màn vợ tôi chu chéo khóc lóc. Tôi lại mềm lòng muối mặt làm theo ý bố vợ. Cũng vì vậy tôi bị tiếng xấu, bị chỉ trích làm giầu cho bố vợ một cách phi pháp. Cấp trên dù thân cũng đành phải đổi tôi đi hành quân trên Ban Mê Thuột.

Tôi muốn đưa vợ con đi theo nhưng vợ tôi không chịu, lấy cớ không bỏ được cửa hàng. Con lại đẻ thiếu tháng, thằng bé hay đau yếu phải ở gần ông bà ngoại trông nom giúp đỡ. Tôi nói xa con tôi nhớ lắm mà con khỏe mạnh có thấy đau yếu gì đâu. Vợ tôi cũng vẫn không đi. Tôi cũng đành chịu vì biết tính vợ tôi lỳ lắm.

Tôi ở trên Ban Mê Thuột được ít lâu, bất thần được dịp về Sài gòn vì quân vụ. Trên đường đi, tôi ghé qua nhà thăm vợ con. Không kịp báo trước, tôi về thẳng cửa hàng vì vợ tôi vẫn thường ở đây. Cửa hàng đóng, tôi sang nhà ông bà ngoại thấy một người đàn ông lạ mặt đang bế con tôi. Chưa kịp có phản ứng gì, bà ngoại nó ở dưới nhà tất tưởi chạy lên bế vội thằng bé, miệng hỏi thăm tôi mới về. Bà giới thiệu người đàn ông lạ mặt, nói là người cháu họ ở xa đến chơi thăm ông bà. Tôi hỏi vợ tôi đi đâu thì bà trả lời tới nhà người bạn mua hàng. Bà nói huyên thuyên những chuyện chẳng ăn nhập gì, rồi hối tôi tắm rửa thay quần áo nghỉ ngơi cho đỡ mệt. Tôi nóng lòng muốn gặp vợ, tự nhiên tôi có cảm tưởng có việc gì người ta không muốn cho tôi biết. Chơi với con một lúc, đến giờ phải đi, tôi không kịp gặp mặt vợ, vội vàng hôn con rồi chào ông bà nhạc ra xe.

Chuyến đi này tôi rất ân hận vì không được gặp mặt vợ. Về đến nhiệm sợ, tôi nhận được thư ba má tôi phàn nàn. Nói tin tưởng ở xui gia và vợ chồng con nên bao nhiêu vốn tom góp hùn vào để con dâu trông coi, hơn hai năm nay không chia được đồng lời nào, bây giờ muốn rút vốn ra ông bà xui nay khất mai hoãn, ý không muốn trả, còn bảo cũng như ba má chia phần cho vợ chồng con. Bây giờ quê không thể ở được, ba má tính dọn lên Sài Gòn cho các em con đi học. Ba má không còn tiền, mọi sự trông vào con nói ông bà xui trả vốn lại cho ba má..

Xem thư ba má tôi vô cùng đau khổ, thương ba má tôi vất vả. Tôi phải năn nỉ xin phép đặc biệt được hai ngày về thăm vợ con. Tôi nói với ông bà nhạc trả lại vốn cho ba má tôi phải dọn về Sài Gòn ở. Họ cũng nói một giọng điệu như đã trả lời ba má tôi là buôn bán thua lỗ, bị Việt Cộng cướp và vợ con tôi đau yếu luôn phải lấy ra ăn xài. Tôi tức ứ lên đến cổ, không còn biết phải làm sao vì ba má tôi đưa tiền, tin nhau nên không có viết giấy tờ hay có ai làm chứng. Còn vợ tôi đổi thái độ luôn. Từ lúc gặp tôi cho tới lúc tôi ra xe, vợ tôi tỏ ra lạnh nhạt, ít nói cũng chẳng buồn hỏi thăm tôi. Bố mẹ vợ tôi nói vuốt, bây giờ chưa sẵn tiền, rồi ra sẽ thu xếp ít nhiều gửi trả ba má tôi sau. Đây là lần cuối cùng tôi gặp lại bố mẹ vợ.

Tình hình trở nên sôi động, tôi phải đi hành quân liên miên. Trong một cuộc hành quân, tôi bị thương, lúc mở mắt tỉnh dậy mới biết mình đang ở nhà thương Cộng Hòa và bị mất một chân. Tôi gặp được ba má và các em tôi đầy đủ. Má tôi nói có đưa tin cho vợ con tôi biết. Tôi thưa ba má xin tha tội cho tôi vì khờ dại quá tin để người ta lợi dụng làm thiệt lây cho ba má mà mất tiền. Tôi xin hãy quên đi tất cả vì lần về thăm vợ con, gặp người đàn ông lạ mặt bế con và thái độ của vợ tôi, tôi đã đặt dấu hỏi và điều tra.

Tôi được biết trước khi lấy tôi Lý đã có bầu với một người có vợ. Họ cố ý chài tôi lấy Lý để làm bức bình phong. Tôi quá tin không chịu xem xét kỹ lưỡng nên mới vấp phải tay chuyên lợi dụng và làm tay sai cho Việt Cộng. Tôi không bị thủ tiêu là may. Bây giờ họ giầu có rồi nên cần cắt đứt với một con rể tàn tật.

Lúc lành bệnh ra khỏi bệnh viện, tôi gặp được bà giúp cho tiền xe về quê hôm đó. Ba má tôi đón tôi với lòng thương cảm không bao giờ trách tôi nửa lời vì tôi mà mất sạch vốn liếng. Chúng tôi cả gia đình sau đó về Long An sống đắp đỗi qua ngày. Tới 30 tháng 4, 75 chúng tôi ra đi tìm tự do, tìm đất sống. Bây giờ tôi và các em tôi đều có nghề chuyên môn. Còn gia đình nhà vợ giầu có cũng chẳng giữ được bao lâu khi cộng sản tràn vào miền Nam.

Lợi dụng phát xuất từ những người có lòng tham lam. Người ta lợi dụng quyền uy ban phát chia chác chức tước cho những người bất tài tham nhũng để thu lợi. Người ta lợi dụng những người hiền lành thật thà dễ tin để làm điều bất chính mờ ám. Xưa và nay, dù với hạng người nào, giữ chữ tín cũng là điều quan trọng. Nhiều người chỉ biết lợi dụng nói cho được việc. Lấy được tiền của người ta xong rồi ù lỳ không giữ lời hứa. Đây là những người thiếu đạo đức, thiếu lương tâm, những người này không biết rằng không ai sống mãi ở đời và sẽ có lúc “lưới trời lồng lộng” và “ác giả sẽ ác báo”.