Chương 4 .

Nobutoshi nghĩ cái chết chỉ đem lại nước mắt đau thương trong thế giới văn thơ và tiểu thuyết. Mẹ anh đã ra đi đột ngột, nhưng cả anh lẫn Satoshi, đứa cháu được bà cưng chiều bao năm, đều không khóc được một giọt. Trong đời thực, các yêu cầu phức tạp của một đám tang không cho phép họ khóc thương người đã khuất. Nhưng em gái của Nobutoshi, người đang sống ở một thị trấn nhỏ tại phía Đông Bắc Nhật Bản, đã có trải qua dòng cảm xúc khác biệt hoàn toàn. Xuất phát bằng tàu lửa từ tỉnh lẻ, nơi vốn không có đường bay hay tàu cao tốc, chị có vô khối thời gian để đắm mình trong tiếc thương đối với cái chết của người mẹ. Trong lúc chị vội vàng tìm đường đến căn nhà từ ga Ueno, đôi mắt chị sưng húp vì khóc và lớp trang điểm của chị rất cần được dặm lại.

- Ai mà ngờ nổi mẹ sẽ chết trước kia chứ? Ban đầu em còn nghĩ mình nghe nhầm cơ. Mẹ đã già nên việc mẹ mất cũng không bất ngờ cho lắm, nhưng chẳng phải bố đã trên tám mươi à? Em vẫn không thể tin mẹ đã chết. Mẹ trẻ hơn bố đến mười tuổi. Em khóc cạn nước mắt vì mẹ lại là người ra đi trước. Chị có cảm thấy như vậy không, chị Akiko? Mẹ là nô lệ của bố. Bố là đồ khó chìu. Thế nhưng mẹ chưa bao giờ phản kháng bố lấy một lần. Em nhớ là mẹ đã từng nghiền đồ ăn cho thành giống như thóc cho gà! Bố là đồ đạo đức giả! Chị có nhớ bố đã ca thán không ngừng về việc đau bụng hay tiêu chảy không? Mẹ đã dành trọn cả cuộc đời để chăm sóc cho một tên tàn tật! Còn lão bố nóng tính luôn lên cơn thịnh nộ là như quỷ dữ mỗi khi có chuyện không hài lòng, và lúc nào cũng đổ lỗi cho mẹ vì những cơn đau nhức của ổng. Ông lúc nào cũng nhặng xị lên, cho rằng cái này làm ông bị sốt, cái kia làm ông ho. Em ngưỡng mộ sự khắc kỷ của mẹ. Bà là một phụ nữ thời Meiji đúng nghĩa. Phụ nữ thời nay sẽ ly dị ông chồng kiểu này sau ba ngày bị bạc đãi như thế! Mẹ đã cam chịu mọi việc trong im lặng và chết đi mà không có một giây phút nào được bình yên. Em thấy tội mẹ quá!

Rõ ràng Kyōko đã dồn nén những suy nghĩ này trong suốt hành trình dài bằng tàu lửa, vì ngay khi đặt chân vào nhà, cô bắt đầu màn độc thoại dường như không hồi kết. Di thể đã được đặt vào trong quan tài. Các vật dụng làm lễ được cung cấp bởi dịch vụ mai táng đã được bày biện theo phong tục và một số lượng lẻ những đồ cúng bằng nhựa, trái cây và bánh kẹo đã được đặt lên bàn thờ trắng. Kyōko mở nắp quan tài và nắm lấy đôi tay của mẹ. Dòng lệ tuôn trào trên khuôn mặt, cô nhúng một miếng gạc cotton vào ly nước và chấm lên đôi môi của người mẹ.

- Em đã nói với chồng rằng mẹ nên đi thăm tụi mình vì bây giờ các con đã lớn rồi. Bố có khi chẳng để mẹ đi một mình, mà phải tiếp cả bố ở đấy thì thật khiến em không chịu nổi. Tin em đi, chị Akiko, em thấy thương chị trong suốt mấy chục năm qua. Chẳng có gì chúng ta làm có thể khiến bố hài lòng. Ông càm ràm về mọi điều mà chồng em nói hoặc làm, và em bị kẹt giữa hai bên. Em cảm thấy nhẹ nhõm khi ông bắt đầu nói về việc sẽ đến sống với chị ở Tokyo sau khi chị và anh Nobutoshi lấy nhau. Nhưng em biết rất rõ, mặc dù như vậy sẽ khỏe cho em, chị sẽ phải chịu đựng việc chăm sóc bố.

Tuy lớn tuổi hơn, Kyōko sắp bước qua tuổi năm mươi, cô vẫn dùng kính ngữ đối với người chị dâu. Nobutoshi ném một cái nhìn ghê tởm lên mái đầu rối nhùi của cô em gái đã điểm những sợi bạc. Em ấy thật khác xa mẹ!

- Em đi rửa mặt được không? Anh nói lạnh tanh. Mẹ chắc sẽ bổ ngửa nếu thấy em luộm thuộm thế này.

- Nói gì mà vô tâm vậy anh Nobutoshi! Em đã không ngủ thẳng giấc tối qua. Chưa kể anh phải nhớ là em cũng đang già. Năm ngoái các khớp tay của em bị sưng vù khiến em chẳng nhấc nổi vật gì nặng. Đúng là mình sẽ bị đau chân ở tuổi bốn mươi và đau lưng ở tuổi năm mươi. Em sẽ chẳng nhìn khá khẩm hơn đâu, cho dù có rửa xong cái mặt đi nữa.

- Em đang kể chuyện gì đâu không, Akiko nói. Đến giờ chị mới dám mở lời bởi vì không biết phải cư xử thế nào với em chồng, lúc vừa đến đã khóc sướt mướt và bây giờ lại đang nói trong cơn xúc động mãnh liệt.

- Kể em nghe đi chị Akiko, mẹ đã bị đột quỵ tại căn phòng này luôn à?

- Vâng, ngay sau khi cởi dép.

- Và bố đã làm gì trong lúc đó?

- Đó vẫn là một ẩn số, Akiko nói có vẻ bí ẩn.

Ngay lúc đó Kyōko mới nhận thức được sự hiện diện của người bố và nói: “Bố chắc phải buồn lắm nhỉ. Sau cùng thì bố là người sẽ nhớ mẹ nhất mà.”

Ngồi thẳng lưng trong góc căn phòng, ông Shigezō nghi ngờ nhìn chòng chọc vào Kyōko khi cô nghiêng người về phía ông.

- Cô là ai?

Trước tiên mí mắt sưng vù nẩy lên, rồi đôi đồng tử của Kyōko mở to và đen láy vì ngạc nhiên. Đôi môi cô nhăn nhúm, nhưng cô quá bàng hoàng để thốt nên lời.

- Em thấy đấy, bố không nhận ra chúng ta nữa rồi, Nobutoshi nói.

Kyōko nhìn vô hồn, đầu tiên là anh trai cô, sau đó đến bố cô. “Bố, là con, Kyōko.”. Xoay sang hướng Nobutoshi, cô nhăn mày và nói: “Em không tin anh đâu.”

- Kyōko?

- Bố không nhận ra con à?

- Để tôi nhìn xem. Cô là ai?

- Con gái bố, Kyōko. Tại sao, thật là khủng khiếp!

Kyōko đặt tay lên đầu gối bố cô và lắc thật lực. Gương mặt cô ánh lên nét kinh hãi khi cô quay đầu lại.

- Ừm. Bố cũng không nhận ra anh, Nobutoshi nói.

- Cả anh nữa à? Anh đang đùa phải không?

- Tự em kiểm chứng đi.

- Bố, đây là ai? Bố không biết? Thế còn chị kia là ai?

Ông Shigezō phớt lờ Kyōko khi cô chỉ về phía anh trai, nhưng lúc chỉ về phía Akiko, ông nhún vai và nói bằng giọng bực tức: “Tất nhiên tôi biết cô ấy. Là Akiko.”

- Ô trời.

- Ông nhận ra cháu nữa đó cô, Satoshi nói trong lúc theo dõi sự việc từ góc phòng.

- Úi chà, cháu lớn thế này rồi à Satoshi! Nếu cháu không lên tiếng chắc cô cũng không nhận ra mất, Kyōko nói, sau đó cô nuốt khan vì nhận ra câu vừa rồi nghe như một lời thoại trong vở kịch nào đó.

- Bố bị như thế này bao lâu rồi anh Nobutoshi?

- Anh thực sự không biết. Đầu tiên tụi anh nghĩ là hành xử khác lạ của bố chỉ là phản ứng tạm thời đối với cái chết của mẹ, nhưng có vẻ không phải như vậy rồi.

- Bố bị lẫn rồi sao?

- Anh sợ là vậy.

Kyōko im lặng hồi lâu, mắt cô dán vào người bố. Rồi đột nhiên cô vỗ tay. Ông Shigezō quay lại, lườm cô và buông lời nhận xét mỉa mai, thể như đang bàn luận với Akiko: “Một con mụ lạ lùng! Ai lại đi vỗ tay tại đám tang. Mụ ta không nhận ra đấy không phải phong tục của đạo Shinto à?”

- Bố vẫn hiểu chuyện phải không? Kyōko nói bằng giọng rầu rĩ. Bố nói chuyện khá giống lúc trước mà!

- Nhưng bố không biết đám tang này của ai, Nobutoshi nhận xét.

- Hả? Anh đang đùa à.

- Tôi không có đùa giỡn những lúc thế này!

Satoshi bỗng dưng lớn tiếng hỏi: “Đây là đám tang của ai vậy ông?”

- Của bà, ông Shigezō trả lời, và nhìn xoáy vào người cháu trai.

- Ông biết mà.

- Ừ, có lúc ông hiểu chuyện xung quanh.

Nobutoshi gật đầu, sau đó giải thích chuyện huyên náo vào buổi sáng đã xảy ra như từ khoảnh khắc ông Shigezō thức dậy. Khi ông nhìn thấy sự khác lạ của căn nhà, ông đã cố bỏ chạy.

- Bố cứ nói bố phải rời khỏi đây. Lúc Akiko ngăn bố đi ra ngoài, bố hỏi tại sao chị ấy lại ở đây.

- Chị giải thích với bố đây là nhà của ông, nhưng những điều chị nói chẳng nghĩa lý gì với bố, Akiko kể lại. Bố hết lần này đến lần khác cầu xin chị hãy về nhà với ông. Bố còn hỏi chị tại sao Satoshi cũng ở đây.

- Ý chị là mặc dù bố không nhận ra con trai và con gái ruột của mình, bố vẫn biết hai người là ai à?

Kyōko thở dài, dường như đã cạn lời. Nobutoshi hiểu cô đang cảm thấy thế nào. Người Nhật được biết đến với việc xem trọng quan hệ huyết thống và chân thành tin tưởng rằng một giọt máu đào hơn ao nước lã, vậy mà trước mắt họ là minh chứng cho sự ngược lại. Ông Shigezō không nhận ra cả con trai lẫn con gái của mình. Có thể hiểu ở trường hợp của Kyōko khi ông đã không gặp cô trong mười năm, nhưng tại sao ông không thể nhận ra người con trai? Chẳng phải họ đã sống sát vách trong mười lăm năm qua sao. Nhưng vào những ngày nghỉ, Nobutoshi hoặc là nằm dài trên giường hoặc là đi đánh gôn, nên thực sự anh cũng ít giáp mặt bố. Trong khi mẹ anh thường ghé thăm nhà chính để biết tình hình con trai, bà còn đem theo món ăn mà anh ưa thích, ông Shigezō chưa bao giờ tự mình đến gặp anh. Ông quá bận tâm với chính sức khỏe của mình đến mức ông dần ngó lơ các sự việc trong đời sống hàng ngày của anh mà ông cho là không quan trọng đối với ông.

- Thấy bố thế này thật sốc quá. Em chẳng thể khóc nổi nữa.

- Tụi anh cũng choáng váng lắm.

Akiko tường thuật đầy đủ về cách hành xử kỳ lạ của bố đắt đầu thời điểm chị vô tình gặp ông giữa trời tuyết.

- Bố đã thực sự ăn sạch món sushi luôn à? Kyōko hỏi sau khi lắng nghe Akiko trong sự bán tín bán nghi. Bố không bị đau bụng sao?

- Hai loại thuốc đã được tống nào một ngăn kéo tủ sát bên hốc tường: thuốc viên và thuốc thảo dược. Chị đã bắt bố uống vài viên, sau đó đeo đai làm ấm quanh bụng bố.

- Bố có đi lỏng không?

- Chị có nhìn vào bệ xí trong lúc bố đi vệ sinh, và ông có vẻ không sao. Để cho chắc ăn, chị đã cho bố ăn cháo loãng vào buổi sáng. Cũng lạ là bố chưa có than bị đau bụng. Mỗi lần chị hỏi bố cảm thấy thế nào, bố đều trả lời là bố bình thường.

- Chẳng giống bố chút nào! Ngày xưa, nếu chị hỏi về dạ dày của bố, ông sẽ dành cả tiếng để kể lể chi li về nó. Sau khi tụi em cưới nhau, chồng em đã rất sốc khi bố nói về kích thước đống phân của ông. Nếu tâm trạng bố tốt, ông sẽ tả chi tiết về màu sắc, hình dạng và thậm chí cả mùi nữa.

- Em nhắc mới nhớ, bố đã không nói về nó nhiều ngày nay rồi.

Nobutoshi và Akiko nhìn nhau.

- Bố bị lẫn thật rồi. Đã bao lâu bố như thế này? Kyōko hỏi.

Nobutoshi và Akiko cũng đã tự hỏi như vậy.

- Anh chị có nghĩ là mẹ đã biết về tình trạng của bố không? Em chắc là bà đã biết đấy.

Không ai trả lời Kyōko. Nobutoshi và Akiko đã sống bên cạnh cặp vợ chồng già từ nhiều năm trước, nhưng giờ đây họ đau đớn nhận ra một sự thật họ chẳng khác gì đã ở cách bố mẹ cả ngàn thước. Điều làm họ ngạc nhiên hơn thảy là mẹ của Nobutoshi chẳng hề phàn nàn về ông Shigezō. Mọi người đã lễ phép giữ khoảng cách với ông già quái gở, một con người không quan tâm đến bất cứ gì ngoài chính sức khỏe của mình và dành trọn ngày để cằn nhằn với vợ.

- Thế mà mẹ lại chết trước! Kyōko nói tới nói lui.

Xe tang không đến mang cỗ quan tài đi vào hôm đó, cũng như lò thiêu đóng cửa vào chủ nhật. Vào sáng thứ hai, di thể cuối cùng đã được hỏa táng. Cả Nobutoshi và Akiko xin nghỉ làm một ngày, và Satoshi nghỉ học.

Sau khi nghỉ hưu từ một công ty cho vay ở quê nhà hai mươi năm trước, ông Shigezō đã sống cuộc đời tách biệt. Bởi vì ông có rất ít bạn ở Tokyo, chỉ có lèo tèo vài người thân im lặng đi theo quan tài của vợ ông đến nhà hỏa táng. Các bà bạn thân thiết với người đã khuất trong khu phố không phải là bạn của ông Shigezō.

Khi cỗ quan tài được đặt vào lò thiêu, Nobutoshi nhìn mặt của bố anh. Nó không thể hiện cảm xúc gì cả. Khoảnh khắc cánh cửa được đóng lại và tiếng gầm của lửa hoặc điện vang lên, Akiko nhắm mắt còn Kyōko dùng hai tay che mặt.

Lúc cả gia đình lững thững đi qua sảnh dùng trà phía đối diện nhà hỏa thiêu, Kyōko cố công để khiến người bố nhận ra cô.

- Bố biết con mà phải không? Con là con gái bố!

- Ồ

- Ý bố là sao? Con đang nói là con là con gái của bố. Bố nhét điều đó vào đầu được không?

- Cô là một mụ đàn bà kỳ khôi, ông Shigezō nói, vẻ mặt bị làm phiền. Con gái tôi không phải con mụ xấu xí như cô.

- Ối trời ơi!

Satoshi cười phá lên, nhưng cả Nobutoshi lẫn Kyōko đều không vui nổi. Akiko cũng không cười.

- Bố có nhớ tên con gái mình không? Kyōko kiên nhẫn hỏi. Bố nói cho con tên cô ấy được không?

- Cô hỏi toàn câu mắc cười. Sao tôi có thể quên một điều như vậy được?

- Thế thì bố nói đi.

- Được rồi.

- Bố nhớ tên cô ấy chứ hả?

- Tất nhiên.

- Tên gì thế ạ?

- Akiko.

- Thật khủng khiếp! Chẳng phải Akiko ở kia à?

- Đúng rồi.

- Ý bố là chị ấy là con gái của bố?

- Đủ rồi. Nobutoshi nhảy vào và nói. Ngừng tra tấn bố đi Kyōko.

Tuyết trong vườn của nhà hỏa táng đã tan, để lại vài vũng bùn trên đất, nhưng trời quá lạnh khiến Akiko cảm thấy chân của chị như đã đông đá. Trong vài năm gần đây, chị đã bắt đầu mặc quần dài, đây cũng đang là mốt thịnh hành. Chị đã mặc chúng mỗi ngày kể từ lúc đầu thu. Giờ đây, khi đang mặc váy đen và mang tất ni lông cho buổi tang lễ, chị có cảm giác như thể mình đang đi chân đất. Chị không thể tìm thấy trang phục nào phù hợp để mặc trong lúc đưa tang, vì tất cả áo quần của chị trong ba năm qua đều có màu sáng. Tuy chị đã từng mang đồ đen lúc còn trẻ, chị nhận ra màu đó không còn hợp với mình nữa.

Kyōko mặc một bộ kimono cho dịp tang lễ, cô đã mang theo nó từ quê nhà, các ngón của đôi tất trắng đang dần bị dính bùn bẩn trong khi cô bước dọc theo chỗ tuyết tan. Do thời tiết lạnh, cô khoác thêm bên ngoài bộ kimono một chiếc áo gió kiểu Nhật có hoa văn hoa mẫu đơn tím. Lớp phấn trang điểm khiến làn da khô của cô nhìn như bị dính bẩn, có vẻ vì cô đã không ngủ đủ giấc vào đêm hôm trước.

Nobutoshi có thể hiểu tại sao bố anh đã quên con gái mình. Chính anh đã không gặp Kyōko trong nhiều năm, và anh nghĩ em ấy đã già đi nhiều. Đồng thời, anh nhận ra vợ mình đã mất đi vẻ rạng ngời tuổi trẻ, và chính anh còn già hơn cả hai người ấy. Cho dù có cố gắng thế nào, anh không thể dẹp cái ý nghĩ lúc về già anh có khả năng sẽ trở thành ông già lẩm cẩm như bố anh. Tình trạng đáng thương như thế phải chăng là kết cục không tránh được của quá trình lão hóa? Nếu vậy, người nào nhận thức được anh ta đang trở nên lẩn thẩn chắc mẩm sẽ rơi vào tình trạng tuyệt vọng cùng cực.

- Mitsuko nói là mẹ đã ra đi rất nhẹ nhàng, Akiko kể lại. Mẹ đã khỏe mạnh đến phút cuối đời và mẹ không trở thành gánh nặng cho ai cả, cho nên mọi người đều tiếc thương cho sự ra đi của bà. Trái lại, nhìn cái cách mà mẹ em chết sau thời gian dài dằng dặc nằm viện, gọi hết người thân này đến người thân khác vào chăm rồi còn để lại di ngôn cho mỗi người một kiểu nữa. Bà sống lay lắt lâu quá khiến cả nhà đều mệt mỏi. Em vẫn thấy thương cho Mitsuko. Em chỉ mong khi đến lượt mình, em sẽ chết như mẹ. Còn gì tuyệt diệu bằng việc chết sau khi đã làm tóc xong chứ!

- Đừng có nói gở Akiko. Em tính chết trước anh đấy à? Nobutoshi chọc.

Cả Kyōko và Satoshi cười. Bị giật mình khi nghe tiếng cười trong khuôn viên của nhà hỏa táng, người phụ nữ già trông nom quầy trà nhìn vẻ không bằng lòng về phía họ. Nhưng tiếng cười đã giúp làm giảm đi sự căng thẳng trong lòng các thành viên trong gia đình.

- Nếu sau này chỉ còn bố và Nobutoshi thì sao nhỉ?

- Con sẽ dọn ra khỏi nhà! Satoshi đùa.

Lần này không ai cười và sự im lặng đầy khó xử bao trùm lên họ. Ngay khi đó, một nhân viên từ nhà hỏa táng đến gọi mọi người. Họ được dẫn lên một cầu thang dài thông vào một căn phòng nhỏ, trong đó có một chiếc bình đựng tro cốt bằng gốm màu trắng và nhiều chiếc đũa bằng tre có độ dài khác nhau.

Sau khi chiếc máy bắt đầu chạy, một nhúm xương trắng từ từ dâng lên từ một cái hố ở giữa chiếc bàn tròn được đặt chính giặt căn phòng.

- Trời! Thậm chí nhà hỏa táng ở Tokyo cũng được tự động hóa! Kyōko la lên đầy ấn tướng.

Vừa mới đây thôi, chị đã khóc than và rên rỉ trước sự ra đi của người mẹ, nhưng tại một thời điểm trang trọng như thế này, chị lại có thể nhận xét vô tư như vậy. Sự thiếu tinh tế của chị làm mích lòng Nobutoshi.

- Cháu xem nè Satoshi, dùng đôi đũa lệch để gắp các xương nhé, và cháu gắp cùng với một người khác. Cô chắc rằng cách làm là vậy, dù có ở Tokyo đi nữa.

Kyōko trở nên sinh động lúc trò chuyện để chia sẻ với mọi người hiểu biết mà cô đã có được từ trải nghiệm trước đây. Không ai nhận ra sự ba hoa của cô đã bộc phát bởi cú sốc vì nhìn thấy phần còn lại của người mẹ.

Ông Shigezō cùng với Akiko gắp phần xương lớn nhất. Trong khi đó, Nobutoshi và Satoshi cố gắp một chiếc xương hình tam giác mà họ vừa mới làm rơi. Cuối cùng họ thành công trong việc gắp một chiếc xương giống cái que. Kyōko và một người viếng nhà hỏa táng tám chuyện với nhau trong lúc họ nghiêm túc gắp phần xương được phân.

- Cái này từ phần nào của cơ thể vậy?

- Tôi nghĩ nó là hộp sọ.

- Đây có phải là xương cột sống không?

- Không. Nó là xương cánh tay.

Cuộc hội thoại của họ cứ như đang diễn ra trong một tiết học môn sinh học. Satoshi rướn cổ lên để nhìn rõ các xương.

Chiếc máy, được đặt đâu đó trong tòa nhà, bắt đầu chạy ồn ào; nó sàng ra phần xương còn lại và chúng được nhân viên ở đó xúc vào trong chiếc bình đựng tro cốt.

- Một vài cái xương đã bị đốt thành tro bởi dòng điện. Con người không có nhiều xương cho lắm nhỉ? Kyōko nhận xét.

- Chắc do mẹ già rồi.

- Ý anh là người già có ít xương hơn à? Điều đó không đúng ở chỗ em đâu. Khi bố chồng em chết hai năm trước lúc ông bảy mươi tuổi, số lượng xương để gắp nhiều gấp đôi chỗ này đấy!

Em gái anh bị lẫn rồi sao? Nobutoshi cảm thấy lời nhận xét của cô em gái thật vô tâm.

Bình tro cốt được bọc trong một mảnh vải trắng và giao cho Nobutoshi. Tại thời điểm đó, ông Shigezō cúi đầu thấp và nói rõ ràng: “Tôi xin lỗi vì đã gây nhiều phiền hà.”. Ai nấy đều giật mình bởi câu cảm thán của ông. Cho rằng ông Shigezō đang nhắm tới mình, người nhân viên đáp lại bằng việc gửi lời chia buồn sâu sắc đến tang quyến.

Tuy nhiên, Nobutoshi và Akiko lại cho rằng ông Shigezō đang hướng đến phần còn lại của vợ ông. Kyōko, người mà từ nãy đã nói không ngừng, bỗng kinh ngạc rồi rơi vào im lặng.

Gia đình của người quá cố di chuyển trong yên lặng dọc theo con đường đầy bùn.

Mitsuko đã ở lại trông nhà. Trong lúc người nhà vắng mắt, bên dịch vụ tang lễ đã dọn sạch sẽ các vật dụng cho buổi lễ tang; họ thậm chí còn mang đi cả các vòng hoa cỡ lớn gói bằng giấy bóng được đi bởi tổ dân phố và Hiệp hội Góa phụ. Căn nhà trở nên yên tĩnh và trống vắng như trước buổi lễ. Thật kỳ lạ khi Hiệp hội Góa phụ lại đi vòng hoa trong khi chồng của người đã khuất vẫn còn sống. Vòng hoa có lẽ đã được gửi do sự thúc giục từ phía bà Kadotani. Chiếc bình đựng tro cốt bọc vải được đặt tại một bàn thờ Phật trong căn nhà nhỏ.

- Tang lễ ở Tokyo thật quá đơn giản! Ở quê nó là một dịp ra trò đấy. Ngày qua ngày, mọi người đến chia buồn, còn các bà các cô trong nhà phải dọn bữa tối cho họ.

Ngay khi Mitsuko rời khỏi, Kyōko bắt đầu miêu tả tỉ mỉ những gì đã xảy ra sau cái chết của bố chồng cô. Cô chẳng phiền lòng một chút nào khi Nobutoshi ngồi đọc báo tối, Akiko bận túi bụi trong bếp còn Satoshi biến mất trên lầu trong khi cô cứ nói liên hồi. Cô kể ông đã có rất nhiều người thân và bạn bè trong tỉnh. Thậm chí sau tang lễ, khách đi viếng vẫn không ngừng đổ về như thác lũ để thắp hương, mỗi người đều nói là người khác đã kể về việc ông đã mất.

- Cứ lúc nào ai đó đến gọi, em lại ra ngoài mua chút rượu sake và nấu thêm cơm. Nhiễu sự lắm luôn! Nhưng mẹ chồng em lại thích có người đến. Bố chồng em không có xấu tính như bố, nhưng ông lại cổ hủ và thích được chú ý lắm. Có lạ không khi sau khi ai đó chết thì mình chỉ nhớ về điểm tốt của họ? Mẹ chồng em trở thành một bà thánh từ khi mất chồng. Bà là hiện thân của sự mãn nguyện, lúc nào cũng mỉm cười vui vẻ. Em chắc là vì bà cảm thấy được tự do hoàn toàn. Cho nên em thấy thương mẹ. Rốt cuộc, một người phụ nữ chỉ được tận hưởng niềm hạnh phúc lớn nhất khi họ là góa phụ.

- Em có nói những điều tương tự trước mặt chồng em không hả Kyōko?

- Sao cơ, đúng mà! Akiko cười khúc khích vì không thể kiềm chế được nữa.

- Phụ nữ thời nay thật toàn là quái vật. Mẹ sẽ không bao giờ nói những điều như vậy.

- Thì thế nên em mới thấy thương mẹ đấy.

Akiko không ngơi tay sắp xếp lại thực phẩm trong tủ lạnh. Ngay phía sau đủ món lỉnh kỉnh mà Mitsuko đã cho vào, chị phát hiện con cua chị đã mua vào ngày mẹ chồng mất.

- Có một con cua này. Mình muốn ăn không?

Nobutoshi nói anh muốn ăn cua cùng với rượu sake rồi trở nên khó chịu khi Akiko bày tỏ sự lo lắng về việc anh cứ uống rượu hàng đêm. Chị nghĩ anh có thể ăn cua mà không uống rượu sake sao?

- Em nhớ là đã nghĩ sẽ thết đãi anh món cua vào cái ngày tuyết rơi ấy, nhưng đến bây giờ em chẳng có cơ hội nấu nó.

- Thịt cua không có hợp với tang lễ đâu, Nobutoshi nhận xét.

Cho rằng cả một con của thì có hơi quá nhiều, Akiko cắt nó theo chiều dọc bằng con dao pha và đặt nửa con lên đĩa.

- Bố ăn được không, Akiko? Ông Shigezō hỏi khi mọi người đã ngồi vào bàn.

Không nói một lời, Akiko cho nửa còn lại lên đĩa và đặt trước mặt ông Shigezō. Lo lắng về cái dạ dày yếu của ông, chị âm thầm mong Nobutoshi hay Kyōko sẽ ngăn chị lại.

- Cháu có thích ăn cua không Satoshi? Kyōko hỏi.

- Nó có vị cũng ngon, nhưng ăn tốn công quá.

- Vậy cô sẽ bóc vỏ cho cháu nhé.

Nhưng khi Kyōko lấy một cái càng cua từ đĩa của ông Shigezō, ông lạnh lùng nói: “Cô đang làm gì đấy? Bỏ nó lại ngay.”

Kyōko giật nảy mình và làm theo lời ông cụ. Cô nhìn về phía Nobutoshi và Akiko rồi nhún vai.

Mọi người im lặng quan sát ông Shigezō ăn thịt cua. Cầm đôi đũa ở tay trái, ông cụ cẩn thận gỡ vỏ, ném miếng thịt cua trắng vào trong miệng và nhai cẩn thận. Họ đôi khi có thể nghe tiếng lưỡi ông đưa trong miệng. Một đụn vỏ bắt đầu chất đống trên đĩa của ông. Ông Shigezō dường như đang trình diễn một nghi lễ sống còn kỳ lạ nào đó.

- Ông thích thịt cua không? Akiko hỏi.

- Có. Ông ngẩng lên và trả lời ngắn gọn.

Sau một lúc, Nobutoshi lên tiếng một cách chán nản, nói rằng anh đã hết hứng ăn và đẩy chiếc đĩa đi, mặc dù anh thường không thể từ chối món cua hoặc tôm. Anh đã quyết định ngay tại đây và ngay lúc này là sẽ không bao giờ ăn cùng bàn với đám trẻ khi anh về già.